Hippolyte Fizeau
Armand Hippolyte Louis Fizeau (* 23. September 1819 in Paris; † 18. September 1896 in Venteuil bi Épernay) weer en franzöösch Physiker.
Fizeau hett sück as Privatgelehrter mit Physik un Astronomie befaat. 1860 wurr he in de Académie des sciences upnommen, 1878 hett man hüm to‘ Präsidenten vun dat Bureau des Longitudes wählt.
Ünner den Infloot vun François Arago hett sück Fizeau tonächst astronomischen Problemen towendt. Tosommen mit Léon Foucault stell Fizeau 1845 dat eerste Sünnenbild her, womit he de astronomische Fotografie begrünnen dee. Buterdem hemm beid de Infrarotstrahlung vun de Sünn un de Interferenzerscheinungen vun dat Lucht ünnersöcht. Tüügnis vun disse Arbeiten sünd de Fizeauschen Striepen (Interferenzerscheinungen an kielförmig Blättchen). Unafhängig vun Christian Doppler (1842) hett Fizeau 1848 de Doppler-Verschuven vun de Frequenz vun dat Lucht un dormit vun Spektralliens vörherseggt.
1849 hett Fizeau de Luchtgeschwindigkeit in verscheeden Medien meeten. Sien eerst Ünnersöken gull de Luchtgeschwindigketi in Luft, woför he en vun Galileo Galilei utdocht Methood verfienern dee. Mit en roteeren Zahnrad un mit Hülp vun twee Feernröhren kunn he ut de Umdreihensgeschwindigkeit vun dat Rad un de vun dat Lucht torüchleggt Streck de Geschwindigkeit utreeken (Zahnradmethood). De ermittelte Wert, de um fiev Perzent to hooch weer, wurr later vun Foucault korrigeert. Ebenfalls 1849 hett Fizeau mit de Methood vun de Speegelrotatschoon de Luchtgeschwindigkeit in unbewegt Water bereekend, 1851 wurr dat in bewegt Water meeten („Fizeau-Experiment“). Anhand vun disse Meetergevnisse kunn Fizeau wiesen, dat de Luchtgeschwindigkeit in Water minner is as in Luft. De Afhängigkeit vun de Luchtgeschwindigkeit vun de Strömungsricht vun dat Water leet sück nich mit dat Additschonsgesett vun de Geschwindigkeiten vun de klassisch Mechanik verinboren, weshalb de Fizeau'schen Meeten later vun Albert Einstein as experimentum crucis (entscheeden Experiment) för de spezielle Relativitätstheorie wert wurr.
Fizeau hett ok up dat Rebeet vun de Thermodynamik arbeit, wo he en Interferenzdilatometer to dat Meeten vun de Warmtutdehnen vun fast Körper konstrueeren dee. 1850 hett he mit Eugène Gounelle (1821–1864[1]) de Utbreedensgeschwindigkeit vun Elektrizität in Leitern meeten. 1853 beschreev he de Installatschoon vun en Kondensator to de Effizienzstiegern vun de Induktschoon. Dornah studeer he de thermale Expansion vun Fastkörpern un hett dat Phänomen vun de Luchtinterferenz to dat Meeten vun de Utdehnen vun Kristallen anwennd.
He is tosommen mit 71 wiederen Wetenschaplern mit Naam up den Eiffeltoorn verewigt un weer to’n Tietpunkt vun de Inweehn een vun twee, de noch leeven deen. Kiek: De 72 Naams up den Eiffeltoorn.
