Alcol

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

In chimiga, un alcol, a l'è un cumpost urganigh induè che al post d'un atum idrogen al gh'è ligaa un grüp funziunal idrossid -OH. Un alcol al gh'ha dunca la furmula bruta C_nH_(2n + 2)O se la cadena a l'è verta.

I alcol püssee leger a hinn - a la temperadüra ambient - liquid vulatij senza culur, cunt un udur carateristigh e che se mes'cen cun l'aqua.
A bun cumand, se mes'cen ben in aqua i alcul che gh'hann fina a 4 atum de carboni per atum de ussigen. El fat che i alcol se mes'cen ben in de l'aqua e che gh'hann un punt de büjziun volt rispet ai alter cumpost urganigh de dimensiun e strütür cumpagn se'l mustra ben cun la furmaziun de ligam a idrogen intra l'idrogen del grüp OH e l'ussigen di mulecul arent (semper de l'alcol, o de l'aqua,...).

I alcol se utegnen de la nadüra o per sintesi.
Alcol cumün a hinn el metanol (CH₃-OH) e l'etanol (CH₃-CH₂-OH). Quest chì a l'è pö quel che ciamum alcol tücc i dì, e'l s'utegn de la fermentaziun di zücher e l'è dent in del vin, in de la bira e l'altra roba de bev alcoliga.

Classifigaziun

La classifigaziun di alcol basada sü la strütüra chimiga ja spartiss in alcol "primari", segündari" e "terziari" in funziun del nümer de grüp alchiligh ligaa a l'atum de carboni cun tacaa el grüp -OH:

Alcol primari;

Alcol primari

CH₃OH (metanol)

CH₃-CH₂-OH (etanol)

Alcol segundari;

Alcol segundari

(CH₃)₂CH-OH

Alcol terziari;

Alcol terziari

(CH₃)₃C-OH