Toponym
En Toponym (vun greeksch topos = Oort un nymos = Naam) is in de Eerdwetenschoppen en Beteknen för Oortsnamen. De Wetenschop vun de Toponymen is de Toponomastik.
De mehrsten Toponymen hebbt en Bedüden in ehr Utgangsspraak, de de Ümgegend beschrievt. Aver wiels de Oortsnamen mehrst kene Ännern mehr wedderföhrt sünd se faken later nich mehr to verstahn. So sünd vele junge Oortsnamen in de USA för Engelsch spreken Minschen noch licht to verstahn (Salt Lake City is de Soltseestadt, de Stadt an'n Soltsee). Öllere Namen sünd wegen de Ännern in de Spraak, de de Toponymen mehrst nich mitmaakt, sünnerlich wenn den Rest vun de Spraak en Luutschuven wedderföhrt, sworer to verstahn. Cuxhoben to'n Bispeel weer de Haven an'n Koog.
Vele Toponymen stammt noch ut Tieden, in de annere Spraken bruukt weren. Een Bispeel is de Naam vun Halle. De Naam kummt ut en Tiet, in de Sassen-Anholt noch vun Kelten besiedelt weer un beteken en Steed, an de Solt wunnen wörr (keltsch hal is verwandt mit Solt; wo in't Germaansche en S steiht, harr dat Keltsche en H). Dorüm sünd Oortsnamen besünners för Etymologen un Spraakwetenschopler intressant, denn faken köönt de Toponymen Henwiesen geven över Spraken, vun de sünst nix överlevert is.
Mehrsprakige Oortsnaams in Nordelbien
[ännern | Bornkood ännern]In eenige Oortschoppen hebben de Orten Naams op mehr as en Spraak. In Kreis Nordfriesland lewen de Noordfreesen mit ehrm eegen Mundorden, un vun wegen dat Sleswig mol däänsch weer, hebben de Oorten, de dat vör 1864 geef, ok en däänsche Form.
En poor Bispelen vun mehrsprakige Oortsnaams in Sleswig:
Hochdüütsch — Noordfreesch — Däänsch
- Addebüll — Aadebel — Adebøl
- Borgsumer Vogelkoje — Borigsem Kui — Borgsum Fuglekøje
- Bredstedt — Bräist — Bredsted
- Bollhaus — Bulhus — Bolhus
- Dagebüll — Doogebel — Dagebøl
- Föhr — Feer — Før
- Viöl — Fjåål - Fjolde
- Flensburg — Flansborj — Flensborg
- Friesland — Friislon — Frisland
- Hamburg — Hamborj — Hamborg
- Husum — Hüsem — Husum
- Karrharde — Kårhiird — Kær Herred
- Klanxbüll — Klangsbel — Klangsbøl
- Leck — Leek — Læk
- Neue Au — Näie Uu — Nyå
- Nordstrand — Noordströön — Nordstrand
- Nordfriesland — Nordfraschlönj — Nordfrisland
- Pellworm — Pälweerm — Pelvorm
- Rodenäs — Runees — Rødenæs
- Schleswig-Holstein — Schlaswik-Holstijn — Slesvig-Holsten
- Waygaarderdeich — Waiguurd' dik — Vadgård Dige
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]Wolfgang Laur: Historisches Ortsnamenlexikon von Schleswig-Holstein. 2., völlig veränderte und erweiterte Auflage, Karl Wachholtz Verlag, Niemünster 1992. Veröffentlichungen des Schleswig-Holsteinischen Landesarchivs Nr. 28. ISBN 3-529-02726-X
Weblenks
[ännern | Bornkood ännern]- Sleswiger Oortsnååmen op Düutsch–Freesch–Däänsch Ortsnamenverzeichnis Herzogtum Schleswig
- Söök na Oortsnaams un Delen von Oortsnaams (plattdüütsch)