Robert Schuman
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Jean-Baptiste Nicolas Robert Schuman (29 juni 1886, Luxembörg Sjtad - 4 september 1963, Scy-Chazelles te Moselle) waor 'ne Wes-Europese politicus en sjtaatsman. Qua börgersjap waor Schumans laevesloup verangerlik: hae waor gebore es Luxembörger, greuide op es Duutsjer, mer woort nao d'n Ièrsjte Waereldoorlog Fransoos. Hae zaw bekind komme te sjtoon es eine van de 11 founding fathers van de Europese Unie. Hae waor lid van de RPCD, die later zaw opgoon in de Franse centrumrechse partie Les Républicains. Op Europees niveau ies die partie deil van de christendemocratische Europese Voukspartie (EVP).
Hae woort gebore in 't Duutsj Keizerriek te Luxembörg, wie dat nog neet gans en al onaafhenkelek waor. Ziene mojertaal waor Mozelfrankisch, de Middelfrankische sjtreektaal woa in feite zoawaal 't Luxembörgs wie 't Lotharings deil van oetmake[1]. Tiejesj d'n Ièrsjte Waereldoorlog wirkde hae in 't Duutsj besjtuur. Wie hae nao d'n oorlog nao zienen heimat in Lotharinge ('t toen nog väölal Duutsjtalig gedeilte van Frankriek) vertrok, woort hae 'ne Franse sjtaatsbörger. Dao begoos hae aan 'n carrière in de Franse polletiek en woort hae gedeputeerde van 't Frans departemint Moselle.
In d'n Twiède Waereldoorlog sjloot hae ziech aan bie 't Frans verzit. Zoa kaom Schuman nao d'n oorlog terech in de kleine elite van "acceptabel politici": mansluuj die gesjtudeeerd hawwe, polletiek ervering hawwe én aan "de gooje kant" van d'n oorlog hawwe gevochte. Zoa woort Schuman in 1946 al minister van Financies en in 1947 zelfs premier van Frankriek. Tusje 1948 en 1952 waor hae minister van Boetelandse Affaires in ach kortsjtondig nationaal kabbinètte. Hae woort onger miès bekind es politicus door de totsjtandkomming van 't nao häöm verneumde Schumanplan, wat de waeg zaw vriemake veur de opriechting van de Europese Gemeinsjap veur Kaole en Sjtaal (EGKS). De EGKS zaw 't begin zin van de later Europese Unie (EU). Later woort hae Veurzitter van 't Europees Parlemint. Same mèt Jean Monnet woort hae besjouwd es de grondligker van de EU.
Brón
[bewirk | brón bewèrke]- Dit artikel ies direk vertaald oet 't gelieknamig Duutsjtalig artikel op Wikipedia