1970

1967 - 1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973

1970 (MCMLXX) waor e gewoen jaor wat begós op 'nen donderdag op de Gregoriaanse kalender.

Gebäörtenisse

De Belzje Gróndjwèt wirt herzeen um de drie cultuurgemeinsjappe op te richte. Juridisch gezien begint vanaaf dit momènt de Sjtaotshervörming. De hervörming kump door 't Vlaams sjtraeve nao cultureel autonomie. In 'tzelfde jaor wirt ook de basis veur de drie Gewesten gelag.
1 jannewarie - 't Begin van de jaortèlling c.q. tiedmaeting in 't besjturingssysteem Unix op 00:00:00 UTC. Bènne dit systeem wirt de tied weergegaeve es seconde sins dit tiedsjtip, de zoageneumpde timestamp.
12 jannewarie - Biafra capituleert, womit ein eindj kump aan de Nigeriaanse burgeraorlog.
19 fibberwarie - De Tweëde Kamer in Nederlandj sjprukt zich oet veur aafsjaffing van de opkómsplich biej verkezinge. (Op 4 mieërt wirt dit ouch door de Eësjte Kamer goodgekörd.)
23 fibberwarie - Guyana wirt ein zgn. co-operatieve repebliek bènne 't Britse Gemenebest.
4 miert - De Eurydice, eine Franse óngerzeëboat, liejt in de Middellandse Zeë sjipbreuk. 57 opvarende vènje daobiej de doad.
17 miert - Arthur Chung wirt door de Nationaal Assemblée gekaoze tot president van Guyana.
30 miert - 't Team van de Sovjet-Unie wint in Sjtockholm veur de achste opeinvolgende keër 't waereldkampioensjap ieshockey veur A-lenj.
10 april - Paul McCartney maak 't oeteingaon van de pópgroep The Beatles bekènd.
13 april - Eine zuursjtoftank aan baord van Apollo 13 explodeert, wodoor de missie veurtiejig mót waere beëindig. De drie bemanningsleje, Jim Lovell, Fred Haise en Jack Swigert, lanje es gevolg hiejvan dan waal neet op de maon mèr ze waere waal recordhawwer es de miensje die 't wiejste van de aarde verwiejerd zint gewaes. Op deze daag bevènje ze zich op eine aafsjtand van 401.056 km van de aarde.
21 april - Leonard Casley wint same mèt zien vrouw ein conflict mèt de Australische sjtaat, en verwurf daomit ónaafhankelikheid. Zien landj hèt Hutt River.
25 april - Georges Pintens wint de viefde editie van Nederlands ènnige wielerklassieker, de Amstel Gold Race.
29 april - De Verenigde Sjtate valle Cambodja bènne óm de Vietcong te verdrieve.
4 mei - De Nationale Garde van de VS sjut veer sjtudente doad en verwónjt d'r nog èns neuge biej ein demonstratie taenge de Vietnamaorlog op de campus van de Kent State University.
6 mei - Feyenoord lègk es eësjte Nederlandse voetbalclub besjlaag op de Europacup I. In 't San Siro-sjtadion in Milaan wirt in de finale mèt 2-1 gewónne van Celtic, door gole van Rinus Israel en de Zjweed Ove Kindvall.
17 mei - Thor Heyerdahl vertrèk mèt de Ra II vanoet Marokko en landj op 12 juli op de kus van Barbados.
18 mei - Tweëde Pinksterdaag: in Gelaen wirt 't eësjte Pinkpopfestival gehawwe.
4 juni - Tonga wirt ónaafhankelik van 't Verenigd Keuninkriek.
8 juni - In Argentinië verlus Juan Carlos Onganía ziene greep op de poletieke mach en wirt aafgezat. Hae wirt opgevolg door eine angere generaal, Roberto Levingston.
21 juni - Brazilië wint in Mexico de waereldtitel door Italië in de finale van 't WK voetbal mèt 4-1 te versjlaon.
26 juni - 't Driedaags Holland festival of stamping ground 1970, baeter bekènd gewore es Holland Pop Festival, begint róndjóm de Kralingse Plas in Rotterdam.
1 juli - In Utrech wirt profvoetbalclub FC Utrecht opgerich nao ein fusie tösje DOS, Velox en USV Elinkwijk.
19 juli - De Belzje fitserenner Eddy Merckx wint de Runj van Frankriek, veur de Nederlander Joop Zoetemelk.
21 juli - De Aswandam in Egypte is gereid.
23 juli - Qaboes bin Said Al Said sjtoat zien vader van de troan en wirt zoa sultan van Oman.
17 augustus - In 't Duutsje Melz wirt ein archeologische vóndjs gedaon, de Hellebaarde van Melz.
25 augustus - Eine troep marineers óntruumt op eige houtje de Dam. Ze sjlaon mèt hun koppelreem de 'Damsjlaopersj' van 't Nationaal Monumènt, totdat ziezelf door de Mobiele Einheid waere verdreve.
26 augustus - 't Veerdaagse Isle of Wight Festival begint op 't eilandj Wight.
31 augustus - Zuid-Molukkersj prebere vergaefs de Indonesische ambassadeur in Wassenaar te óntveure, wobiej ein peliesieman 't laeve leët.
4 september - Salvador Allende, kandidaat van de lènkse coalitie, wirt tot president van Chili gekaoze. Zien ambstermien begint in november.
9 september - Feyenoord wint es eësjte Nederlandse voetbalclub de waereldbaeker veur clubteams door ein euverwinning op 't Argentijnse Estudiantes de La Plata. In de oetwedsjtried in Argentinië wirt eërder mèt 2-2 geliekgesjpeeld, en thoes in Rotterdam wint Feyenoord mèt 1-0 door eine gool van Joop van Daele.
15 september - In Amsterdam wirt de Nederlandse Middesjtandspartiej opgerich door drie eigenaersj van groathanjels. Zie wille ein drastische inkrimping van de euverheid, besjtriejing van wanorde en anarchisme, en ein ministerie veur de middesjtand.
18 september - Es gevolg van ein euverdosis sjlaoppille raak de Amerikaanse gitarist Jimi Hendrix in ein coma, wonao hae in zien eige braaksel sjtik.
22 september - Toppop wirt veur ’t eësj op de Nederlandse TV oetgezónje mèt Ad Visser en Penny de Jager.
29 september - Äöpening van de Nuuj Iesselbrök euver de Iessel biej Zjwolle.
10 oktober - Fiji wirt ónaafhankelik.
11 november - Zendsjeep King David van Capital Radio sjtrant op de kus biej Noordwiek.
13 november - De Syrische lóchmach-generaal Hafiz al-Assad verkriet door middel van eine sjtaatsgreep alle mach.
23 november - De KRO televisie zundj 't programma "Bomans in triplo" oet. De sjriever Godfried Bomans sjprik dao-in mèt zien broor Arnold en zien zöster Wally euver hun kloasterlaeve.
23 december - 't Hoagste puntj is bereik van de North Tower van 't World Trade Center in New York.

zónger datum

Op de Nederlandse televisie wirt veur de eësjte keër 't programma Zo vader, zo zoon oetgezónje, gepresenteerd door Gerard van den Berg. Van den Berg zal 't in totaal 306 keër presentere. 't Idee veur dit programma kump van ein Duutsj programma geneump Der Apfel fällt nicht weit vom Stamm.

Nobelprieze

Natuurkunde:
- Hannes Alfvén "um zie fundamenteel werk en zien fundamenteel oontdèkkinge in de magneto-hydrodynamica mèt vröchbaar touwpassinge in diverse deile vaan de plasmafysica."
- Louis Néel "veur fundamenteel werk en oontdèkkinge umtrint antiferromagnetisme en ferromagnetisme die höbbe geleid tot belaankrieke touwpassinge in vastestoffefysica."
Sjemie: Luis F. Leloir "um zien oontdèkking vaan sókkernucleotide en hun rol in de biosynthees vaan koolhydraote."
Geneeskunde: Julius Axelrod, Ulf von Euler en Bernard Katz "um hun oontdèkkinge umtrint de vochtransmitters in de zenuwinde en hun mechanisme veur opslaag, lozing en inactivering."
Literatuur: Alexander Solzjenintsyn "veur de ethische krach boemèt heer de oonmisbaar tradities vaan de literatuur heet wijergezat."
Vrei: Norman Borlaug "[vaan 't] Internationaol Maïs- en Terfverbeteringscentrum, um zien bijdraoge aon de 'greun revolutie' die zoe'nen invlood had op de etesproductie, veural in Azië en Latijns Amerika."
Economie: Paul Samuelson "um 't wetensjappelek werk boemèt heer statische en dynamische economische theorie heet oontwikkeld en actief heet bijgedrage aon 't analyseniveau in de ecomische wetensjappe."

Maan vaan 't Jaor

Willy Brandt

Gebore

1 jannewarie - Tristan Hoffman, Nederlandse fitserenner
18 jannewarie - Peter Van Petegem, Belzje fitserenner
22 jannewarie - Abraham Olano, Sjpaanse fitserenner
27 jannewarie - Carlos Xavier de Bourbon de Parme, zoon van prinses Irene
30 jannewarie - Hans Vonk, Nederlands-Zuid-Afrikaans voetbalkeeper
31 jannewarie - Margriet van der Linden, Nederlandse journaliste, presentatrice en feminist
4 fibberwarie - Prinses Marilène, vrouw van prins Maurits
6 fibberwarie - Jeff Rouse, Amerikaans zwemmer en Olympisch kampioen (1996)
12 fibberwarie - Brian Roy, Nederlandse voetballer
19 fibberwarie - Danny de Munk, Nederlandse acteur en musicalsjter

2 miert - Wibi Soerjadi, Nederlandse concertpianist
15 miert - Derek Parra, Amerikaanse sjaatser
19 miert - Aart Vierhouten, Nederlandse fitserenner
22 miert - Leontien Zijlaard-van Moorsel, Nederlandse fitserenster en Olympisch kampioene
26 miert - Paul Bosvelt, Nederlandse voetballer
31 miert - Mei Li Vos, Nederlands politica
2 april - Todd Woodbridge, Australische tennisser
4 april - Barry van Galen, Nederlandse voetballer
5 april - Willemijn Duyster, Nederlands hockeyster
9 april - Jacques Villeneuve, Canadese autocoureur
13 april - Rintje Ritsma, Nederlandse sjaatser
14 april - Jan Siemerink, Nederlandse tennisser
29 april - Andre Agassi, Amerikaanse tennisser
7 mei - Edwin Zoetebier, Nederlandse voetbalkeeper
15 mei - Frank en Ronald de Boer, Nederlandse voetbaltweëling
16 mei - Gabriela Sabatini, Argentijnse tennisster
17 mei - Jordan Knight, Amerikaanse zenger (o.a. New Kids on the Block)
22 mei - Naomi Campbell, Brits fotomodel
23 mei - Yigal Amir, Israëlische moordenaer van premier Yitzchak Rabin
24 mei - Bo Hamburger, Deense fitserenner
27 mei - Michele Bartoli, Italiaanse fitserenner
3 juni - Jevgeni Berzin, Russische fitserenner
4 juni - Brecht van Hulten, Nederlandse tv-presentatrice
17 juni - Erik Hulzebosch, Nederlandse marathonsjaatser
19 juni - Sharon Walraven, Nederlands paralympisch sjportster
29 juni - Wieke Hoogzaad, Nederlandse triatlete
7 juli - Erik Zabel, Duutsje fitserenner
8 juli - Micky Hoogendijk, Nederlandse actrice
13 juli - Glenn Corneille, Nederlandse pianist (gesjtorve 2005)
27 juli - Stephan Veen, Nederlandse hockeyer
4 augustus - Orlando Trustfull, Nederlandse voetballer
11 augustus - Karina Barum, Braziliaanse actries
13 augustus - Alan Shearer, Èngelsje voetballer
16 augustus - Fabio Casartelli, Italiaanse fitserenner (gesjtorve 1995)
17 augustus - Jim Courier, Amerikaanse tennisser
21 augustus - Erik Dekker, Nederlandse fitserenner
24 augustus - Sanne Boswinkel, Nederlands nuujslaezeres (o.a. RTL Z)
25 augustus - Claudia Schiffer, Duutsj fotomodel
25 augustus - Ronald Waterreus, Nederlandse voetbalkeeper
29 augustus - Jacco Eltingh, Nederlandse tennisser
31 augustus - Floortje Dessing, Nederlandse tv-presentatrice
31 augustus - Keuningin Rania van Jordanië
8 september - Helga van Leur, Nederlandse tv-waervrouw
14 september - Francesco Casagrande, Italiaanse fitserenner
18 september - Didier Rous, Franse fitserenner
30 september - Paul de Munnik, Nederlandse acteur en zenger (Acda en De Munnik)
1 oktober - Moses Kiptanui, Keniaanse atleet
5 oktober - Mark Luijpers, Nederlandse voetballer
18 oktober - Mike Starink, Nederlandse tv-presentator
22 oktober - Winston Bogarde, Nederlandse voetballer
29 oktober - Phillip Cocu, Nederlandse voetballer
29 oktober - Edwin van der Sar, Nederlandse voetbalkeeper
10 november - Danny Nelissen, Nederlandse fitserenner
16 november - Markus Beerbaum, Duutsje sjprèngruter
17 december - Michael Mols, Nederlandse voetballer
24 december - Beau van Erven Dorens, Nederlandse tv-presentator en sjtömacteur
28 december - Brenda Schultz-McCarthy, Nederlandse tennisster

Gesjtorve

3 jannewarie - Gladys Aylward (67), Britse protesjtantse zenjeling
5 jannewarie - Max Born (87), Duutsje natuurkundige
10 jannewarie - Pavel Beljajev (44), Russische ruumdevaarder
2 fibberwarie - Bertrand Russell (97), Britse filosoof en wiskundige
25 fibberwarie - Mark Rothko (66), Amerikaanse kunssjilder
30 miert - Heinrich Brüning (84), Duutsje Riekskanseleer (1930-1932)
5 april - Jaap Stotijn (78), Nederlandse hoboïst en meziekpedagoog
30 april - Jacques Presser (71), Nederlandse historicus, sjriever en dichter
12 mei - Nelly Sachs (78), Duutsje sjriever
5 juni - Johan Adolf Pengel (54), Surinaamse politicus
7 juni - E.M. Forster (91), Èngelsje auteur
21 juni - Soekarno (69), eësjte president van Indonesië
4 juli - Barnett Newman (65), Amerikaanse kunssjilder
14 juli - Luis Mariano, Sjpaanse zenger
29 juli - John Barbirolli (70), Britse dirigent
1 augustus - Giuseppe Pizzardo (93), Italiaanse kardinaal
10 augustus - Bernd Alois Zimmermann (52), Duutsje componist
22 augustus - Vladimir Propp (75), Russische folklorist en taalkundige
1 september - François Mauriac (84), Franse sjriever
18 september - Jimi Hendrix (27), Amerikaanse rockmuzikant
25 september - Erich Maria Remarque (72), Duutsje sjriever
28 september - Gamal Abdel Nasser (52), eësjte president van Egypte
4 oktober - Janis Joplin (27), Amerikaanse blues- en rock-'n-roll-zangeres
13 oktober - Julia Culp, Nederlandse mezzosopraan
9 november - Charles de Gaulle (79), Franse generaal en president
25 november - Yukio Mishima (45), Japanse sjriever en politiek activist
7 december - Rube Goldberg (87), Amerikaanse cartoonist
12 december - Louis Zimmer (82), Vlaams-Belzje astronoom
23 december - Hennie Schouten (70), Nederlands organist en muziektheoreticus

Soekarno,
gesjtórve op 21 juni 1970.
Jimi Hendrix, gesjtórve op 18 september 1970.

Jimi Hendrix,
gesjtórve op 18 september 1970.
GAma Abdel Nasser,
gesjtórve op 28 september 1970.
Charles de Gaulle,
gesjtórve op 9 november 1970.

Meziek

De Haagse band Shocking Blue scoort eine internationale nummer 1 hit mèt ’t leedje Venus.
De Engelse rockgroep Queen wirt opgerich.
Top tieën albums

Bridge euver troubled water - Simon and Garfunkel
Déjà vu - Crosby, Stills, Nash & Young
Grand gala - Nana Mouskouri
Corry & de Rekels 1 - Corry en de Rekels
Fill your head with rock - Diverse artiesten
Woodstock - Diverse artiesten
Led Zeppelin 2 - Led Zeppelin
Willy and the poor boys - Creedence Clearwater Revival
In-a-gadda-da-vida - Iron Butterfly
Back in town - Melanie

Bron: Popdossier

Literatuur

Soldaat van Oranje, Erik Hazelhoff Roelfzema
Avondrood der magiërs, Rudy Kousbroek
Simon Vestdijk ziene roman Het proces van Meester Eckhardt wirt gepubliceerd.

Film

Love story mèt Ryan O'Neal
Zabriskie Point van Michelangelo Antonioni.
MASH
On Her Majesty's Secret Service
Patton
The Aristocats

Externe link (video)

Polygoon jaoroverzicht 1970 (Nederland) (.wmv)

Commons

In de categorie 1970 van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje