Nieuwegein
Nieuwegein (ⓘ) is een gemeente en plaats in de Nederlandse provincie Utrecht, ten zuiden van de stad Utrecht. De gemeente is een voormalige groeikern, gelegen aan de rivier de Lek, nabij de buurgemeenten IJsselstein in het westen, Vijfheerenlanden in het zuiden (aan de overkant van de Lek) en Houten in het oosten. Nieuwegein heeft 65.974 inwoners (per 1 januari 2024[1]) en is ontstaan op 1 juli 1971 na samenvoeging van de vroegere gemeenten Jutphaas en Vreeswijk.
Gemeente in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| Situering | |||
| Provincie |  Utrecht
| ||
| Coördinaten | 52°1'52"NB, 5°5'31"OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 25,65 km² | ||
| - land | 23,51 km² | ||
| - water | 2,14 km² | ||
| Inwoners (1 januari 2024) |
65.974? (2806 inw./km²) | ||
| Bestuurscentrum | Nieuwegein | ||
| Belangrijke verkeersaders |    , sneltram Utrecht - Nieuwegein
| ||
| Politiek | |||
| Burgemeester (lijst) | Marijke van Beukering (D66) | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen (2019) | € 27.300 per inwoner | ||
| Gem. WOZ-waarde (2019) | € 235.000 | ||
| WW-uitkeringen (2014) | 42 per 1000 inw. | ||
| Overig | |||
| Postcode(s) | 3430-3439 | ||
| Netnummer(s) | 030 | ||
| CBS-code | 0356 | ||
| CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||
| Amsterdamse code | 10374 | ||
| Website | www.nieuwegein.nl | ||
 Bevolkingspiramide (2023) | |||
| |||
Geschiedenis
bewerkenGroeikern
bewerkenIn de jaren 60 en 70 van de twintigste eeuw vond in Nederland een golf van suburbanisatie plaats: bewoners uit de grote steden in de Randstad trokken naar de omliggende gemeenten. De regering vond het noodzakelijk deze bewegingen te coördineren en in goede banen te leiden. Met name het behoud van het Groene Hart met zijn natuurlijke en landschappelijke waarden was daarbij speerpunt van het beleid. Het werd daarom de gemeenten in en om dit gebied niet langer toegestaan om op eigen initiatief en zelfstandig grootschalige bouwprojecten te ontwikkelen en ten uitvoer te brengen.
In plaats daarvan werden, voor de wel degelijk noodzakelijke uitbreiding van de voorraad woningen en bedrijfsgebouwen door de centrale overheid zelf bouwlocaties aangewezen. Rondom Utrecht lag het zwaartepunt van de planning aan de zuidkant van de stad.
Reeds vanaf 1958 bestond bij het provinciebestuur van Utrecht het plan om het gebied tussen de dorpen Jutphaas en Vreeswijk volledig te gebruiken voor grootschalige woningbouw waardoor, met inbegrip van deze beide gemeenten een geheel nieuwe plaats zou ontstaan. In het noordelijk deel van het gebied was Jutphaas al bezig met het bouwen van de uitbreidingswijk "Wijkersloot" en Vreeswijk in het zuiden met de wijk "Zandveld". Deze ontwikkelingen waren aldus voorboden van de nieuwe plaats.
Op 12 juni 1969 besloten de gemeenteraden van Jutphaas en Vreeswijk zichzelf op te heffen en op 30 juni 1971 werden de oude gemeentevlaggen gestreken. Zodoende was op 1 juli 1971 de nieuwe gemeente Nieuwegein een feit. Nieuwegein profileert zichzelf ook wel als een stad.
Naam
bewerkenIn het gebied tussen Jutphaas en Vreeswijk stond vroeger een nederzetting genaamd Geyne. Deze nederzetting heeft in 1295 stadsrechten gekregen maar werd korte tijd later, in 1333, verwoest in een oorlog tussen de bisschop van Utrecht en de graaf van Holland. Vandaag herinnert alleen Huis Oudegein nog aan deze tijd. Nadat de besturen van Vreeswijk en Jutphaas enige tijd gedebatteerd hadden over de naam van de nieuwe plaats (o.a. het alternatief "'t Gein" als verwijzing naar Geyne, sneuvelde) besloten ze de nieuwe plaats te noemen naar deze oude nederzetting.
Onderwijs
bewerkenIn Nieuwegein zijn er drie middelbare scholen en een roc:
- het Cals College voor tweetalig atheneum, tweetalig gymnasium, tweetalig havo, gymnasium, atheneum, havo en technasium.
- het Oosterlicht College voor gymnasium, atheneum, havo, vmbo-tl, vmbo-kader en vmbo-bbl
- het Anna van Rijn College, locatie Albatros: voor tweetalig gymnasium, tweetalig atheneum, atheneum, tweetalig havo, havo, vmbo-theoretische leerweg, havo-xl en mavo-xl; locatie Harmonielaan: voor vmbo-kader; locatie Acaciastraat (de Linie): voor Leerweg ondersteunend onderwijs
- ROC Midden Nederland: een regionaal opleidingencentrum met o.a. beroepsgerichte opleidingen voor jongeren en volwassenen.
Verkeer en vervoer
bewerken
Nieuwegein is ingesloten door drie autosnelwegen: de A2, de A12 en de A27. Het staat daarom ook bekend om zijn centrale ligging.
Nieuwegein heeft geen spoorwegstation binnen de gemeentegrenzen. Een sneltram verzorgt samen met een aantal buslijnen het openbaar vervoer met de stad Utrecht en ook met IJsselstein. Met Vianen bestaat een bus-, voet- en fietsveerverbinding over de Lek.
Gezondheidszorg
bewerkenIn Nieuwegein is sinds 1983 het St. Antonius Ziekenhuis gevestigd, onder meer bekend vanwege zijn specialisatie op het gebied van cardiologie.
Waterwegen
bewerkenDoor en langs Nieuwegein lopen enkele kanalen, zoals het Amsterdam-Rijnkanaal, het Lekkanaal en het Merwedekanaal. Vanuit het Merwedekanaal ontspringt de rivier de Hollandse IJssel en vanuit de Hollandse IJssel het riviertje de Kromme IJssel.
Wijken
bewerkenDe gemeente Nieuwegein deelt Nieuwegein in de volgende wijken in:
|
|
Tot 1 januari 2001 hoorde het gebied ten noordwesten van Nieuwegein, Rijnenburg tot de gemeente Nieuwegein. Sindsdien is Rijnenburg onderdeel van de gemeente Utrecht, liggend in de wijk Vleuten-De Meern.
Zie ook het artikel Wijken en buurten in Nieuwegein volgens het CBSPolitiek en bestuur
bewerkenGemeenteraad
bewerken
De gemeenteraad van Nieuwegein bestaat uit 33 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1998:
| Gemeenteraadszetels | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 2014 | 2018 | 2022 |
| GroenLinks | 3 | 3 | 2 | 2 | 2 | 3 | 6 |
| VVD | 9 | 5 | 5 | 7 | 5 | 7 | 6 |
| PvdA | 7 | 5 | 10 | 6 (5)[2] | 3 | 3 | 4 |
| Verenigde Senioren Partij | - | 1 | 1 | 2 | 3 | 3 | 4 |
| CDA | 6 | 7 | 5 | 4 | 3 | 3 | 3 |
| D66 | 2 | 1 | 1 | 2 | 4 | 3 | 3 |
| Lokale Vernieuwing | - | - | - | - | - | 2 | 3 |
| ChristenUnie | - | - | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 |
| De Unie | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Ieders Belang | - | - | - | - | 5 (4)[3] | 2 (1)[4] | 1 |
| Stadspartij Núwegein | - | - | - | - | 1 | 1 | 1 |
| SP | - | - | 4 | 3 | 5 | 4 | - |
| Leefbaar Nieuwegein | - | 7 | 1 | 4 (2)[5][6] | - | - | - |
| Onze Nieuwegeinse Samenleving | - | - | 2 | 1 | - | - | - |
| Trots op Nederland | - | - | - | 1 | - | - | - |
| ChristenUnie-SGP | 2 | 2 | - | 1 | - | - | - |
| SGP | - | - | 1 | - | - | - | - |
| Stadspartij PGN | 2 | 2 | - | - | - | - | - |
| Senioren2000 | 2 | - | - | - | - | - | - |
| Totaal | 33 | 33 | 33 | 33 | 33 | 33 | 33 |
College van B&W
bewerkenDe coalitie voor de periode 2022-2026 bestaat uit GroenLinks, VVD, PvdA en Lokale Vernieuwing. Het college van burgemeester en wethouders bestaat naast de burgemeester uit elk een wethouder van GroenLinks, VVD, PvdA en Lokale Vernieuwing.[7][8][9]
| College van burgemeester en wethouders | ||
|---|---|---|
| Burgemeester | Marijke van Beukering (D66) |
|
| Wethouders | Marieke Schouten (GroenLinks) |
|
| Ellie Eggengoor (VVD) |
| |
| Guido Bamberg (PvdA) |
| |
| John van Engelen (Lokale Vernieuwing) |
| |
Sport
bewerkenOp 9 mei 2010 passeerde de grote Italiaanse wielerronde Ronde van Italië (Giro d'Italia) Nieuwegein tijdens de etappe van Amsterdam naar Utrecht.
In Nieuwegein zijn er meerdere sportaccommodaties en sportverenigingen:
|
American Football
Atletiek:
Basketball:
Badminton:
Bowlen:
Duiken/Onderwatersport:
Handbal: Hockey: Honk- en Softbal:
Judo en Jiu Jitsu:
“Kickboksen:” Klimmen:
Kunstrolschaatsen:
|
Korfbal: Roeien:
Rugby:
Tafeltennis:
Tennis:
Voetbal:
Wielrennen:
Zwemmen: |
Partnersteden en diversen
bewerkenNieuwegein heeft een partnerstad:[10]
Rundu (Namibië), sinds 1994
Tot 2015 was er ook een partnerstad relatie met 
Puławy (Polen), de band werd formeel beëindigd, maar informeel bleef deze nog bestaan. In 2020 werd de band definitief beëindigd vanwege de zogenaamde homovrije zones in Puławy.[11]
De gemeente is tevens een Millennium Gemeente.
Bekende (ex-)inwoners
bewerkenGeboren in Nieuwegein
bewerken- Erik-Jan Rosendahl (1972), sidekick
- Ron Smoorenburg (1974), acteur en vechtsportspecialist
- Kaltoum Boufangacha (1975), actrice
- Chantal Boonacker (1977-2021), paralympisch zwemster
- Khalid Kasem (1978), advocaat en talkshowpresentator
- Aukje van Ginneken (1982), actrice
- Ingrid Jansen (1983), danseres en actrice
- Quincy Allée (1984), voetballer
- Sanne Vogel (1984), actrice
- Manuel Schenkhuizen (1986), e-sporter
- Mark van Veen (1986), zanger
- Levi van Kempen (1988), acteur
- Robert Meeuwsen (1988), beachvolleybal
- Sidney Schmeltz (1989), voetballer
- Sari van Veenendaal (1990), voetbalster
- Hugo Haak (1991), baanwielrenner
- Benjamin van Leer (1992), voetballer
- Maurits Schmitz (1993), voetballer
- Conner Blöte (1998), voetballer
- Kyan van Dorp (2000), voetballer
- Ahmed Azmi (2002), voetballer
Woonachtig geweest
bewerken- Joop van Tellingen - paparazzo (1944-2012)
- Gees Linnebank - acteur en stemacteur (1945-2006)
- Jan Sloot - uitvinder (1945-1999)
- Arjan Brass - zanger (1951-2007)
Overleden
bewerken- Eddy de Geer van Oudegein, politicus (1985)
- Bernardus Alfrink, aartsbisschop van Utrecht (1987)
- Frans Boers, kunstschilder (1987)
- Hendrik van der Gronde, politicus (1990)
- Hans Henkemans, componist, pianist (1995)
- Paul Merkx, voetballer (1995)
- Herman van Eyck, ondernemer (1997)
- Lotti van der Gaag, beeldhouwster en schilderes (1999)
- Frans Henrichs, sportverslaggever en -journalist (1999)
- Jan Sloot, uitvinder (1999)
- Toon Hermans, cabaretier, zanger, kunstschilder en dichter (2000)
- Jan Niënhaus, geestelijke (2000)
- Otto Dijk, schrijver/dramaturg (2004)
- Wout van Doleweerd, artiestenmanager (2006)
- Joop van der Reijden, politicus (2006)
- Arjan Brass, zanger, saxofonist, pianist (2007)
- Dick van 't Sant, hoorspelacteur, regisseur (2008)
- Gerrit Swaan, politicus (2008)
- Noppie Koch, wielrenner (2010)
- Mans Flik, burgemeester (2011)
- Charles Z., crimineel (2011)
- Tonnie Hom, zwemster (2013)
- Nico van Kampen, theoretisch fysicus en hoogleraar (2013)
- Wim Spit, vakbondsbestuurder (2013)
- Joop Reynolds, componist en pianist (2014)
- Hans Veerman, acteur (2014)
- Cor Adelaar, voetballer (2016)
- Cees Werkhoven, sportbestuurder (2019)
- Bram van der Vlugt, acteur (2020)
Aangrenzende gemeenten
bewerken| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
 Utrecht
|
||||
|
||||
 IJsselstein
|
 Houten
| |||
 Vijfheerenlanden
|
||||
Monumenten
bewerkenIn de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten; zie:
Zie ook
bewerkenExterne links
bewerken- Officiële website van de Gemeente Nieuwegein
- ↑ 1 januari 2024 - Centraal Bureau voor de Statistiek
- ↑ Haseena Bakhtali stapte in oktober 2010 uit de PvdA-fractie en ging verder als Fractie Bakhtali.
- ↑ 4 raadsleden stapten uit de partij bij de volgende verkiezingen zijn deze leden overgegaan naar Lokale Vernieuwing.
- ↑ Bij de verkiezingen heeft er al een splitsing plaatsgevonden van de kieslijst. Frank Verdam ging verder als Groep Verdam.
- ↑ Ton de Mol stapte in november 2010 uit de Leefbaar Nieuwegein-fractie en ging verder als Fractie De Mol.
- ↑ Ruud van der Zalm stapte in november 2011 uit de Leefbaar Nieuwegein-fractie en ging verder als Fractie Ruud van der Zalm.
- ↑ Coalitieakkoord
- ↑ Nieuw college van burgemeester en wethouders Nieuwegein
- ↑ Burgemeester en wethouders
- ↑ http://www.nieuwegein.nl/infotype/webpage/view.asp?objectID=13112[dode link]
- ↑ Nieuwegein 'ontvriendt' Poolse partnerstad: 'Homovrije zones zijn not done'. nos.nl (14 juli 2020). Gearchiveerd op 4 september 2020. Geraadpleegd op 14 juli 2020.
