Fontem paginae Nicaragua inspicere

Tibi non licet hanc paginam recensere, ex ratione:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪Superpes15‬. The reason given is No open proxies .
Start of block: 11:40, 10 Februarii 2024
Expiry of block: 11:40, 10 Februarii 2026
Your current IP address is 142.171.178.55. The blocked range is 142.171.0.0/16.
Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Fontem videas et exscribeas:
{{capsa civitatis Vicidata}}
'''Nicaragua,'''<ref>{{Egger DL|44}}; {{Egger SL|43}}.</ref><ref>"Nicaragua provincia Novae Hispaniae": vide "[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof2/s0637a.html Insula S. Andreae]" in {{Hofmannus}}</ref> rite '''Respublica Nicaraguae''' ([[Hispanice]] ''República de Nicaragua''), est [[civitas sui iuris]] circiter 5&thinsp;900&thinsp;000 [[incola]]rum in [[America Centralis|America Media]] sita. Finitima est [[meridies|meridie]] [[Ora Opulenta|Orae Opulentae]] et [[septentrio]]ne [[Honduria]]e, et ab [[Oceanus Pacificus|Oceano Pacifico]] et [[Mare Caribicum|Mari Caribico]] circumdatur. [[Caput (urbs)|Caput]] est [[Managua]].

==Toponymia ==
Nominis "Nicaraguae" origo aliquantum obscuri est, habetur [[portmanteau|conglutinatio]] ab [[Hispania|Hispanis]] [[Colonizatio Europaea Americarum|colonis]] novata, cuius fundamentum in nomine ''[[Nicaraus|Nicarao]],'' maximae [[Indi Americani|Amerindicae]] tribus duce, et [[lingua Hispanica|Hispanico]] vocabulo ''agua'', scilicet '[[aqua]]', consistit.

== Historia ==
[[Fasciculus:Sandino.jpg|thumb|[[Augustus Caesar Sandino]] cuius ideologia adduxit ad [[Frons Sandinistica Liberationis Nationalis|Frontem Sandinisticam Liberationis Nationalis]] ([[Hispanice]] ''Frente Sandinista de Liberación Nacional'').]]
Anno [[1524]] duae primae [[Hispania|Hispanicae]] urbes, [[Legio (Nicaragua)|Legio]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0314b.html Lexicon Universale Hofmann].</ref> sive Leo<ref>{{CathHierDiocese|leni}}.</ref> et [[Granata (Nicaragua)|Granata]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0314b.html Lexicon Universale Hofmann].</ref> sive [[Granada (Nicaragua)|Granada]]<ref>{{CathHierDiocese|grad}}.</ref> ([[Hispanice]] ''León'' et ''Granada,'' proprie), conditae sunt in Nicaragua hodierna. Fuit velut [[Imperium Hispanicum|huius Europaeae potentiae colonia]] usque ad [[1821]], cum declarata est [[America Centralis|Americae Mediae]] [[libertas]]. Brevi biennio facta est liberae civitatis pars rursus, [[Primum Imperium Mexicanum|Primi Imperii]] [[Mexicum|Mexicani]] pars, denuo liberae civitatis pars. [[Res Publica Foederalis Mediae Americae]] usque ad [[1840]] supervixit. Per [[saeculum 19|saeculum undevicensimum]] successere varii conatus denuo coniugendae [[America Centralis|Americae Centralis]] sine successu. Per [[saeculum 20|saeculum vicensimum]] Nicaraguensis historia variis [[Civitates Foederatae|Civitatum Foederatarum]] armatis interventionibus valde affecta est, et directis et indirectis per pecuniarium militareque subsidium [[Contra|Contris]],<!--Hispanice: contras--> contrarevolutionariis per [[Sandinismus|Sandinisticas]] gubernationes. [[Anastasius Somoza Debayle]] et [[Anastasius Somoza García]] republicam per decennia gubernavere donec substituerentur a Sinistrana gubernatione [[Frons Sandinistica Liberationis Nationalis|Frontis Sandinisticae Liberationis Nationalis]] ([[Hispanice]] ''Frente Sandinista de Liberación Nacional''). Sandinistica gubernatio suam primam [[comitia]]lem cladem ineunte [[decennium 200|decennio 200]] passa est et denuo gubernare non consequeretur usque ad exeuntem [[2006]]: hoc intervallo inter [[1990]] et [[2006]] tres electi [[praeses|praesides]] in coalitionem contra [[Sandinismus|Sandinismum]] ([[Hispanice]] ''Sandinismo'') fuerunt. In praesenti, post ultima comitia, Nicaraguensis praeses denuo est Sandinisticus praepositus [[Daniel Ortega]].

== Geographia et clima ==
[[Fasciculus:Nicaragua rel 97.jpg|thumb|upright=0.8|left|Nicaraguae [[tabula geographica]].]]
[[Fasciculus:Mombacho.JPG|thumb|[[Saeptum Nationale Vulcani Mombachensis]] ([[Hispanice]] ''Parque Nacional Volcán Mombacho'').]]
Nicaragua terrestrem massam 130&thinsp;967 [[chiliometrum quadratum|chiliometrorum quadratorum]] occupat, comparabilem ad eam [[Graecia]]e aut [[civitas|civitatis]] [[Alabama]]e. Iacet inter [[latitudo geographica|latitudinem]] 10º et 15º Septemtrionalium et inter [[Longitudo geographica|longitudinem]] 82º et 88º Occidentalium.

Fere una quinta territorii pars [[area protecta|areae protectae]] velut [[saeptum nationale|saepta nationalia]], [[reservatum naturale|reservata naturalia]] et [[reservatum biologicum|reservata biologica]] designatur. Respublica finitima est [[Honduria]]e Septemtrione, [[Mare Caribicum|Mari Caribico]] Oriente, [[Ora Opulenta|Orae Opulentae]] Meridie et [[Oceanus Pacificus|Oceano Pacifico]] Occidente. Nicaragua [[lamina Caribica]], [[crusta oceanica|oceanica]] [[tectonica laminarum|lamina tectonica]] subiacente sub [[America Centralis|America Media]] et [[lamina Insularum Cocoinarum|lamina Cocoina]], circumdatur. Quia [[America Centralis]] praecipua zona [[subductio]]nis est, Nicaragua maiorem [[Arcus Vulcanicus Americae Centralis|Arcus Vulcanici Americae Centralis]] ([[Hispanice]] ''Arco Volcánico de América Central'') partem accipit.

Nicaraguae tres distinctae [[geographia|geographicae]] regiones sunt: terrae inferiores Pacificae, fertiles valles ubi [[Hispania|Hispanici]] [[colonizatio Europaea Americarum|coloni]] sederunt; [[Cordillera Amerriquensis]] ([[Hispanice]] ''Cordillera de Amerrique''), Boreocentrales terrae superiores, et [[Mosquitia|Litus Mosquitiensis]] ([[Hispanice]] ''Costa de los Mosquitos'' et [[Anglice]] ''Mosquito Coast''), Atlanticae terrae inferiores. Inferiores Litoris Atlantici planities 60 milia passuum amplae in aliquibus areis sunt. Quae diu expilatae sunt ob suas [[opes naturales]].

=== Terrae inferiores Pacificae ===
[[Fasciculus:Concepción from Maderas (landscape).jpg|thumb|Nicaragua nota est velut [[lacus|lacuum]] et [[mons ignifer|montium igniferorum]] terra; photographatur [[Conceptio (vulcanus)|mons ignifer Conceptio]] ([[Hispanice]] ''Concepción''), visus e [[Materiae|monte ignifero Materiis]] ([[Hispanice]] ''Maderas'').]]
Nationis Occidente, haec terrae inferiores in lata, calida et fertili planitie consistunt. Per hanc planitiem sparsi sunt varii magni [[mons ignifer|montes igniferi]] [[Cordillera]]e [[Cordillera Maribiorum|Maribiorum]]<!-- ([[Hispanice]] ''Cordillera de los Maribios'')-->, inter quos [[Mombachum]] ([[Hispanice]] ''Mombacho'') prope extra [[Granata (Nicaragua)|Granatam]] et [[Momotombum]]<!-- ([[Hispanice]] ''Momotombo'')--> prope [[Legio (Nicaragua)|Legionem]]. Terrarum inferiorum area e [[Sinus Fonseca|Sinu Fonseca]] ([[Hispanice]] ''Golfo de Fonseca'') ad Nicaraguenses Pacificos limites cum [[Ora Opulenta]], Meridie [[Lacus Nicaragua]]e<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0928c.html Lexicon Universale Hofmann]</ref> <!--([[Hispanice]] ''Lago de Nicaragua, Lago Cocibolca, Mar Dulce, Gran Lago, Gran Lago Dulce'' sive ''Lago de Granada'')-->, patet. [[Lacus Nicaragua]] maximus [[aqua dulcis|aquae dulcis]] [[lacus]] in [[America Centralis|America Centrali]] et vicesimus secundum magnitudinem in toto orbe terrarum est, ubi etiam vivit unica aquae dulcis [[selachimorpha|pistrix]], [[carcharhinus leucas]]. Terrarum inferiorum Pacificarum regio maximum [[numerus incolarum|numerum incolarum]] habet, cum dimidio numeri incolarum in republica. [[Caput (urbs)|Caput]] [[Managua]] est urbs cum maximo numero incolarum et unica urbs amplius cum 1,5 [[millio]]nibus incolarum.
[[Fasciculus:Piranga olivacea1.jpg|thumb|''[[Piranga olivacea]]'' per Nicaraguam circa [[Aprilis|Aprilem]] et rursus circum [[October|Octobrem]] transit.]]
Nicaraguensium Occidentalium quadraginta [[mons ignifer|vulcanorum]] eruptiones, quorum multi adhuc activi, aliquando catoecias devastavere sed etiam terram cum fertilium cineribus stratis locupletavit. [[Geologia|Geologica]] activitas [[vulcanismus|vulcanismum]] producens etiam potentes [[terraemotus]] conserit. Tremores regulariter per [[Oceanus Pacificus|Pacificam]] zonam accidunt et terraemotus fere caput Managuam magis quam semel destruxere.

Maior [[Oceanus Pacificus|Pacificae]] zonae pars est [[terra calida]] ([[Hispanice]] ''tierra caliente''), elevationes sub 610 metrorum. Ubi [[temperatura]]e virtualiter constantes per totum annum manent, cum maximis inter 29,4 et 32,2&nbsp;°C. Post [[Siccum (tempus anni)|tempus siccum]] a [[November|Novembri]] ad [[Aprilis|Aprilem]] durans, [[pluvia]]e [[Maius|Maio]] incipiunt et usque ad [[October|Octobrem]] pergit, terris inferioribus Pacificis inter 1016 et 1524 mm [[praecipitatio]]nis dantes. Bona sola et favens [[clima]] se coniungunt ad faciendam Occidentalem Nicaraguam nationale oeconomicum demographicumque centrum. Austroccidentalis ora [[Lacus Nicaragua]]e 24 [[chiliometrum|chiliometra]] iuxta [[Oceanus Pacificus|Oceanum Pacificum]] iacet. Sic lacus et [[Flumen Sancti Ioannis (Nicaragua)|Flumen Sanctus Ioannes]]<!-- ([[Hispanice]] ''Río San Juan'')--> crebro proposita sunt [[saeculum 19|saeculo undevicensimo]] velut longissima canalis pars per [[America Centralis|Americae Centralis]] isthmum. De canali propositiones periodice resuscitantur [[saeculum 20|saeculis vicensimo]] et [[saeculum 21|vicensimo uno]]. Propomodum saeculum post [[Canalis Panamensis]] aperturam, Nicaraguensis [[oecocanalis]] ([[Hispanice]] ''ecocanal'') prospectus velut notabile thema manet.

Praeter eius [[ora]]s et vicos recreationis, terrae inferiores Pacificae maximam Nicaraguensis [[Imperium Hispanicum|Hispanicae]] [[colonizatio Europaea Americarum|colonialis]] [[architectura]]e et artefactorum partem continent. Urbes velut [[Legio (Nicaragua)|Legio]] et [[Granata (Nicaragua)|Granata]] colonialibus architecturis abundant; anno [[1524]], [[Granata (Nicaragua)|Granata]] est antiquissima colonialis urbs in [[America|Americis]].

=== Terrae superiores Boreocentrales ===
[[Fasciculus:Quetzal01.jpg|thumb|200px|''[[Pharomachrus mocinno]]'' est avis quae [[silva]]s [[regio]]nis mediae incolit.]]
Terrae superiores centrales significative minorem [[numerus incolarum|numerum incolarum]] et minorem oeconomicam evolutionem in Septemtrionali area habet, inter [[Lacus Nicaragua|Lacum Nicaraguam]] et [[Mare Caribicum]]. Reipublicae [[zona temperata|terram temperatam]], cum elevationibus inter 610 et 1524 m, terrae superiores placidis temperaturis fruuntur cum quotidianis maximis inter 23.9 et 26,7&nbsp;°C. Haec regio longius madidiusque [[Umidum (tempus anni)|tempus umidum]] habet quam terrae inferiores Pacificae, quod facit erosionem problema clivis. Asperi agri, arda sola et pauca [[spissitudo incolarum]] hanc aream generatim depingunt, sed Boreoccidentales valles fertiles et cum incolis satis sunt. 

Area frigidius [[clima]] habet quam terrae inferiores Pacificae. Circiter quarta republicae [[agricultura]]e pars colitur hac in [[regio]]ne, cum [[coffea]] altioribus in clivis crescente. [[Quercus]], [[pinus]], [[bryophyta]], [[pteridophyta]], et [[orchidaceae]] sunt copiosa in regionis [[silva nubila|silvis nubilis]].

Inter regionis mediae silvarum [[aves]] sunt [[pharomachrus mocinno]], [[carduelis psaltria]], [[trochilidae]], [[cyanocorax|cyanocoraces]], et [[aulacorhynchus prasinus]].

=== Terrae inferiores Caribicae ===
[[Fasciculus:Mosquito coast.jpg|thumb|left|[[Flumen Cocoinum]] ([[Hispanice]] ''Río Coco'') velut fines inter [[Honduria]]m et Nicaraguam in [[Litus Mosquitiense|Litore Mosquitiensi]] ([[Hispanice]] ''Costa de los Mosquitos'').]]
Haec magna [[silva pluvialis|silvae pluvialis]] regio variis magnis [[flumen|fluminibus]] [[irrigatio|irrigatur]] et vix habent incolas. Area 57 centesimae civitatis terrae et plerasque opes [[minerale]]s tenet. Valde expilata est sed multum [[natura]]lis diversitatis manet. [[Flumen Cocoinum]]<!-- ([[Hispanice]] ''Río Coco'')--> est maximum flumen in [[America Centralis|America Media]], fines cum [[Honduria]] formans. [[Mare Caribicum|Caribica]] litoralis linea multum sinuosior quam generatim recta [[Oceanus Pacificus|Pacifica]] litoralis linea; [[lacuna]]e et [[delta fluviale|delta]] eam valde irregularem facit.

Nicaraguense [[Reservatum Biosphaerae Bosavasense]]<!-- ([[Hispanice]] ''Reserva de la Biosfera de Bosawás'')--> in terris inferioribus Atlanticis est; 728&thinsp;434 [[Hectarium|ha]], paene 7 centesimae [[area (geometria)|areae]] civitatis, [[Mosquitia|Mosquitiensis]] silvae protegit, quod id facit maximam [[silva pluvialis|silvam pluvialem]] Septemtrione [[Amazonia]]e in [[Brasilia]].

Nicaraguense tropicum Orientale litus est valde dissimile reliquorum nationalium. [[Clima]] praesertim [[clima tropicale|tropicale]] est, cum magna temperatura et magna [[umiditas|umiditate]]. Circum praecipuam areae urbem [[Bluefieldum]]<ref>{{CathHierDiocese|blue}}</ref><!-- ([[Hispanice]] et [[Anglice]] ''Bluefields'')-->, [[lingua Anglica]] est ample in usu iuxta cum [[lingua officialis|officiali]] [[lingua Hispanica|Hispanica]]. Incolae arctius assimulantur eis qui in multis typicis [[Mare Caribicum|Caribicis]] [[portus|portibus]] inveniuntur quam reliquis Nicaraguensibus incolis.

Magna [[aves|avium]] varietas observari possunt inter quas [[aquila]], [[meleagris]], [[ramphastidae]], [[psittacus|psittaci]] et [[Ara (animal)|arae]]. Inter [[animal]]em vitam hac in area excellunt [[simia]], [[vermilingua]], [[odocoileus Virginianus]] et [[tapirus]].

== Symbola nationalia ==
[[Fasciculus:Coat of arms of Nicaragua.svg|175px|thumb|[[Insigne]] Nationale Nicaraguae.]]
[[Fasciculus:06.Plaza de la Independencia de Granada.JPG|thumb|left|200px|[[Vexillum|Vexillum civitatis]] in Platea Libertatis [[Granata (Nicaragua)|Granatae]] fluitat.]]
* [[Vexillum|Vexillum Nationale]] [[5 Septembris|Nonis Septembribus]] [[1908]] decretum est. Nicaraguense vexillum [[tres]] aequos<!--horizontal--> clavos (duos [[caeruleus|caeruleos]], alium supremum alium infimum) habet cum [[insigne|insigni civitatis]] medio in clavo [[albus|albo]]. Albus vexilli civitatis clavus territorium reipublicae repraesentat et Nicaraguensem puritatem symbolizat. Hi [[color]]es sunt hereditates antiqui emblematis in [[Res Publica Foederalis Mediae Americae|Re Publica Foederali Mediae Americae]].

* [[Insigne]] [[potestas legisfera|legisfero]] decreto [[5 Septembris|Nonis Septembribus]] [[1908]] creatum est. [[Triangulum]] [[triangulum aequilaterum|aequilaterum]] quinque [[mons ignifer|montium igniferorum]] continuorum figuram, quinque res publica [[America Centralis|Centramericanas]] repraesentatem, complectitur, qui inter duos [[Oceanus|Oceanos]] Nicaraguam perfundentes emergunt. Etiam complectitur [[arcus (caelestis)|arcum caelestem]] velut pacis symbolum apparentem et [[apex phrygius|apicem phrygium]], qui luces libertatem significantes irradiat. Triangulum circumdant duae sententiae [[Hispanice]] ''República de Nicaragua,'' sciclicet 'Respublica Nicaraguae' et ''America Central,'' scilicet '[[America Centralis]]'. Haec figura [[geometria|geometrica]] aequitatem, omnium Nicaraguensium characterem, repraesentat.

* [[Hymnus nationalis|Hymnus civiatis]], [[Hispanice]] ''[[Salve a ti Nicaragua]]'' nuncupatus, est brevissimus in [[America]] et unicus in ''[[La Marseillaise]]'' nec inspiratus nec bellum proclamans. Cuius [[musica]] [[religio]]sae originis, [[Frater (religiosus)|fratri]] [[Anselmus Ernestus Castín|Anselmo Ernesto Castín]] attributa, dum originalia verba est [[Salomon Ibarra Mayorga|Salomonis Ibarra Mayorga]] ([[1887]]-[[1885]]). Hymnus primum die [[16 Decembris]] [[1918]] cantus est, et rite anno [[1938]] constitutus.

* [[Avis]] civitatis est ''[[Eumomota superciliosa]].'' Haec avis parvae magnitudinis est, breves globosasque [[ala (membrum)|alas]] et magnam [[cauda]]m cum [[penna|pennis]] modo [[reticulum manubriatum|reticulorum]] habet. Invenitur multis in Nicaraguensibus locis et praesertim in [[departimentum|departimentis]] [[Departimentum Granatae|Granata]], [[Elaphopolitania]]e, [[Departimentum Carazense|Carazi]], et [[Departimentum Riparum|Riparum]] ([[Hispanice]] ''Granada, Masaya, Carazo,'' ''Rivas''). ''[[Eumomota superciliosa]]'' valde in usu est in [[pittacium cursuale|pittaciis cursualibus]] a civitate emissis.

* [[Arbor]] civitatis est [[calycophyllum candidissimum]] quod communiter in Litore [[Oceanus Pacificus|Pacifico]] crescit et cum floret, inter [[November|Novembris]] et [[Februarius|Februarii]] menses, acquirit uniformis albae cramosae massae aspectum qui id inter virides tropicae siccae silvae tonalitates excellere facit.

* [[Flos civitatis]] est ''[[Plumeria rubra]],'' cuius nomen [[lingua Hispanica|Hispanicum]] ''Sacuanjoche,'' secundum investigatorem Generalem Alphonsum Valle, e [[Lingua Navatlaca|Navatlaca]] [[dialectos|dialecto]] ortum est et sic descomponitur; e ''zacuani'' '[[gilvus|gilvam]] pretiosam [[penna]]m' significante et e ''xochitl,'' '[[flos|florem]]' significante.

== Civilitas ==
[[Fasciculus:Daniel Ortega 2008.jpg|150px|thumb|[[Daniel Ortega]] praesens Nicaraguensis [[praeses]].]]
Nicaraguensis [[civilitas]] [[respublica praesidialis|systematis praesidialis]] ambitu evolvitur, in quo Nicaraguensis [[praeses]] et [[dux civitatis]] et [[dux gubernationis]] et dux [[Systema polycommaticum|systematis polycommatici]] est. [[Potestas exsecutiva]] a [[gubernatio]]ne exercetur. [[Potestas legisfera]] et a [[gubernatio]]ne et a [[Conventus Nationalis|Conventu Nationali]] exercetur. [[Potestas iudicialis]] ex exsecutiva legisferaque potestatibus independens est.

In praesenti, praecipuae [[factio politica|factiones politicae]] de possibilitate transeundi e systemate praesidiali in [[systema parlamentarium]] disceptavere. Sic, sit clara dissimilitudo inter [[dux gubernationis|ducem gubernationis]] sive [[primus minister|primum ministrum]] et [[dux civitatis|ducem civitatis]] sive [[praeses|praesidem]]. 

== Vires armatae ==
[[Fasciculus:Escudo-ejercito-de-nicaragua.gif|150px|left|thumb|Exercitus Nicaraguensis sigillum.]]
[[Vires armatae]] Nicaraguenses ab [[exercitus|exercitu]], [[classis (nautica)|classi nautica]], [[classis aëria|classique aëria]] componuntur. Sunt 14&thinsp;000 [[miles|militum]] in activa diaconia, numerus multum minor quam visus per [[Revolutio Sandinistica|Revolutionem Sandinisticam]]<!-- ([[Hispanice]] ''Revolución Sandinista'')-->. Quamquam exercitus infamem historiam militarem habuit, suarum virum pars, velut [[Custodia Nationalis]]<!-- ([[Hispanice]] ''Guardia Nacional'')--> cognita, integrata est in eam quae hodie est [[Vigiles Nationales Nicaraguae]]<!-- ([[Hispanice]] ''Policía Nacional de Nicaragua'')-->. Summatim, [[vigil]]es sunt sub manu militari. Nihilominus, Vigiles Nationales Nicaraguae rarissime sub manu militari esse dicitur. Aliae exercitus partes quae inter vigiles non confluxere destinatae sunt ad formandum novum Exercitum Nicaraguae.

Aetas militandi est septendecim anni, et delectus non coactus est. Ex anno [[2006]], militaris dispensatio fere 0,7 centesimae sumptuum Nicaraguensium.

== Divisio administrativa ==
Nicaragua [[civitas unitaria|unitaria]] [[respublica]] est. Ad administrativa proposita dividitur in quindecim [[departimentum|departimenta]] et duae se gubernantes [[regio]]nes sive [[regio autonoma|regiones autonomae]] ([[Hispanice]] ''regiones autónomas'') fundantae ad instar [[Hispania|Hispanicarum]] [[communitas autonoma|communitatum autonomarum]]. Vicissim departimenta subdividuntur in 153 [[municipium|municipia]]. Duae [[regio]]nes autonomae sunt [[Regio Autonoma Atlanticus Septemtrionalis]]<!-- ([[Hispanice]] ''Región Autónoma Atlántico Norte'' sive ''RAAN'')--> et [[Regio Autonoma Atlanticus Meridionalis]]<!-- ([[Hispanice]] ''Región Autónoma Atlántico Sur'' sive ''RAAS'')-->; quae, donec [[autonomia]] eis concessa sit anno [[1985]], unicum departimentum [[Zelaya (Nicaragua)|Zelayam]]<!-- ([[Hispanice]] ''Zelaya'')--> constituebant. Hic inferius est tabula cum omnibus departimentis regionisque:

{|class="wikitable sortable"
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | [[Vexillum]]
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | [[Insigne]]
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | [[Departimentum]] sive [[Regio Autonoma]] [[Latine]]
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | [[Departimentum]] sive [[Regio Autonoma]] [[Hispanice]]
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | [[Caput (urbs)|Caput]] [[Latine]]
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | [[Caput (urbs)|Caput]] [[Hispanice]]
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | [[Numerus incolarum|Incolae]] ([[2005]]) 
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | [[Area (geometria)|Area]] ([[chiliometrum quadratum|km²]])
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | [[Spissitudo incolarum]] (inc./[[chiliometrum quadratum|km²]])
! + style="background:DarkSlatePink; color:white" | Locus in tabula
|-
| [[Fasciculus:Flag of Jinotepe.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Jinotepe.gif|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Carazense|Carazum]] || ''Carazo'' || [[Collis Maizi]] || ''Jinotepe'' || align=right|  166 073 || align=right|  1 081 || align=right|154 || [[Fasciculus:Carazo Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Bandera de Chinandega.png|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Coats of arms of None.svg|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Chinandegae|Chinandega]] || ''Chinandega'' || [[Chinandega]] || ''Chinandega'' || align=right|  378 970 || align=right|  4822 || align=right| 79 || [[Fasciculus:Chinandega Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
|[[Fasciculus:Flag of Juigalpa.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Coats of arms of None.svg|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Chontalium|Chontales]] || ''Chontales'' || [[Iuigalpa]]<ref>{{CathHierDiocese|juig}}</ref> ||''Juigalpa'' || align=right|  153 932 || align=right|  6481 || align=right| 24 || [[Fasciculus:Chontales Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Masaya.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Masaya.svg|45px|Sigillum]] ||  [[Elaphopolitania]] || ''Masaya'' || [[Elaphopolis]] || ''Masaya'' || align=right|  289 988 || align=right|   611 || align=right|475 || [[Fasciculus:Masaya Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Esteli.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Esteli.svg|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Esteliense|Estĕli]] || ''Estelí'' || [[Esteli|Estĕli]]<ref>{{CathHierDiocese|este}}</ref> || ''Estelí'' || align=right|  201 548 || align=right|  2 230 || align=right| 90 || [[Fasciculus:Esteli Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Granada, Nicaragua.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Granada, Nicaragua.svg|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Granatae|Granata sive Granada]] || ''Granada'' || [[Granata (Nicaragua)|Granata]] sive [[Granada (Nicaragua)|Granada]] <ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0314b.html Lexicon Universale Hofmann]</ref> <ref>{{CathHierDiocese|grad}}</ref> || ''Granada'' || align=right|  168&thinsp;186 || align=right|  1040 || align=right|162 || [[Fasciculus:Granada Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Leon, Nicaragua.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Leon, Nicaragua.svg|45px|Sigillum]] || [[Departimentum Legionis|Legio]] || ''León'' || [[Legio (Nicaragua)|Legio]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0314b.html Lexicon Universale Hofmann]</ref> <ref>{{CathHierDiocese|leni}}</ref> || ''León'' || align=right| 355 779 || align=right|  5138 || align=right| 69 || [[Fasciculus:Leon Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Somoto.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Somoto.svg|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Madriziae|Madrizia]] || ''Madrid'' || [[Valles Anserum]] || ''Somoto'' || align=right|  132 459 || align=right|  1708 || align=right| 78 || [[Fasciculus:Madriz Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Bandera de Managua.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Coat of Arms of Managua.svg|45px|Sigillum]]||  [[Departimentum Managuense|Managua]] || ''Managua'' || [[Managua]]<ref>{{CathHierDiocese|mana}}</ref> || ''Managua'' ||1 align=right|1 262 978 || align=right|  3465 || align=right|365 || [[Fasciculus:Managua Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
||| [[Fasciculus:Seal of Matagalpa.svg|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Matagalpae|Matagalpa]] || ''Matagalpa'' || [[Matagalpa]]<ref>{{CathHierDiocese|matg}}</ref> || ''Matagalpa'' || align=right|  469 172 || align=right|  6804 || align=right| 69 || [[Fasciculus:Matagalpa Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag_of_Rivas.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Rivas.svg|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Riparum|Ripae]] || ''Rivas'' || [[Ripae (Nicaragua)|Ripae]] || ''Rivas'' || align=right|  156 283 || align=right|  2162 || align=right| 72 || [[Fasciculus:Rivas Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of San Carlos, Nicaragua.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of San Carlos, Nicaragua.svg|45px|Sigillum]] || [[Departimentum Fluminis Sancti Ioannis|Flumen Sanctus Ioannes]] || ''Río San Juan'' || [[Sanctus Carolus (Nicaragua)|Sanctus Carolus]] || ''San Carlos'' || align=right| 95 596 || align=right| 7541 || align=right| 13 || [[Fasciculus:Rio San Juan Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Ocotal.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Nueva Segovia.svg|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Segobiae Novae|Segobia Nova]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0314b.html Lexicon Universale Hofmann]</ref> || ''Nueva Segovia'' || [[Montezumapolis]] || ''Ocotal'' || align=right|  208 523 || align=right|  3491 || align=right| 60 || [[Fasciculus:Nueva Segovia Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Boaco.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Boaco.svg|45px|Sigillum]] || [[Thelcteropolitania]] || ''Boaco'' || [[Thelcteropolis]] || ''Boaco'' || align=right|  150 636 || align=right|  4177 || align=right| 36 || [[Fasciculus:Boaco Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Jinotega.gif|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Jinotega.jpg|45px|Sigillum]] ||  [[Departimentum Xinotegae|Xinotega]] || ''Jinotega'' || [[Xinotega]]<ref>{{CathHierDiocese|jino}}</ref> || ''Jinotega'' || align=right|  331 335 || align=right|  9222 || align=right| 36 || [[Fasciculus:Jinotega Department, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Region Autonoma del Atlantico Norte.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Region Autonoma del Atlantico Norte.svg|45px|Sigillum]] || [[Regio Autonoma Atlanticus Septemtrionalis]] || ''Región Autónoma Atlántico Norte'' || [[Portus Capitum]] || ''Puerto Cabezas'' sive ''Bilwi'' || align=right|  314 130 || align=right| 33&thinsp;106 || align=right| 10 || [[Fasciculus:RAAN, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|-
| [[Fasciculus:Flag of Region Autonoma Atlantico Sur.svg|45px|Vexillum]] || [[Fasciculus:Seal of Region Autonoma del Atlantico Sur.svg|45px|Sigillum]] || [[Regio Autonoma Atlanticus Meridionalis]] || ''Región Autónoma Atlántico Sur'' || [[Bluefieldum]]<ref>{{CathHierDiocese|blue}}</ref> || ''Bluefields''|| align=right|  306 510 || align=right|27&thinsp;260 || align=right| 11 || [[Fasciculus:RAAS, Nicaragua.svg|100px|Locatio]]
|}

== Demographia ==
[[Fasciculus:Nicaragua boys.jpg|thumb|Nicaraguenses pueri.]]
[[Saeculum 19|Saeculo undevicensimo]], erat substantialis [[Amerindi]]ca minoritas, sed hic globus [[cultura]]liter assimulatissimus est [[Mixticius|Mixticiae]] maioritati. Praesertim [[Saeculum 19|Saeculo undevicensimo]], Nicaragua aliquot immigratorias undas ex [[Europa]]eis nationibus vidit. Praecipue Septemtrionales urbes [[Esteli|Estĕli]], [[Xinotega]] et [[Matagalpa]] significativos quartae stripis [[Germania|Germanos]] habent. Plerique Nicaraguenses occidentalem civitatis [[regio]]nem, [[departimentum|departimenta]] [[Departimentum Managuense|Managuam]], [[Departimentum Granatae|Granatam]] et [[Departimentum Legionis|Legionem]], incolunt.

=== Incolae ===
Urbs cum maximo [[numerus incolarum|numero incolarum]] in Nicaragua est [[caput (urbs)|caput]] [[Managua]], cum 1,2 [[millio]]nes incolarum anno [[2005]]. Eodem anno, circiter 4,4 milliones incolarum in Pacifica, Centrali et Septemtrionali regionibus; 2,4 solum in Pacifica regione vivunt, dum in Caribica regione numerus incolarum solum aestimata 700 000 attingit.

Secundum [[Consociatio Nationum|Consocationem Nationis]], Nicaragua numerum incolarum 5 743 000 secundum aestimatione anni [[2009]] habet cum [[index incrementi incolarum|indice incrementi incolarum]] 1,31 centesimae et [[index natalium|indice natalium]] 24,9 pro mille incolarum, tertio maximo in regione. [[Exspectatio vitae]] Nicaraguensibus in natali est 72,90 annorum; 69,99 viris et 76,00 feminis. Nicaragua est secunda in [[America Centralis|America Media]] civitas, secundum immigrantium expulsionem, cum 210&thinsp;000 expulsatorum inter annos [[2005]] et [[2010]], solum post [[Guatimalia]]m.

=== Urbes cum maximo numero incolarum ===
{| class="wikitable sortable"
|-
! Positio
! [[Urbs]]
! [[Departimentum]]
! [[Numerus incolarum|Incolae]]
! Photographemata
|-
| 1 || [[Managua]] || [[Departimentum Managuense|Managua]] || 973 087 || [[Fasciculus:Palacio de la Cultura.jpg|100px|thumb|[[Managua]]]]
|-
| 2 || [[Legio (Nicaragua)|Legio]] || [[Departimentum Legionis|Legio]] || 144 538 || [[Fasciculus:Catedral_de_León_Nicaragua2.JPG|thumb|100px|[[Legio (Nicaragua)|Legio]]]]
|-
| 3 || [[Elaphopolis]] || [[Elaphopolitania]] || 130 113 || [[Fasciculus:Masaya 2.jpg|100px|thumb|[[Elaphopolis]]]]
|-
| 4 || [[Tipitapa]] || [[Departimentum Managuense|Managua]] || 127 153 || [[Fasciculus:Tipitapa.jpg|100px|thumb|[[Tipitapa]]]]
|-
| 5 || [[Chinandega]] || [[Departimentum Chinandegae|Chinandega]] || 126 387 || [[Fasciculus:Altar mayor de Parroquia Santa Ana.JPG|100px|thumb|[[Chinandega]]]]
|-
| 6 || [[Matagalpa]] || [[Departimentum Matagalpae|Matagalpa]] || 109 089 || [[Fasciculus:Matagalpa080408c.jpg|100px|thumb|[[Matagalpa]]]]
|-
| 7 || [[Esteli|Estĕli]] || [[Departimentum Esteliense|Estĕli]] || 96 422 || 
|-
| 8 || [[Granata (Nicaragua)|Granata]] sive [[Granada (Nicaragua)|Granada]] || [[Departimentum Granatae|Granata sive Granada]] || 89 409 || [[Fasciculus:Granada, Nicaragua 2.jpg|100px|thumb|[[Granata (Nicaragua)|Granata]] sive [[Granada (Nicaragua)|Granada]]]] 
|-
| 9 || [[Sandinopolis]] || [[Departimentum Managuense|Managua]] || 70 013 || [[Fasciculus:Restaurante ciudad sandino.jpg|100px|thumb|[[Sandinopolis]]]]
|-
| 10 || [[Iuigalpa]] || [[Departimentum Chontalium|Chontales]] || 54 731 || [[Fasciculus:Juigalpa.jpg|100px|thumb|[[Iuigalpa]]]]
|}

=== Ethnē ===
[[Fasciculus:Afro-Nica.jpg|left|thumb|[[Afronicaraguenses|Afronicaraguensis]].]]
Plerique Nicaraguenses se [[Mixticius|Mixticii]] et [[Phyle Caucasia|Caucasii]] considerant; 69 centesimae sunt Mixticii, scilicet mixti [[Amerindi]] et [[Phyle Caucasia|Caucasii]], et 17 centesimae se [[Phyle Caucasia|Caucasii]] considerant, quorum plerique habent avos [[Hispania|Hispanicos]], [[Germania|Germanicos]], [[Italia|Italicos]], [[Lusitania|Lusitanos]] et [[Francia|Francicos]]. Mixticii et Caucasii praesertim in Occidentalem nationis regionem residunt et ambo coniuncti 86% Nicaraguensium constituunt, circiter 4,8 milliones.
[[Fasciculus:AfroNicoya.jpg|thumb|[[Lingua creola|Linguae creŏlae]] Anglicae locutor e [[Bluefieldum|Bluefieldo]].]]
Circiter 9 centesimae Nicaraguensium [[Nigrita]]e sive [[Afronicaraguenses]] sunt, qui praecipue in paulum habitato [[Mare Caribicum|Caribico]] sive [[Oceanus Atlanticus|Atlantico]] litore [[habitatio|habitant]]. Nigritae praesertim [[Antillae|Antillanae]] originis sunt, descendentes [[indentura]]torum laboratorum ex [[Iamaica]] portatorum cum regio [[Imperium Britannicum|protectoratus Britannicus]] erat. Nicaragua maximum numerum [[Afrolatinamericanus|Afrolatinamericanorum]] in [[America Centralis|America Centrali]] habet cum secunda maxima [[percentatio]]ne. Etiam est minor [[Garifunus|Garifŭnorum]] ([[Hispanice]] ''Garífunas'') globus, quorum avi mixti sunt [[Caribi]]s, [[Angola]]nis, [[Congenses|Congensibus]] et [[Aravaci]]s.

Reliquae 5 centesimae [[Amerindi]], nationalium [[Indigena]]rum incolarum immixti descendentes, sunt. Nicaraguenses [[America praecolumbiana|Praecolumbiani]] incolae in multos Indigenas globos consitunt. In occidentali regione [[Nicarai]]<!-- ([[Hispanice]] ''Nicaraos'')-->, e quibus ortum est civitatis nomen, adfuerunt iuxta cum aliis globis qui et [[cultura|culturā]] et [[lingua|linguā]] [[Humanus cultus Maiensis|Maiis]] conectuntur. Caribicum Nicaragua litus habitatum est ab Indigenis [[gens|gentibus]] quae praesertim erant globi conexi [[Muisca|Muiscis]]<!-- ([[Hispanice]] ''Muiscas'')--> qui migravere ex [[America Meridionalis|America Meridionali]], praecipue e praesentibus [[Columbia]] et [[Venetiola]]. Inter quos comprehenduntur [[Misquiti]], [[Ramae]] et [[Mayangna]]e<!-- ([[Hispanice]] ''Misquitos, Ramas'' et ''Sumos,'' respective})-->. [[Saeculum 19|Saeculo undevicensimo]], erat substantialis [[Amerindi|Indigenicus]] allophylus, sed hic globus culturaliter valde assimulabatur [[Mixticius|Mixticiae]] maioritati. Medio [[decennium 199|decennio 199]], gubernatio [[departimentum]] [[Zelaya (Nicaragua)|Zelayam]], in Orientali nationis dimidio consistentem, in duas regiones autonomas divisit et concessit huius regionis [[Nigritae|Nigritis]] et [[Amerindi|Indigenis]] limitatam autonomiam intra Rempublicam.

=== Indigenae ===
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 style="margin: 0.5em 1em 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" width=34%
|-
!colspan=6|Ad agnitas Indigenicas communitates pertinentes (2005)
|-align=right
|align=left|[[Ramae|Rama]]||4&nbsp;185||0,9%||align=left|[[Garifunus|Garifŭnus]]||3&nbsp;271||0,7%
|-align=right
|align=left|[[Mayangna]]||9&nbsp;756||2,2%||align=left|[[Misquiti|Misquitus]]||120&nbsp;817||27,2%
|-align=right
|align=left|[[Ulvae|Ulva]]||698||0.2%||align=left|[[Creoli|Creŏlus]]||19&nbsp;890||4,5%
|-align=right
|align=left|[[Sutiavae|Sutiava]]||19&nbsp;949||4,5%||align=left|[[Nicarai|Nicaraus]]||11&nbsp;113||2,5
|-align=right
|align=left|[[Chorotegae|Chorotega]]||46&nbsp;002||10,4||align=left|[[Matagalpae|Matagalpa]]||15&nbsp;240||3,4%
|-align=right
|}

Secundum anni [[2005]] censum, 443&thinsp;847 incolarum se [[Amerindi]] sive [[Indigena]]e declaravere. Amplius 50 centesimae incolarum [[rus|rurant]]. Cum 120&thinsp;817 incolarum se [[Misquiti|Misquitos]] declarantium, ei 27,2 centesimae omnium Indigenarum constituunt, quos sequuntur [[Mare Caribicum|Caribici]] litoris [[Mixticius|Mixticii]]. Praeter incolas se Indigenas declarantes, propemodum 13&thinsp;640 "Alii" respondere, 3,1 centesimas constituentes. Alii 47&thinsp;473 "Incertus" responderunt et additionales 19&thinsp;460 "Ignoro" responderunt, 15,1 centesimas constituentes.

=== Immigratio et emigratio ===
Relate ad totum [[numerus incolarum|numerum incolarum]], Nicaragua nunquam magnae scalae undam [[immigratio|immigratoriam]] passa est. Totus numerus immigrantium in Nicaraguam, et e [[Latinamerica]]nis civitatibus et ex aliis civitatibus, nunquam 1 centesimas totius numeri incolarum ante [[1995]] superavere. Anni [[2005]] census 1,2 incolarum extra rempublicam natorum ostendit, quod est merum incrementum 6 centesimae in uno [[decennium]]. Quod non significat ne immigrantes societatis civitatisque Nicaraguensium evolutionem afficerent.

[[Saeculum 19|Saeculo undevicensio]], Nicaragua immigratoriam undam, praesertim ex [[Europa]], passa est. Imprimis, familiae e [[Germania]], [[Italia]], [[Hispania]], [[Francia]] et [[Belgia]] generatim Nicaraguam migraverunt ad collocanda negotia cum pecunia quam tulere ex [[Europa]]. Qui multa [[agricultura]]lia negotia velut [[coffea]]e atque [[Saccharum officinarum|harundinis sacchari]] sationes, et etiam [[diarium|diaria]], [[deversorium|deversoria]] et [[argentaria]]s statuere.
[[Fasciculus:Palestinian March in Nicaragua.jpg|thumb|[[Palaestina|Palaestini]] decimum [[Revolutio Sandinistica|Revolutionis Sandinisticae]] anniversarium [[Managua]]e celebrantes dum [[Palaestina]] et [[Sandinismus|Sandinistica]] [[vexillum|vexilla]] quassant.]]

Etiam est parva [[Oriens Medius|Mesanatolico]]-Nicaraguensis communitas [[Syria]]corum, [[Armenia]]corum, [[Palaestina|Palaestino]]-Nicaraguensium, [[Iudaei|Iudaeo]]-Nicaraguensium et [[Libanus|Libanensium]] in Nicaragua cum toto numero 30&nbsp;000. Quoque est [[Asia orientalis|Antēliasiana]] communitas [[Iaponia|Iaponiensium]], [[Taivania|Taivaniensium]] et [[Sinae (gens)|Sinarum]]. [[Sinae (gens)|Sino]]-Nicaraguenses circiter 12&nbsp;000 aestimantur. Sinae exeunte [[saeculum 19|saeculo undevicensimo]] advenerunt, sed eorum praesentia non est corroborata usque ad secundum censum anno [[1920]] 400 hominum [[Res Publica Popularis Sinarum|Sinicae]] nationalitatis revelantem.

Per [[Revolutio Sandinistica|Revolutionem Sandinisticam]] et Bellum Civile, milia Nicaraguensium nationem reliquere. Post Nicaraguensia anni [[1990]] comitia aliqui redivere, sed multi magis [[emigratio|emigraverunt]] per reliquum decennium. Anno [[1998]], [[Huracanum]] [[Huracanum Mitch|Mitch]] circiter 4000 Nicaraguensium necavit et destruxit magnam Nicaraguensis [[oeconomia]]e partem, quamobrem milia Nicaraguensium [[status ad tempus protectus|statum ad tempus protectum]]<!-- ([[Anglice]] ''temporary protected status'')--> acceperunt ut emigrarent in [[CFA]] velut "profugi". Recentibus annis, multi Nicaraguenses civitatem reliquerunt ad effugiendum e [[paupetas|paupertate]] et [[inopia operarum]].

Nicaraguensis [[emigratio]] recens processus est. Inter annos [[1990]] et [[2004]], amplius 800&nbsp;000 Nicaraguensium nationem reliquerunt, comparati cum 100&nbsp;000 inter annos [[1970]] et [[1989]]. Secundum [[Argentaria Mundana|Argentariam Mundanam]], anno [[2005]] erant 683&nbsp;520 Nicaraguensium secundum [[lex|leges]] extra Nicaraguam viventium. Si indocumentati computantur, aliqui fontes 1&nbsp;500&nbsp;000 Nicaraguensium extra exeunte anno [[2005]] incolentium aestimant. Nicaraguenses sunt tertia maxima [[America Centralis|Americae Centralis]] communitas extra nationem vivens, post [[Guatimalia|Guatimalenses]] et [[Salvatoria|Salvatorienses]]. Nicaragua etiam est secunda natio in [[America Centralis|America Centrali]] secundum [[percentatio]]nem Nicaraguensium foras viventium.

[[Missio pecuniae|Missiones pecuniae]] in Nicaraguam circiter 15 centesimae civitatis [[PDG]] repraesentant. Anno [[2008]] Nicaragua fere [[billio]]nem [[dollarium (CFA)|dollariorum]] per missiones pecuniae accepit; incrementum e 750&nbsp;000&nbsp;000 acceptis anno [[2007]], secundum [[Argentaria Mundana|Argentariam Mundanam]].

=== Religio ===
{| class="toc" cellpadding="0" cellspacing="2" width="200" style="float:right; margin:0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding:0.5em; text-align:left; clear:all; margin-left:3px; font-size:90%;"
|-
| colspan="2" style="background:black; color:white;" align="center" | Religiosa affiliatio in Nicaragua
|-
| colspan="2" style="text-align:center;" | [[Fasciculus:IglesiaManagua.png|200px|Cathedralis Metropolitana Immaculatae Conceptionis Managuae]] Cathedralis Metropolitana Immaculatae Conceptionis Managuae
|-
!  style="background:#efefef;" align="center" | Religio
!  style="background:#efefef;" align="center" | Percentatio
|-
|[[Ecclesia Catholica Romana|Catholicismus Romanus]]
|align="right"|58,5%
|-
|[[Evangelismus]]
|align="right"|21,6%
|-
|[[Unitas Fratrum]]
|align="right"|1,6%
|-
|[[Testes Iehovah]]
|align="right"|0,9%
|-
|Nulla
|align="right"|15,7%
|-
|Aliae¹
|align="right"|1,6%
|-
|colspan="2" style="background:#efefef;" align="left"|¹ Inclusi [[Buddhismus]], [[Islamismus]], et [[Iudaismus]] inter aliae religiones.
|-
|colspan="2" style="background:#e9e9e9;" align="center"|Fons: Anni 2005 Nicaraguensis Census<ref>{{cite news | title=Anni 2005 Nicaraguensis | url =http://www.inec.gob.ni/censos2005/ResumenCensal/Resumen2.pdf | work =National Institute of Statistics and Census of Nicaragua (INEC) | pages =42–43 | accessdate = [[30 Octobris]] [[2007]] | language = Spanish|format=PDF}}.</ref>
|}

[[Religio]] est significativa Nicaraguensis [[cultura]]e pars et [[constitutio]]nis partem format. Et [[libertas religionis]], e [[1939]] confirmata, et [[tolerantia religiosa]] non solum a constitutione sed etiam a Nicaraguensi [[gubernatio]]ne promovetur. [[Episcopus|Episcopi]] suam auctoritatem praecipuis civitatis occasionibus dare exspectantur, quorum declarationes de nationalibus quaestionibus attente accipiuntur. Ei appellari possunt ut medient inter contendentes factiones in politicarum criseōn momentis.
[[Fasciculus:Kathedrale Leon 2.JPG|thumb|left|Donec [[religio]] in Nicaragua in diversitate crescit, plerique Nicaraguenses se velut [[Ecclesia Catholica Romana|Fidei Catholicae Romanae]] asseclae identificant. Supra photographata est [[Ecclesia cathedralis Leonensis (Nicaragua)|Cathedralis Leonensis]], quae est una inter nationis [[UNESCO Mundi Hereditas|Mundanas Hereditates]] et activus religiosi cultus locus [[Legio (Nicaragua)|Legione]].]]
Quamquam Nicaragua nullam religionem officialem habet, est nomine [[Ecclesia Catholica Romana]]. Observantes Romani Catholici noniam sunt maxima pars et declinant dum [[Evangelizatio|Evangelizatorii]] [[Protestantes]] globi et [[Mormones]] rapide crescunt e [[decennium 200|decennio 200]]. Sunt etiam ponderis [[Anglicanismus|Anglicanae]] et [[Unitas Fratrum|Moravae]] communitates iuxta litus [[Mare Caribicum|Caribicum]].

[[Ecclesia Catholica Romana|Catholicismus Romanus]] in Nicaraguam [[saeculum 16|saeculo sexto ddecimo]] cum [[Hispania|Hispanica]] occupatione venit et mansit officialis fides usque ad [[1939]]. [[Protestantismus]] et variae [[Denominatio Christiana|Christianas sectas]] venere in Nicaraguam [[saeculum 19|saeculo undevicensimo]], sed solum per [[saeculum 20|saeculum vicensimum]] [[Protestantes]] denominationes magnum asseclarum numerum apud Caribicum nationis litus consecutae sunt. Popularis religio circum [[sanctus|sanctos]] revolvitur, qui habentur mediatores inter homines et [[Deus|Deum]]. Pleriqui loci, e [[caput (urbs)|capite]] [[Managua]] ad parvas rurales communitates, suum [[sanctus patronus|sanctum patronum]], electum e [[Calendarium Romanae Ecclesiae|Calendario Romanae Ecclesiae]], annuis festivitatibus<!-- ([[Hispanice]] ''fiestas'')--> honorant. Multis in communitatibus, locuples traditio popularis circum sanctorum patronorum celebrationes crevit, e.g. [[Managua]]e festivitas [[Sanctus Dominicus|Sancti Dominici]] [[Augustus|Augusto]] duabus variis, crebro comissabundis, pompis per totum diem per urbem celebratur. Populo consummatio intra Nicaraguense [[calendarium]] est nec [[Christi Natalis]] nec [[Pascha (festum Christianum)|Pascha]], sed Purissima<!-- ([[Hispanice]] ''La Purísima'')-->, festivitatum [[hebdomas]] ineunte [[December|Decembri]] [[Immaculata Conceptio|Immaculatae Conceptioni]] dedicata, ubi elaboratae arae [[Virgo Maria|Virgini Mariae]] domis et in locis operis aedificantur.

=== Linguae ===
{| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=200px style="float:right; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e text-align:left;clear:all; margin-left:3px; font-size:90%"
|colspan=2 style="background:#black; color:white;" align=center bgcolor="black" | Linguae Nicaraguae
|-
!  style="background:#efefef;" align=center | Lingua
!  style="background:#efefef;" align=center | Locutores
|-
|[[Lingua Hispanica|Hispanica]]
|align=right|4&nbsp;347&nbsp;000
|-
|[[Lingua Misquita|Misquĭta]]
|align=right|154&nbsp;400
|-
| [[Lingua creola Nicaraguensis]]
|align=right|30&nbsp;000
|-
|[[Lingua Anglica|Anglica]]
|align=right|20&nbsp;334
|-
|[[Lingua Sinica|Sinica]]
|align=right|7&nbsp;000
|-
|[[Lingua Mayangna|Mayangna]]
|align=right|6&nbsp;700
|-
|[[Lingua Gesticulatoria Nicaraguensis]]
|align=right|3&nbsp;000
|-
|[[Lingua Garifuna|Garifŭna]]
|align=right|1&nbsp;500
|-
|[[Lingua Arabica|Arabica]]
|align=right|400
|-
|[[Lingua Rama|Rama]]
|align=right|24
|-
|colspan=2 style="background:#e9e9e9;" align=center|Fons: Ethnologue<ref>{{cite news | first= | last= | coauthors= | title=Linguae Nicaraguae | date= | publisher= | url =http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=Nicaragua | work =Ethnologue | pages = | accessdate = 2007-09-08 | language = }}</ref>
|-
|}
In Nicaragua [[Lingua Hispanica]] Nicaraguensis sive ''Nicañol'' [[lingua officialis|officialis]] est, qua Nicaraguenses incolae utuntur. In Nicaragua [[voseismus]] ([[Hispanice]] ''voseo'') est communis, velut in aliis [[America]]e [[America Centralis|Centralis]] et [[America Meridionalis|Meridionalis]] nationibus talibus [[Honduria]], [[Argentina]] et [[Uraquaria]]. Lingua Hispanica dissimiles [[dialectos|dialectous]] per [[Latinamerica]]m habet, [[Dialectos Hispanica Centramericana|Hispanica Centramericana]] ([[Hispanice]] ''español centroamericano'') est [[dialectos]] in usu in Nicaragua.

;Aliquae Nicaraguensis [[phonologia]]e proprietates sunt:
* /s/ in [[syllaba]]e fini aut ante [[consonans|consonantem]] velut [h] pronuntiatur.
* <j> (/x/) aspiratum est; est suave velut [h] [[Anglice]] (e.g.: ''Yahoo'').
* Intervocalica /b/, /d/ et /g/ nullum reductionis signum ostendunt, et pronuntiantur valde magis quam in plerisque dialectis.
* Aliquibus in regionibus duplex l, <ll>, velut [ʃ] pronuntiatur; [[Argentina]] habet similem accentum.
* Non est confusio inter /l/ et /r/, dispar Caribici.
* /s/ et /θ/ pronuntiantur velut [s].
* /m/ in vocabuli fini velut [n] pronuntiari solet.
[[Fasciculus:BluefieldsSign.jpg|left|thumb|[[Bluefieldum|Bluefieldi]] tabula [[Anglice]] (supra), [[Hispanice]] (medio) et [[Lingua Misquita|Misquitice]] (infra).]]
Nicaraguenses apud [[Mare Caribicum|Caribicum]] litus suis [[Linguae Amerindae|linguis Indigenicis]] et etiam [[lingua Anglica|Anglica]] utuntur. Orientales [[Amerindi|Indigenae]] [[Linguae Amerindae|suis originalibus linguis]] usi quoque [[Hispanice]] et/aut [[Anglice]] loqui solent. Praecipuae [[linguae Amerindae|linguae Indigenicae]] [[lingua Misquita|Misquita]], [[lingua Mayangna|Mayangna]] et [[lingua Rama|Rama]] sunt. [[Lingua creola|Linguae creolae]] etiam iuxta Caribicum litus adsunt, cum 30&nbsp;000 locutorum [[Lingua creola Nicaraguensis|Linguae creolae Nicaraguensis]]<!-- ([[Anglice]] ''Nicaragua Creole English'' sive ''Miskito Coast Creole'')-->.

Nicaragua multos [[allophylus|allophylos]] habet. Multa [[ethnos|ethnē]] in Nicaragua, velut [[Sinae (gens)|Sino]]-Nicaraguenses et [[Palaestina|Palaestino]]-Nicaraguenses, suas avitas linguas servavere dum etiam loquuntur [[Hispanice]] et/aut [[Anglice]]. Inter [[lingua minoritaria|linguas minoritarias]] sunt [[Lingua Sinica|Sinica]], [[Lingua Arabica|Arabica]], [[lingua Theodisca|Theodisca]], [[Lingua Italiana|Italiana]] et aliae. Nicaragua tres [[lingua exstincta|linguas exstinctas]] habet.

[[Lingua Gesticulatoria Nicaraguensis]] etiam est particularis curae [[linguistica|linguistis]].

== Oeconomia ==

Inter nationis [[opes naturales]], sunt [[aurum]], [[argentum]], [[cuprum]], [[Wolframium]], [[plumbum]] et [[Zincum]]. [[Agricultura]] (praesertim [[maizum|maizi]], [[Sorghum bicolor|sorghi bicoloris]] et [[Phaseolus vulgaris|phaseoli vulgaris]]) et [[piscatio]] quoque ponderis activitates repraesentant.

Circiter 32% nationalis productionis exportantur versus [[Civitates Foederatae|Civitates Foederatas]] et 14% in [[Salvatoria]]m anno [[2007]].

Nicaragua una trium [[America]]narum nationum est quae [[Inceptum Nationibus Pauperibus Graviter Debentibus|Incepto NPGD]], ab [[Aerarium Monetarium Internationale|Aerario Monetario Internationali]] anno [[1996]] expedito, fructae sunt. Sic, [[Unio Europaea]], [[Argentaria Mundana]], [[Canada]] et [[Dania]] fere 2,36 [[millio]]nes [[euro]]num per [[biennium]] inter [[2005]] et [[2006]] dedere ad iuvandum educativum programma Ministerii Educationis.

Debita causa belli civilis anni [[1980]] fuere, postquam [[CFA|Civitates Foederatae]] prohibitionem commercii imposuerat quae ne producta intrarent et e natione exirent impediebat. [[Huracanum]] [[Huracanum Mitch|Mitch]] anno [[1998]] etiam debita aggravavit. Natio, hac naturali catastrophā vastata, partim iterum construenda fuit. Praeter nocitos homines et infrastructuras, magna messium pars destructa est. Quod fuit perniciosum nationi velut Nicaraguae, ubi praecipuarum [[oeconomia|oeconomicarum]] activitatum una ab [[agricultura]] pendet. Post alimentorum carentiam, fuit externi commercii inaequalitas quae oeconomicae recuperationis processum interrupit et quam dramatica [[inflatio]] secuta est. Itaque, debita considerabiliter creverunt. Anni [[2001]] [[ariditas]] quoque est causa debitorum Nicaraguae.

=== Periegesis ===
In Nicaragua [[periegesis]] crescit, quoniam in praesenti secunda maxima industria in nationis est. Per ultimos novem annos praeteritos [[periegesis]] 90 centesimae totam per civitatem annuo indice 10 centesimis crevit. Nicaragua, quae positivum incrementum anno [[2009]] vidit, adhuc magis anno [[2015]] cretura esse exspectatur, gratia facti ut praesens gubernatio [[turismus|turismum]] ordinate et longe lateque impellat. Solum anno [[2009]] campus [[periegesis|periegeticus]] in Nicaragua 9,8 centesimis crevit, relate ad annos anteriores. Quotannis circiter 200&nbsp;000 [[Civitates Foederataqe|hominum Civitatum Foederatarum]] Nicaraguam visitant et anno [[2010]] periegesis 9 centesimis crevit, sic attacto numero summo unius [[millio]]nis salutatorum, praesertim negotiatorum, periegetarum et cognatorum suas familias visentium. Plerique turistae Nicaraguam visentes [[Civitates Foederatae|Civitatum Foederatarum]], [[America Centralis|Americae Mediae]], [[America Australis|Americae Australis]], et [[Europa]]e sunt. Secundum Ministerium Turismi Nicaraguae, [[Colonizatio Europaea Americarum|colonialis]] urbs [[Granata (Nicaragua)|Granata sive Granada]] est periegetis praedilectus locus. Etiam urbes [[Chichigalpa]], [[Legio (Nicaragua)|Legio]], [[Elaphopolis]], [[Ripae (Nicaragua)|Ripae]], [[ora]]e [[Sanctus Ioannes Meridionalis|Sancti Ioannis Meridionalis]]<!-- ([[Hispanice]] ''San Juan del Sur'')-->, [[insula]] [[Duo Montes]] ([[Hispanice]] ''Ometepe''), [[mons ignifer]] [[Mombachum]]<!-- ([[Hispanice]] ''Mombacho'')-->, [[Insulae Maizi]]<!-- ([[Hispanice]] ''Islas del Maíz'' ; [[Anglice]] ''Corn Islands'')--> inter alias, sunt praecipuae [[periegesis]] attractiones. Praeterea, [[oecoturismus]] et [[lapsus|lapsus super fluctus]] multos periegetas in Nicaraguam attrahunt.

Praecipuae attractiones in Nicaragua periegetis sunt [[ora]]e, itineraria scaenica, architectura urbium talis Granatae aut Legionis et nuperius [[oecoturismus|oeco]] et [[agriturismus]] in Septemtrionali zona ubi invenitur Iter Coffei ([[Hispanice]] ''Ruta del Café'') inter Matagalpam et Xinotegam.

<div align=center>
<!-- galería de mapas -->
{| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=800px style="float:center; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e
|colspan=8 style="background:#green; color:white; font-size:100%" align=center bgcolor="Blue"|'''Destinationes periegeticae Nicaraguae'''
|-
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Granada, Nicaragua 2.jpg|150px|Granata]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:SanjuandelsurIV.JPG|150px|Sanctus Ioannes Meridionalis]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Ruinas leon viejo36.jpg|150px|Ruinae Legionis Veteris]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Laguna de Apoyo.jpg|150px|Lacuna Apoyensis]]
|-
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Granata (Nicaragua)|Granata]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Sanctus Ioannes Meridionalis]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Legio Vetus|Ruinae Legionis Veteris]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Reservatum Naturale Lacuna Apoyesis|Lacuna Apoyensis]]
|-
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Cerro_Negro_Volcano_Crater_Nicaragua_August_2011.jpg|150px|Mons ignifer Cirrus Niger]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Solentiname1.jpg|150px|Solentiname]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Concepción_from_Maderas_(landscape).jpg|150px|Insula Duo Montes]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:El Castillo-Fortaleza.jpg|150px|Fortalitia Immaculatae Conceptionis]]
|-
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Cirrus Niger (mons ignifer)|Mons ignifer Cirrus Niger]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Solentiname]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Duo Montes|Insula Duo Montes]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Fortalitia Immaculatae Conceptionis]]
|-
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:VolcanMombacho.JPG|150px|Mons ignifer Mombachum]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Volcan Masaya2.jpg|150px|Mons ignifer Elaphopolitanus]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Catedral de la Asunción, León.jpg|150px|Cathedralis-Basilica Leonensis]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:PalmenCornIslands.jpg|150px|Insulae Maizi]]
|-
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Mombachum|Mons ignifer Mombachum]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Saeptum Nationale Vulcani Elaphopolitani|Mons ignifer Elaphopolitanus]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Ecclesia cathedralis Leonensis (Nicaragua)|Cathedralis-Basilica Leonensiss]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Insulae Maizi]]
|-
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:PalacioNacional.png|150px|Palatium Nationale]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Matagalpa080408c.jpg|150px|Iter Coffei, Matagalpae]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:Rappel estanzuela.jpg|150px|Cataracta Stantiola, Estĕlis]]
|align=center valign=center bgcolor="white"|[[Fasciculus:BahiaMAJAGUALclose.jpg|150px|Ora Gigantea, Ripis]]
|-
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Managua|Palatium Nationale]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Matagalpa|Iter Coffei, Matagalpae]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center| [[Estĕli|Cataracta Stantiola, Estĕlis]]
|style="background:#e9e9e9;" align=center|[[Ripae (Nicaragua)|Ora Gigantea, Ripis]]
|-
|}
</div>

== Infrastructura ==
=== Media communicationis ===
[[Fasciculus:Logo Viva Nicaragua Canal 13.png|thumb|200px|Tramitis [[televisio|televisifici]] [[Viva Nicaragua Canal 13]] [[logotypus]].]]
Plerisque Nicaraguensibus [[radiophonia]] et [[televisio]] praecipui nuntiorum fontes sunt. Sunt amplius 100 stationes, quarum multae in [[Managua|capite]], et varii tramites televisifici. [[Televisio caplaris]] prompta plerisque [[regio]]nibus urbanis est.

[[Diarium|Diaria]] varia factiosaque sunt, positiones pro et contra gubernationem repraesentantia. Inter praecipua diaria sunt; [[La Prensa]], [[El Nuevo Diario]], [[Confidencial Varies]], [[Hoy]] et [[Mercurio]].

Praecipui tramites televisifici sunt; [[Televicentro Canal 2]], [[Multinoticias Canal 4]], [[Telenica Canal 8]], [[Canal 9]], [[Canal 10]], [[TVRED canal 11]], [[Nicavisión Canal 12]], [[Viva Nicaragua Canal 13]], [[VosTV Canal 14]], [[100% Noticias canal 15]], [[CDNN Canal 23]] et [[Extraplus Canal 37]], dum praecipuae stationes radiophonicae sunt; [[Radio Corporación]], [[Radio Mundial]], [[Radio Nicaragua]] (publica), [[Radio Sandino]], [[Radio Pirata]], [[Radio Maranata]], [[Estación X]], [[Radio Joya]], [[Radio Romántica]], [[Radio Pachanguera]], [[Radio Buenísima]], [[Radio Disney]] et [[Radio Oldis]].

=== Vectura ===
[[Fasciculus:Sandino International Airport.jpg|thumb|[[Aëroportus Internationalis Augusti Caesaris Sandino]] ([[Hispanice]] ''Aeropuerto Internacional Augusto César Sandino'') [[Managua]]e.]]
Nicaraguensis [[vectura]]rum structura sequens est:
* Terrestris vectura: Commeatus [[vehiculum|vehicularius]] spissior in habitatioribus Nicaraguae zonis est. Anno [[2002]], erant 16&nbsp;382 [[chiliometrum|chiliometra]] [[autovia]]rum, quarum 1&nbsp;818 chiliometrorum bituminatorum erant. Anno [[2000]], Nicaragua 40&nbsp;800 levia [[autocinetum|autocineta]] et 60&nbsp;500 [[Autoplaustrum|autoplaustra]] habebat. Historice Nicaragua 373 [[chiliometrum|chiliometrorum]] [[ferrivia]]rum habet, quae clausae sunt anno [[1993]]. Nunc solum sex chiliometra ferriviae in usu ad transferendorum vectorum e [[Chichigalpa]] ad [[saccharificium]] [[Ingenio San Antonio]].

* Maritima vectura: Societas navalis [[Naviera Nicaragüense]] continua itinera in [[America Meridionalis|Americam Meridionalem]], [[Civitates Foederatae|Civitates Foederatas]] et [[Europa]]m efficit. Unus [[portus]] cum 60 centesimis omnium maritimorum onerum est [[Corinthus (Nicaragua)|Corinthi]] ([[Hispanice]] ''Corinto''). Inter varios portus marinos sunt [[Portus Sandinensis]]<!-- ([[Hispanice]] ''Puerto Sandino'')-->, [[Sanctus Ioannes Meridionalis]]<!-- ([[Hispanice]] ''San Juan del Sur'')-->, et [[Portus Capitum]]<!-- ([[Hispanice]] ''Puerto Cabezas'' sive ''Bilwi'')-->.

* Aëria vectura: Aëria vectura in Nicaragua praecipua est quia sunt paucae autoviae et ferriviae. Anno [[2001]], sunt 182 [[aëroportus]], quorum undecim cum bituminatis curriculis. Nova civitatis societas aëronautica [[AERONICA]] volatus in [[Salvatoria]]m, [[Ora Opulenta|Oram Opulentam]], [[Panama]]m et [[Mexicum]] offert. Praecipuus aëroportus est [[Aëroportus Internationalis Augusti Caesaris Sandino]]<!-- ([[Hispanice]] ''Aeropuerto Internacional Augusto César Sandino'')--> [[Managua]]e. Anno [[2001]], 61&thinsp;000 viatorum aëriis Nicaraguae diaconiis usi sunt.

=== Educatio ===
[[Fasciculus:Kberrios.jpg|thumb|[[Educatio primaria|Primariae]] studens cum academicae excellentiae insigni obliquo anno [[2006]].]]
Primus publicus Nicaraguae [[ludus litterarius]] anno [[1837]] aperta est. Exeunte [[decennio 187]] publicae [[schola]]e erant plerisque in maioribus urbibus. Anno [[1877]], Nicaraguensis auctoritas accepit principium ut talibus scholis nationaliter publica pecunia suppeditari deberent et ut praesentia gratuita obligatoriaque esse deberet. Anno [[1881]] ex [[educatio]]ne [[religio]]sum dominium formaliter ablatum est et datum est [[gubernatio]]ni, sed ab ecclesia rectae scholae fungi iuxta cum publico systemate perrexere. Alias, apparatuum magistrorumque carentia, apprime ruralibus areis, educativam evolutionem impedivit. [[Frons Sandinistica Liberationis Nationalis|Sandinistica]] gubernatio sumptum in educationem valde auxit et [[alphabetismus|analphabetismum]] significative reduxit, sed apparatuum operariorumque inopia adhuc erat problema. [[Frons Sandinistica Liberationis Nationalis|Sandinistae]] etiam [[sinistra politica|Sinistristicum]] [[ideologia|ideologicum]] contentum in ratione studiorum addidere, quod amotum est post [[1990]].

[[Educatio tertiana]] e [[1818]] incepit cum [[Universitas Nationalis Autonoma Nicaraguae]] ([[Hispanice]] ''Universidad Nacional Autónoma de Nicaragua'' sive ''UNAN'') [[Legio (Nicaragua)|Legione]] condita est. Praecipua reformatio, anno [[1980]] condita, nationale systema postsecundarium denuo ordinavit in duabus [[universitas|universitatibus]]; [[Universitas Nationalis Autonoma Nicaraguae|Universitate Nationali Autonoma Nicaraguae]] cum campis Legione ac [[Managua]]e et [[Universitas Centramericana|Universitate Centramericana]] ([[Hispanice]] ''Universidad Centroamericana'' sive ''UCA'') [[Managua]]e. Etiam rursus structurata est ratio studiorum, dans magis emphasin [[Scientia (ratio)|scientiae]] ac [[technologia]]e, et minus [[ius|iuri]] ac [[commercium|commercio]]. Nicaragua habet etiam varia specializatiora instituta cum attentione ad educationem quae oeconomicae evolutioni faveat.

=== Salus ===
Ministerium [[Salus|Salutis]]<!-- ([[Hispanice]] ''Ministerio de Salud'' sive ''MINSA'')-->, alia ministeria (Gubernationis, Defensionis) et Institutum Nicaraguense Securitatis Socialis ([[Hispanice]] ''Instituto Nicaragüense de Seguridad Social'' sive ''INSS'') publice 67 centesimae consultationum suppeditant quamquam solum 60 centesimae diaconiarum gratuitarum sunt, dum 31 centesimae consultationum privato campo gestae sunt et usuarii eas solvere debent.

Sunt inaequitates accessus ad valetudinales diaconias geographicis, socioeconomicis, [[genus (scientiae sociales)|generis]] et [[ethnos|ethnous]] causis. Solum 6,3 centesimae Nicaraguensium cautionem habent. Sacculi sumptus gravem limitem pauperibus hominibus et [[ehnos|ethnicis]] [[minoritas|minoritatibus]] constituit, praeter accessus carentiam ruralibus regionibus.
[[Fasciculus:Garifuna.jpg|thumb|[[Garifunus|Garifŭni]] pueri.]]
[[Mortalitas]] [[Mortalitas perinatalis|perinatalis]] magna pauperrimis in [[departimentum|departimentis]] manet propter respiratorios [[morbos]], [[sepsis|sepsin]] [[sepsis neonatalis|neonatalem]], [[morbus congenitus|congenitas distortiones]], [[diarrhoea]]m. Minus quam quinque annos natorum [[mors|mortes]], [[pauper]]ibus ac [[Amerindi|Indigenicis]] in communitatibus abundantes, respiratoriis morbis, [[diarrhoea]]e, [[Penuria victus|penuriae victus]] et [[meningitis|meningitidi]] debentur.

[[Mortalitas]] [[mortalitas materna|materna]] magna minus privilegiatis circulis manet, ruralibus areis, [[Amerindi|Indigenis]], [[pauper]]ibus, [[adulescens|adulescentibus]] et hominibus cum pauca frequentatione scholarum, quamquam globalis index [[fecunditas|fecunditatis]] decrevit. Fere 55 centesimae [[mulier]]um ruri domi pariunt, donec 65 centesimae domi pariunt inter analphabetas. Mortalitas materna magna his locis manet et circiter tertia pars maternarum mortium inter adulescentes accidunt.

Chronica [[penuria victus]] inter 22 centesimas puerorum intra minime privilegiatum urbanae areae [[pemptemorion]] praevalet, collata cum 0.4 centesimis intra opulentissimum [[pemptemorion]]; 9 centesimae partuum sunt neonatorum cum paulo ponderis.

Transmissibiles morbi crescere pergunt. [[Malaria]] sive [[Plasmodium falciparum]] [[Amerindi|Indigenarum]] [[municipium|municipiis]] densatur. [[Tuberculosis]] pauperrimis ac difficilis accessus regionibus praevalet. [[VIDH]]-[[SIDA]] velut generalizata [[epidemia]] cum [[incidentia]]e incremento inter mulieres pingitur; in eo quod attinet ad relationem inter [[vir]]um atque [[mulier]]em mutatum est e 5:1 anno [[1999]] ad 3:1 anno [[2005]]. Praevenibiles morbi per [[vaccina]]tionem sub moderatione inveniuntur cum calypsi inter 84,7 atque 97,6%.

Intransmissibiles morbi magnae [[morbiditas|morbiditatis]] atque [[mortalitas|mortalitatis]] causa sunt. Praecipuae mortalitatis causae [[morbi cardiovasculares]], [[Diabetes mellitus|diabetes]], causae externae, et [[Cancer (morbus)|cancer]] sunt. [[Casus viarius|Casus viarii]], [[suicidium]], [[suffocatio]], [[laesio]]nes ob externas causas et [[leuchaemia]] praecipuas mortalitatis causas iuvenibus inter 10 et 19 annos natis constituunt. [[Morbus mentis]], [[neurosis]], [[alcoholismus]], [[violentia]] generalis, atque intrafamiliaris praesertim urbanis regionibus creverunt.<ref>[http://www.who.int/countryfocus/cooperation_strategy/ccsbrief_nic_es.pdf Consociationis Mundialis Sanitatis breviarium de Nicaragua]</ref>

== Cultura ==
Nicaraguensis [[cultura]] fortes [[laographia]]m, [[musica]]m, et [[religio]]sas [[traditio]]nes, penitus [[Europa]]eā culturā affectas sed [[Amerindi]]cis sonis saporibusque locupletatas, habet. Nicaraguensis cultura ulterius secundum dissimilia litora definiri potest. [[Oceanus Pacificus|Pacificum]] litus fortes laographiam, [[musica]]m et [[religio]]sas [[traditio]]nes, penitus ab [[Europa]]eis affectas habet. Ab [[Hispania]] [[Colonizatio Europaea Americarum|colonizatum]] est et aliis [[lingua Hispanica|Hispanophonicis]] [[America Latina|Latinamericanis]] civitatibus similem culturam habet. [[Amerindi|Indigenici globi]] historice Pacificum litus habitantes magna ex parte [[Mixticius|Mixticiae]] culturae assimulati sunt.
[[Fasciculus:Nicaragua Mestizaje.jpg|thumb|Nicaraguenses feminae Mixticium habitum gerentes, qui [[traditio]]nal vestitus est ad saltandum saltationem Mixticiam ([[Hispanice]] ''danza del Mestizaje'') gestus. Habitus [[Hispania|Hispanicum]] pondus in Nicaraguensibus [[vestimentum|vestimentis]].]]
[[Mare Caribicum|Caribicum]] nationis litus, ceterum, olim fuit [[Britanniarum Regnum|Britannicus]] [[protectoratus]]. [[Lingua Anglica]] adhuc praevalet hac in regione et est in domestico usu iuxta cum [[Lingua Hispanica|Hispanica]] atque [[linguae Amerindae|linguis Amerindicis]]. Cuius cultura similis est ei Caribicarum nationum quae Britannicae possessiones, tales [[Iamaica]], [[Beliza]] aut [[Insulae Caimanenses]] inter alias sunt aut fuerunt. Dissimiliter Occidentalis litoris, [[Amerindi|Indigenici]] populi apud Caribicum litus distinctas identitates servavere et aliqui adhuc suis [[lingua Amerindi|nativis linguis]] velut primis linguis utuntur.

=== Musica ===
Nicaraguensis [[musica]] [[Amerindi|Indigenicarum]] atque [[Europa]]earum, praesertim [[Hispania|Hispanicarum]], affectionum mixtura est. Inter [[Instrumentum musicum|instrumenta musica]] [[marimba]] et alia communia trans [[America Centralis|Americam Centralem]] sunt. Nicaraguensi marimbā solum canunt musici sedentes qui instrumentum suis genubus tenent. [[Contrabassum|Contrabasso]], [[cithara Hispanica|citharā Hispanicā]] et [[citharella|citharellā]]<!-- ([[Hispanice]] ''guitarrilla'')-->, scilicet parvā citharā Hispanicā tali [[Mandolinum|mandolino]], concini solet. Musica est in usu per socialia munera velut ambitalis musicae genus. Marimba e materiae durae laminis super [[Bambusoideae|bambusicis]] variarum longitudinum tubulis aut [[metallum|metallicis]] tubulis positis fit. Duobus aut quattuor [[Malleus (instrumentum)|malleis]] canitur. [[Mare Caribicum|Litus Caribicum]] Nicaraguense notum est propter vivacem, sensualem [[musica saltatoria|musicae saltatoriae]] modum, [[Palus Maii|Palum Maii]] ([[Hispanice]] ''Palo de Mayo'' et [[Anglice]] ''Maypole'') nuncupatum, qui popularis totam per nationem est. Apprime est magna et celebrata per Festum [[betulla pentecostalis|Betullae Pentecostalis]]<!-- ([[Hispanice]] ''Palo de Mayo'' et [[Anglice]] ''Maypole'')--> [[Maius|Maio]]. [[Garifunus|Garifŭna]] (Afro-Indica) communitas ob popularem musicam [[Puncta (musica)|Puncta]]<!-- ([[Hispanice]] ''Punta'')--> nuncupatam nota est.

Nicaragua internationalis ponderis varietate in musico campo fruitur. [[Bachata]], [[Meringinis (genus musicum)|meringinis]], [[Salsa (musica)|salsa]] et [[cumbia]] famam in [[Managua]], [[Legio (Nicaragua)|Legione]], [[Granata (Nicaragua)|Granata]], aliisque locis [[cultura]]e consecutae sunt. [[Cumbia]]na [[saltatio]] popularior crevit cum introducti essent Nicaraguani artifices, inter quos [[Gustavus Leyton]], in [[Duo Montes|Insulam Duos Montes]]<!-- ([[Hispanice]] ''Isla Ometepe'')--> et in [[Managua]]m. [[Salsa (saltatio)|Salsae saltatio]] extreme popularis in [[Managua|Managuensibus]] discothecis facta est. Cum variis ponderibus, modus saltandae salsae in Nicaragua variat. [[Novum Eboracum (urbs)|Neo-Eboracensis]] styli aleatorialis et salsae [[Cuba]]nae aleatorialis elementa plebis favorem assecuta est per nationem.

[[Saltatio]] [[bachata]]e etiam popularitatem assecuta est in Nicaragua. [[Respublica Dominicana|Dominicani]] et [[Civitates Foederatae|Civtatum Foederatarum]] stylorum combinationes totam per nationem inveni possunt. Nicaraguensis saltationis natura variat secundum regionem. [[Rus|Rurales areae]] ad maiorem [[coxa]]lium motuum ac circumituum attentionem tendunt. Urbes, sed contra, praesertim ad subtiliora [[podocinema]]ta praeter motus ac circumitus conspiciunt. Considerabilis ponderis quantitas bachatae saltationi oritur e Nicaraguensibus foris viventibus, in urbibus velut [[Miamia]]e, [[Angelopolis|Angelopoli]] et, minore gradu, [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]. [[Tango]] etiam nuper culturalibus in urbibus et atriis saltatoriis surrexit.

=== Litterae ===
[[Fasciculus:Rubén Darío.jpg|thumb|175px|[[Ruben Darius]], [[Modernismus (litterae Hispanicae)|Modernistici]] [[litterae|litterarii]] motus conditor in [[America Latina]].]]
Nicaraguenses [[litterae]] vestigari usque ad [[America praecolumbiana|Praecolumbiana]] tempora possunt; [[mythologia|mythi]] et [[oratura]] [[cosmogonia|cosmogonicum]] mundi conspectum inter [[Amerindi|Indigenicas gentes]] formavere. Harum narratiuncularum aliquae adhuc cognoscuntur in Nicaragua. Velut multae [[America Latina|Latinamericanae]] nationes, [[Hispania|Hispanici]] [[Conquisitatores Hispani|conquisitatores]] maximum effectum et [[cultura]]e et [[litterae|litteris]] habuere. Nicaraguenses litterae historice magnus [[poësis|poëseōs]] fons intra [[lingua Hispanica|Hispanitatem]] fuit, cum internationaliter claris contributoribus inter quos [[Ruben Darius]], qui notissimus Nicaraguensium litterarum homo habetur et qui "Pater Modernismi" nuncupatur quia duxit [[Modernismus (litterae Hispanicae)|Modernisticum litterarium motum]] exeunte [[saeculum 19|saeculo undevicensimo]]. Inter alios Nicaraguenses litteratos excellunt [[Carolus Martínez Rivas]], [[Paulus Antonius Cuadra]], [[Albertus Cuadra Mejía]], [[Immanuel Cuadra]], [[Paulus Albertus Cuadra Argüello]], [[Orlandus Cuadra Downing]], [[Alfredus Alegría Rosales]], [[Sergius Ramírez]], [[Ernestus Cardenal]], [[Iucunda Belli]], [[Claribel Alegría]] et [[Iosephus Coronel Urtecho]].

''[[El Güegüense]],'' [[satura|satiricum]] [[ludus scaenicus]], primum [[Colonizatio Europaea Americarum|Postcolumbianae]] Nicaraguae opus fuit. Habetur una [[America Latina|Latinamericanarum]] propriissimarum{{dubsig}} expressionum in [[Colonizatio Europaea Americarum|coloniali aera]] et laographicum Nicaraguensis obsignationis opus praestantissimum, [[musica]]m, [[saltatio]]nem, ac [[theatrum]] combinans. [[Theatrum|Theatricum]] opus scriptum est ab anonymo auctore [[saeculum 16|saeculo sexto decimo]], quod id facit unum inter antiquissima [[Indigena|Indigenica]] theatrica ac saltatoria opera in [[Hemisphaerium Occidentale|Hemisphaerio Occidentali]]. Post popularis acroamatis saecula, opus sicut [[liber]] in lucem editum est anno [[1942]].

=== Coquina ===
[[Fasciculus:Pinolillo.jpg|350px|left|thumb|[[Pinolellum]] ([[Hispanice]] ''pinolillo'') pulveris formā.]]
Nicaraguensis [[gastronomia|coquina]] [[Creoli]]cae mixturae et [[America praecolumbiana|Praecolumbianae originis]] ferculorum mixtura est. [[Hispania]] [[Creoli]]cas gentes locorum cibos promptos in area in suam coquinam incorporavisse invenere. [[Traditio]]nalis coquina e [[Oceanus Pacificus|Pacifico]] in [[Mare Caribicum|Caribicum]] litus mutat; dum praecipuus Pacifici litoris [[victus]] circum locales [[fructus]] atque [[maizum]] ambiat, Caribici litoris coquina [[conchylium|conchylio]] atque [[Cocos nucifera|coco]] utitur.

Velut multae aliae [[America Latina|Latinamericanae]] nationes, [[maizum]] praecipuus [[victus]] est. [[Maizum]] est in usu multis late consumptis ferculis, inter quae [[nacatamal]] et [[indus vetus]] ([[Hispanice]] ''indio viejo''). Maizum etiam est elementum [[potio]]num talium [[pinolellum|pinolelli]] ([[Hispanice]] ''pinolillo'') ac [[cicha]]e non minus quam [[bellaria|bellariorum]] et [[tragemata|tragematum]]. Praeter maizum, [[oryza]] et [[fabaceae|phaseoli]] creberrime manducantur.

[[Gallus pictus]] ([[Hispanice]] ''gallo pinto''), Nicaraguense [[ferculum nationale]], fit ex alba [[oryza]] et [[phaseolus vulgaris|phaseolis]] qui separatim coquuntur et postea coniunctim friguntur. Ferculum aliquas variationes habet, inter quas [[oleum|olei]] [[Cocos nucifera|cocoini]] et/aut cocoinarum micularum additio in [[litus Caribicum|Caribico]] litore. Plerique Nicaraguenses diem cum gallo pincto incipiunt. Gallus pinctus creberrime cum [[caro assa|carne assa]] ([[Hispanice]] ''carne asada''), [[Acetaria|acetariis]], [[caseus|caseo]] fricto, [[Musa (genus)|musis]] apponitur.

Nicaraguensiorum ferculorum multa autochthonicos [[fructus]] et [[holus|holera]] tales [[Spondias purpurea|''Spondiam purpuream,'']] [[mangifera indica|mangum]], [[carica papaya|papayam]], [[tamarindus|tamarindum]], [[semen cucurbitae]], [[banana]]m, [[Persea americana|''Perseam Americanam,'']] [[mandioca]]m, et [[herba condimentaria|herba]]s talia [[Coriandrum sativum|coriandra]], [[origanum vulgare|origanum]], et [[Bixa orellana|''Bixam orellanam'']] comprehendunt.

Nicaraguenses etiam noti sunt quia [[cavia porcellus|porcellos]], [[tapirus|tapiros]], [[iguana]]s, [[Testudinata|testudinum]] [[ovum|ova]], [[Dasypodidae|dasypos]] et [[boa]]s edunt sed conatus in praesenti sunt ut haec inclinatio cohibeatur.

=== Artes athleticae ===
[[Fasciculus:IMG9230 Fieras del San Fernando.jpg|thumb|[[Battutor]]es turmae [[Fieras del San Fernando]] intra [[Liga Nicaraguensis Basipilae Professionalis|Ligam Nicaraguensem Basipilae Professionalis]] ([[Hispanice]] ''Liga Nicaragüense de Béisbol Profesional'' sive ''LNBP'').]]
[[Basipila]] [[ars athletica]] populo gratissima in luso in Nicaragua est. Quamquam aliquae professionales Nicaraguenses turmae nuper decoctae sunt, Nicaragua forti [[Civitates Foederatae|Civitatum Foederatarum]] modi traditione fruitur. Basipila in Nicaraguam dissimilibus annis per [[saeculum 19|saeculum undevicensimo]] introducta est. [[Mare Caribicum|Caribici]] litoris [[Bluefieldum|Bluefieldenses]] incolae anno [[1888]] ab [[Albertus Addlesberg|Alberto Addlesberg]], [[Civitates Foederatae|Civitatibus Foederatis]] institore, basipilā ludere docti sunt. Basipila non [[Oceanus Pacificus|Pacificum]] [[litus]] attigit usque ad [[1891]] cum plerorumque studentium globus e [[Civitates Foederatae|Civitatibus Foederatis]] [[universitas|universitatibus]] ortus "Societatem Ludicri"<!-- ([[Hispanice]] ''Sociedad de Recreo'')--> formavit, ubi variis disportibus ludebant, inter quos basipila praecipua erat. Sunt quattuor turmae inter se contendentes: [[Indios del Bóer]], [[Tigres de Chinandega]], [[Orientales de Granada]] et [[Leones de León]]. Harum turmarum lusores [[turma nationalis Nicaraguae basipilae|turmam nationalem]] comprehendunt cum Nicaragua internationaliter contendit. Nicaragua intra [[Magnae Ligae Basipilicae|Magnas Ligas Basipilicas]]<!-- ([[Anglice]] ''Major League Baseball'' sive ''MLB'')--> lusores habuit, inter quos praesens [[Boston Red Sox]] [[iaculator]] [[Vincentius Padilla]] et [[Boston Red Sox]] [[iaculator]] [[Devernus Hansack]], quamquam praeclarissimus est [[Dionysius Martínez]], qui fuit primus basipilae lusor Nicaraguensis in [[Magnae Ligae Basipilicae|Magnis Ligis Basipilicis]]. Is primus lusor [[America Latina|Latinoamericanus]] natus factus est qui [[ludus perfectus|ludum perfectum]]<!--Anglice: perfect game--> iecit et tertius decimus in Magnarum Ligarum [[historia]], ubi lusit cum [[Les Expos de Montréal]] contra [[Los Angeles Dodgers]] in [[Stadium Dodgericum|Stadio Dodgerico]]<!--Anglice: Dodger Stadium--> anno [[1991]].

[[Pugilatio (moderna)|Pugilatio moderna]] secundus disportus popularissimus apud Nicaraguenses est. Natio in toto terrarum orbe campiones habuit inter quos [[Alexis Argüello]] et [[Ricardus Mayorga]]. Nuperrime, [[pediludium]] auram popularem assecutum est, praesertim inter iuvenes. [[Stadium Nationale Dionysii Martínez]]<!--Hispanice: Estadio Nacional Dennis Martínez--> utile et basipilae et pediludii campo fuit sed primum pedilusorium stadium [[Managua]]e adhuc aedificatur.

== Codices ==
Nicaraguae sunt insequentes codices:
* MN, secundum [[Catalogus praefixorum codicum aëroportuum quibus ICAO utitur|Catalogum praefixorum codicum aëroportuum quibus ICAO utitur]],
* NCA, secundum [[Catalogus codicum nationum Consilii Olympici Internationalis|catalogi codicum nationum Consilii Olympici Internationalis]]],
* NI, secundum normam [[ISO 3166-1]] (catalogi codicum rerum publicarum), codex alpha-2 (catalogus codicum nationis),
* [[.ni]], secundum [[Dominium summum|dominium interretiale]],
* NIC, secundum normam [[ISO 3166-1]] alpha-3 (catalogi codicum nationum),
* NIC, secundum [[Catalogus codicum internationalium notaculi autocineti|catalogi codicum internationalium notaculi autocineti]],
* NIC, secundum [[Catalogus codicum nationum quibus OTAN utitur|Catalogum codicum nationum quibus OTAN utitur]] codex alpha-3,
* NU, secundum [[Catalogus codicum nationum quibus OTAN utitur|Catalogum codicum nationum quibus OTAN utitur]] codex alpha-2,
* YN, secundum [[Catalogus praefixorum codicum notaculi aëronavium quibus ICAO utitur|Catalogum praefixorum codicum notaculi aëronavium quibus ICAO utitur]].

{{NexInt}}
* [[Lingua Gesticulatoria Nicaraguensis]]
* [[Violeta Barrios de Chamorro]]

== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|Nicaragua|Nicaraguam}}
* [https://web.archive.org/web/20100508130336/http://www.presidencia.gob.ni/ Praesidatus Nicaraguae]
* [http://www.bcn.gob.ni/publicaciones/prensa/folletin/Folletin%20Nicaragua%20en%20Cifras%202005.pdf Nicaragua in numeris] in situ Argentariae Centralis Nicaraguensis
* [https://web.archive.org/web/20070930184658/http://www.cancilleria.gob.ni/tmp2007/docs/manual_opertivo.pdf Officialis informatio de natione]{{dubsig}} in situ Cancellariatus Reipublicae

== Notae ==
<references/>

{{America}}
{{Capsae collectae|Nicaragua|politica|{{Praesides Nicaraguae}}{{Ministri rerum externarum Nicaraguani}}}}

{{Myrias|Geographia}}

[[Categoria:Civitates sui iuris]]
[[Categoria:Nicaragua|!]]
Formulae hac in pagina adhibitae:
Redire ad Nicaragua.
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Nicaragua"