Beek
Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Beek (Mehrdüdig Begreep).
En Beek is en Waterloop, de lüttjer as en Stroom is. En exakte Definitschoon för den Ünnerscheed gifft dat aver nich.
Kriterium is ünner annern, dat en Beek in alle Regel nich schippbor is. Anners warrt ok seggt, dat een to Foot dör en Beek kamen kann, wieldes dat bi en Stroom blots an enkelte Steden mit en Föör geiht. Ok de Breed un de Watermengd warrt as Kriterien hernahmen, aver dor gifft dat keen allgemeen fastleggten Weert.
Begreep
[ännern | Bornkood ännern]För den Ruum Brannenborg gellt Fliet as Synonym, wat egentlich dat sülve Woord is as Fleet. Buten Brannenborg warrt düt Woord vör allen för Waterlööp in de Maschen bruukt, de anners as en Beek de Tieden utsett sünd. Dat Woord Au bedüüdt ok „Beek“, kummt aver blots noch in Naams vör.
Von Minschen anleggte Waterlööp (Gravens, Wettern, Waterlösen, Kanaals etc.) warrt normalerwies nich as Beek betekent.
Typen
[ännern | Bornkood ännern]Ünnerscheden warrt op jeden Fall twüschen Bargbeek, Middelbargbeek un Siedlandbeek. De Bargbeek tekent sik dör en groot Gefäll twüschen Born un Münn ut, wat för veel Suurstoff in’t Water sorgt, aver ok för Erosion sorgt. Bargbeken sniedt sik faken deep in’n Steen rin un billt Dalen. Bargbeken, bi de dat bats to Floten kamen kann, warrt ok Wildbeek nöömt. Waterfäll sünd mehrstendeels ok blots bi Bargbeken to finnen.
Bi Siedlandbeken gifft dat kuum Gefäll, wat dorto föhrt, dat de Beek sacht un faken in Mäander flütt. Sedimenten sett sik af, so dat de Grund sannig oder muddig is un dat gifft veel Nehrstoffen. Siedlandbeken sünd dor an’n dullsten von bedrapen, dat de Minsch jem begraadigt un verännert hett.
De Middelbargbeken nehmt de Middelpositschoon in, bi de Erosion un Sedimenten blangenenanner vörkaamt. En typisch Teken von sone Beken sünd Kiesbänk.
Beken, de von en Gletscher spiest warrt, warrt Gletscherbeek nöömt.
In annere Spraken
[ännern | Bornkood ännern]Vele Spraken maakt den Ünnerscheed twüschen Stroom un Beek. Wat de Begrepen bedüüdt, hängt dorbi aver stark von de Spraak un de geograafsche Laag in dat Land af. Nedderlandsch (beek), Freesch (beek), Hoochdüütsch (Bach), Noorweegsch (bekk), Sweedsch (bäck) un Däänsch (bæk) kennt dat sülve Woord as dat Plattdüütsche. Op Engelsch warrt creek oder brook seggt un op Spaansch arroyo oder quebrada.
