Fontem paginae Finnia inspicere

Tibi non licet hanc paginam recensere, ex ratione:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪Superpes15‬. The reason given is No open proxies .
Start of block: 11:40, 10 Februarii 2024
Expiry of block: 11:40, 10 Februarii 2026
Your current IP address is 142.171.178.55. The blocked range is 142.171.0.0/16.
Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Fontem videas et exscribeas:
{{latinitas|-2}}
{{Capsa civitatis Vicidata}}
'''Finnia'''<ref name="graesse">{{Graesse}}</ref><ref>Antonio Chiusole, ''Il mondo antico, moderno, e novissimo'', vol. 2, 1716 {{Google Books|2bINWLq6e5IC|p. 556}} {{Ling|Italiane}}</ref> sive '''Finlandia'''<ref name="graesse"/> vel '''Finnonia'''<ref name="graesse"/> ([[Finnice]] ''Suomi''; [[Suecice]] ''Finland''; [[Lingua Samica septentrionalis|Lappice]] ''Suopma'') est [[civitas sui iuris]] in [[Europa Septentrionalis|Europa Septentrionali]] sita. [[Paeninsula]] cum [[Sinus Finnicus|Sinu Finnico]] ad [[meridies|meridiem]] et [[Sinus Bothnicus]] ad [[occidens|occidentem]], civitas terrestres fines cum [[Suecia]] in boreoccidentem, [[Norvegia]] in [[septentrio]]nes, et [[Russia]] in [[oriens|orientem]]. [[Estonia]] ad meridiem trans Sinum Finnicum iacet. Finnia in [[geographia|geographica]] [[Fennoscandia]]e ([[Finnice]] ''Fennoskandia''; [[Suecice]] ''Fennoskandien'') [[regio]]ne sita est, quae etiam [[Scandinavia]]m comprehendit. Finnica [[Numerus incolarum]] erat 5.5 milliones anno [[2014]], propemodum eodem gradu per ultima duo decennia manens. Plerique incolae in regione meridiana densantur. Per terminus [[regio]]nis, est octava a maxima civitas in [[Europa]] et rarissime habitata civitas in [[Unio Europaea|Unione Europaea]]. Primum eius terrae [[nomen proprium|nomen]] [[Latine|Latinum classicum]] erat '''Fennia.'''

Finnia [[respublica]] [[parlamentum|parlamentaria]] est principali cum gubernatione [[Helsingia (Finnia)|Helsingiae]] in [[caput (urbs)|capite]] et [[urbs|urbe]] maxima, fundata, gubernationibus locorum in [[Communia Finniae|communibus]] 317 et [[Alandia]] seu [[Aboenses insulae|Insulis Aboensibus]], regione autonoma. Plus quam 1.4 milliones hominum terram urbis [[Regio capitis (Finnia)|Regionem Capitis]] incolunt, quod tertiam civitatis [[PDG]] partem producit. Ex [[saeculum 12|saeculo duodecimo]] exeunte, Finnia constitutiva [[Suecia]]e pars erat, legatum in [[lingua Suecica|linguae Suecicae]] praevalentia et officialis eius status reflexum. [[Adolphus Ivar Arwidsson|Adolphi Ivaris Arwidsson]] (1791–1858) notionis spiritu, "nos Sueci noniam sumus, nos Russi fieri nolumus, sinite igitur nos Finnos esse", Finnica nationalis identitas constitui coepit. Nihilominus, anno [[1809]], Finnia in [[Imperium Russicum]] incorporata est sicuti autonomus [[Magnus Ducatus Finlandiae]]. Anno [[1906]], Finnia secunda natio in toto orbe terrarum quae dedit ius suffragii omnibus adultis civibus et prima in toto orbe terrarum quae totum ius suffragii omnibus adultis civibus dedit fuit. Post [[Res novae Russiae (1917)|Res Novas Russicas anni 1917]], Finnia se [[libertas|libera]] declaravit.

Anno [[1918]], nuper nata civitas bello civili dividitur, cum ad [[Bolsevici|Bolsevicos]] proni [[Res Publica Socialistica Opificum Finniae|Rubri]] ab etiam nova [[Unio Sovietica|Unione Sovietica]] adiuti contra [[Albi (Finnia)|Albos]] ab [[Imperium Germanicum (1871-1918)|Imperio Germanico]] adiutos pugnarent. Post brevem conatum [[Regnum Finniae|constituendi regni]], natio respublica facta est. Per [[Secundum Bellum Mundanum]], Unio Sovietica Finniam capere saepenumero quaesivit, cum Finnia [[Carelia]]e, [[Salla]]e, [[Kuusamo]]nis et [[Petsamo]]nis partes et aliquas insulas amisit, sed independens mansit. Finnia se ad [[Consociatio Nationum|Consociationem Nationum]] anno [[1955]] iunxit et neutralitatis programma rite statuit. [[Foedus Finno-Sovieticum (1948)|Foedus Finno-Sovieticum]] anni [[1948]] Unioni Sovieticae aliquod ponderis in Finnica ratione domestica dedit per [[Bellum frigidum|Belli Frigidi]] aeram. Finnia se [[Organizatio co-operationis oeconomicae et evolutionis|Organizationis Coöperationis Oeconomicae et Evolutionis]] anno [[1969]], consociationis [[CFAS]] [[Sodalitas pro Pace|Sodalitati pro Pace]] ([[Anglice]] ''Partnership for Peace''; [[Francice]] ''Partenariat pour la paix'') anno [[1995]], [[Consilium Sodalitatis Euro-Atlanticum|Consilio Sodalitatis Euro-Atlantico]] ([[Anglice]] ''Euro-Atlantic Partnership Council''; [[Francice]] ''Conseil de partenariat euro-atlantique'') anno [[1997]], et denique [[Eurozona]]e eius inceptione anno [[1999]] iunxit.

Finnia relative{{dubsig}} serius se [[industrializatio|industrializavit]], magnopere [[agricultura|agraria]] [[natio]] usque ad [[anni 1950|annos 1950]] manens. Cito provectam [[oeconomia]]m evolvit, dum modo Nordico latam civitatem opitulationis construebat, quod pervulgatam prosperitatem et unum apud maximum [[PDG]] per capita in toto orbe terrarum intulit. Nihilominus, ex anno [[2012]], Finnici [[PDG]] incrementum negativum fuit, anteeunte nadir -8% anno [[2009]]. Finnia multis munerum nationalium mensuris excellit, sicuti in [[educatio]]ne, [[oeconomia|oeconomica]] aemulatione, [[libertas|libertatibus]] civilibus, [[qualitas vitae|qualitate vitae]], et [[IPH|progressu humano]]. Anno [[2015]], Finnia collocata est primo loco secundum Opes Humanas Mundanas et [[Index Libertatis Imprimendi|Indicem Libertatis Imprimendi]], et sicuti stabilissima civitas in toto [[tellus|orbe terrarum]] secundum [[Index Civitatum Fragilium|Indicem Civitatum Fragilium]] et secundo loco secundum [[Relatio Mundana de Lacuna inter Genera|Relationem Mundanam de Lacuna inter Genera]]. Plerique Finni [[Ecclesia Evangelica Lutherana Finniae|Ecclesiae Evangelicae Lutheranae Finnicae]] asseclae sunt, quamquam libertas religionis constitutione Finnica praestatur.

== Etymologia ==
Prima cognita scripta nominis ''Finniae'' apparitio in [[runa|runicis]] saxis tribus esse putatur. Duo in [[Suecia|Suecica]] provincia [[Uplandia]] inventa sunt et inscriptionem ''finlonti'' (U 582) habent.<ref>[https://web.archive.org/web/20240927080656/https://app.raa.se/open/runor/inscription?id=f8d5fdc9-2977-4373-af1d-02247dff2d9d Res.]</ref> Tertium in [[Gothlandia]], apud [[Mare Balticum]], inventum est, [[inscriptio]]nem ''finlandi'' (G 319) habens et originem a [[saeculum 13|saeculo XIII]] trahens. Nomen Finnorum tribui conexum praesupponi potest, qui primum anno [[98]] memorantur. Hoc nomen [[Linguae Indoeuropaeae|Indoeuropaeum]] provenit fortasse ab verbo [[Linguae Germanicae|Germanico]] ''finn'' ('venator-convector' vel 'vagus'). Sunt multa nomina locorum in [[Scandinavia]] quae ''Finn'' continent; exempli gratia "[[Finmarchia]]" et "[[Silva Finnorum]]."

Nomen autem [[Lingua Finnica|Finnicum]], ''Suomi'', unde originem trahat, incertum est. Hae duae theoriae in dubium vocandae sunt, quae aut a [[verbum (generale)|verbo]] Finnico ''suo'' ('palus') aut a ''suomu'' ('squama') originem repetunt. Probabilius autem originem ducit ab verbo Proto-Baltico *''žemē'' ('terra, regio'), a qua ductum est etiam nomen [[Sami|Samorum]] gentis. Propositum est etiam id originem trahere a verbo [[Lingua Protoindoeuropaea|Protoindoeuropaeo]] *''gʰm-on'' hominem significanti, quo, si verum sit, fiat ut ab eodem verbo atque nomen Latinum ''homo'' originem ducat.<ref>Kaisa Häkkinen, ''Nykysuomen etymologinen sanakirja'' (Hlsinkii: WSOY sanakirjat. 2004), ISBN 951-0-27108-X. {{Ling|Finnice}}</ref> Nomen Finniam significans in [[Linguae Finnicae Balticae|linguis Finnicis Balticis]], [[Linguae Samicae|linguis Samicis]], atque in [[lingua Lettonica]], [[Lingua Lithuanica|Lithuanica]], [[Lingua Scotica (Gadelica)|Scotica]], [[Lingua Estonica|Estonica]] similis est ''Suomi'' nominis; aliis in linguis idem est similis nominis [[lingua Suetica|linguae Sueticae]], alterae linguae publicae Finniae, in qua Finnia ''Finland'' nominatur.

== Historia ==
=== Praehistoria ===
[[Fasciculus:Astuvansalmi hirvia.jpg|thumb|upright=0.8|left|Indicia [[archaeologia|archaeologica]] [[Christinea Savonorum|Christineae Savonorum]]<ref>[https://fi.wikipedia.org/wiki/Luettelo_Suomen_alueiden_latinankielisist%C3%A4_nimist%C3%A4 Catalogus Nominum Latinorum Regionum Fennicarum apud Vicipediam Fennicam].</ref> (Finnice et Boreosamice ''Ristiina''; Suecice ''Kristina'') in Finnia inventa.]]
Secundum evidentias,{{dubsig}} regio ubi nunc Finnia est occupata est ab homine primum circa [[8500 a.C.n.]] per [[Aetas lapidea|Aetatem Lapideam]], [[Aevum glaciale|Aevo Glaciali]] retrocedente. Primi meridiei nationalis incolae e praesentibus [[Civitates Balticae|Civitatibus Balticis]] oriebantur, septemtrionis autem incolae ex [[Europa Orientalis|Europa Orientali]], e praesentibus [[Russia]] et [[Siberia]], oriebantur. Provectissimae gentes probabiliter{{dubsig}} venatores et agricolae erant, in [[tundra]] et rebus quas mare offerre posset viventes. [[Fictile]] e [[5300 a.C.n.]] cognoscebatur. Extensi permutatorii systematis exsistentia per perihodon [[Mesolithicum|Mesolithicam]] propagatione amianti steatitique in [[Finnia Orientalis|Finnia Orientali]] et exsistente [[ardesia]] in [[Scandinavia]], [[Russia]], [[Lacus Onega]]e meridie praeter Scandinaviam Septemtrionalem indicatur. Suscipitur et probabile habetur ut [[Linguae Finno-Ugricae|linguis Finno-Ugricis]] loquentes in regionem per [[Aetas lapidea|Aetatem Lapideam]] venirent et possibiliter primi Mesolithici coloni essent.

[[cultura Fictilis Chordati|Culturae Fictilis Chordati]] adventus in meridionalia Finniae litora, circa [[3200 a.C.n.]], [[agricultura]]e initio coincidisse potest. Nihilominus, provectissima [[agricultura]]e regesta a praeterito millennio originem trahunt. [[Venatio]] et [[piscatus]] adhuc ponderis partes oeconomiae sunt, praesertim in septemtrionali et orientali civitatis partibus. [[Aetas aënea|Aetas Aënea]] (1500-500 a.C.n.) et [[Aetas ferrea|Aetas Ferrea]] (500 a.C.n.-1200 a.D.) amplis contactibus cum Scandinavia, Russia Septemtrionali, et regione Baltica designatae sunt.

=== Mentio Fennorum apud Tacitum ===
Finnorum nomen saeculo primo exeunte in opere [[Cornelius Tacitus|Taciti]] ''[[Germania (opus Taciti)|de Origine et Situ Germanorum]]'' reperitur:
<blockquote>Fennis mira feritas, foeda paupertas: non arma, non equi, non penates; victui herba, vestitui pelles, cubile humus: solae in sagittis spes, quas inopia ferri ossibus asperant. idemque venatus viros pariter ac feminas alit; passim enim comitantur partemque praedae petunt. nec aliud infantibus ferarum imbriumque suffugium quam ut in aliquo ramorum nexu contegantur; huc redeunt iuvenes, hoc senum receptaculum. sed beatius arbitrantur quam ingemere agris, inlaborare domibus, suas alienasque fortunas spe metuque versare: securi adversus homines, securi adversus deos rem difficillimam adsecuti sunt, ut illis ne voto quidem opus esset.<ref>[[Cornelius Tacitus|Tacitus]], [[Germania (Tacitus)|Germania]] 46</ref></blockquote>

Utrum Fenni Taciti re vera fuerint genus Finnicum, an fortasse [[Sami|Samorum]],<ref>Juha Pentikäinen, Kalevala Mythology, Indiana University Press, 1999, p226</ref> an neutrum, usque hodie disputatur.

=== Sub potestate Sueciae ===
[[Fasciculus:Hic Fabricatur Naves.jpg|thumb|left|[[Tabula geographica]].]]
[[Fasciculus:Foedus Notteburgense.png|thumb|right|Limes inter Finniam Suecicam et [[Ducatus Novogardiensis|Ducatum Novogardiensem]] secundum [[Schlusselburgum|Notteburgense]], anno [[1323]] obsignatum.]]
[[Fasciculus:Imperium Suecicum anno 1658.png|thumb|[[Suecia|Imperium Suecicum]] post Foedus [[Roskildia|Roschildiense]] anno [[1658]].]]
Primi [[Suecia|Suecici]] coloni Finnicum in litus [[Medium aevum|Mediaevali epocha]], adhuc [[saeculum 12|saeculo XII]], egressi sunt, nationem sine ulla civitatis ordinatione divisam in locales familiares tribus invenientes. Historici aiunt anno [[1155]] Finniam in potestatem Sueciae venisse, anno [[1150]] religionem Christianam introductam esse. Religio Christiana ab rege Suecico [[Ericus IX (rex Sueciae)|Erico IX]] in Finniam lata est bello quod Prima Suecica Expeditio Sacra appellari solet. Archaeologica vestigia autem sunt quibus Christiana religio in Finnia Meridionali ante annum 1150 fuisse videatur.

Anno [[1293]] castrum [[Viburgum (Russia)|Viburgense]], in medio [[Sinus Finnicus|Sinu Finnico]] aedificatum est ut Suecicae occupationes in Finnia et [[Carelia]] consolidarentur. Anno [[1249]] Suecicus rex Birger Jarl Secundam Suecicam Expeditionem Sacram duxit sic de iure Finnia in potestam Sueciae venit et lingua Suecica quoad [[educatio]]nem et administrationem rei publicae principalis facta est; Finniae autem lingua populi, clericorum iudicumque lingua remansit. Societas in quattuor genera divisa erat: nobiles, equites, clericos et agricolas iurum expertes, ex quibus maxima pars civitatis constabat. Foedere [[Schlusselburgum|Notteburgensi]], anno [[1323]], constitutus est limes inter Finniam Suecicam et [[Ducatus Novogardiensis|Ducatum Novogardiensem]].

[[Saeculum 15|saeculo XV]] a [[Michael Agricola|Michaele Agricola]] primi libri in Finnia editi sunt; eodem saeculo Suecicum Imperium quoque ad [[Lutheranismus|Lutheranam religionem]] se convertit. Suecicum Imperium in Finnia urbes condidit, sicut urbes [[Ingria]]m [[Caiania]]mque. Provinciae praefectus [[Petrus Brahe]] decem urbes et primam Academiam [[Aboa|Aboensem]] condidit. Finniae exercitus in bellis Suecicis pugnavit et Finniae milites in exercitu Suecico nomine ''Hakkapeliittas'' appellabantur. [[Saeculum 18|Saeculo XVIII]], acre bellum inter [[Suecia]]m et [[Russia]]m ut Russia bis nationem occuparet adduxit, [[Bellum Septentrionale Magnum|Bellum Septemtrionale Magnum]] fuit, per quod Suecia contra [[Dania]]m, [[Norvegia]]m et [[Res Publica Utriusque Nationis|Rem Publicam Utriusque Nationis]] pugnavit. Denique bellum conflictus restrictus ad Sueciam et Russiam, [[Bellum Finnicum]] nuncupatus, factum est

=== Magnus Ducatus Finlandiae ===
[[Fasciculus:Finlandduchy.jpg|thumb|left|180px|Russica [[Magnus Ducatus Finlandiae|Magni Ducatus Finlandiae]] tabula.]]
Die [[29 Martii]] anni [[1809]], postquam capta sit ab [[Alexander I (imperator Russiae)|Alexandro I Russiae]] viribus militaribus, Finnia facta est [[Magnus Ducatus Finlandiae]], autonomus intra [[Imperium Russicum]] usque ad exeuntem annum [[1917]]. Per illud tempus,[[lingua Finnica]] amplius spatium consecuta est et ex anno [[1860]] fortis motus popularis nationalisticus crevit.

Anno [[1835]], editum est [[Kalevala]], quod nationale [[epos]] factum est, et anno [[1882]] lingua Finnica [[lingua officialis]] in statuto nationali declarata est. Fames fere 15% incolarum inter [[1866]] et [[1868]] occidit, una apud maximas fames in Europaea historia, quod Russiam ut nummaria ordinatio facilitaretur adduxit. Oeconomicum politicumque incrementum rapidum fuit, [[PDG]] [[CFA|Statunitensi]] dimidio et [[Britanniarum Regnum|Britannicae]] tertiae parti aequipollens factus est.

Anno [[1906]], motus "[[Suffragium universale]]" nuncupatus in natione adoptatus est. Nihilominus, relatio inter Magnum Ducatum Finlandiae et Russiam in crisin intravit, cum gubernatio Russica, ob nationis incrementum, autonomiam initio datam restringere vellet. Exempli gratia, Suffragium fuit, revera, fere absurdum, quia Russicus [[tzar]] de quavis decisione in Parlamento Finnico habita adopinari non debebat. In illo tempore, radicales liberales et socialistae primas indepenndentiae vindicationes incepere.

=== Libertas et bellum civile ===
[[Fasciculus:Suomen kansalle.jpg|thumb|200px|Declaratio libertatis Finniae.]]
Post [[Revolutio Februaria Russica|Revolutionem Februariam]], Finniae positio sicuti Russiae pars, praecipue a [[Democratia socialis|democratis socialibus]], dubitari coepit. Quia [[dux civitatis]] Russicus [[tsar]] erat, non clarum quis dux exsecutivus post revolutionem esset erat. Democratae nuncupatam "Legem Potestatis" obsignavere, quae maximam auctoritatem [[parlamentum|parlamento]] daret. Nihilominus, gubernatio Russica non approbavit et parlamentum vi dissolvit, quod consideratum est illegale a democratis, quia magna pars Russici ponderis in Finnia "Lege Potestatis" finita est.

Nova comitia facta sunt et [[factio politica|factio]] dextera vicit, quae praecipuus politicus democratarum hostis erat. Victa factio resultationes accipere negavit et ut parlamenti dissolutio extralegalis fuisset allegavit. Duae factiones, paene aeque potentes, maxime antagonicae factae sunt.

[[Res novae Octobres]] denuo ludum mutavere. Subito, factio dextera rursus suam decisionem obstandi transferentiae potestatis exsecutivae Russicae ad Finniae consideravit, quoniam Russici radicales potestatem in Russia ceperant, dimisso [[tsar]]e [[Nicolaus II (imperator Russiae)|Nicolao II]]. Potius quam coniunctus "Legi Potestatis" permanere, factio nationalem independentim die [[6 Decembris]] anni [[1917]] declaravit. Nationis [[independentia]] [[Instrumentum pacis Bressiciensis|Foedere Bressiciensi]], die [[3 Martii]] anni [[1918]] obsignato, agnita est.

Post terribile [[Bellum Civile Finnicum|bellum civile]], factio dextera, a generali [[Gustavus Mannerheim|Gustavo Mannerheim]] ducta, democratas vicit, qui a Russicis [[bolsevici]]s adiuvati sunt. [[Instrumentum pacis Bressiciensis|Foedere Bressiciensi]] obsignato, [[Germania|Germanicae]] copiae expositae sunt [[Hanko]]nem et [[13 Aprilis|Idibus Aprilibus]] anni [[1918]] [[Helsingia (Finnia)|Helsingiam]] cepere. Die [[13 Maii]] celebrata est "Finniae Albae" victoria, Russicis Sovieticis copiis natione discessis.

Die [[9 Octobris]] anni [[1918]], Senatus Finnicus Germanum Fridericum Carolum [[Hassia]]e regem elegit. Abolitio [[monarchia]]e in Germania etiam monarchiam in Finnia finivit et ne quidem Fridericus nationem visitare potuit, a munere die [[14 Decembris]] abdicans. Finnia officialiter parlamentaristica facta est et [[Carolus Iohannes Ståhlberg|Carolum Iohannem Ståhlberg]] primum praesidem elegit.

Inter annos [[1918]] et [[1920]], Finnia nonullas incursiones in Russica territoria fecit, quae ''Heimosodat'' nuncupatae sunt et quarum propositum erat [[Magna Finnia|Magnam Finniam]] (Finnice ''Suur-Suomi''; Suecice ''Storfinland'') creare, quod non accidit. Foedus [[Tarbatum|Tarbatense]], cum Russia [[14 Octobris|pridie Idus Octobres]] anni [[1920]] obsignatum, limites inter ambas nationes definivit.

=== Secundum Bellum Mundanum ===
[[Fasciculus:Finnicae areae cessae anno 1944.png|thumb|left|Regiones Finnicae [[URSS|Unioni Sovieticae]] cessae per [[Secundum bellum mundanum|Secundum Bellum Mundanum]].]]
Per [[Secundum bellum mundanum|Secundum Bellum Mundanum]], Finnia et [[Unio Sovietica]] bis inter se pugnavere: [[Bellum hibernum|Bellum Hibernum]] (inter annos [[1939]] et [[1940]]) et in huius belli continuatione inter annos [[1941]] et [[1944]], per [[Operatio Barbarussa|Operationem Barbarussam]] ([[Theodisce]] ''Unternehmen Barbarossa''), cum [[Germania]] in [[URSS]] invasit. Per 872 dies, Finnicae et Germanicae copiae [[Obsidio Leninopolis|Leninopolin obsedere]], unam apud praecipuas [[URSS|Sovieticas]] urbes. Germania victa a orientalibus aciebus et ergo Sovieticis progressis, Finnia denuo foedus pangere cum [[URSS]] et reparationis exigentias et dominium accipere coacta est.

Aliquot obsignata foedere inter annos [[1947]] et [[1948]] ut Finnia [[Unio Sovietica|Unioni Sovieticae]] bonam sui territorii partem cedere deberet determinavere, fuit Foedus Pacis [[Moscua|Moscuense]]. Finnia Unioni Sovieticae belli damna reparare et regionis [[Carelia]]e partes non minus quam urbium [[Salla]]e et [[Petsamo]]nis partes cedere coacta est, quae coniunctae 10% territorii et 20% industrialis capacitatis repraesentabant, apud quas Portus [[Viburgum (Russia)|Viburgensis]]. Circiter 400 milia evacuatorum istas terras reliquere.

Civitas subsidium [[Consilium Marshallianum|Consilii Marshalliani]] ([[Anglice]] ''Marshall Plan''), elaborati ad denuo structurandam Europam, reiicere debuit sed clam protecta est a [[Civitates Foederatae Americae|Civitatibus Foederatis]], quae iuvere in evolutione et contribuere iuxta cum democratis ad libertatem civitatis servandam. Finnia commercium cum [[Britanniarum Regnum|Britanniarum Regno]] constituere coepit et belli reparationes nationem in industrialem potentiam transformavere. Adhuc reparationibus Unionis Sovieticae effectis, natio, quae aliquarum opium naturalium sicuti [[petroleum|petrolei]] et [[ferrum|ferri]] inops erat, partim ab URSS oeconomicis rebus pendebat.

=== Bellum Frigidum ===
[[Fasciculus:Kekkonen3.jpg|thumb|right|[[Urho Kekkonen]], octavus praeses Finniae.]]
Anno [[1950]], Finnicorum operariorum dimidium agrariis areis erat et 30% urbanas areas incolabant. Novae opportunitates in industria commercioque homines in urbes attraxere. [[Olympia aestiva 1952|Olympia aestiva anni 1952]] multos periegetas in nationem tulere. Cum [[anni 1970|annis 1970]] laboris opportunitates non crescerent, milia hominum in praecipuam Sueciae aream, praesertim inter [[1968]] et [[1970]] migravere. Finnia active commercialem liberationem [[Argentaria mundana|Argentariae Mundanae]], [[Fundus monetarius internationalis|Fundi Monetarii Internationalis]] et [[Conventus generalis de vectigalibus ac commercio|Conventus Generalis de Vectigalibus ac Commercio]] participavit.

Quamquam neutra manet per [[Bellum Frigidum]] conata est, Finnia "Zona Cana" inter Occidentales nationes nuncupata est. Tractatus Amicitiae, Coöperationis et Assistentiae Mutuae Finnosovieticus (Finnice ''YYA-sopimus eli sopimus ystävyydestä, yhteistoiminnasta ja keskinäisestä avunannosta''; Suecice ''Fördrag om vänskap, samverkan och ömsesidigt bistånd''; Russice Договор о дружбе, сотрудничестве и взаимной помощи между СССР и Финляндией) Unioni Sovieticae magnum pondus intra Finniam dedit, cui magno fructu carpsit praeses [[Urho Kekkonen]] contra suos adversarios. Qui effectivum monopolium in rationibus cum [[URSS]] mansit, quod multo eius auram popularem auxit. Etiam conatus est politicas declarationes vitare quae antisovieticae putarentur, quod "finlandizatio" nuncupatum est. Haec censura quoque [[litterae|litteris]] et cuivis medio communicationis proderat.

Quamquam arctas rationes cum URSS habebat, Finnia suam oeconomiam activam in mercatu Occidentali mansit. Oeconomicum nationis incrementum rapidum fuit. Mortuo Sovietico dictatore [[Iosephus Stalin|Iosepho Stalin]], dominium super Finnia enervari coepit: Sovietici unum apud praecipua nationis [[propugnaculum|propugnacula]], [[Purkal]]e<ref>[http://www.academia.edu/12077663/Denmark_and_Early_Christianity_in_Finland Denmark and Early Christianity in Finland] ubi dicitur: "(...) Inde usque Purkal iii. et ad hanc insulam de Hangethe iter uersus orientem. et aliquantulum tamen uersus aquilonem. Item de Purkal usque Narigeth ultra mare Estonum. vi (...)"</ref> (Finnice ''Porkkala''; Suecice ''Porkala''; Russice Порккала) anno [[1956]] evacuavere; URSS etiam nationi se [[Consociatio Europaea liberi commercii|Consociationi Europaeae Liberi Commercii]] anno [[1962]] iungere permisit. [[Doctrina Paasikiviano-Kekkoneniana]] etiam bene successit, per quam Finnia compluribus Sovieticis exigentiis satisfacere consecuta est sine afficienda eius neutralitate in Bello Frigido aut politica eius libertatis.

=== Historia eventusque recentes ===
Usque ad [[1991]], Praeses [[Magnus Koivisto]] et duae e tribus praecipuis factionibus, [[Factio Centri (Finnia)|Factio Centri]]<ref>[http://ephemeris.alcuinus.net/archi2007/breves.php?breves Ephemeris] ubi dicitur: "Factio Centri (KESK) ministri primarii Matti Vanhanen victorem discessit electionum ad parlamentum in Finnia habitarum. - 19/03/2007 01h47".</ref> (Finnice ''Suomen Keskusta'' et Suecice ''Centern i Finland'') et [[Factio socialis democratica (Finnia)|Factio Socialis Democratica]] (Finnice ''Suomen Sosialidemokraattinen Puolue'' et Suecice ''Finlands Socialdemokratiska Parti'') ideae uniendi [[Unio Europaea|Unioni Europaeae]] adversabantur et se tractatui [[Spatium Oeconomicum Europaeum|Spatii Oeconomici Europaei]] iungere malebant. Nihilominus, postquam [[Suecia]] suam petitionem sodalitatis anno [[1991]] subiecisset et [[Unio Sovietica]] exeunte hoc anno soluta esset, Finnia suam propriam adhibitionem ad Unionem Europaeam Martio anni [[1992]] subiecit. Accessionis processus gravi publica disceptatione notatus est, ubi opinionis dissimilitudines factionum doctrinas non sequebantur. Officialiter, omnes tres praecipuae factiones sodalitati Unionis favere, sed omnium factionum socii ambitionem contra adiunctionem participaverunt. Ante parlamentariam decisionem uniendi Unioni Europaeae, consultativum plebis scitum die [[16 Aprilis]] anni [[1994]] habitum est, in quo 56,9% suffragiorum adiunctioni favere. Accessionis processus [[1 Ianuarii|Kalendis Ianuariis]] anni [[1995]] completus est, cum Finnia se Unioni Europaeae iunxit iuxta cum [[Austria]] et [[Suecia]]. Finniam in Unionem Europaeam ducere praecipua adeptio [[Factio Centri (Finnia)|Centristico]]-[[Factio coalitionis nationalis (Finnia)|Conservativae]] gubernationis ab [[Esko Aho|Eskone Aho]], tunc in munere, ductae putatur.

Oeconomico consilio, accessio ad Unionem Europaeam magnas mutationes cum se ipsa implicavit. Quamvis politici antehac se ponendis faenoribus involvebant, argentariae centrali mandatum cum scopo de inflatione datum est donec Finnia se [[eurozona]]e iunxit. Per duas successivas Primi Ministri [[Paulus Lipponen|Pauli Lipponen]] gubernationes inter [[1995]] et [[2003]], aliquot magnae societates publicae omnino aut partim privatizatae sunt. Duo [[Matthias Vanhanen|Matthiae Vanhanen]] consilium ministrorum idem fecere usque ad autumnum anni [[2008]], cum civitas principalis Finnicae [[telecommunicatio|telecommunicativae]] societatis Elisa actionarius facta est ut confirmaretur Finnica proprietas strategice praecipuae industriae.

Praeter rapidam integrationem in Unionem Europaeam, securitas contra Russicum influxum amplificata est construenda re militari omnino [[Consociatio ex pacto Atlantico Septentrionali|consociationi CFAS]] consentanea. Mille copiarum (magna quantitas per capita) consociationum [[Consociatio ex pacto Atlantico Septentrionali|CFAS]] ac [[Nationes Unitae|Nationum Unitarum]] actionibus simul commendatae sunt. Finnia etiam energeticis inceptis contradixit quae de Russicis importationibus dependentiam augerent. Sub idem tempus, Finnia una apud ultimas haud [[Consociatio ex pacto Atlantico Septentrionali|consociationis CFAS]] socias in Europa mansit et videtur non fore satis adiumenti completae sodalitiae si Suecia primum non se coniungat.

[[Populositas]] assenescit cum [[index natalium|indice natalium]] 10.42 natalium pro milli incolarum aut cum [[index fertilitatis|indice fertilitatis]] 1.8. Cum media aetate 41.6 annorum, Finnia una apud nationes cum altissima media civium aetate est.

== Geographia ==
[[Fasciculus:Birch trees in Finland.JPG|thumb|[[Betula]]e in [[silva]] Finnica.]]
[[Fasciculus:Ev17612 Scandinavia.A2002149.0945.250mFINLANDONLY.jpg|thumb|Finnia e [[Satelles artificialis|satellite visa]]]]
{{Vide etiam|Geographia Finniae|Index urbium Finniae|Index lacuum Finniae}}

Propemodum inter latitudines 60º et 70º Septemtrionem et longitudes 20º et 32º Orientem iacens, Finnia una apud septemtrionallimas nationes in toto orbe terrarum est. Apud mundana [[caput (urbs)|capita]], solum [[Reykiavica]] magis Septemtrione quam [[Helsingia (Finnia)|Helsingia]] iacet. Distantia e meridionallimo loco, [[Hanko]]ne ([[Finnice]] et [[Boreosamice]] ''Hanko''; [[Suecice]] ''Hangö''), usque ad septemtrionallimum in natione, [[Nuorgam]]<ref>[https://archive.org/stream/NewsInLatinByReijoPitkaerantaAndTuomoPekkanen2005To2012/LatinitasModernaNuntiiLatiniLatinNews_djvu.txt NUNTII LATINI, NEWS IN LATIN, BY REIJO PITKAERANTA AND TUOMO PEKKANEN ] ubi dicitur: "[[Nox polaris]] in Nuorgam incipit".</ref> (Finnice et Suecice ''Nuorgam''; [[Boreosamice]] ''Njuorggán''), 1 160 [[chiliometrum|chiliometrorum]] seu 720 [[Mille passus|milia passuum]] sunt.

In Finnia notanda est multitudo [[lacus|lacuum]]: omnes enim 187&nbsp;888 lacus areae plus quam 500 metrorum quadratarum seu 0.12 [[Ager (mensura)|agrorum]] eo iacent. E quibus lacus cum maxima area est [[Saimaa]] (Finnice ''Saimaa'' et Suecice ''Saimen''), quartus maximus lacus in Europa; altissimus [[Piente Lacus|Piente]] (Finnice ''Päijänne'' et Suecice ''Päijänne'' seu ''Päjäne''), plurimum autem lacuum in Finniae orientalibus terris sunt, cuius una pars vere [[Finnia Lacuum]] (Finnice ''Järvi-Suomi'' et Suecice ''Insjöfinland'') nominatur. Haud profundi sunt lacus Finnici, media altitudine septem metrorum. Complures insulae in lacubus insunt, sicut invenitur multitudo insularum etiam in oris Finniae, praesertim ad urbem [[Aboa]]m et circa magnam insulam [[Fasta Alandia|Fastam Alandiam]] (Finnice ''Manner-Ahvenanmaa'' seu ''Ahvenanmanner''; Suecice ''Fasta Åland ''). Maxima insula est [[Saaminginsalo]] (Finnice et Suecice ''Sääminginsalo'') cum area 1069 chiliometrorum quadratorum seu 413 milium passuum quadratorum; secunda maxima est [[Fasta Alandia]] ipsa cum area 685 km². Omnes 179&nbsp;584 insulae in lacubus et in partes Finniae [[Balticum mare|Baltici maris]] numeratur<ref>[http://www.foss.fi/suomen-saaret/saaret/| Suomen saaret]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Finlands öar rf – Suomen saaret ry. (''Finnice'')</ref>. Maxima insularum conglobatio Austroriente in [[Mare Archipelagi|Mari Archipelagi]] (Finnice ''Saaristomeri''; Suecice ''Skärgårdshavet'') inter continentalem Finniam et praecipuam [[Alandia]]e (Finnice ''Ahvenanmaa''; Suecice ''Åland''; Boreosamice ''Ålánda'') insulam invenitur.

Multa e Finnica geographia [[Aevum glaciale|Aevo Glaciali]] explanuntur. [[Glaciarium|Glaciaria]] densiora erant et magis in [[Fennoscandia]] quam in reliqua Europa perstiterunt. Quorum erodentes effectus Finnicum prospectum plerumque planum cum paucis collibus et paucissimis montibus reliquere. Pars meridionalis atque ora [[Ostrobothnia (provincia historica)|Ostrobothniae]] sunt regiones aequales, media autem pars civitatis est tumulosa. Saltus Finniae orientalis et montes [[Lapponia]]e (pars [[montes Scandinaviae|montium Scandinavicorum]] systematis) relicti sunt ab [[iugum montium|iugo montium]] olim inter [[Carelia]]m orientalem et Lapponiam prominentium. Locus altissimus civitatis in [[Halti]] (Finnice ''Halti'' seu ''Haltitunturi'' seu ''Haltiatunturi''; Suecice ''Halde fjäll''; Boreosamice ''Háldi'' seu ''Háldičokkha'') monte, 1 324 metra seu 4 344 [[Pes (mensura)|pedes]] alto, iacet, in boreali puncto extremo [[Lapponia (Finnia)|Lapponiae]] (Finnice ''Lappi''; Suecice ''Lappland''; Boreosamice ''Lappi eanangoddi''), apud limitem inter Finniam et [[Norvegia]]m. Altissimus mons suum culmen omnino in Finnia habens est [[Ridnitsohcca]] (Finnice et Suecice ''Ridnitšohkka''; Boreosamice ''Ritničohkka''), 1 316 [[metrum|metra]] seu 4 318 pedes altus, monti Halti directe conterminus.

Recedentia [[glaciarium|glaciaria]] terram cum [[morena|moraenicis]] congestibus modo [[crista glacialis|cristarum glacialium]] reliquere. Quae sunt cristae e stratificatis ruderibus harenaque, percurrentes e Boreoccidente versus Austrorientem, ubi antiqua glaciarii acies quondam iacebat. Apud quarum maximas sunt tres [[Salpausselcae]] (Finnice ''Salpausselät'' et Suecice ''Salpausselkä'' seu ''Stängselåsen'') cristae Finniam meridionalem transeuntes.

Cum compressa esset sub enormi glaciariorum pondere, Finnicum terrenum propter [[repercussus postglacialis|repercussum postglacialem]] ascendit. Hic effectus fortior est circum [[Sinus Bothnicus|Sinum Bothnicum]] (Finnice ''Pohjanlahti''; Suecice ''Bottniska viken''), ubi terra constanter circiter unum [[centimetrum]] seu 0.4 [[Uncia (mensura longitudinis)|uncias]] per annum ascendit<ref>[https://web.archive.org/web/20141217153400/http://itameriportaali.fi/ Institutum Finnicum Investigationis Marinae] die 24 Augusti anni 2004. Die 22 Ianuarii anni 2007 recuperatum (Finnice).</ref>. Sicuti resultatio, antiqui maris fundus paulatim sicca terra fit: superficialis nationis area circiter septem [[chiliometrum quadratum|chiliometra quadrata]] seu 2.7 [[Mille passus quadratum|milia passuum quadratorum]] anniversarie expansa est. Relative loquendo, e mari Finnia emergit<ref>"Finland." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Sicagi: Encyclopædia Britannica, 2011.</ref>.

Prospectus plerumque [[pinophyta|pinophytorum]] [[silva borealis|silvis borealibus]] et [[caricetum|caricetis]], cum pauco agro culto, operitur. E tota area 10% lacus, flumina et stagna; et 78% silvae sunt. Silva e [[pinus|pinis]], [[picea|piceis]], [[betula|betulis]] et aliis [[Species (taxinomia)|speciebus]] consistit. Finnia maxima [[lignum|ligni]] productoria natio in Europa et apud maximas productorias nationes in toto orbe terrarum est. Communissimus [[Lapis (geologia)|lapidis]] typus [[Granitum (lapis)|granitum]] est. Quod est omnipraesens pars prospectui, conspicuum ubicumque non est tectum solum. [[Morena|Moraenae]] aut [[tillitum]] sunt communissimus typus soli, tecti tenui [[Humus|humi]] strati e biologica origine. [[Solum subcinereum|Solorum subcinereorum]] progressus in plerisque silvaticis solis videntur, praeterquam ubi paulum siccationis est. [[Clia]]e et [[turbaria|turbariae ombrotrophae]] paululum siccatas areas tegunt.

=== Biodiversitas ===
[[Fasciculus:Ours brun Finlande.jpg|thumb|left|''[[Ursus arctos]]'' est unus e magnis [[mammalia|mammalibus]] Finnicis.]]
Finnia pars est [[Oecozona Palaearctica#Regio Euro-Siberica|regionis Euro-Sibericae]] in [[Oecozona Palaearctica|oecozona palaearctica]], et [[animalia]] Finnica propria sunt faunae eius regionis. [[Mammalia]] plus quam 60 numerantur, quorum generales sunt inter alia [[sciurus]], [[lepus]], [[Vulpes vulpes|vulpes]]; magna autem [[mammalia]] in Finnica [[natura]] inveniuntur [[Ursus arctos|ursus]], [[lupus]], [[alces]], [[tarandus]], [[gulo]]. Proprius Finniae est etiam domitus ''rangifer tarandus tarandus'', qui [[Lingua Finnica|Finnice]] ''poro'' appellatur. Genera avium sunt fere 450, quorum complures hieme peregrinantur.<ref>http://www.birdlife.fi/havainnot/rk/suomessa_tavatut_lintulajit.shtml|BirdLife{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Suomi — Suomessa tavatut lintulajit</ref> Solite in silvis alibique in Finnia reperti aves sunt [[paridae]], [[anatidae]], [[rallidae]], [[fringillidae]], [[accipitridae]], [[strigidae]]. Pisces plus quam 70 reperiuntur, [[reptilia]] quinque, [[amphibia]] etiam quinque. Numerus reptiliorum amphibiorumque admodum est parvus, in [[Estonia]] enim, terra trans [[Sinus Finnicus|Sinum Finnicum]] sita, ut puta, sunt tredecim diversa genera amphibica.

Maxima silvae Finniae pars est [[silva conifera]]rum, plena [[picea]]rum [[pinus|pinorumque]], etiamsi in ipsa silva aliqua arborum genera frondea quoque inveniuntur, ut [[betula]]e et [[acer]]ia. Tantum in oris meridionalibus crescit silva partim coniferarum, partim frondiferarum, in septentrionalibus autem terrae silva coniferarum et [[tundra]] intermixta sunt. Plantae Finniae propriae sunt [[myrtillus]], [[vaccinium]], quarum bacas Finnici legere solent, atque [[lichen]]es [[bryophyta|muscique]]. [[Convallaria majalis]] [[flos]] proprius Finniae electus est.

=== Clima ===
[[Fasciculus:Pikisaari 20060402.JPG|thumb|[[Hiems]] Finnica plerumque [[November|Novembri]] incipit, in [[Lapponia (Finnia)|Lapponia]] plerumque iam [[October|Octobri]].]]
Regio Finniae plerumque inter regiones [[clima continentale|climatis continentalis]] numeratur, sed clima Finnicum partim etiam [[clima maritimum|maritimum]] haberi potest. [[Flumen Sinus]] in [[Oceanus Atlanticus|Oceano Atlantico]] ad occasum solis a Finnia fluens efficit, ut hiemes Finnicae calidiores sint quam in aliis inter 60 et 70 [[Latitudo geographica|gradus latitudinis]] iacentibus regionibus. Etiam [[mare Balticum]] hiemes Finnicas calefacit; item magni lacus in adiacentiis eius. In regione inter meridiem et occasum solis temperatura media anni est fere 5.5&nbsp;°C; frigidissima autem anni temperatura media, -2&nbsp;°C, invenitur inter septentrionalem et solis occasum.

Tempestates in Finnia multum variant secundum anni tempus. Media hieme, [[Ianuarius|Ianuario]] et [[Februarius|Februario]], sunt tum temptestates nivosae, tum frigora arida; [[Aprilis|Aprili]] et [[Maius|Maio]] pluit raro, et saepe lucet sol; plerumque inter medium [[Iunius|Iunium]] et medium [[Augustus|Augustum]] etiam dies plus 25 graduum sunt, interdum etiam imbres fulminaque reperiuntur, sed post Augustum tempestas frigescere solet et in Finnia meridionali pluit saepe, in septentrionalibus autem aridius est; [[October|Octobri]] et [[November|Novembri]] caelum est magis magisque nubilum, in Lapponia iam frigora arida sunt; [[December|Decembri]] etiam in regionibus meridionalibus est hiems, tum est mite caelum, tum friget.

Quantum in unaquaque parte Finniae circiter [[pluvia|pluat]], multum variat. Minime, id est fere 40 cm singulis annis, pluit in Lapponia ac in ora [[Ostrobothnia (provincia historica)|Ostrobothniae]], maxime autem, fere 70 cm, in regionibus orientalibus, sed etiam in oris meridionalibus atque oris inter occasum solis et meridiem plus minus tantundem pluere solet. Maxime pluit mense Augusto, fere 70 mm, quod est decima pars pluviae annuae.

[[Ventus|Venti]] in Finnia sunt haud celeres; in oris et locis maritimis plerumque ventus flat circiter 5—7 metra per secundum, alibi in Finnia non nisi 3—4 m/s. Anni tempora ventosissima sunt menses ab Octobri usque ad Ianuarium, minime ventosa ab Aprili ad Iulium. Caelum Finnicum saepe est nubibus obductum: autumno exeunte et hieme 65—85% dierum nubili sunt, Maio quidem et Iunio est serenius — tum fere 30—40% dierum sunt nubili.

== Civilitas ==
[[Fasciculus:Eduskuntatalo Helsinki.jpg|thumb|Parlamenti Finnici praecipuum aedificium.]]
Finnia democratia parlamentaria est. Praesidatus Rei Publicae satis potestatum fruitur, sed in praesenti munere minus notato in politica vita quam viginti annos abhinc fungitur. Consilium Ministrorum Finnicum ([[Finnice]] ''Valtioneuvosto'' et [[Suecice]] ''Statsrådet'') a Primo Ministro ducitur, qui eligitur a Parlamento. Concilium Ministrorum a Primo Ministro, dissimilibus Gubernationis Centralis ministris et a sodali mandati, cancellario iustitiae, constituitur.

Parlamentum Finniae (Finnice ''Suomen eduskunta''; Suecice ''Finlands riksdag''; et Boreosamice ''Suoma riikkabeaivvit'') unicamerale est, componitur a 200 deputatis et constitutionaliter maximam auctoritatem legisferam in Finnia habet. Constitutionem mutare, praesidem revocare et praesidis vetitis adversari potest. Cuius actus iudicialiter vocari in controversiam non possunt. Leges a gubernatione aut a quovis apud Parlamenti membra rogare possunt, qui per suffragium proportionale spatio annorum quattuor eliguntur. [[Potestas iudicialis|Systema iudiciarium]] tribunalia magnarum rogationum quae res civiles penalesque iudicant, iudicia appellationis et unum Iudicium Summum comprehendit. Res iudicialis administrativa est responsalitas tribunalium administrativorum, iudiciorum administrativorum appellationis et Iudicii administrativi Summi. Aliquae particulares administrativae iurisdictiones causam de litigiis subeunt, v.gr. de litigiis aquarum.

Parlamentum, cum suffragium universale anno [[1906]] institutum esset et suffragium feminis datum esset, tentum est ab agrariis factionibus, sicuti [[Factio Centri|Factione Centri]] (Finnice ''Suomen Keskusta'' et Suecice ''Centern i Finland''); a [[Democratia socialis|socio-democratis]], sicuti [[Factio socialis democratica (Finnia)|Factione Sociali Democratica]] (Finnice ''Suomen Sosialidemokraattinen Puolue'' et Suecice ''Finlands Socialdemokratiska Parti''); et a [[socialismus|socialistis]] [[democratia|democraticis]], sicuti [[Foedus Sinistrae|Foedere Sinistrae]] (Finnice ''Vasemmistoliitto'' et Suecice ''Vänsterförbundet''). Dicenda est politica praestantia signatior fuisse antisocialiticis (sensu antisovieticis) motuum pondere quam in aliis similibus nationibus, quae saltem communicationem cum [[URSS]] habuere.

[[Constitutio]] et eius locus in systemate iudiciali unici sunt, sensu ut non sit Iudicium Constitutionale et ut Iudicium Supremum in lege interesse nequeat cum solo praetextu ut anticonstitutionalis sit. Constitutionalis vis legis e mero parlamentario suffragio pendet. Aliae Europaeae nationes quae organo summo constitutionali carent [[Nederlandia]] et [[Britanniarum Regnum]] (hoc sine constitutione) sunt.

Systema iudiciale divisum est in ramos tres, qui sunt: tribunalia cum criminali aut civili iurisdictione et tribunalia specialia cum responsalitate causarum inter publica et administrativa civitatis organa. Lex Finnica hierarchizata est: tribunalia localia sub tribunalibus appellationis regionalibus et haec sub Iudicio Summo.

Secundum [[Transparency International]], Finnia minimum politicae corruptionis gradum apud omnes nationes in hac indagatione analyzatas habet.

=== Politica defensionis ===
[[Fasciculus:Finnish mortar squad.jpg|thumb|200px|Finnicus [[81 KRH 71 Y]] [[mortarium bellicum|mortarii]] manipulus praeditus [[Rk 95 Tp]] sclopetis striatis impetus.]]
[[Vires Armatae Finnicae]] (Finnice ''Puolustusvoimat'' et Suecice ''Försvarsmakten'') componuntur e 230 000 copiarum casu totius convocationis ad arma. Utuntur systemate delectus universalis masculini, voluntario feminis. Fundatur in modo defensionis territorialis in qua subsidia multum ponderis habent.

Dispensatio oeconomica defensionis in Finnia propemodum 2 900 [[millio]]num [[euro]]num seu 1,4% e [[PDG]] est. Diaconia voluntaria peregri popularissima est et copiae in toto orbe terrarum serviunt in missionibus [[Nationes Unitae|Nationum Unitarum]], [[Consociatio ex pacto Atlantico Septentrionali|Consociationis e Pacto Atlantico Septentrionali]] et [[Unio Europaea|Unionis Europaeae]]. In promptu esse patriae defendendae contra maiorem hostem est 76%, unus apud indices altissimos in Europa.

== Divisio administrativa ==
{{Vide etiam|Divisiones administrativae Finniae|Index communium Finniae}}
Fundamentales nationis divisiones administrativae sunt [[communia Finniae|communia]] (Finnice ''kunta''; Suecice ''kommun''), quae [[oppidum|oppida]] aut [[urbs|urbes]] (Finnice ''kaupunki''; Suecice ''stad'') nuncupari quoque possunt. Impensarum pecunia municipalium redituum vectigalibus, civitatis subsidiis et aliis vectigalibus suppeditatur. Ex anno [[2015]], sunt communia 317 et pleraque minus quam 6000 incolarum habent.

Praeter communia, duo intermedii ordines definiuntur. Communia in [[subregiones Finniae|subregionibus]] (Finnice ''seutukunnat''; Suecice ''ekonomisk region''; Boreosamice ''guovlogielddat'') septuaginta et [[regiones Finniae|regionibus]] (Finnice ''maakunnat''; Suecice ''landskap''; Boreosamice ''eanangottit'') 19 cooperantur. Quae membris communibus gubernantur et solum limitatas potestates habent. Provincia autonoma [[Alandia]] (Finnice ''Ahvenanmaa''; Suecice ''Åland''; Boreosamice ''Ålánda'') permamens democratice electum regionale concilium habet. In regione [[Caiania]] (Finnice et Boreosamice ''Kainuu''; Suecice ''Kajanaland''), propositum exemplar regionalibus cum comitiis in processu est. Gens [[Sami]]ca semiautonomam [[Regio nativa Samica (Finnia)|Regionem nativam Samicam]] (Finnice ''Saamelaisten kotiseutualue''; Suecice ''Samernas hembygdsområde''; Boreosamice ''Sámiid ruovttuguovllu'') in [[Lapponia (Finnia)|Lapponia]] (Finnice et Boreosamice ''Lappi''; Suecice ''Lappland'') habet rebus de lingua culturaque.

Inferiori in tabula, numerus incolarum toto in communi viventes, non mere in urbanizata area, includit. Terrestris area in [[chiliometrum quadratum|chiliometris quadratis]] et spissitudo in incolis pro chiliometro quadrato (terrestri area) datur. Numeri e die [[31 Martii]] anni [[2016]] sunt. [[Regio capitis (Finnia)|Regio capitis]] (Finnice ''Pääkaupunkiseutu''; Suecice ''Huvudstadsregionen''), [[Helsingia (Finnia)|Helsingiam]], [[Vantania]]m, [[Espo]]nem et [[Grankullam]] comprehendens, continuam [[conurbatio]]nem circiter 1.1 millionum hominum format. Nihilominus, communis administratio voluntariae omnium communium cooperationi limitata est. e.g. in [[Consilium Territorii Urbis Helsingiensis|Consilio Territorii Urbis Helsingiensis]] (Finnice ''Pääkaupunkiseudun yhteistyövaltuuskunta''; Suecice ''Huvudstadsregionens samarbetsdelegation'').

{| class="wikitable sortable" style="margin: 1em auto;"
! [[Urbs]] [[Latine]] !!  Urbs [[Finnice]] !! Urbs [[Suecice]] !! Urbs [[Boreosamice]] !! [[Populositas]]<ref>"Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, maaliskuu.2016" (Finnice). Rationrium Finniae. Recuperatio pridie Kalendas Aprilis 2016.</ref> !! [[Area|Area terrestris]]<ref>"Area secundum commune Kalendas Ianuarias 2011" (PDF) (Finnice et Suedice). Agri mensura Finniae. Recuperatum die 9 Martii 2011.</ref> !! [[Spissitudo incolarum|Spissitudo]] !! Regionalis tabula !! Incolarum tabula
|- style="text-align:left;"
| '''[[Helsingia (Finnia)|Helsingia]]'''<ref>Adiectivum [http://www.helsinki.fi/uh/4-2007/index.shtml ''Helsingiensis''].</ref> seu '''[[Helsinkium]]'''<ref name="dictionarium">Reijo Pitkäranta: [[Suomi-latina-suomi-sanakirja|Suomi-latina-suomi-sanakirja: Lexicon Finnico-Latino-Finnicum]]'', WSOY 2001, ISBN 951-0-22506-1)''</ref> seu '''[[Helsingforsa]]'''<ref name=Gr>{{Graesse}}</ref> seu '''[[Helsingforsia]]'''<ref>William T. Stearn, ''Botanical Latin'' (London, 1983: David & Charles), p. 222.</ref> seu '''[[Forsia Helsingiorum]]'''<ref name=luettelo>[[:fi:Luettelo Suomen alueiden latinankielisistä nimistä|Catalogus Nominum Latinorum Regionum Fennicarum apud Vicipediam Fennicam]]</ref> seu '''[[Helsingia Nova]]'''<ref name="luettelo" />||''Helsinki'' || ''Helsingfors'' || ''Helsset'' || '''629 512''' || 213,75 || 2 945,09
| rowspan ="15" |
[[Fasciculus:Suomi.kunnat.2009.template.thick.svg|thumb|center|[[Communia Finniae|Communia]] (tenuibus limitibus) et [[Regiones Finniae|regiones]] (crassis limitibus) Finniae (anno 2009).]]
| rowspan ="15" |
[[Fasciculus:Tabula populositatis Finniae.png|500px|thumb|center|Tabula populositatis Finniae.]]
|- style="text-align:left;"
| '''[[Espo]]'''<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Latin_place_names_in_Europe</ref> seu '''[[Esboa]]'''<ref name="luettelo" /> || ''Espoo'' || ''Esbo'' || ''Espoo'' || '''270 416''' || 312,26 || 866
|- style="text-align:left;"
| '''[[Tammerforsia]]'''<ref>Vb. adiect. "Tamperensis": cf. titulum libellorum ''Acta Universitatis Tamperensis''. "Tammerforsiensis": vide e.g. [http://www.helsinki.fi/ylioppilasmatrikkeli/henkilo.php?id=14016 hic]</ref><ref>[[Ebbe Vilborg]], ''Norstedts svensk-latinska ordbok'', editio secunda. Norstedts Akademiska Förlag, Holmia, 2009. Adiectivis, "Tammerforsiensis" et "Tamperensis".</ref> || ''Tampere'' || ''Tammerfors'' || ''Tampere'' || '''225 485''' || 525,03 || 429,47
|- style="text-align:left;"
| '''[[Vantania]]'''<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Latin_place_names_in_Europe</ref> || ''Vantaa'' || ''Vanda'' || ''Vantaa'' || '''215 813''' || 238,37 || 905,37
|- style="text-align:left;"
| '''[[Uloa (urbs)|Uloa]]'''<ref>Nomen "Uloa" extrahitur secundum librum Johannes Snellmann, Sari Kivistö, Arto Kirri, Oulu-seura, ''Oulun kaupungista = De urbe Uloa'' (2000) ISBN 951-96461-2-4</ref> {{victio|Uloa|ae|f}} seu '''[[Ulaburgum]]'''<ref>{{Ruhs}}</ref>||''Oulu'' || ''Uleåborg'' || ''Oulu'' || '''198 804''' || 1 410,17 || 140,98
|- style="text-align:left;"
| '''[[Aboa]]'''<ref>[https://books.google.it/books?id=2bINWLq6e5IC&dq=tornata+tornacum&hl=it&source=gbs_navlinks_s ''Il mondo antico, moderno, e novissimo, ovvero Breve trattato ...'', vol. 2, p. 706]</ref><ref>{{Graesse}}; [[Tuomo Pekkanen]] & [[Reijo Pitkäranta]], ''Lexicon hodiernae Latinitatis Finno-Latino-Finnicum''. Societas Litterarum Finnicarum, Helsinki, 2006; [[Ebbe Vilborg]], ''Norstedts svensk-latinska ordbok''. Andra upplagan. Norstedts akademiska förlag, Stockholm, 2009.</ref> || ''Turku'' || ''Åbo'' || ''Turku'' || '''186 030''' || 245,67 || 757,24
|- style="text-align:left;"
| '''[[Granivicus]]'''<ref>[http://www.thesauruslex.com/sprak/latfin.htm ThesaurusLex, ''Latinska namn på finska städer och landskap'']</ref> sive '''[[Jyvaeskylae]]'''<ref>Ahti Rytkönen, [http://books.google.com/books?id=4OoXAAAAMAAJ&dq=jacobstadium&q=jyvaeskylae&pgis=1#search ''Lisiä suomalaiseen kielija kansantieteeseen''] (1976). Genetivus pluralis huius nominis est Jyvaeskylarum.</ref> || ''Jyväskylä'' || ''Jyväskylä'' || ''Jyväskylä'' || '''137 392''' || 1 170,99 || 117,33
|- style="text-align:left;"
| '''[[Copio]]'''<ref>[http://runeberg.org/ztfinland/0200.html Projekt Runeberg: Finland framstäldt i teckningar] ubi dicitur "socken omtalas först 1554, och nomnet "Copio" förekommer icke förr äu 1571. Bland  flera härledningar af namnet är den sanuolikast, som Kuopio vara en förfinskning (...)."</ref><ref>[https://www.raremaps.com/gallery/enlarge/30443 Tabula Regnorum Sueciae et Norvegiae, Amstelodami apud Hugo Allardt anno 1664.]</ref> seu '''[[Cuopio]]'''<ref name="luettelo" /> seu '''[[Kuopio]]'''<ref>[http://areena.yle.fi/1-2305002 Magistri linguae Latinae in urbe Kuopio convenerunt]. ''Nuntii Latini'', 8. Augusti 2014. (Audiri quoque potest: [http://areena.yle.fi/1-2305002]) </ref>|| ''Kuopio'' || ''Kuopio'' || ''Kuopio'' || '''112 158''' || 1 597,39 || 70,21
|- style="text-align:left;"
| '''[[Colpopolis]]'''<ref name="luettelo" /> seu '''[[Lahti]]'''<ref>[http://docplayer.fi/3558131-Ihmisen-varaosat-studia-generalia-lahtiensis-22-03-2011-kimmo-kontula-hy-n-vararehtori-sisatautiopin-professori.html docplayer.fi] ubi dicitur "Ihmisen varaosat. Studia Generalia Lahtiensis Kimmo Kontula, HY:n vararehtori Sisätautiopin professori"</ref> || ''Lahti'' || ''Lahtis'' || ''Lahti'' || '''118 885''' || 135,05 || 880,3
|- style="text-align:left;"
| '''[[Sustinere]]'''<ref name="luettelo" /> seu '''[[Kouvola]]'''<ref>[https://archive.org/stream/NewsInLatinByReijoPitkaerantaAndTuomoPekkanen2005To2012/LatinitasModernaNuntiiLatiniLatinNews_djvu.txt archive.org News in Latin] ubi dicitur "(...) Deinde ad stationem biocolytarum urbis Kouvola portati sunt. (...)".</ref> || ''Kouvola'' || ''Kouvola'' || ''Kouvola'' || '''85 808''' || 2 558,24} || 33,54
|- style="text-align:left;"
| '''[[Arctopolis]]''' seu '''[[Biorneburgum]]''' seu '''[[Bioerneburgum]]''' seu '''[[Ursorum Castrum]]'''<ref>{{Ruhs}} ; {{graesse}} ; [[Reijo Pitkäranta]], ''Lexicon Finnico-Latino-Finnicum''. Helsinki: WSOY, 2001 ; [[Ebbe Vilborg]], ''Norstedts svensk-latinska ordbok''. Andra upplagan. Norstedts akademiska förlag, Stockholm, 2009. — Alia quoque nomina litteris testata sunt, sicut ''Biorneburgum'' ({{lexfons}}), ''Bioerneburgum'' ([http://www.histdoc.net/historia/se/ruhs_in.html textus]) et ''Ursorum castrum'' (Graesse), quae quidem hodie potius raritate quam utilitate notabilia sunt. Notandum enim est ''Arctopolin'' publicum esse nomen urbis, quod in fronte ''Curiae Arctopolis'' inscriptum est.</ref> || ''Pori'' || ''Björneborg'' || ''^Pori'' || '''85 256''' || 834,06 || 102,22
|- style="text-align:left;"
| '''[[Ostia Carelorum]]'''<ref>[[Reijo Pitkäranta]], ''[[Suomi-latina-suomi-sanakirja|Suomi-latina-suomi-sanakirja: Lexicon Finnico-Latino-Finnicum]]'' (Helsinki 2002).</ref> || ''Joensuu'' || ''Joensuu'' || ''Joensuu'' || '''75 557''' || 2 381,76 || 31,72
|- style="text-align:left;"
| '''[[Lappeenranta]]'''<ref>[http://areena.yle.fi/1-2594455 Nuntii Latini apud Yle Areena] ubi dicitur in nuntio de visitatione regis et reginae "In hoc itinere triduano etiam urbem Lappeenranta adierunt."</ref> seu '''[[Urbs Villmanstrandensis]]'''<ref>[http://www.helsinki.fi/ylioppilasmatrikkeli/henkilo.php?id=10014 helsinki.fi] ubi dicitur "Andreas Lindén. n. 1768. Patre Præfecto (Ståthållare) Villmanstrandensis-provinciæ".</ref> || ''Lappeenranta'' || ''Villmanstrand'' || ''Lappeenranta'' || '''72 868''' || 1 433,36 || 50,84
|- style="text-align:left;"
| '''[[Tavastum]]'''<ref>{{Graesse}}</ref> seu '''[[Tavasteburgum]]'''<ref>[[Reijo Pitkäranta]], ''[[Suomi-latina-suomi-sanakirja|Suomi-latina-suomi-sanakirja: Lexicon Finnico-Latino-Finnicum]]'', sub voce ''Hämeenlinna'' (Helsinki 2002).</ref> seu '''[[Croneburgum]]'''<ref>{{Graesse}}</ref> seu '''[[Groneburgum]]'''<ref>{{Graesse}}</ref> seu '''[[Arx Tavastiae]]'''<ref name="luettelo" /> || ''Hämeenlinna'' || ''Tavastehus'' || ''Hämeenlinna'' || '''67 914''' || 1 785,76 || 38,03
|- style="text-align:left;"
| '''[[Vaasa]]'''<ref>[https://web.archive.org/web/20160304080843/http://www.interrete.de/latein/nuntiifinarch1.html Nuntii Latini] ubi dicitur: "(...)) Die Martis nuntiatum est in Finnia quoque, scilicet in urbibus Helsinki, Vaasa (...)".]</ref> seu '''[[Vasa]]'''<ref name="luettelo" /> seu '''[[Nicolaopolis]]'''<ref name="luettelo" /> || ''Vaasa'' || ''Vasa'' || ''Vaasa'' || '''67 495''' || 188,81 || 357,48
|}

=== Provinciae historicae ===
Ecce etiam index sex provinciarum historicarum Finniae, in quas Finnia usque ad annum [[2009]] dividebatur. Haec provinciae, etiamsi non iam sunt, maximam partem eadem loca continent atque septem ''aluehallintovirasto'' hodierna. Finnia Orientalis quidem duas diversas ''aluehallintovirasto'' continet.
# [[Finnia Meridionalis|Finnia Meridiana]]
# [[Finnia Occidentalis]]
# [[Finnia Orientalis]]
# [[Uloa (provincia)|Uloa]]
# [[Lapponia (Finnia)|Lapponia]]
# [[Alandia]]
[[Fasciculus:Suurkirkko Helsinki maaliskuu 2002 IMG 0629.JPG|thumb|[[Helsingia (Finnia)|Helsingia]], caput et urbs maxima Finniae]]

== Demographia ==
{| class="wikitable floatright"
|+Finniae populositas e 1750 in 2000<ref>Juhana Aunesluoma, Heikkonen, Esko; Ojakoski, Matti, ''Lukiolaisen yhteiskuntatieto'', WSOY, 2007, ISBN 951-0-27627-8.</ref>
|-
! Annus !! Populositas !! Annus !! Populositas
|-
| 1750 || 421.000 || 1880 || 2.060.800
|-
| 1760 || 491.000 || 1890 || 2.380.100
|-
| 1770 || 561.000 || 1900 || 2.655.900
|-
| 1780 || 663.000 || 1910 || 2.943.400
|-
| 1790 || 705.600 || 1920 || 3.147.600
|-
| 1800 || 832.700 || 1930 || 3.462.700
|-
| 1810 || 863.300 || 1940 || 3.695.617
|-
| 1820 || 1.177.500 || 1950 || 4.029.803
|-
| 1830 || 1.372.100 || 1960 || 4.446.222
|-
| 1840 || 1.445.600 || 1970 || 4.598.336
|-
| 1850 || 1.636.900 || 1980 || 4.787.778
|-
| 1860 || 1.746.700 || 1990 || 4.998.478
|-
| 1870 || 1.768.800 || 2000 || 5.181.000
|}
Finnia circiter 5 696 666 incolas habet, cum spissitudine circiter sedecim incolarum pro chiliometro quadrato. Quod eam unam apud Europaeas civitates rarissime habitatas facit. Numerus incolarum semper nationis septemtrione densatur, phaenomenon per [[urbanizatio]]nis cursum [[Saeculum 20|Saeculo XX]] adiectum.

Finnia adhuc unam apud demississimas centesimas partes immigrantium tenet: solum 2,5% incolarum. Immigrantes praesertim Europaeae originis sunt, cum maiore parte Russorum, Estoniensium et Suecorum. [[Ius soli]] haud omnino validum est: si infantulus in Finnico territorio nascitur et [[ius civitatis]] alibi non obtinet, tunc accipit ius civitatis Finnicum.

Finnia altissimam centesimam partem [[suicidium|suicidiorum]] cum [[arma ignifera|armis igniferis]] in [[Europa|Europā]] et secundam altissimam in toto orbe terrarum post [[Civitates Foederatae Americae|Civitates Foederatas]] possidet, dum generalis centesima pars suicidiorum est congrua [[Estonia|Estoniensi]] et [[Belgica]]e, quae aequivalet ter [[Italia|Italicae]].

=== Ethnē ===
Maior Finnicorum incolarum pars (90,95% anno [[2008]]) ad [[ethnos|ethnicum]] et [[lingua|linguisticum]] circulum [[lingua Finnica|Finnicum]], [[Linguae Finno-Ugricae|Finno-Ugricae]] stirpis, pertinet, sicuti vicina [[Estonia]].

Significativissima minoritas est [[lingua Suecica|linguae Suecicae]] (5,44%), quam sequitur [[lingua Russica|Russica]] (0,5%) et [[lingua Estonica|Estonica]] (0,42%)<ref name="stk">[http://www.stat.fi/tup/suoluk/suoluk_vaesto.html Data ex Instituto Nationali Finnico Statisticae, anno 2008]</ref>. Nationis septemtrione vivit communitas [[Sami]]ca, circiter a 6 000 hominum composita.

[[Hebraei]] in Finniā praesentiam ordinatam e [[Saeculum 19|Saeculo XIX]] usque ad nostram memoriam habent. Communitas speciatim cognovit ex anno [[1918]] secundas integrationis condiciones, cum [[Soa|Holocausti]] perniciē non directe percussa esset et viveret intra democraticam civitatem semper pro civium iuribus spondentem. Intentum tempus ultra 2000 unitatum, quod circiter 1 500 hominum [[saeculum 21|Saeculo XXI]] numerat.

=== Linguae ===
[[Fasciculus:Abckiria.jpg|thumb|left|150px|[[Abckiria]], primus liber Finnice conscriptus]]
[[Lingua publica|Linguae publicae]] Finniae sunt [[lingua Finnica]] et [[lingua Suecica]] (variae dialecti quoque [[Linguae Samicae|linguarum Samicarum]] in [[Lapponia|Lapponiā]] adhibentur). Lingua Finnica 89,7 centesimis hominum sermo patrius est; 5,4 centesimis autem Suecica, quorum maxima pars oram meridionalem, [[Ostrobothnia]]m, [[Alandia]]m incolunt. Maxima lingua Samica est [[Lingua Samica Septentrionalis|Samica septentrionalis]], quam in Finnia loquuntur fere 2000 hominum, una cum locutoribus in [[Suecia|Sueciā]] ac [[Norvegia|Norvegiā]]; qui omnes inter 15&thinsp;000 et 25&thinsp;000 esse aestimatur. Haec lingua Samica etiam publica lingua in septentrionali Lapponiā. [[Lingua Finnozingarica]] (Finnozingarice ''Fíntika Rómma'') et [[Lingua gesticulatoria Finnica]] etiam agnoscuntur in constitutione. [[Civitates Nordicae|Nordicae]] linguae et [[lingua Carelica]] etiam speciatim tractantur in aliquibus contextibus.

[[Sermo patrius|Autochthonica lingua]] 85 centesimarum incolarum est Finnica<ref>[http://www.stat.fi/til/vaerak/2015/vaerak_2015_2016-04-01_tau_002_en.html Tabula Appendix 2. Populositas secundum linguam 1980-2015.] ''Rationarium Officiale Finniae: Incolarum structura''. Recuperatum die 27 Novembris 2016 (Anglice). </ref>, quae est pars subcirculi Finnici apud [[Linguae Uralicae|Linguas Uralicas]]. Haec lingua est una apud solum quattuor publicas [[Unio Europaea|Unionis Europaeae]] cum origine haud [[Linguae Indoeuropaeae|Indoeuropaeā]]. Finnica arcte conexa est [[Lingua Carelica|linguae Carelianae]] ac [[lingua Estonica|Estonicae]] et remotius [[Linguae Samicae|Samicis]] ac [[Lingua Hungarica|Hungaricae]].

[[Lingua Suecica]] est sermo patrius quinque centesimarum incolarum, Finni Suecophoni<ref>[http://www.stat.fi/til/vaerak/2015/vaerak_2015_2016-04-01_tau_002_en.html Tabula Appendix 2. Populositas secundum linguam 1980-2015.] ''Rationarium Officiale Finniae: Incolarum structura''. Recuperatum die 27 Novembris 2016 (Anglice). </ref>.

Ad septentrionem, in Lapponiā, est [[Sami]]cus populus, qui tantundem 7 000<ref>Secundum Centrum Immatriculationum Incolarum Finnicarum et parlamentum Finnicum Samicum, Sami Finniam incolentes 7 371 anno 2003 erant. Vide [https://web.archive.org/web/20080306223521/http://www.samediggi.fi/vanha/suomi/toimieli/vaali/lukumaara_vuoden_2003_vaaleissa.pdf Divisionem Regionalem Samici populi secundum aetatem anno 2003] (Finnice)</ref> sunt et agnoscuntur [[indigenae|indigena gens]]. Quorum circiter quarta pars [[linguae Samicae|aliquā linguā Samicā]] sicuti sermone patrio utitur. Linguae Samicae in usu in Finniā [[Lingua Samica Septentrionalis]], [[Lingua Samica Inarensis]] et [[Lingua Samica Scoltica]] sunt. [[Lingua Finnozingarica|Finnozingarice]] loquuntur aliquot 5 000 aut 6 000 homines. Sunt duae linguae gesticulatoriae: [[lingua gesticulatoria Finnica]], quā native 4 000 aut 5 000 homines utuntur, et [[lingua gesticulatoria Finnosuecica]], quā native circa 150 homines utuntur. [[Lingua Tatarica|Tatarice]] loquitur [[Finnotatari|Finnotatarorum]] ([[Tatarice]] Финляндия татарлары; [[Finnice]] ''Suomen tataarit''; et [[Suecice]] ''Finländska tatarer'') minoritas circa 800 hominum qui immigraverunt in Finniam praesertim per dominium Russicum ex [[anni 1870|annis 1870]] usque ad [[anni 1920|annos 1920]].<ref>[http://forum.hunturk.net/national-minorities-of-finland-the-tatars-2491.html Minoritates nationales Finniae, Tatari]. Forum hunturk.net (Anglice). Recuperatum die 6 Decembris 2011.</ref>

Minoritariorum circulorum iura (praesertim [[Sami]]corum, [[lingua Suecica|Suecophonorum]] et [[Zingari|Zingarorum]]) constitutione proteguntur.<ref>[https://web.archive.org/web/20131113222833/http://www.finlex.fi/fi/laki/kaannokset/1999/en19990731.pdf Constitutio Finniae, 17 § et 121 § (PDF) (Anglice). ''Thesaurus indiciorum FINLEX''. Recuperatum die 4 Septembris 2007.]</ref>

Apud immigrantes linguas sunt [[lingua Russica|Russica]] (1,1%), [[lingua Estonica|Estonica]] (0,6%), [[lingua Somalica|Somalica]], [[lingua Anglica|Anglica]] et [[lingua Arabica|Arabica]]. Maximi incolarum circuli cum linguā peregrinā anno [[2012]] erant Russi, Estones et Somali.<ref>[http://www.stat.fi/til/vaerak/2015/vaerak_2015_2016-04-01_kuv_002_en.html Rationarium Finniae] (Anglice). Recuperatum die 13 Octobris 2016.</ref>

Optime cognitae peregrinae linguae [[lingua Anglica|Anglica]] (63%), [[lingua Theodisca|Theodisca]] (18%) et [[Lingua Francica|Francica]] (3%) sunt. Anglica a plerisque alumnis sicuti disciplina obligatoria studetur e tertio ordine aut quinto ordine (novem aut undecim annos natis respective) in [[schola comprehensiva|scholā comprehensivā]] (in aliquibus scholis aliae linguae eligi possunt loco Anglicae). Theodisca, Francica et Russica sicuti secunda lingua peregrina ex octavo ordine (quattuordecim annos natis; aliquae scholae alias optiones offerre possunt) studeri possunt. Tertia lingua peregrina in superiore scholā secundariā aut universitate studeri potest (quattuordecim aut amplius annos natis).

[[Lingua Norvegica|Norvegica]] et, aliquantum, [[lingua Danica|Danica]] [[Intellegibilitas mutua|mutue intellegibiles]] cum Suecicā sunt et sic intellectae a significativā minoritate, quamquam discitae solum exigue in scholā.

{| style="width:450px;" class="wikitable"
|-
! "Finnia" in aliquot linguis Finnicis
! [[Fasciculus:Flag_of_Finland.svg|50px]]
|- 
! Lingua
! Nomen
|-
| [[lingua Finnica|Finnica]]
| ''Suomi''
|-
| [[lingua Suecica|Suecica]]
| ''Finland''
|-
| [[Lingua Samica Septentrionalis|Samica Septentrionalis]]
| ''Suopma''
|-
| [[Lingua Samica Inarensis|Samica Inarensis]]
| ''Suomâ''
|-
| [[Lingua Samica Scoltica|Samica Scoltica]]
| ''Lää´ddjânnam''
|-
| [[Lingua Careliana|Careliana]]
| ''Suomi''
|-
| [[Lingua Tatarica|Tatarica]]
| ''Finlandiä''
|-
| [[Lingua Zingarica|Zingarica]]
| ''Finland''
|-
| [[lingua Russica|Russica]]
| Финляндия
|-
| [[lingua Estonica|Estonica]]
| ''Soome''
|-
| [[lingua Somalica|Somalica]]
| ''Finland''
|-
| [[lingua Anglica|Anglica]]
| ''Finland''
|-
| [[lingua Arabica|Arabica]]
| فنلندا
|-
| [[lingua Theodisca|Theodisca]]
| ''Finnland''
|-
| [[lingua Francica|Francica]]
| ''Finlande''
|-
| [[lingua Norvegica|Norvegica]]
| ''Finland''
|-
| [[lingua Danica|Danica]]
| ''Finland''
|}

Quamquam neque Finnia neque Finni in [[Imperium Romanum|Imperii Romani]] orbi fuerunt, Latinitatem honorant<ref>Vide etiam: Jonny Dymond ([[BBC]]), [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6079852.stm Finland makes Latin the King] (''Anglice'')</ref> et haec in natione colitur per radiophonicas vias necnon per interrete. [[Nuntii Latini (Finnia)|Nuntii Latini]] Finnici, emissiones radiophonicae, inde a Septembri [[1989]] a statione radiophonica [[YLE Radio 1]] emisi sunt. Finnia, cum [[Unio Europaea|Unioni Europaeae]] praeesset, Latine communicabat; qui nuntii Latine scripti, a mense Iulio usque ad mensem Decembrem anni [[2006]] editi, inveniuntur in pagina interretiali "EU 2006"<ref>[http://www.eu2006.fi/NEWS_AND_DOCUMENTS/NEWSLETTERS/EN_GB/NEWSLETTERS/INDEX.HTM| Finland's EU Presidency]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} - www.eu2006.fi (''Anglice/Latine'')</ref>. Latinistae quidam noti Finnici sunt [[Teivas Oksala]], [[Ericus Palmén]], [[Tuomo Pekkanen]], [[Reijo Pitkäranta]]. Singularis est etiam [[Jukka Ammondt]], qui tria alba musica Latine edidit, inter alia album ''[[The Legend Lives Forever in Latin]]'', quod carmina [[Elvis Presley]] a Teivas Oksala Latine conversa continet.

=== Religio ===
[[Fasciculus:Petäjävesi Old Church from south.JPG|thumb|left|[[Ecclesia Antiqua de Petaiavesiensis]] (Finnice ''Petäjäveden vanha kirkko''), locus apud [[Patrimonium totius mundi]] ab [[UNESCO]].]]
Circa cum 4,1 [[millio]]nes (seu 76,4<ref>[http://tilastokeskus.fi/tup/suoluk/suoluk_vaesto_en.html#structure Structura incolarum Finniae], Rationarium Finnicum (Anglice).</ref> centesimae incolarum exeunte [[2012]]) asseclarum, plerique Finni sectatores [[Ecclesia Evangelica Lutherana Finnica|Ecclesiae Evangelicae Lutheranae Finnicae]] sunt. Ecclesia Evangelica Lutherana Finnica una apud maximas [[Lutheranismus|ecclesias Lutheranas]] in toto orbe terrarum est, quamvis participatio declinaverit, praesertim per ultima duo decennia et adhuc plus anno [[2006]], cum adhaesio fere unā centesimā deminuisset quotannis<ref>[http://tilastokeskus.fi/tup/suoluk/suoluk_vaesto_en.html#structure Structura incolarum Finniae], Rationarium Finnicum (Anglice).</ref> . Sociorum Ecclesiā Lutheranā Finnicā exeuntium numerus cito anno [[2010]] crevit, aestimatus inter 70 000 et 80 000, seu duo centesimae anno 2010;<ref>[http://www.eroakirkosta.fi/media/none/tiedote_19_2010.html?year=2010 eroakirkosta.fi] (Finnice).</ref> secundum numerum 56 000 resignationum primis decem mensibus anni 2010. Secundus maximus circulus —et rapidissime crescens— sunt incolae cum nullā religiosā affiliatione, quod 21,0 centesimae incolarum in natione.<ref>[http://tilastokeskus.fi/tup/suoluk/suoluk_vaesto_en.html#structure Structura incolarum Finniae], Rationarium Finnicum (Anglice).</ref> Parva minoritas ad [[Ecclesia Orthodoxa Finnica|Ecclesiam Orthodoxam Finnicam]] (1,1%) pertinet. Aliae [[Protestantes]] denominationes et [[Ecclesia Catholica Romana]] in Finniā significative minores sunt, non minus quam [[Musulmanus|Musulmani]], [[Iudaei]] et aliae haud Christianae communitates (summatim 1,4% incolarum).

Plerique Finnici pueri quindecim annos nati [[Baptismus|baptizati]] (75,3% anno [[2012]]) et [[Confirmatio|confirmati]] (83,0% anno [[2012]]) sunt, et fere omnia [[funus (ritus)|funera]] Christiana sunt. Nihilominus, plerique Lutherani ecclesiam solum extraordinariis occasionibus sicuti caerimoniis [[Dies Christi Natalis|Christi Natalis]], [[matrimonium|matrimonii]] et funerum frequentant. Ecclesia Lutherana propemodum 2% suorum membrorum diaconias religiosas singulis hebdomadibus frequentare aestimant. Quantitas media visitationis quotannis in ecclesiam propemodum duo est.<ref>[https://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2004/35453.htm Relatio de Libertate Religiosā Internationali] a [[Ministerium Rerum Externarum Civitatum Foederatarum|Ministerio Rerum Externarum Civitatum Foederatarum]] (Anglice). Die 15 Septembris anni 2004. Recuperatum die 22 Ianuarii anni 2007.</ref> Secundum [[Eurobarometrum|Eurobarometri]] perscrutationem anni [[2010]], 33% Finnicorum civium ut "Deum esse crederent", 42% ut "quiddam genus spiritūs seu vim vitalem esse crederent" et ut "nullum spiritūs genus, nullum Deum aut nullam vim vitalem ess crederent"<ref>[http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_341_en.pdf Eurobarometrum speciale, de biotechnologiā, paginā 204] (PDF) (Anglice). Opus campi. Ianuario et Februario anni 2010.</ref> responderunt —quod facit Finniam unam apud nationes cum maximā centesimā parte [[atheismus|atheorum]] in toto orbe terrarum.

=== Urbes maximae ===
Viginti urbes maximae Finniae magnitudine incolarum sunt:

{| class="wikitable floatright" style="text-align:center; width:100%; margin-left:0px; font-size:85%"
|-
! align=center style="background:#B9D5E4;" | Positio
! align=center style="background:#B9D5E4;" | [[Urbs]]
! align=center style="background:#B9D5E4;" | [[Regiones Finniae|Regiones]]
! align=center style="background:#B9D5E4;" | [[Numerus incolarum|Incolae]]<ref>Data ex [https://www.citypopulation.de/Finland-UA.html www.citypopulation.de].</ref>
! align=center style="background:#B9D5E4;" | Photographema
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 1 ||align=left | '''[[Helsingia]]''' || [[Nylandia]] || 1 159 211 || [[Fasciculus:Suurkirkko_Helsinki_maaliskuu_2002_IMG_0629.JPG|100px|thumb|[[Helsingia]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 2 ||align=left | '''[[Tammerforsia]]''' || [[Birkaria]] || 313 058 || [[Fasciculus:Downtown_Tampere4.jpg|100px|thumb|[[Tammerforsia]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 3 ||align=left | '''[[Aboa]]''' || [[Finnia Propria]] || 252 468 || [[Fasciculus:Turku_City_Office.jpg|100px|thumb|[[Aboa]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 4 ||align=left | '''[[Ulaburgum]]''' || [[Ostrobothnia Septentrionalis]] || 200 071 || [[Fasciculus:Stockman_Oulu_rotuaari.jpg|100px|thumb|[[Ulaburgum]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 5 ||align=left | '''[[Granivicus]]''' || [[Finnia Media]] || 116 480 || [[Fasciculus:Schauman_factory.jpg|100px|thumb|[[Granivicus]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 6 ||align=left | '''[[Colpopolis]]''' || [[Päijänne Tavastia]] || 115 897  || [[Fasciculus:Centre_of_Lahti.JPG|100px|thumb|[[Colpopolis]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 7 ||align=left | '''[[Arctopolis]]''' || [[Satagundia]] || 84 294 || [[Fasciculus:Pori_town_hall.jpg|100px|thumb|[[Arctopolis]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 8 ||align=left | '''[[Copio]]''' || [[Savonia Septentrionalis]] || 82 268 || [[Fasciculus:Kuopio_Market_Square2.jpg|100px|thumb|[[Copio]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 9 ||align=left | '''[[Nicolaopolis]]''' || [[Ostrobothnia]] || 64 795 || [[Fasciculus:Korsholms_kyrka.jpg|100px|thumb|[[Nicolaopolis]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 10 ||align=left | '''[[Ostia Carelorum]]''' || [[Carelia Septentrionalis]] || 63 490 || [[Fasciculus:Joensuun_kaupungintalo.jpg|100px|thumb|[[Ostia Carelorum]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 11 ||align=left | '''[[Lappeenranta]]''' || [[Carelia Meridionalis]] || 54 139 || [[Fasciculus:Harbour_autumn.jpg|100px|thumb|[[Lappeenranta]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 12 ||align=left | '''[[Aquilopolis]]''' || [[Kumoensis Vallis]] || 52 894 || [[Fasciculus:Kotkansaari1.jpg|100px|thumb|[[Aquilopolis]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 13 ||align=left | '''[[Rovaniemi]]''' || [[Lapponia (Finnia)|Lapponi]] || 50 552 || [[Fasciculus:Rovaniemi_4.JPG|100px|thumb|[[Rovaniemi]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 14 ||align=left | '''[[Kouvola]]''' || [[Kumoensis Vallis]] || 49 787 || [[Fasciculus:Kävelykatu_Manski_maaliskuussa.jpg|100px|thumb|[[Kouvola]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 15 ||align=left | '''[[Tavastum]]''' || [[Tavastia Propria]] || 49 216 || [[Fasciculus:Hameenlinna_Sibelius_House_1.jpg|100px|thumb|[[Tavastum]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 16 ||align=left | '''[[Wegelia]]''' || [[Ostrobothnia Meridionalis]] || 45 732 || [[Fasciculus:New-building-on-old-market-square-Seinäjoki.jpg|100px|thumb|[[Wegelia]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 17 ||align=left | '''[[Hyvinge]]''' || [[Nylandia]] || 42 278 || [[Fasciculus:Hyvinkää_panorama2.jpg|100px|thumb|[[Hyvinge]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 18 ||align=left | '''[[Borgoa]]''' || [[Nylandia]] || 36 861 || [[Fasciculus:PorvooKeskusta.jpg|100px|thumb|[[Borgoa]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 19 ||align=left | '''[[Michaelia]]''' || [[Savonia Meridionalis]] || 36 009 || [[Fasciculus:Mikkelin_keskusta_Naisvuorelta.JPG|100px|thumb|[[Michaelia]]]]
|-
| align=center style="background:#DCE9F0;" | 20 ||align=left | '''[[Carolina Vetus]]''' || [[Ostrobothnia Centralis]] || 35 367 || [[Fasciculus:Kokkola_town_hall.jpg|100px|thumb|[[Carolina Vetus]]]]
|-
|}

== Oeconomia ==
[[Fasciculus:Angry Birds Land Särkänniemi 11.jpg|thumb|Ludus [[Angry Birds]], ludus telephonulorum evolutus in Finniā, commercialis successus factus est et domestice et peregre.]]
Finnia altam [[industrializatio]]nem et partim [[mercatus liber|mercatūs libri]] oeconomiam habet, cum productione per capita simili ei [[Britanniarum Regnum|Britanniarum Regni]], [[Francia]]e et [[Italia]]e. Qualitas victūs in Finniā alta est. Decretorius campus oeconomicus est [[industria]]; praesertim [[lignum|ligni]], [[ars ingeniaria|ingeniaria]], [[metallurgia]], [[telecommunicatio|telecommunicativa]] (maxime [[Nokia (societas)|Nokia]]) et [[electronica]]. Commercium praecipuum est, exportationibus aequivalentibus fere tertiae parti e [[PDG]]. Exceptis ligno et aliquibus [[minerale|mineralibus]], Finnia ab importationibus, sicuti materiis rudibus et aliquibus bonorum manufactorum componentibus, pendet.

Propter clima, [[agricultura|agrarius]] progressus propriae sufficientiae rebus limitatur. [[Silvicultura]], proficua ponderis exportatio, secundam occupationem ruricolis praebet. Rapida et crescens integratio cum Europā occidentali -Finnia una apud undecim nationes [[euro]]nem adoptantes fuit- oeconomicum panorama in sequentibus septem annis tenebit. Incrementum anhaemicum anno [[2002]] erat, sed anno [[2003]] deminuit propter depressionem globalem.

== Infrastructura ==
=== Energia ===
[[Fasciculus:EPR OLK3 TVO fotomont 2 Vogelperspektive.jpg|thumb|left|Duae exsistentes [[Ergasterium Atomicum Olkiluotoënse|Ergasterii Atomici Olkiluotoënsis]] unitates. Longe laevorsum est visualizatio tertiae unitatis, quae, cum perfecta erit, fiet Finniae quintum commerciale reactorio nucleare.<ref>[http://yle.fi/uutiset/olkiluoto3_delayed_till_2016/6489784 Olkiluoto 3 morabitur usque ad 2016] (Anglice). YLE, die 11 Februarii anni 2013, recuperatum die 7 Novembris anni 2013.</ref>]]
Quivis liberos et valde private tentos pecuniarios physicosque mercatūs [[energia]]e Nordicos intrare potest qui aguntur in bursis [[NASDAQ OMX Commodities Europe]] et [[Nord Pool Spot]] et qui competitiva pretia praebent collata cum eis aliarum [[Unio Europaea|Unionis Europaeae]] nationum. Anno [[2007]], Finnia propemodum infima electricitatis industrialis pretia in [[Unio Europaea|Unione Europaeā]] quidecim nationum (paria eis Franciae).<ref>[https://web.archive.org/web/20080204033032/http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1996%2C39140985&_dad=portal&_schema=PORTAL&screen=detailref&language=en&product=STRIND_ECOREF&root=STRIND_ECOREF%2Fecoref%2Fer02b1 Electricitatis pretia industrialibus usuariis] apud web.archive.org (Anglice). Recuperatum die 18 Maii anni 2016.</ref>

Anno [[2006]], energiae mercatus propemodum 90 [[Vattium|teravattiorum]] pro horā et maximum quaesitum propemodum 15 gigavattiorum hieme erat. Quod energiae [[Consumptio (oeconomia)|consumptionem]] per capita propemodum 7,2 [[tonna]]rum oleorum aequivalentium quotannis esse significat. Industria constructioque 51% totius consumptionis consumpserunt, relative altus numerus Finnicas industrias reddens.<ref>Energiae consumptio (12 Decembris 2010). [http://www.stat.fi/til/ekul/2006/ekul_2006_2007-12-12_kuv_009_en.html Rationarium de Finniā] stat.fi (Anglice). Recuperatum die 26 Augusti anni 2010.</ref><ref>Energiae consumptio (12 Decembris 2007). [http://www.stat.fi/til/ekul/2006/ekul_2006_2007-12-12_tie_001_en.html Rationarium de Finniā] stat.fi (Anglice). Recuperatum die 26 Augusti anni 2010.</ref> Finnicae [[Hydrocarboneum|hydrocarbonei]] opes [[turfa]]e et ligno limitantur. Propemodum 10-15% electricitatis [[Energia hydroelectrica|ergasteriis hydroelectricis]]<ref>[https://web.archive.org/web/20090303204918/http://www.metsavastaa.net/vattenkraft Metsävastaa: Vatterkraft] (Suecice). Metsavastaa.net. Servatum ex [https://www.metsakeskus.fi/metsavastaa/vattenkraft archetypo]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} die 3 Martii anni 2009. Recuperatum die 6 Martii anni 2011.</ref> producuntur, quod paulum est, collato cum montanioribus [[Suecia|Sueciā]] et [[Norvegia|Norvegiā]]. Anno [[2008]], [[energia renovabilis]] (praesertim hydroelectricitas et variae formae ligneae energiae) alta erat, 31% collatae cum quantitate mediā in Unione Europaeā, 10,3% in finali energiae consumptione.<ref>[https://www.energy.eu/#renewable Porta Energiae Europae]. energy.eu (Anglice). Recuperatum die 17 Februarii anni 2011.</ref>

Finnia quattuor private tenta [[reactorium nucleare|reactoria nuclearia]] 18% nationalis energiae producentia<ref>Energiae consumptio anno 2001 (PDF). [https://web.archive.org/web/20061108043546/http://tilastokeskus.fi/tk/yr/yeenergiakuviot_en.pdf Rationarium de Finniā]. Servatum ex [https://web.archive.org/web/20030403053756/https://tilastokeskus.fi/tk/yr/yeenergiakuviot_en.pdf archetypo] (PDF) die 8 Novembris anni 2006. Recuperatum die 22 Ianuarii anni 2007.</ref> et investigationis reactorium in campo [[Otaniemi]]ensi habet. Quintum a societatibus [[AREVA]] et [[Siemens AG|Siemens]] constructum reactorium —maximum in toto orbe terrarum cum 1600 [[vattium|MW]] et fons nuclearis industriae in Europā— complures moras oppetivit et in praesenti tempus statuit ut sit operatorium inter annos [[2018]] ac [[2020]], decennium post originalem destinatam apertionem.<ref>Paula Nikula (28 Februarii 2014). [http://www.kauppalehti.fi/uutiset/areva-ajaa-olkiluodon-tyomaata-alas/TnqfLZ3Ettp://www.kauppalehti.fi/uutiset/areva-ajaa-olkiluodon-tyomaata-alas/TnqfLZ3E "Areva ajaa Olkiluodon työmaata alas"] (Finnice). Kauppalehti. Recuperatum die 28 Februarii anni 2014.</ref> Varians quantitas (inter 5 et 17%) electricitatis importata est e [[Russia|Russiā]] (cum propemodum trium gigavattiorum capacitate electriductūs), Sueciā et Norvegiā.

Societates energiae fere energiae nuclearis productionem aucturae sunt, quia Iulio anni 2010 parlamentum Finnicum facultatem additiciorum duorum novorum reactoriorum concessit.

=== Vectura ===
[[Fasciculus:Helsinki-Finnair-bus-1726.jpg|thumb|Societatis Finnair laophorium.]]
[[Fasciculus:Viking XPRS 2008-04-29.jpg|thumb|Societatis Viking Line navis prope ripas Helsingiae.]]
Media vecturae in Finniā evolutissima sunt, quamquam spissitudo incolarum illic relative parva est.

Viario intextu utitur mmagna pars transitūs viatorum et mercum. Anno 2010, constabat e 78 162 chiliometrorum viarum et autoviarum. Anno 2010 Finniae erant 3 368 000 vehiculorum, quorum 2 877 000 autocineta, quod repraesentat 627 vehiculorum pro 1 000 incolarum.<ref>[http://www.liikennevirasto.fi/portal/page/portal/A8928F859FBE364EE040B40A1B0137C5 liikennevirasto.fi]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} (Finnice)</ref>

Finnicum ferriviarum rete 5 919 chiliometrorum ferriviarum habet, quarum 3 072 electrificatae sunt.<ref>[https://web.archive.org/web/20160303232246/http://www2.liikennevirasto.fi/julkaisut/pdf3/lti_2011-05_suomen_rautatietilasto_web.pdf Rationarium Agenturae Vecturae Finnicae liikennevirasto.fi] (PDF) (Finnice, Suecice et Anglice).</ref> Sola societas ferriviaria [[VR-Yhtymä Oy]] est.

Praecipuus [[aëroportus]] [[Aeroportus Helsinki-Vantaa|Aëroportus Helsingiensis-Vantaniensis]] (Finnice ''Helsinki-Vantaan lentoasema''; et Suecice ''Helsingfors-Vanda flygplats'') est, cum amplius tredecim millionibus viatorum anno 2007. Circiter 25 aëroportūs diaconias vecturae viatorum praebent. Secundus aëroportus propter transitum [[Ulaburgum|Ulaburgensis]] est. Alii aëroportūs [[Aëroportus Halliensis|Halliensis]], [[Enontekiö|Enontekioënsis]], [[Aëroportus Ivaloënsis|Ivaloënsis]], [[Tammerforsia|Tamperensis]]-[[Bircala|Bircalensis]] (tertius propter transitum viatorum, secundum propter transitum internationalem) sunt. Praecipua societas aëronautica [[Finnair]] est. Aliae societates [[Blue 1]] et [[Air Åland]] sunt. Sunt qooque societates conducticiae sicuti [[Snowbird Airlines]].

Sunt crebrae navis traiectoriae diaconiae nexūs cum [[Estonia|Estoniā]] et [[Suecia|Sueciā]] affirmantes. Vecturae nationali, naves traiectoriae innumeras insulas continenti conectunt. Classis oneraria consistit e 97 navibus quarum 25 naves onerariae et 5 petroleariae.<ref>[https://web.archive.org/web/20150919130804/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook//geos/fi.html CIA The World Factbook] (Anglice)</ref> Praecipui portūs [[Helsingia|Helsingiensis]], [[Aquilopolis|Aquilopolitanus]], [[Vallis Gratiae|Valligratianus]], [[Borgoa|Borgoensis]], [[Brahestadium|Brahestadiensis]] et [[Raumoa|Raumoënsis]] sunt.

=== Systema educativum et scientia ===
[[Fasciculus:Jyväskylä University - Department of Physics.JPG|thumb|left|250px|[[Universitas Iyväskyläensis|Universitatis Iyväskyläensis]] campus Ylistönrinnensis.]]
Educatio ius fundamentale omnium Finnicorum civium putatur. Agitur de iure accipiendae formationis secundariae ([[gymnasium|gymnasio]] incluso) gratis. Lex spondet pro hoc iure omnibus residentibus et non solum Finnicis civibus.

Pueri in Finniā qui in scholam septem annos nati intrant suam pueritiam ludentes in [[Brephotropheum|brephotropheo]] traxerant, alphabetum anno anteaquam in scholam intrent discere possunt, sed nihil exigitur. Doctrina fundamentalis doctrina culturae generalis est dispensata circulis puerorum coaetaneorum. Quae puero e septimo anno usque ad sextum decimum annum destinatur. Schola fundamentalis igitur novem annos durat et quadrat perfectioni fequentationis scholarum obligatoriae. In doctrinā fundamentali, classis ab alumnis coaetaneis formantur. Per sex primos annos, est generatim magister praecipuus qui plerasque disciplinas aut omnes docet. Per tres ultimos annos, doctrina solite per disciplinas fit, ergo magistri secundum eas specializati sunt. In doctrinā fundamentali integrantur quoque orientatio paedagogica alumni et, casu necessitatis, doctrina specifica auxilii.

Programma scholare includit saltem has disciplinas: sermonem patrium et litteras, secundam linguam nationalem (Suecicam aut Finnicam, secundum casum), linguas peregrinas, scientiam circumiectorum naturalium, instructionem civium, religionem aut moralitatem, historiam, scientias sociales, mathematicam, physicam, chemiam, biologiam, geographiam, educationem physicam et disportivam, musicam, adumbrationem, opera manuum et domestica. Generalium propositorum definitio ad libram nationalem et horaria dissimilium disciplinarum distributio aut disciplinarum coniunctio in doctrinā et orientatione paedagogicā alumni reponsalitas gubernationis sunt. Directio nationalis doctrinae particularia proposita et praecipua doctrinae contenta definit limitandis fundamentis scholarium programmatum. Secundum has baseis, singulae sedes definite, ad libram localem, singula programmata doctrinae determinant. Est nullum examen fine frequentationis scholarum obligatoriae (cum 16 annis aetatis). Iterationes et desertiones inusitatissimae sunt.
[[Fasciculus:YO kevät 2011 otavan opisto.jpg|thumb|left|Postquam baccalaureatum superant, studentes induere pileum album baccalaurei seu ''ylioppilaslakki'' possunt.]]
[[Fasciculus:Helsinki University of Technology auditorium.jpg|thumb|left|Auditorium in praecipuo [[Universitas Aalto|Universitatis Aaltonis]] aedificio sito [[Espo]]ne, ab [[Alvar Aalto|Alvare Aalto]] proiecto.]]
Baccalaureatus Finnicus ''Ylioppilastutkinto''<ref>[http://www.ylioppilastutkinto.fi/fi/fr/index.html Ylioppilastutkinto.fi]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} (Finnice)</ref> nuncupatur et putatur verum institutum et gradus praecipuus versus adultam vitam. In ultimo cursū baccalaureatūs, classes Aprili finiunt et alumni tunc se dedunt recensionibus, haud sine donando antea iunioribus cumulo [[bellaria|bellariorum]] et aliorum dulcium iactorum ex autocarro per excursionem variatam et alacrem a ''Penkinpainajaiset''.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=TM8L5-HJO1A Imagines ex YouTube]</ref>. Post baccalaureatum, beati electi induendi pilei albi baccalaurei seu ''ylioppilaslakki'' ius consecuti sunt et inundant popinas magnarum urbium magno obsequio antequam recensiones examinum accessionis in studia superiora, vitam activam aut annum sabbaticum incipiant.

Praeterea, schola gratuita est, sicuti vectura scholaris et cena. Horarium suave est: diurna opera octavā horā incipiunt et circa duodecimā horā finiunt. Postmeridianum deditur disportibus, activitatibus artificiosis, inventioni naturae et fere non sunt pensa domestica. Post ludum litterarium, Finnici iuvenes inter gymnasium et gymnasium professionale, quae propemodum triennium durant, eligere possunt.

Finnia ex plurimis annis princeps in toto orbe mundano propter sui systematis scholaris efficaciam est. Secundum percontationem PISA<ref>PISA:''Program for International Student Assessment'' (scilicet "Progamma Internationalis Studentium Aestimationis") ab [[Ordo oeconomicae cooperationi et evolutioni favendis|Ordine OEconomicae Cooperationi et Evolutioni Favendis]]</ref> de cognitionibus iuvenum 15 annos natorum (annis 2000 et 20003), Finnia reapse in mathematicā, in calliditate lectionis, in scientiis et in capacitate solvendorum problematum (ubi Finnia secundo loco collocatur) dominatur. Nihilominus, Finnia, cum his resultationibus, solum 6,2% sui [[PDG]] educationi confert, cum tamen Francia, exempli gratiā, 6,9% confert.

Si creduntur percontationes effectae de hoc successū, necessitudines cum magistris optimae sunt, clima est pronius automoderationi quam repressioni. Si alumnus quidam labat, non cursum iterat, sed magistri specializati (duo aut tres pro sedi) veniunt suum collegam in conclavi adiuvatum aut privatas scholas habent quantum opus sit. Docentes iudicio adiumenti collocantur et textūs, hierarchia ac magistri valde observati sunt et eorum auctoritas agnita est.

Systema omnino decentralizatum est. Grex docens et director magnum spatium gubernandi ordinis scholaris habent. Schola mandatum conducendorum magistrorum recipit. Non sunt exactores, sed sunt evaluationes ministeriales usūs interni. Magistri evaluantur inter se. Communia sedibus 50% sumptuum existimatorum praebent, reliqui praebetur a Civitate.<ref>École : Christiane Durand, ''la leçon finlandaise'', Nouvel Observateur du 23 février 2005 (Francice).</ref>

Educatio superior duo institutorum genera comprehendit: [[universitas|universitates]] et instituta universitaria professionalia. Ad intrandum eam, superanda est probatio publica. Systema educativum superius valde decentralizatum est cum propemodum quinquaginta sedes.

Finlandia valde productiva est in [[scientia|investigatione scientificā]]. Anno [[2005]], Finnia loco quarto apud [[Ordo oeconomicae cooperationi et evolutioni favendis|Ordinis Oeconomicae Cooperationi et Evolutioni Favendis]] nationes propter scientificorum scriptorum numerum per capita se collocavit. Anno [[2007]], 1 801 [[diploma inventionis|diplomatum inventionis]] deposita sunt in Finniā.

=== Valetudo ===
[[Fasciculus:Marian sairaala Helsinki.jpg|thumb|Valetudinarium Maria, Helsingiae.]]
[[Exspectatio vitae]] ex 71 annis viris et 79 annis feminis anno 1990 ad 78 annos viris et 84 annos feminis anno 2012 auxit.<ref>[http://apps.who.int/gho/data/node.main.688 Data de exspectatione vitae per nationem] (Anglice). [[OMS]]. Recuperatum die 6 Septembris anni 2014.</ref> Numerus mortuorum minus quam quinque annos natorum decrevit e 51 pro 1 000 vivorum partuum anno 1950 ad 3 pro 1 000 vivorum partuum anno 2012, quod collocat Finnicum numerum apud infimos in toto orbe terrarum.<ref>[https://web.archive.org/web/20170704130123/https://www.unicef.org/eapro/EN-FINAL_FULL_REPORT.pdf Ordinatio de numero mortuorum minus quam quinque annos natorum] (PDF) (Anglice). Unicef. Recuperatum die 6 Septembris anni 2014.</ref> [[Index fertilitatis]] anno 2014 erat 1,71 natorum pro feminā et sub indice substitutionis 2,1 ex anno 1969 erat.<ref>[http://www.stat.fi/til/synt/2014/synt_2014_2015-04-14_tie_001_en.html Rationarium Finniae de partubus anno 2014]. Stat.fi (14 Aprilis 2015). Recuperatum die 18 Maii anni 2016.</ref> Cum parvo partuum indice feminae matres tardā aetate fiunt, quantitate mediā aetatis primo partui 28,6 anno 2014.<ref>[http://www.stat.fi/til/synt/2014/synt_2014_2015-04-14_tie_001_en.html Rationarium Finniae de partubus anno 2014]. Stat.fi (14 Aprilis 2015). Recuperatum die 18 Maii anni 2016.</ref>

Fuit exiguum incrementum aut haud mutatio in opitulatione et inaequationibus inter incolarum greges in [[saeculum 21|saeculo XXI]]. Modo vivendi conexi morbi ascendunt. Amplius quam dimidia Finnorum pars [[diabetes mellitus|diabētēn]] patiuntur, diabētā [[Diabetes mellitus typi 1|typi 1]] globaliter communissimā in
Finniā. Multi pueri diagnosin diabētēs [[Diabetes mellitus typi 2|typi 2]] habent. Musculosceleticorum morborum et [[cancer (morbus)|cancrorum]] augent, quamquam
cancri prognosis melioravit. [[Allergia]]e et [[dementia]] etiam crescentia salutis problemaya in Finniā sunt. Una apud communissimas rationes incapacitati operariae morbis mentis, praesertim [[depressio]]ni, debetur.<ref>[https://web.archive.org/web/20150317183526/http://www.stm.fi/c/document_library/get_file?folderId=6511570&name=DLFE-26813.pdf Curatio medica in Finniā] (PDF) (Finnice). STM. Recuperatum die 6 Septembris anni 2014.</ref>

Sunt 307 habitatores pro medico.<ref>[http://www.stat.fi/tup/suoluk/suoluk_terveys_en.html Rationarium Finniae de Valetudine anno 2004] (Anglice). Recuperatum die 22 Ianuarii anni 2007</ref> Circa 19% pecuniae curationi medicae a familiis suppeditantur et 77% a [[tributum|tributis]].

Recens studium ephemeride medicā The Lancet effectum Finniam infimum fetorum mortuorum indicem apud 193 nationes, sicuti Britanniarum Regnum, Franciam et Novam Zelandiam, habere invenit.<ref>[http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(10)62187-3/fulltext "Stillbirths: Where? When? Why? How to make the data count?"] (Anglice). The Lancet. Recuperatum die 6 Decembris anni 2011.</ref><ref>Hope, Jenny (14 Aprilis 2011). [http://www.dailymail.co.uk/health/article-1376698/Britains-stillbirth-rate-National-scandal-11-day.html "'National scandal' of 11 stillbirths a day means Britain has one of worst survival rates"] (Anglice). ''Daily Mail''. Londinii.</ref> Aprili anni 2012, Finnia loco secundo in Felicitate Nationali Grossā in relationem ab [[Institutum Telluris|Instituto Telluris]] (Anglice ''The Earth Institute'') editam ordinata est.<ref>[https://web.archive.org/web/20140404200724/http://www.pakblog.net/2012/04/pakistan-ranked-85th-happiest-nation-in.html "World Happiness report"] (Anglice). 2012. Recuperatum die 7 Aprilis anni 2012.</ref>

== Cultura ==
=== Litterae Finnicae ===
{{Vide etiam|Litterae Finnicae}}
[[Fasciculus:Aleksis Kivi.jpg|thumb|140px|[[Alexius Kivi]], [[scriptor]] proprius Finnicus.]]
In Finniā opera [[lingua Finnica|Finnice]] composita inde a linguā Finnicā condita [[saeculum 16|saeculo XVI]] scripta sunt, usque vero ad [[saeculum 19|saeculum XIX]] plerique [[hymnus|hymni]] et aliae litterae [[Religio Christiana|Christianae]], atque [[lex|leges]] fuerunt. [[Michael Agricola]], [[episcopus]] et [[reformatio|reformator]], prima opera Finnice composuit, atque ideo cum pater litterarum Finnicarum tum linguae Finnicae scriptae habetur. Poeta autem proprius Finnicus nominatur [[Ioannes Ludovicus Runeberg]]. [[Kalevala]], carmen epicum nationis Finnorum ab [[Elias Lönnrot|Eliā Lönnrot]], viro etiam litteris antiquis erudito, saeculo nono decimo conlatum est, quod attulit, quod saepius Finni sermone patrio suo scribere incohaverunt. Ad [[mythistoria]]s Finnice conscribendas magnopere valuit [[Alexius Kivi]] narrationem ''[[Seitsemän veljestä]]'' (sc. ''Septem fratres'') anno [[1870]] divulgatam componens. [[Eino Leino]] autem carmina lyrica paravit argumenta et themata sumens ex poesi populari Finnicā et ex Kalevalā ipsā.

[[Secundum bellum mundanum|Secundo bello mundano]] gesto scriptores ut [[Michael Waltari]], [[Tove Jansson]] etiam in aliis civitatibus noti sunt facti. [[Modernismus]] in poesi Finnicā eodem tempore cerni incepit, cum antea Runenerg, Leino, [[Otho Manninen|Manninen]], et alii opera peritus [[Nationalismus|nationalistica]] composuerunt. Inter scriptoribus scritricibusque hodienis noti sunt inter alia [[Arthurus Paasilinna]], [[Kari Hotakainen]], [[Jari Tervo]] necnon nonnulli auctores [[mythistoria facinirosa|mythistoriarum facinorosarum]].

=== Artes visuales, designandi et architectura ===
[[Fasciculus:Sammon puolustus.jpg|thumb|right|Pictoris [[Axelius Gallen-Kallela|Axelii Gallen-Kallela]], ''[[Defensio Samponis]]'' (Finnice ''Sammon puolustus''), anno 1896, in Museo Artis Aboensi.]]
[[Ars visualis|Artes visuales]] in Finniā suas proprias qualitates [[saeculum 19|saeculo XIX]] formare coepere, cum [[Romanticismus|Romanticus]] [[nationalismus]] autonomicā Finniā evectus est. Celeberrimus apud Finnicos pictores, [[Axelius Gallen-Kallela]], [[Realismus (artes)|naturalistico]] modo pingere coepit, sed mutavit ad nationalem romanticismum. Celeberrimus saeculi XX sculptor [[Wäinö Aaltonen]] erat, memoratus suis monumentalibus hermis et operibus sculptis. Finni praecipuas contributiones [[manufactura]]e et [[designatio industrialis|designationi industriali]] effecere, apud internationaliter praeclaros homines sunt [[Timo Sarpaneva]], [[Tapio Wirkkala]] et [[Ilmari Tapiovaara]]. Finnica architectura clara in toto orbe terrarum est et significative compluribus generibus internationaliter contribuit, sicuti [[Genus florale|Generi Florali]] (sive [[Genus Libertyanum|Generi Libertyano]]), [[Classicismus Nordicus|Classicismo Nordico]] et [[Functionalismus (architectura)|Functionalismo]]. Apud notissimos saeculi XX Finnicos architectos internationalem agnitionem adepti [[Eliel Saarinen]] et suus filius [[Eero Saarinen]] sunt. Architectus [[Alvar Aalto]] apud praecipuos saeculi XX designatores in toto orbe terrarum habetur;<ref>James Stevens Curl, ''Dictionary of Architecture'', Grange Books, Roffae, 2005, p. 1.</ref> qui adiuvit ut [[Functionalismus (architectura)|functionalistica]] architectura veniret ad Finniam, sed cito fuit praecursor in suā progressione versus organicum genus.<ref>Sigfridus Giedion, ''Space, Time and Architecture: The Growth of a New Tradition'', Harvard University Press, Cantabrigiae, Mass., Secunda editio, 1949</ref> Aalto praeclarus est propter sua opera in supellectilibus, lampadibus, textilibus et crystallinis.

=== Musica Finnica ===
[[Fasciculus:Masters_of_Rock_2007_-_Children_of_Bodom_-_08.jpg|thumb|200px|left|[[Children of Bodom]], Finnicus [[Metallum (musica)|metalli]] grex.]]
[[Hymnus nationalis]] Finniae est ''[[Maamme]]'' ('Terra nostra'), cuius musicē composita est a [[Fredericus Pacius|Frederico Pacius]], textus autem conscriptus a [[Ioannes Ludovicus Runeberg|Ioanne Ludovico Runeberg]]. [[Estonia|Estonici]] eādem [[melodiā]] in suo hymno nationali utuntur. Compositor proprius Finniae habetur [[Ioannes Iulius Christianus Sibelius|Ioannes Sibelius]], cuius compositio [[Finlandia (poema symphoniacum)|Finlandia]] interdum proponitur, ut in hymnum nationalem substituetur. [[Musica classica]] in Finniā nec aetate [[Aetas Renascentiae|Renascentiae]] nec [[Aetas Baroca (musica)|Barocā]] proprie composita est, aetate tandem [[Aetas Classica (musica)|classicā]] musica Finnica floreri incepit. Arte suā tum excellebat [[Bernhardus Henricus Crusell]]. Deinde [[motus romanticus]] plurimi valuit apud musicam Finnicam componendam usque ad secundum bellum mundanum. Postea etiam [[modernismus]], praesertim ab annis 1950, in musicā Finnicā classicā cerni potest.

[[Musica popularis]] Finnica vere orta est [[decennium 198|annis 1970]], quo tempore Finnici verbo ''Suomirock'' ("[[Musica rock|Rock]] Finnicum") uti coeperunt. Decennio proximo grex [[Hanoi Rocks]] famam minorem etiam peregre assecutus est. [[Decennium 200|Annis 1990]] musici et greges [[musica electronica|musicae electronicae]], ut [[Bomfunk MC's]] et [[Darude]] Finniae gloriam paraverunt, et nuper demum grex rockicus Finnicus [[The Rasmus]] late in civitatis externis notus factus est et [[Metallum (musica)|musicae metallicae]] greges [[HIM]], [[Nightwish]], [[Sonata arctica]] quoque innotuerunt. Anno [[2006]] grex [[Lordi]] civitati suae victoriam in [[Cantus Eurovisionis Certamen|Cantūs Eurovisionis Certamine]], spectaculo musicae popularis, paravit, cum antequam Finnia ab anno [[1961]] participaverat sine victoriā assecutā, quod longius spatium temporis erat quam nulla civitas altera.

=== Cinematographia Finnica ===
[[Fasciculus:Tauno Palo 1943.jpg|thumb|150px|Tauno Palo, unus e clarissimis histrionibus cinematographicis Finnicis.]]
Finnici [[pellicula]]s fabricari coeperunt iam ineunte [[saeculum 20|saeculo XX]]. Prima pellicula Finnica fuit ''Salaviinanpolttajat'' anno [[1907]] confecta, quae quidem deinde perdita est. Temporibus [[primum bellum mundanum|primi belli mundani]] pelliculae non factae sunt in Finniā, sed postea societas ''Suomi-Filmi'' constituta est, quae permultas pelliculas confecit. Anno [[1931]] ''Tukkipojan morsian'', prima pellicula quae etiam voce utitur, a ''Suomi-Filmi'' edita est. Annis 1930—1950 histriones illustrissimi fuerunt [[Tauno Palo]] actor atque [[Ansa Ikonen]] actrix, qui primum in eādem pelliculā partes egerunt in ''Kaikki rakastavat'' anno [[1935]]; postquam in omnino undecim pelliculis partes inter se amatorum egerunt.

Secundo bello mundano in Finniā multae patrioticae pelliculae ostensae sunt sed etiam nonnullae [[comoedia|comoedicae]]. Raro in pelliculis illius temporis mentiones belli factae sunt. Anno [[1955]] a moderatore cinematographico [[Edvin Laine]] prolata est ''[[Tuntematon Sotilas]]'' (''Miles ignotus''), quae libro a [[Väinö Linna]] conscripta nititur. Nulla alia pellicula adhuc tam saepe in [[cinemateum|cinemateis]] Finnicis frequentata est quam illa. Annis 1960—1980 pelliculae Finnicae rarius editae sunt. Sunt, qui dicunt cinematographiam Finnicam tum collabefactam esse. Quod probabiliter partim ex eo sequitur, quod homines potuerunt pelliculas spectare suis [[televisio]]nibus, nec iam debuerunt pecuniam in cinemateis solvere.

Recentibus temporibus nonnulli homines magni momenti in cinematographiā Finnicā apparuerunt. Moderator cinematographicus [[Renny Harlin]] multas pelliculas internationales confecit, cuius in numero sunt ut puta ''[[Cliffhanger]]'', ''[[Die Hard 2]]'', ''[[Deep Blue Sea]]''. Pergitque ille usque pelliculas edere. Collega eius [[Aki Kaurismäki]] anno [[2002]] pelliculam ''[[Mies vailla menneisyyttä]]'' confecit, quae nominata est in [[Praemia Academiae|Praemiis Academicis]] (non quidem vicit) atque in [[Festum Canuae|Festo Canuae]], in quo praemium ''Grand-prix'' accepit.

=== Media communicationis ===
[[Fasciculus:Linus Torvalds.jpeg|thumb|upright|[[Linus Torvalds]], Finnicus [[Corpus programmatum|programmatum]] [[Ars ingeniaria|ingeniarius]] notissimus propter creandum popularem codicis aperti [[Nucleus (informatica)|nucleum]] [[Linux|Linucem]].]]
Beneficio emphaseōs in pelluciditate et aequis iuribus, Finnicum prelum liberrimum in toto orbe terrarum censum est.<ref>Anni 2010 Recensio de Libertate Preli (recuperatum die 4 Maii anni 2011).</ref>

Hodie, sunt circa 200 [[diarium|diaria]], 320 populares [[commentarii]], 2 100 professionales commentarii, 67 commerciales stationes radiophonicae, tres digitales stationes radiophonicae et una nationalis ambitūs et quinque nationales publicae stationes radiophonicae.

Quotannis circa 12 000 tituli librorum editi sunt et 12 milliones discorum venditi sunt.<ref>"Media moves". ''ThisisFINLAND (Ministerium Rerum Externarum Finnicum)''.</ref>

[[Sanoma]] diarium ''[[Helsingin Sanomat]]'' (cuius circulatio 412 000 exemplarium<ref>"Rationarium de circulatione". Ministerium Finnicum Exactionis de Circulationibus (Levikintarkastus Oy). Recuperatum die 25 Iulii anni 2009.</ref> id maximum facit), [[tabloide]] ''[[Ilta-Sanomat]]'', ad commercium ordinatum ''[[Taloussanomat]]'' et televisificum tramitem [[Nelonen]] edit. Alia praecipua domus editoria [[Alma Media]] propemodum commentarios triginta edit, inclusis diario ''[[Aamulehti]]'', tabloidi ''[[Iltalehti]]'' et ad commercium ordinato ''[[Kauppalehti]]''. Per totum orbem terrarum, Finni, iuxta cum aliis Nordicis gentibus et Iaponiensibus, maximum temporis legendis diariis degunt.<ref>[https://web.archive.org/web/20121123093454/http://www.wan-ifra.org/press-releases/2011/10/12/world-press-trends-newspapers-still-reach-more-than-internet "World Press Trends: Newspapers Still Reach More Than Internet"]. World Association of Newspapers and News Publishers. Recuperatum die 19 Novembris anni 2012.</ref>

Yle, societas radiodiffusionis Finnica, televisificos tramites quinque et triginta radiophonicas stationes ambabus nationalibus linguis gerit. Yle societati pecunia praestatur per obligatoriam televisificam licentiam et per pretii solutionem privatis radiodiffusionibus. Omnes televisifici tramites digitaliter emittuntur, et per undas radioelectricas et per caplum. Commercialis televisificus trames [[MTV3]] et commercialis statio radiophonica [[Radio Nova (Finnia)|Radio Nova]] a Radiodiffusione Nordicā ([[Bonnier]] et Proventus Industrier) tenentur.

Respectu telecommunicativae infrastructurae, Finnia optime classificata natio est intra [[Forum Oeconomicum Mundiale|Fori Oeconomici Mundialis]] Indicem Promptitudinis Retium (Anglice acronymo ''NRI'') –indicem ad determinando progressionis gradū de nationis informatione et communicativis technologiis. Finnia prima omnium in anni 2014 ordinatione NRI collocata est, sine mutatione ex anno priori.<ref>[http://www3.weforum.org/docs/GITR/2014/GITR_OverallRanking_2014.pdf "Ordinatio Totalis NRI anni 2014"] (Anglice) (PDF). Forum Oeconomicum Mundiale. Recuperatum die 28 Iunii anni 2014.</ref> Quod monstratur in suā penetratione per nationis homines. Circiter 79% incolarum Interreti utuntur.<ref>[http://www.stat.fi/til/sutivi/2007/sutivi_2007_2007-09-28_tie_001_en.html "Internet used by 79 per cent of the population at the beginning of 2007"] (Anglice). Rationarium Finniae. Recuperatum die 22 Decembris anni 2007.</ref> Finnia propemodum 1,52 milliones [[fascia lata|fasciae latae]] connexiones exeunte anni 2007 Iunio aut circiter 287 per mille incolarum habebat.<ref>[https://web.archive.org/web/20070925220234/http://www.ficora.fi/attachments/englanti/5ruZDB5VP/Files/CurrentFile/Market_review_2_2007.pdf "Recensio Mercatūs 2/2007"] (Anglice) (PDF). ''Finnica Communicationum Regulatoria Auctoritas (FICORA)''. Die 31 Augusti anni 2007. Servatum ex originali (PDF) die 25 Septembris anni 2007. Recuperatum die 4 Septembris anni 2007.</ref> Omnes Finnicae scholae et publicae bibliothecae Interretiales connexiones computatraque habent et plerique residentes [[telephonulum]] habent. Auctaria servitia rara sunt.<ref>[http://www.tilastokeskus.fi/ajk/tiedotteet/v2006/tiedote_017_2006-09-05_en.html Informationis technologia pars quotidianae Finnicorum vitae facta est] (Rationarium Finniae).</ref> Octobri mense anni 2009, Finnicus Minister Vecturae et Communicationum ut quisque in Finniā ad Interrete minimā velocitate unius [[bit]]i per secundum ineunte Iulio anni 2010 accedere posset affirmandum iri pollicitus est.<ref>[http://yle.fi/uutiset/osasto/news/1mb_broadband_access_becomes_legal_right/5898764 "1Mb Broadband Access Becomes Legal Right"] (Anglice). ''YLE''. Die 14 Octobris anni 2009. Recuperatum die 16 Octobris anni 2009.</ref>

=== Coquina ===
[[Fasciculus:Karjalanpiirakka-20060227.jpg|thumb|[[Pistorium Carelicum]]<ref>[http://yle.fi/aihe/artikkeli/2013/05/24/nuntii-latini Glossarium Nuntiorum Latinorum 1.4.2016]</ref> (Finnice ''karjalanpiirakka''; Suecice ''Karelska piroger''; [[lingua Careliana|Carelicis]] dialectis ''karjalanpiirakka'' seu ''karjalanpiiraat'' seu ''kalittoa'' seu ''šipainiekku'') traditionale Finnicum ferculum est factum e tenui secalis crustulā fartā cum oryzā. Butyrum, crebro mixtum cum elixo ovo, quod nuncupatur [[oobutyrum]] (Finnice ''munavoi''), super calida pistoria diffunditur antequam consumantur.]]
Finnica coquina nota est quia traditionalem nationis cibum magnamque coquinam cum contemporanei generis coquinā coniungit. [[Pisces]] et [[caro]] praecipuo munere funguntur in traditionalibus Finnicis ferculis ex Occidentali nationis parte, fercula autem ex Orientali traditionaliter holera varia et fungos inclusere. Profugi e [[Carelia|Careliā]] cibis contribuit Orientali in Finniā.

Finnici cibi productis e grano integro ([[Secale cereale|secali]], [[Hordeum vulgare|hordeo]] et [[Avena sativa|avenā]]) et bacis (sicuti [[Vaccinium myrtillus|myrtillo]], [[Vaccinium vitis-idaea|viti idaeā]], [[Rubus chamaemorus|chamaemoro]] et [[Hippophae|hippophis]]) crebro utuntur. [[Lac]] et derivativa sicuti [[lactis serum]] vulgo in usū velut cibus, potio aut variis in praeceptis. Variae [[Brassica rapa subspecies rapa|rapae]] communes traditionali coquinae erant, sed pro eis ponitur [[patata]] post suam introductionem [[saeculum 18|saeculo XIX]].

Secundum rationarium, carnis rubrae consumptio crevit, sed adhuc Finni minus [[Caro bubula|bubulae]] edunt quam multae aliae nationes et plus piscium ac [[Aves cohortales|avium cohortalium]]. Quod est propter altum carnis pretium in Finniā.

Finnia est natio maximam coffei quantitatem per capita in toto orbe terrarum consumens.<ref>[https://fusiontables.google.com/DataSource?docid=1C-fn6nSe21acP0xJIO1T1x0wohqfMYCQyJjbqdk#rows:id=1 https://fusiontables.google.com/DataSource?docid=1C-fn6nSe21acP0xJIO1T1x0wohqfMYCQyJjbqdk#rows:id=1 fusiontables.google.com] (Anglice)</ref>

=== Feriae et dies festi ===
{| class=wikitable
<!-- |+ '''Feriae et dies festi'''-->
! Dies !! Nomen Latinum !! Nomen Finnicum !! Nomen Suecicum !! Notae
|-
| [[1 Ianuarii|Kalendae Ianuariae]]
| [[Annus Novus]]
| ''Uudenvuodenpäivä''
| ''Nyårsdagen''
|
|-----
| [[6 Ianuarii]]
| [[Sollemnitas Epiphaniae Domini|Epiphania]]
| ''Loppiainen''
| ''Trettondedag jul''
| 
|-----
| ''Variabilis''
| [[Dies Passionis Domini]]
| ''Pitkäperjantai''
| ''Långfredagen''
| 
|-----
| ''Variabilis''
| [[Pascha (festum Christianum)|Pascha]]
| ''Pääsiäinen''
| ''Påsk''
| Primus dies Lunae post diem Domini Paschae.
|-----
| [[1 Maii|Kalendae Maiae]]
| [[Nox Valpurgis]]
| ''Vappu''
| ''Valborgsmässoafton''
| ''Vappu'' est feriae veris et studentium qui finem anni scholaris et eorum diploma celebrant. Incipiunt feriae e [[30 Aprilis|pridie Kalendas Maias]] noctu et aguntur usque ad [[1 Maii|Kalendas Maias]], sed studentes commencent dies quindecim antea celebrare incipiunt. 
|-----
| Dies Iovis 40 dies post [[Pascha (festum Christianum)|Pascham]]
| [[Ascensio Domini]]
| ''Helatorstai''
| ''Kristi himmelsfärdsdag''
| 
|-----
| Dies Saturni inter 20 et 26 Iunii
| Dies Sancti Ioannis
| ''Juhannus''
| ''Midsommar''
|Traditionaliter ruri agitur. Vexillum Finnicum passim totam per nationem (omnia publica aut privata aedificia hastis instruuntur) sublatum est. Pyrae Sancti Ioannis lignearum turrium effectionem (fragminibus, truncis, ramis cumulatis) implicant quarum ardor e longiquo videri possunt.
|-----
| ''Variabilis''
| [[Sollemnitas Omnium Sanctorum]]
| ''Pyhäinpäivä''
| ''Alla helgons dag''
| Celebratur hebdomadem post Kalendas Novembres.
|-----
|[[6 Decembris]]
| Dies Independentiae
| ''Itsenäisyyspäivä''
| ''Självständighetsdagen''
| Festum nationale accessum ad independentiam diei 6 Decembris anni 1917 memorans.
|----- 	 
| [[25 Decembris]] 	 
| [[Dies Christi Natalis]] 	 
| ''Joulu''
| ''Jul'' 
| 	 
|----- 	 
| [[26 Decembris]] 	 
| [[Stephanus (primus martyr)|Sollemnitas Sanctii Stephani]] 
| ''Tapaninpäivä''
| ''Annandag jul''
| Sollemnitas [[Stephanus (primus martyr)|Sancti Stephani]], primi martyris.
|}

=== Res athletica Finnica ===
[[Fasciculus:Finlandhockeybronze2010WinterOlympics.jpg|thumb|[[Alsulegia glacialis]] est genus athleticum dilectissimum Finnicum.<ref>[http://www.iltalehti.fi/jaakiekko/2013012416594736_jk.shtml Quidam situs interretialis].</ref>]]
Numerus nomismatum [[Olympia (certamina)|Olympiorum]] ab athletis Finnicis acceptorum maior est quam nullius aliae civitatis, si cum numero incolarum comparatur.<ref>[http://www.topendsports.com/events/summer/medal-tally/all-time-comparison-pop.htm Quidam situs interretialis.]</ref> Genus athleticum proprium Finnicum est [[basipila Finnica]] (Finnice ''pesäpallo''; Suecice ''boboll''), lusus [[basipila]]e similis, quo Finni primo [[saeculum 20|saeculi vicesimi]] dimidio saepe ludebantur, sed deinde [[alsulegia glacialis|alsulegiae glaciali]] maxime favent. Multum exercitationes apud Finnicos sunt etiam [[nartatio]], [[natatio]], [[pediludium]], [[birotatio]], atque quidam lusus gregalis nominatus [[unialsulegia]] (Finnice ''salibandy''; Suecice ''innebandy'').

In Finniā semel certamina Olympica aestiva habita sunt anno [[1952]] [[Helsingia (Finnia)|Helsingiae]], in capite Finniae, et bis ibidem certamina mundana athletica annis [[1983]] et [[2005]]. Eventa magna in re athleticā Finnicā fuerunt etiam, cum cursor [[Paavo Nurmi]] annis [[1920]]—[[1928]] novem medalias aureas Olympicas assecutus sit, cum in [[1920 Olympia Aestiva|Olympiiis anni 1920]] in certamine [[iaculatio|iaculatorum]] et primus et secundus et tertius et quartus omnes Finnici fuerunt, cum Finnia bis vicit certamina mundana alsulegiae annis [[1995]] et [[2011]]. Noti athletici Finnici recentium temporum sunt inter alios autocinetistae, [[Kimi Räikkönen]], [[Michael Häkkinen]]; pedilusores [[Jari Litmanen]], [[Sami Hyypiä]]; lusores alsulegiae [[Teemu Selänne]], [[Saku Koivu]].

== Codices ==
Finniae hi codices sunt:
* EF, secundum [[Catalogus praefixorum codicum aëroportuum quibus ICAO utitur|catalogum praefixorum codicum aëroportuum quibus ICAO utitur]];
* OH, secundum [[Catalogus praefixorum codicum notaculi aëronavium quibus ICAO utitur|catalogum praefixorum codicum notaculi aëronavium quibus ICAO utitur]];
* FI, secundum [[Catalogus codicum nationum quibus OTAN utitur|catalogum codicum nationum quibus OTAN utitur]], codicem alpha-2;
* FI, secundum normam [[ISO 3166-1]] (catalogi codicum rerum publicarum), codicem alpha-2 (catalogi codicum civitatis);
* [[.fi]], secundum [[Dominium summum|dominium interretiale]];
* FIN, secundum normam [[ISO 3166-1]] (catalogi codicum rerum publicarum), codicem alpha-3 (catalogi codicum civitatis);
* FIN, secundum [[Catalogus codicum nationum Consilii Olympici Internationalis|catalogum codicum nationum Consilii Olympici Internationalis]];
* FIN, secundum [[Catalogus codicum internationalium notaculi autocineti|catalogum codicum internationalium notaculi autocineti]];
* FIN, secundum [[Catalogus codicum nationum quibus OTAN utitur|catalogum codicum nationum quibus OTAN utitur]], codicem alpha-3;
* Finnia diutius codice SF secundum [[Catalogus codicum internationalium notaculi autocineti|catalogum codicum internationalium notaculi autocineti]] usa est quia natio ''Suomi'' [[Finnice]] et ''Finland'' [[Suecice]] nominatur, Finnicā et Suecicā linguis officialibus nationis; sed peregre hoc "Sovieticam Finniam" aliquibus linguis significare posse allegatur: denique permutatus est pro FIN.

== Notae et relationes ==
<references />

== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|Finland|Finniam}}
{{Grc|Φιννία}}
{{Fontes geographici}}
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17288360 Finniae descriptio] e [[BBC News]].
* [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=FI Praecipua Progressionis Vaticinia Finniae] ex [[International Futures]].
* [http://www.stat.fi/til/vaerak/2010/vaerak_2010_2011-03-18_kuv_001_en.html Populositas in Finniā 1750–2010].
* [http://www.stat.fi/til/vaerak/2011/vaerak_2011_2012-03-16_kuv_002_en.html Appendicis graphicum 2. Maximi greges secundum sermonem patrium inter 2001 et 2011] (Rationarium Finniae).
* [http://findikaattori.fi/en Officialis statistica informatio de Finniā] e [[Findicator]].

; Gubernatio
* [http://finland.fi/ This is Finland], officialis Anglice interretialis porta (administrata a Finnico Ministerio Rerum Externarum)
* [https://web.archive.org/web/20080703233731/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/finland.htm Finnia] ([[Universitas Coloratensis apud Boulder]] Libraries Government Publications)

; Iter
* [http://www.visitfinland.com/ Officialis Itineris Situs de Finniā]

{{Europa}}
{{Unio Europaea}}
{{Capsae collectae|Finnia|politica|{{Praesides Finniae}}{{Primi ministri Finniae}}{{Ministri rerum externarum Finnici}}{{Ministri Finnici Sipilä}}}}
{{Capsae collectae|Finnia|geographica|{{Provinciae Finniae}}{{Regiones Finniae}}{{Urbes Finniae}}}}

{{Myrias|Geographia}}

[[Categoria:Civitates sociae Unionis Europaeae]]
[[Categoria:Civitates sui iuris]]
[[Categoria:Condita 1917]]
[[Categoria:Finnia| ]]
Formulae hac in pagina adhibitae:
Redire ad Finnia.
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Finnia"