1610
Uiterlijk
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- De opvattinge van de Remonsjtrante waere vasgelag in de vief artikele van de remonsjtrante.
- 7 jannewarie - Galilei óntdèk de 4 groatste maone van Jupiter. Dees zulle later van Simon Marius de name Io, Europa, Ganymedes en Callisto óntvange. In 't zelfde jaor óntdèk hae dat de bènneplanete sjiengesjtaltes vertoane.
- 23 jannewarie - De Emerentiavlood of Pontiaansvlood deit groate deile van Hollandj, Frieslandj, Groninge, Euveriessel, Gelderlandj euversjtroame. De sjaaj is enorm.
- 14 mei - Keuning Hendrik IV wirt vermaord door de monnik Francois Ravaillac. Lodewiek XIII volg zien vader op. Ómdat hae pas 9 jaor is, wirt de taak waargenómme door zien moder Maria de Medici.
- 27 mei - Francois Ravaillac, de maordenaer van Hendrik IV, wirt geëxecuteerd in de Place de Grève door veredeiling door paerd.
- 2 september - De sjtad Gulik wirt biej verdraag euvergedrage nao ein vief waeke lank belaegering door Maurits van Oranje.
- 17 oktober – Louis XIII van Frankriek wirt gekroand.
- 24 december - De Repebliek der Zeve Verenigde Nederlandje geit diplematieke betrèkkinge aan mèt Marokko.
- zónger datum
- Harpert Maartensz Tromp, de vader van Maarten Harpertsz Tromp sjneuvelt mèt ziene zoon aan baord, op waeg nao Guinee taenge eine Èngelsje zeërouver en de jónge Maarten wirt 3 jaor lank es kajuutsjóng gevange gehawwe aan baord van de Èngelsjman.
- Philips Willem, prins van Oranje nump nao 25 jaor zien plaatsj in es Heër van Breda. Hae hersjtèlt de Roamse Kirk, mer respecteert de machspezisie van de gereformeerde kirk.
- De Èngelsjman Henry Hudson, in deens van de VOC, óntdèk Hudson Sjtraot, en later ouch de Hudsonbaaj.
- In Ruslandj wirt Basilius IV (of Vasili IV) opgevolg door Wladislaus Wasa mer dae nump de beneuming neet aan.
- In Bredevoort waere tieën zoagezagte hekse tot de brandjsjtapel veraordeild.
- Johannes Fabricius is de eësjte dae zónnevlekke observeert door eine telescoop.
Gebaore
[bewirk | brón bewèrke]- 4 augustus - Cornelis Evertsen de Oude Zeëuwse lutenant-admiraal, sjneuvelde biej de Veerdaagse Zeësjlaag in 1666, broor van lutenant-admiraal Johan Evertsen en vader van de lutenant-admirale Cornelis Evertsen de Jóngste en Geleyn Evertsen
- 10 december - Adriaen Hendricx (gesjtórve 1685), kunssjilder, baeter bekènd es Adriaen van Ostade.
- 11 december – De Valsje Dmitry II, traonopvolger van Ruslandj
- 14 december - Teniers, kunssjilder
- datum ónbekènd
- Dirck Rembrantsz van Nierop, Nederlandjse astronoom en cartograaf (gesjtórve 1682)
- Jeremias de Dekker, Nederlandjse dichter (gesjtórve 1666)
Gesjtórve
[bewirk | brón bewèrke]- 14 mei - Hendrik IV (56), keuning van Frankriek, vermaord door eine monnik
- 27 mei - Francois Ravaillac (ca. 32), maordenaer van Hendrik IV van Frankriek
- 18 juli - Caravaggio (38), Italiaanse kunssjilder, ónger angere bekènd van zien sjilderieje in de Santa Maria del Popolo in Roame en van de "Doad van Maria" in 't Louvre
- 19 september - Frederik IV (36), körvors van de Palts
- datum ónbekènd
- Matteo Ricci, missionaris (58), sjtichter van de jezuïetemissie in Peking
Meziek
[bewirk | brón bewèrke]- Claudio Monteverdi compeneert de Mariavespers (Vespro della Beata Vergine)
Beeldende Kuns
[bewirk | brón bewèrke]-
Kruusoprichting (Rubens) (1610) Antwerpen, O.L.-Vrouwekathedraal