Metal

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Metal, dèks Heavy metal geneump (meh zuug oonder), is e genre vaan rockmeziek wat ziech kinmerk door e groet geluidsvolume, e maoteg snel tot snel tempo, gitaarsoli, e vervörmp gitaargeluid (distortion) en powerchords. De meziek oontwikkelde ziech ind jaore zesteg en begin jaore zeveteg parallel aon d'n hardrock - de grens tösse 'gewoene' hardrock en heavy metal is neet sjerp - en bleef in de jaore daonao populair, miestal in alternatief kring, al kraog noe en daan 'ne metalband mainstream-populariteit. De meziek vertek ziech in väöl subgenres.

Historie

Veurhistorie

Hoofartikel: Proto-metal

't Genre oontstoont roond 1970, meh kaom neet oet de loch valle. Al hiel vreug in de rock 'n roll woorte de ierste stappe gezat. D'n instrumental "Rumble" vaan Link Wray, oetgebrach in 1958, is 't ierste pleetsje boe-op powerchrods te hure zien en boe distortion bewös weurt gebruuk. In de metal zien dees technieke allebei regel. Ouch weurt op "Rumble" al feedback gebruuk.

Feedback en distortion zouwe in de jaore 1960 gewoener weure mèt de opkoms vaan d'n èllentrikke blues. Oonder invlood vaan de bluesrock oontsteit ouch de klassieke rock (bij bands wie de Rolling Stones, The Who en The Kinks). Zoe raak 't publiek gestiedegaon mèt 't rouw geluid vertrojd. Veurtrèkkers zien de Britse bluesrockers vaan Cream en d'n innovatieven Amerikaanse gitaris Jimi Hendrix. Umtot distortion in deen tied allein nog oontsteit door de boxe te mishandele, beveurbeeld door ze eigelek te hel te zètte, weurt meziek mèt väöl distrion vaanzelf wel hel. Bij hun werk geit me daorum spreke vaan hardrock. Talloes groeter en kleinder bands volge deze lijn nao, soms es experimint. Zoe zien ouch de Beatles vaan belaank gewees: hunne song "Helter skelter", vaan 't wit album, kin zoonder probleme es proto-metal weure gezeen.

D'n ierste kier tot d'n term heavy metal in e hardrockleedsje weurt gebruuk is in "Born to be wild" vaan Steppenwolf oet 1968. Nog datzelfde jaor pas Barry Gifford, journalis bij Rolling Stone, d'n term in muzikale zin touw, in zien recensie vaan A long time comin’ vaan Electric Flag. De associatie waor gemekelek gelag door 't royaol gebruuk vaan heavy es modewoord in de hippiecultuur vaan die jaore.

Begin

Black Sabbath in 1970.

't Is neet zoe sumpel um 't ierste metalalbum aon te wieze, en metalfans en meziekhistorici zien 't dao neet euver ins. Drei bands koume in 't bezunder in aonkering: Deep Purple, Led Zeppelin en Black Sabbath. D'n ierste band is d'n ajdste vaan de drei; de vraog is evels of me hun werk wel es metal moot zien. Ouch euver Led Zeppelin weurt die vraog gestèld. Zoedoende is Black Sabbath, 't naomloes debuutalbum vaan de gelieknaomege band wat begin 1970 woort oetgebrach, 't ierste oonumstreje metalalbum.

De verwarring euver wat hardrock is en wat metal tuint al aon tot 't gei sumpel demarcatiecriterium gief. Hardrock blijf euver 't algemein korter bij de blueswortele vaan 't genre es metal. Ouch weurt metal gekinmerk door zier wiedloupende, vingervlögge soli in achste of zèstiende note. Die soli oontstoonte wienie rockgitariste klassieke gitaarluipkes, die me normaal allein op de akoestische gitaar späölt, op hun eige instrumente perbeerde. Metalsoli höbbe daomèt hun wortele in 't klassiek gitaarrippertoir, meh zeker ouch de Spaonse flamenco.

Neet laank nao Black Sabbath kaom ouch Judas Priest en Uriah Heep op. Oongeveer parallel begóste bands in de VS heavy metal te speule, wie Aerosmith en Blue Öyster Cult. Typisch Amerikaans is de zoegenaomde glammetal. In dit genre, geènt op de daan populaire glamrock, besteie artieste zier väöl aondach aon uterlek vertuin. Door 't extreem karakter vaan de metal zien dat dèks grouwelclichés, wie bij Alice Cooper of bij Kiss.

New wave of British heavy metal

Motörhead, 'ne Britse band dee aon de groondslaog vaan de speedmetal laog.

Ind jaore '70 kaom in Groet-Brittannië 'ne nuien trend op. Oonder invlood vaan d'n dao opkoumende punk begóste metalbands hunne meziek snelder, helder en intenser te speule, zoonder de traditioneel kinmerke vaan de metal los te laote. De bekindste bands vaan dees generatie, die me de New wave of British heavy metal (NWOBHM) is goon neume, zien Iron Maiden en Motörhead. Allebei zouwe ze 't tientalle jaore oethawwe en blievend joonk publiek trèkke. Aander bands zien Def Leppard, Saxon en Raven. De nuie vörm vaan metal woort populair oonder de volksklasse, in de contex vaan de groete Britse wèrkeloesheid in deen tied en de väöl relle mèt de pelitie.

Vertakking en consolidatie

Trashmetalgitaris Dave Mustaine, oersprunkelek vaan Metallica, later opriechter vaan Megadeth.

Daoneve woort ouch nog metal awwe stijl gemaak. Zeker in de VS waor d'n awwe glammetal noets weggewees, en in 't nui decennium woort ze enorm populair. Bands hele zier sterk vas aon 't mach-imago vaan d'n hardrock, en combineerde dat mèt laank haor, typerende kleiing en boetenissege shows. Muzikaol woorte gein extreme mie opgezoch; umtot e groeter publiek 't metalgeluid noe gewoen waor gewore, had de muziek enorm commercieel succes. Mötley Crüe is 't sjaolveurbeeld veur deze meziek. In de twiede hèlf vaan de jaore tachteg kaom Bon Jovi op. Deze band haolde verkoupciefers die geine metalband oets zouw hole, meh veel bij de critici dèks neet in de smaak. Ouch Guns N' Roses zaog 't leech. Dees twie bands weure neet ummer es metalbands verstande, meh ieder es hardrock. Door 't succes vaan de glammetal begóste ouch aander bands glam-eleminte in hunnen act te stoppe.

In de sjeem vaan de groete hardrock- en metalbands breujde 'n scene die d'n trend vaan ummer sneldere, heldere en intensere metal zjus wijer veurde. In de VS kaom begin jaore tachteg d'n thrashmetal op (lètterlek 'boenker-metal', dus neet 'trash metal' of 'drek-metal'!). De hoofzaak vaan deze meziek is veural tot 't allemaol nog helder en hefteger mós, en de meziek waor veural um weuj oet te drökke. Hel slaagwerk en lieg gitaarsoli woorte gecombineerd mèt dèks kekende zaank. E belaankriek muzikaol veurbeeld is de Britse band Diamond Head, deil vaan de NWOBHM. 't Genre weurt dèks gedefinieerd aon de hand vaan de 'groete veer' vaan de thrashmetal: Anthrax, Metallica, Megadeth en Slayer.

Thrashmetal bleek de weeg nao zelfs nog extremer genres. Versterking vaan de gewelddaodege beats en gitaarriffs leide tot d'n deathmetal. Bands in dit genre riechde ziech in d'n ierste plaots op Slayer. 'n Vernuiing vaan dit genre is oonder mie 't grunte: gutturaol (rochelende), extreem lieg en koelek verstoonbaar klaanke. Distorsion en downtuning (lieger stumme vaan de gitaar) weure tot in 't extreme doorgeveurd. Bij deathmetal dink me oonder mie aon Napalm Death, Morbid Angel, Possessed, Death en Cannibal Corpse. Door zienen extreme klaank is deathmetal noets populair gewore en ummer 'n subcultuur oet d'n oondergroond gebleve.

Oongeveer tegeliek kump de blackmetal op. Ouch dit is 'n extreem genre. In vergelieking mèt d'n deathmetal lègk de blackmetal minder de naodrök op lielekheid meh mie op duusternis. Groete veurluiper in dit genre is Venom, ouch weer 'ne band oet de NWOBHM, die hun twiede album oet 1982 Black metal hèt. Blackmetal concentreert ziech mie es zie breurke deathmetal op uterlek vertuin en imago. De tekste goon dèks euver d'n doed, horror of 't satanisme. Dewijl zeker dat lèste thema neet nui waor in de metal, is 't zjus de blackmetal dee ziech tot in lengde vaan jaore daomèt zouw associëre. Veurtrèkkers koume veural vaan 't Europees vasteland, zoewie Celtic Frost (Zwitserland), Mercyful Fate (Denemarke) en Bathory (Zwede). In Scandinavië zouw de blackmetal tot bezunder groete proporties oetgreuje, meh in de jaore negenteg veural negatief de aondach trèkke door geweldsincidente en breid oetgemete kèrkverbrandinge door lui oet de scene.

Oonderwijl struimde Metallica door nao de mainstream, wat gepaord góng mèt mèllere meziek. Väöl aw fans zaoge hei-in 'ne kneeval veur de commercie; evegood woort Metellica roond 1990 'ne wereldband mèt nog ummer breid gewaardeerd werk. Daonao waor 't evels mèt de groetste populariteit vaan de metal wel aofgeloupe. De grunge kaom in de mode, en in de wereld vaan d'n alternatieve meziek góng 't neet mie umsterhels.

Nu metal en concurrerende genres

Evanescence combineerde mèt nu metal en gothic metal twie vaan de populairste metalgenres vaan roond 't jaor 2000.

Mèt de thrashmetal oet de sjijnwerpers begóste metalbands weer te experimentere. Me begós noe ouch boete de direkte umgeving te loere, en haolde inspiratie oet genres wie funk, hiphop en industrial. De stijl vaan bands wie Faith No More en Living Colour, die ieder nogal in de sjeem stoonte vaan mainstream-metalbands, woort noe populairder. Ouch Rage Against the Machine, wat in 1992 woort opgeriech en 't snel maakde in d'n alternatieve meziekwereld, voont väöl naovolging, zoe good wie Puddle of Mudd. Oet dezen invlood oontsteit de nu metal.

Es ierste nu metalband versteit me in 't algemein Korn. Mèt hun naomloes debuutalbum oet 1994 zouw 't subgenre daan mote beginne. Neet laank daonao debuteert ouch Deftones, wie Korn oet Californië aofkumsteg. Daan volge oonder mie Incubus en Limp Bizkit. Binne 't genre is ruimte veur diverse soorte invlood. Coal Chamber is gothic georiënteerd (zuug ouch direk oonder), Slipknot is heveg en zit vrij ing tegen d'n deathmetal aon, System of a Down haolt inspiratie oet de volksmeziek die de bandleie mèt hunnen Armeensen achtergroond kinne. Groet weure ouch P.O.D. (boevaan de meziek soms 'white metal' weurt geneump umtot de bandleie belijend christelek zien), Papa Roach en Disturbed. Zoe meugelek nog groeter weurt Linkin Park. Roond 2000 steit 't genre op zie huugdepunt. Tege 2005 is d'n hype evels veurbij; zien positie in de tegecultuur weurt daan door d'n emo euvergenome. Bands wie Linkin Park en Limp Bizkit blieve wel bestoon, meh stoon constant oonder vuur vaan critici.

De mieste groete nu metalbands koume oet de VS. 'ne Vrij bekinden Europese band waor Dreadlock Pussy oet Remund.

Ouch nog in de jaore negenteg kump de gothic metal op. Gothic es subcultuur bestoont al sinds begin jaore tachteg, meh in deen tied luusterde goths aander meziekgenres. Me liet 't genre euver 't algemein in Noord-Ingeland gebore weure, bij bands wie My Dying Bride, Paradise Lost en Anathema, meh ouch in aander len zien parallel impulse aon te wieze. In Amerika versjijnt neet allein Coal Chamber meh ouch Type O Negative, dewijl in Nederland The Gathering populair weurt. Al dees bands storte ziech, in de gothictraditie, vol in duusternis en verdreet, meh mèt hun frequinte verwiezinge nao fantasythema's beeje ze ouch e sterk elemint vaan escapisme. Dèks goon zoe'n bands de symfonische kant op, boebij 't gebruuk vaan keyboards of zelfs ganse orkeste neet oet de weeg weurt gegaange. Ouch höbbe gothic metalbands hiel dèks 'n hoeg zingende zengeres. Bekind mèt zoe'ne meziek woort oonder mie Within Temptation oet Nederland en Nightwish oet Finland (boe metal mie es boe daan ouch mainstream is). Evanescence combineert gothic metal mèt nu metal. Ouch gothic metal moot 't roond 2005 aoflègke tege de emo-cultuur.

In de Scandinavische blackmetalscene valle twie trends op. Ierstens associëre mie en mie bands ziech mèt 't neo-Germaans heidedom, in plaots vaan mèt 't satanisme. Twiedens geit me gebruuk make vaan eleminte oet de volksmeziek; miestens veural volksinstruminte, soms ouch ritmes en leedstructure. Me neump 't nui genre Vikingmetal, umtot de tekste dèks euver d'n tied vaan de Noormanne goon en de muzikante hun imago dao ouch op bazere. Veurtrèkkers zien Enslaved en Burzum. Ouch Finntroll maak 't in breide krink. De muzikaol formuul verspreit ziech al gaw boete Scandinavië. Umtot de bands dao ziech evels neet zoe sumpel mèt de Vikinge kinne identificere, griep me dao dèkser trök op aander veurchristeleke tradities. Daorum sprik me ouch wel vaan pagan metal. Heidevolk in Nederland en Menhir in Duitsland zien dao dudeleke veurbeelder vaan. In muzikaol opziech is 't evels zinvoller um te spreke vaan folkmetal. De folkmetalscene is noets zoe populair gewore wie de nu metal of gothic metal, meh heel ziech de ganse jaore nul good.

Door 't opkoume vaan al dees subgenres, die allemaol hun inspiratie oet muzikaol fusies hole, vervaag 't begrip 'metal' in dezen tied. De groetste gemeine deiler is 'helle gitaarmeziek'.

Oet de mode

In de loup vaan de jaore nul zuut me de metal dudelek oet de mode rake. De gothic- en nu metal hypes goon veurbij en nui trends hole 't groet pebliek neet. Wel gebäört in 2006 get gans bezunders es Lordi, veur Finland, 't Eurovisiesongfestival wint mèt e metalleedsje ("Hard rock hallelujah").

Nao 't aofloupe vaan de nu metalraasj raak de metalwereld in de ban vaan e nui fusiegenre: de metalcore. De basis veur dat genre ligk in de jaore negenteg bij bands wie Hatebreed. Bekinde bands zien As I Lay Dying en Bullet for My Valentine. De meziek vertek ziech oonder zie rillatief succes al gaw in diverse sub-subgenres, boevaan de mathcore (The Dillinger Escape Plan, Textures) väöl aondach krijg. Ech groet weurt 't genre evels neet.

Zoewiezoe trèk metal in dezen tied neet vol de aondach. Ech groet weurt allein nog Volbeat, 'nen Deense band dee ziech op traditionele metal oriënteert en dee oonder mie combineert mèt countryrock. Ouch Vanderbuyst is oetgesproke retro in ziene meziek. Op festivals zien de aw bands de groetste headliners, veur zoewied hun froontlui nog leve of kinne optrejje.

Critici höbbe väöl aondach veur avant-gardemetal, speciaol veur zoegenaomde dronemetal. Hei-in blieve veural de zwoer vervörmde gitaarklaanke vaan de metal euver; de kinmerkende energie heet plaots gemaak veur e statisch, meh dreigend geluid. Sunn O))) en minder maote Khanate weure hei bekind mèt. Ech groet weurt de dronemetal neet; dao is 'r ouch neet op gemaak. Wel commercieel succesvol weurt, tegen 't ind vaan 't decennium, The Hu, 'ne Mongoolse band dee eleminte vaan metal combineert mèt de traditionele meziek vaan hun land. Ze kriege väöl fans, zeker ouch in de westerse metalscenes.

Karakteristieke

Instrumentatie

In principe maak metal gebruuk vaan 't standaard-rockinstrumentarium: zaank, lead- en slaaggitaar, basgitaar en slaagwerk. Metalgitariste gebruke dèks aander gitare es mainstreampop- en -rockgitariste. Dat is zoe good 'n kwestie vaan uterlek vertuin es vaan klaank: metalgitare höbbe dèks alderlei oetsteeksele die ze roeg doen oetzien.

Synthesizers en aander keyboardinstruminte weure spaorzaam ingezat. Veural in de jaore tachteg gaof 't wel väöl hardrock mèt tósje debij. In genres wie symfonische metal en gothic metal zien ze standaard; bij 'ne band wie Nightwish kin me ze neet wegdinke.

Folkmetal versjèlt vaan aander genres door 't gebruuk vaan diverse folkinstruminte: viool, fluit, doedelzak, drejlier, sjalmei, harp etc. Me kin daoveur de eigeleke, akoestische, volksinstruminte gebruke, meh dèks weurt gekoze veur elektrische variante. Umtot metal e groet volume heet, moot me akoestische instruminte ouch wel versterke (mèt 'ne losse microfoon of e piëzo-elemint). Ouch bij de progressieve metal maag me soms oongewoen instrumente verwachte.

Zaank- en späöltechnieke

Vocaole

De metal gebruuk e wied scala aon vocaol technieke. In de klassieke metal huurt me miestal manneleke tenor- of falsètzaank, wie dat ouch in de klassieke rock al gebrukelek waor. Dees hoeg en expressief meneer vaan zinge bleef de ganse jaore zeveteg de norm. Bij de thrashmetal geit dat zinge euver in e minder melodisch gekeeks, boebij de vocalis soms gein vaste toenhuugdes mie gebruuk (en dus neet mie zingk).

In d'n deathmetal, en in minder maote de blackmetal, weurt e lieg en zier gutturaol gegroms gebruuk, bekind es grunt of growl. Oondaanks tot dit noets ziene weeg nao de mainstreammetal heet gevoonde, weurt dees techniek dèks mèt de metal geassocieerd. Euver 't algemein zien gegruntde tekste koelek te verstoon veur wee neet sterk drin geoefend is. Daobij kin grunte de stum zier sterk sjaoje es me neet good wèt wie me dit touwpas.

Ouch genrespecifiek is de zaank bij gothic metal. Hei is 't gebrukelek um 'n vrouweleke zaangeres te numme, die klaor, hoeg, jeh opera-echteg zingk. Sommege zien ouch ech klassiek gesjaold. Ouch in de folkmetal weurt dèks klaor gezoonge (meh neet zoe hoeg). Depe bas- en baritonzaank is ouch meugelek; dit huurt me oonder mie bij Rammstein en Volbeat. Sinds 't pioneerswerk vaan Rage Against The Machine weurt in de metal ouch wel ins gerap (ouch al einmaoleg in "Walk this way" vaan Aerosmith en Run-D.M.C.). 't Gebruuk vaan rap in metal weurt mèt de nu metal geassocieerd.

Gitaarspeul

E distorsion-pedaol. Mèt de knupkes kin me de maot en aard vaan de vervörming instèlle.

Gitare zien in metal es regel vrij zwoer vervörmp (distortion). Dewijl me dat vreuger deeg door de versterker te mishandele (in "Rumble" pikde Link Wray beveurbeeld mèt 'ne potloed leukskes drin), heet me d'n distortion allewijl es gitaareffek besjikbaar. Me kin 't apaart aonkoppele tösse de gitaar en versterker (daan kin 't mèt e pedaol aon- en oet- weure gezat), meh soms zit 't es sjuifke op de gitaar zelf. De maote vaan distortion is nao smaak in te stèlle.

In väöl metalstijle is ouch 't verstumme vaan de gitaar gebrukelek. In zoe'n gevalle weurt miestal de standaardstumming nao oonder getransponeerd, zoetot alles 'nen have toen, 'ne ganse toen of nog mie lieger klink. Dit maak hunne klaank doffer en zwuurder.

De slaaggitaris gebruuk veural powerchords (zuug oonder); dat wèlt zegke tot 'r bekaans allein de oonderste veer snare nujeg heet. De leadgitaris späölt evels zien vingervlugge luipkes veural op de hoeger snare. Allein in d'n extreme metal spreke de gitaarsoli veural de liegte aon. In zoe'n hoeg tempo gebruuk me dèks arpeggi of wisselslaag (bij deathmetal: umstebeurt umhoeg en umlieg speule um meujte te spaore).

Basspeul

De basgitaar heet in de metal euver 't algemein 'ne besjeie plaots; neve de slaaggitaar mèt häör powerchords huurt me ze soms koelek. De bassis speult euver 't algemein d'n oonderste toen vaan de slaaggitaris ein octaaf lieger mèt. E genre boe de bas prominenter te hure vèlt is metalcore.

Songstructure

De progressieve metalband Tool raakde bekind um zien oongewoen leedstructure.

In de mieste metal euverheerse rillatief conventioneel popsong-structure mèt couplèt, refrein en soms bridge. 't Tössespeul maag zeker neet oontbreke: dao-in zitte de zoe kinmerkende gitaarsoli. Metal-soli zien dèks zier virtuoos.

Alternatief structure trök me aon in progressieve metal. Wie bij de progressieve rock dore de songs dèks wezelek laanger es de gebrukeleke 3-4 minute en bestoon ze frequint oet diverse contrasterende secties.

Melodie- en hermeniebouw

Zaanklijne vaan metal zien euver 't algemein minder gesyncopeerd es die vaan mainstream-rock. Heimèt steit metal wijer vaan zien blues-wortele aof (de meziek is zoegezag 'blaanker' es gewoene rock). De gitaarsoli goon soms in bekaans oonoonderbroke reekse vaan zèstiendenote, wat sterk aon klassiek gitaarspeul rappeleert.

De bove al geneumde powerchords die de slaaggitaris späölt, bestoon oet 'ne groondtoen, 'ne kwint en 'n octaaf (beveurbeeld G-d-g). Ze bevatte dus mer twie versjèllende toenklasse en zien daorum volgens de traditioneel westerse meziektheorie gein echte akkoorde. Hun touwpassing hingk same mèt 't gebruuk vaan distortion. Door dat lèste effek kriege de gitaartoene väöl disharmonische bovetoene. Zouw me noe 'gewoen' akkoorde mèt groondtoen, terts en kwint make, daan zouw dees combinatie zier rommeleg goon klinke. De standaard gitaarakkoorde weure in de metal daan ouch koelek gebruuk.

In de metal euverheerse mineurtoonsoorte, dèks mèt 'n eolische kleuring (zoonder leitoen). In folkmetal kinne ouch aander modi weure gebruuk. Bij de in alle opziechte extreme deathmetal huurt me neet zelde atonaol gitaarsoli en sterk chromatische baslijne.

Ritme

Wie in alle groete popstijle is 4/4 wiedoet de gebrukelekste maotsoort. 't Tempo is maoteg tot snel, de ritmische beweging geit euver 't algemein in achtste. Deen impuls geit oet vaan d'n drummer (dee 'ne vrij constante groove sleit), meh ouch vaan de slaaggitaris en de bassis. Bij thrashmetal, meh veural bij deathmetal, is 't ritme dèks intenser, mèt zoegeneumde double kicks en blast beats. Dit gief 'ne zier oonröstegen impuls in zèstiende note.

Aander maotsoorte kin me veural hure in avontuurleke genres wie progressieve metal en avant-gardemetal. Power ballads wie "Nothing else matters" (vaan Metallica) gebruke dèks 'ne 6/8 maot. Diverse maotsoorte nevenein kin me hure in "One" (ouch vaan Metallica). Bands wie Dream Theater en Tool stoppe gere oonregelmaotege maotsoorte wie 5/4 of 7/8 in hun songs.

Tekste

De tekste bij metal zien zier versjèllend nao gelaank 't subgenre. Bij de klassieke metal, zeker ouch bij glammetal, geit 't dèks euver leefde of seksualiteit. Sociaol engagemint kump ouch veur, al hiel vreug beveurbeeld bij Judas Priest en later dèks bij de NWOBHM en de thrashmetal. Deathmetal en blackmetal goon dèks euver horrorthema's, neet zelde mèt de versjrikkelekste details, of euver 't satanisme. ('t Ierste kump dèkser veur bij deathmetal, 't twiede bij blackmetal.) Fantasy kump es thema zoewel bij de progressieve metal veur (eventueel neve sciencefiction) es bij de gothic metal; dees metalgenres zien geleef oonder lui die fantasyliteratuur leze.

Imago

Metal had vaanaof 't begin e zier mannelek imago. Wat vaan de klassieke rockband kin weure gezag, gelt veur metal a fortiori. Väöl bands en artieste höbbe e bewös gecultiveerd rebels en hedonistisch imago: groetsjaoleg alcohol- en drugsgebruuk, slaope mèt väöl vrouwlui (zuug ouch groupie) en frequinte incidente vaan agressie. Ouch de fancultuur is hei-op gebaseerd: kortbij 't podium vint me dèks 'ne zoegeneumde moshpit boe vrijelek weurt gevochte. 't Kin veur vrouwlui (zoelaank 't neet es zengeres vaan 'ne gothicband is) zier lesteg zien um detösse te koume; metal weurt dèks es 'mannewereld' umsjreve.

't Stoer imago weurt op diverse geijkde maniere geuit. Muzikante loupe dèks in 't leer en laote hun haor greuje. Ouch zier bekind, veural in Angelsaksische len, is de zoegenaomde metalumlaut. Bands zètte soms 'nen umlaut in hunne naom um ziech e stoer, Germaans imago aon te mete (Motörhead, Mötley Crüe). D'n umlaut heet geinen invlood op de oetspraok.

Demografische aspekte

Vaanajds is metal veural jong blaanke manslui. Allewijl vint me in 't pebliek väöl mie vrouwlui es vreuger, meh de etnische samestèlling is neet wezelek veraanderd. De gemiddelde leeftied vaan de metalhead geit de lèste jaore umhoeg, umtot 't genre minder tieners aonsprik.

Subgenres

Tientalle metal-subgenres zien besjreve. Neet allemaol zien ze muzikaol eve zinneg: genrenaome definiëre dèks allein 'n bepaolde scene en gein muzikaol aofgebakende kunsvörm. Hei-oonder volge inkel vaan de gebrukelekste genres, die euver 't algemein wel muzikaol umsjreve kinne weure.

Genre	Muzikaol kinmerke	Typische oonderwerpe	Bekinde bands	Opmerkinge
avant-gardemetal	oongewoen songstructure, späölstijle, klaanke en instruminte	soms hermetische poëzie; dèks instrumentaol	Celtic Frost, Sunn O)))	Ouch wel experimentele metal. Ing verwant aon de progessieve metal, meh minder good in 't gehuur ligkend en mie op 't experimint geriech. Ouch wortele in de extreem metalgenres. Mathcore is e verwant begrip, ouch postmetal en dronemetal zien grensgevalle. Metallica en Lou Reed maakde in 2011 mèt Lulu 'n avant-gardemetalalbum wat bij e breier publiek terechkaom.
blackmetal	kekende zaank ('shrieking'), vervörmde gitare, hoeg tempo's	satanisme, horror	Dimmu Borgir, Cradle of Filth	Te vergelieke mèt deathmetal, meh euver 't algemein melodischer en mèt mie aondach veur sfeer/imago. Zier populair in Scandinavië, tot kortbij mainstreamniveau.
deathmetal	grunts, zwoer vervörmde gitare, oonmelodische begeleiding	geweld, horror, satanisme	Death, Morbid Angel, Gorefest, Cannibal Corpse, Sepultura	Kump voort oet d'n trashmetal. 'ne Mingvörm mèt extreme punk steit bekind es grindcore.
doommetal	laankzaam tempi, lieggestumde gitare	horror, doed	Pentagram, Sunn O)))	In väöl opziechte te vergelieke mèt de latere gothic metal. Haolde zien inspiratie oonder mie bij Black Sabbath.
folkmetal	melodische zaank, gebruuk vaan akoestische instruminte en volkse melodieë	natuur, heidedóm, verleie	Finntroll, Heidevolk, Menhir	Metal mèt eleminte oet de volksmeziek; in 't gemein weurt daomèt westerse volksmeziek gemeind, meh dat hoof neet. E speciaol geval is de Vikingmetal, oontstande in Scandinavië, boe-in de leie ziech wie Vikinge veurdoon. Boete Scandinavië sprik me bij dit soort acts dèkser vaan pagan metal.
glammetal	zuug bij heavy metal	diverse	Poison, New York Dolls, Kiss, Alice Cooper	Neet zoezier e muzikaol genre; veural metal mèt väöl uterlek vertuin (lang haore, make-up, opvallende kleiding). Naom nao anologie vaan glamrock. Väöl bands weure ouch wel es hardrockbands umsjreve en neet es metal 'erkind'.
gothic metal	grunts of zjus melodische zaank, keyboards, laankzaam tempi	doed, verdreet, horror, romantiek	My Dying Bride, Within Temptation, Evanescence	Voortgekoume oet (o.m.) doommetal. Neet 'tzelfde es gothic rock, neet te verwarre mèt darkwave, wat ouch meziek oet de gothic-subcultuur is. 't Genre umvat e wied scala vaan invlode en heet raokvlaker mèt oonder mie blackmetal, progressieve/symfonische metal en nu metal.
heavy metal	falsètzaank, rillatief gemaoteg gitaar- en drumspeul	diverse, o.m. machocultuur	Black Sabbath, Judas Priest, Deep Purple	Ofwel e synoniem veur metal, ofwel de benaoming veur 'klassieke metal': de ierste generatie metalbands en hun naovolgers in later decennia.
Neue Deutsche Härte	depe baszaank, keyboards, invlood oet industrial	perversie, horror	Oomph!, Rammstein	Oontstoont in Duitsland, oongeveer tegeliek mèt de nu metal, en heet dao ouch wel get verwantsjap mèt.
nu metal	lieggestumde gitare, dynamische versjèlle, invlood vaan boetenaof, dèks rap en/of industrial	diverse	Korn, Rage Against The Machine, Dreadlock Pussy, Linkin Park, Slipknot, System Of A Down, Disturbed	Zier populair ind jaore 1990 en begin jaore 2000, veural in de VS. Rap metal en funk metal kinne in de contex vaan de nu metal weure verstande.
progressieve metal	lang songs mèt oongewoen structure, oongewoen maotsoorte, oongebrukeleke akoordsjema's, soms gebruuk vaan synthesizer, aander keyboards of akoestische instruminte	fantasy, epiek; dèks instrumentaol	Dream Theater, Opeth, Nightwish	Zoe geneump nao analogie vaan progressieve rock. Symfonische metal is oongeveer 'tzelfde, al veroonderstèlt dat wel orkestraol klaanke.
speedmetal	hoeg tempo, groete virtuositeit veural bij de gitaarpartij	diverse, o.m. machocultuur	Iron Maiden, Motörhead	Metal die de kinmerke vaan de klassieke heavy metal deilt, meh snelder weurt gespäöld en helder en intenser weurt gebrach. Veural geassocieerd mèt de New wave of British heavy metal (NWOBHM), die ind jaore 1970 opkaom.
thrashmetal	hoeg tempo, fel gitaarsoli en dito drumwerk	maotsjappelek protes	Anthrax, Megadeth, Metallica, Slayer	De veer geneumde bands stoon bekind es de 'groete veer vaan d'n thrashmetal'. Oet dit subgenre oontwikkelde ziech nog extremer vörm vaan metal wie black- en deathmetal.

Blackmetal en deathmetal weure es extreme metal umsjreve. Ouch thrashmetal en speedmetal weure wel zoe umsjreve.

Umtot metal diverse raakvlaker heet mèt punk, veural hardcorepunk, gief 't väöl mingvörm tösse de twie vörm vaan helle rockmeziek. Dèks indege die genres op -core. Metalcore waor in de jaore 1990 väöl te hure. Grindcore is e zier extreem genre wat veural gemaak liek um väöl lewej te make en tekstueel te choquere. Emocore kaom op in de jaore 2000 es synthees tösse d'n emo en de nu metal. Ouch de grunge is op 't snijvlaak vaan punk en metal oontstande, meh steit dao wel get wijer vaandan.

Infrastructuur

Door de jaore heer is de metalwereld sterk apaart koume te stoon. De bands speule neet dèks op mainstreamfestivals en hunne meziek weurt bij gespecialiseerde labels oondergebrach. 't Genre heet zoedoende zien eige infrastructuur.

Festivals

Graspop Metal Meeting in 2014.

't Gief euver de wereld metalfestivals vaan oetereinloupenden umvaank. Kleinekes koume en goon dèks, meh versjèllende middelgroete en groete bestoon intösse al jaorelaank.

Eint vaan de groetste festivals is de Graspop Metal Meeting, jaorleks gehawwe in Dessel, provincie Antwerpe. 't Festival, in 1996 oontstande oet 'n fusie vaan Graspop en Midsummer Metal Meeting. Umtot allebei de festivals al bestoonte, waor 't vaan meet aof aon al e vrij groet festival. Allewijl doort 't veer daog (gemeinelek in de lèste week vaan juni) en trèk 't zoe'n 135.000 bezeukers. Zoeget alle groete naome oet de metal- en hardrockwereld höbbe wel op Graspop gestande, sommege mierder kiere. Bands oet alle subgenres zien welkom, meh extreem metalbands zuut me de lèste jaore wel minder. Daoneve beit 't festival ouch plaots aon punkbands.

FortaRock in Nimwege is minder groet meh toch ouch in Nederland en umgeving e begrip. 't Betseit sinds 2009 en weurt in de stad gehawwe - iers in Park Brakkenstein, allewijl in 't Goffertpark. D'n daag veur 't festival gief 't 'ne preparty in poppodium Doornroosje. In 2016 doort 't opelochprogram eimaoleg twie daog; in 2017 woort 't neet gehawwe. Dit waor mer tiedelek; in 2018 kiert FortaRock in aofgeslankde vörm trök.

Kleinder es Graspop meh internationaol oongeveer eve bekind is Wacken Open Air (W:O:A), gehawwe in de gemeinte Wacken in Sleeswiek-Holstein. Dit festival begós in 1990 hiel klein meh greujde veural in de jaore nul oet tot 'n happening mèt mie es 80.000 bezeukers. Wacken Open Air weurt gemeinelek begin augustus gehawwe. In 2017 doorden 't drei daog, in 2018 geit 't zelf veer daog dore.

Ouch Ozzfest is vaan belaank. Dit Amerikaans festival is, wie de naom al zeet, gestiech (in 1996) door Ozzy Osbourne vaan Black Sabbath. 't Weurt eder editie in 'n aander plaots gehawwe, soms ouch boete de VS.

Dees festivals stoon ope veur diverse metalgenres en trèkke daodoor ouch e rillatief divers publiek. Mie gespecialiseerd is 't Wave-Gotik-Treffen (WGT), wat eder jaor mèt pinkstere in Leipzig löp. Oersprunkelek waor dit gaaroet gei metalfestival, meh mèt de opkoms vaan de gothic metal is me ouch deze meziek hei goon programmere.

Media

't Gief magazines boe-in metalplate weure besproke en/of bands weure geïnterviewd. In 't Nederlands taolgebeed kin me d'n Aardschok leze. Dit blaad woort in 1980 opgeriech door metalfans die voonte tot gewoen popmedia wie de OOR te wieneg aondach aon hunne meziek besteide. Toch stoon ouch in dat blaad en aander mainstreammedia recensies vaan metalalbums. 'n Amerikaans equivalent is Decibel, wat sinds 2004 versjijnt.

Platemaotsjappije

Metal weurt dèks oetgebrach op gespecialiseerde platelabels, in väöl gevalle ouch door gespecialiseerde platemaotsjappije. De groeter bands zitte euver 't algemein wel bij ein vaan e veer groete maotsjappije. Veur kleinekes gief 't evels doezende versjèllende labels, die dèks oonaofhenkelek zien of dat op e zeker memint waore. Väöl vaan die maotsjappije specialisere ziech in ei bepaold subgenre; veural in de black- en deathmetal vint me väöl gespecialiseerde labels. Zeker blackmetal in d'n extreemrechsen hook (NSBM) kin koelek aanders weure oetgebrach es bij speciaol maotsjappije.

Bekinde metallabels zien Earache Records en Napalm Records.

Externe link

• Online encyclopedie vaan metalbands