Amsterdams
t Amsterdams is t stadsdialekt dat sprökn wördt duur de autochtone "volksklasse" van Amsterdam. Duur massale migratie in de 20e eeuw is t now ok de volkstaal van Almere en Lelystad en heur iej t ok vaak in biejvuurbeeld Purmerend en Hoorn.
Volgens Johan Winklers Dialecticon (1874) was Amsterdams oorsproonkelik een Freesk dialekt; mer dit is hiel onwoarschienlik. Wal is zeker dat t Amsterdams van de 16e en 17e eeuw meer Noord-Hollaands van karakter was. t Wördt now töt t Zuud-Hollaands reaknd.
Roond 1800 möt t Amsterdams in zien hudige voarm terechtekomn wean. In de 20e eeuw wörde t Amsterdams meer met één bepoalde buurt associeerd: de Jordaan. De volkszangers Willy Alberti en Johnny Jordaan zongn de heeltied in t Amsterdams of met een Amsterdams aksent. Ok Dorus, André Hazes, Danny de Munck en Lange Frans & Baas B wördn bekeand met heur Amsterdamse kleuring. In 2000 kreag de rapgroep Osdorp Posse een hit met Origineel Amsterdams, een rap oaver t Amsterdams.
Amsterdamse weurde
[bewark | bronkode bewarken]Der bint völle weurde, die vuurnamelik in Amsterdam worden broekt, en hoast nich doarboetn. n Antal doarvan wördn mer tiedelik broekt, mer völle doon t al joarn onmeunig good, en wördn doarmet ok boetn Amsterdam broekt.
- jajem - jenever
- jaap - snee (wond)
- ouwehoeren - völ proatn zunder wat nuttigs te zegn
- 'm peren - vortgoan (ik peer 'm!)
- afgepeigerd - doodmeu
- gladjanus
Oetgoande verbeendingn
[bewark | bronkode bewarken]- t Meertens Instituut hef op heur webstie een geluudsfragment van sprökn Amsterdams