Шоа (эл)
Шоа (шува, шаамба; ар. شوا), багга́ра (баккара; ар. البقارة)— араб эли.
Алар Чадда (2,5 млн адам), Судандын түштүк-батышында (3 млн), Нигериянын түндүк-чыгышында (300 миң), Камерундун түндүгүндө (175 миң), Нигердин түштүк-чыгышында (150 миң), БАР (100 миң), Ливияда, Түштүк Суданда.
Жалпы саны 6,5 млн адам.
Тил
Алар араб тилинин шоа диалектисинде сүйлөшөт. Судандык шоа топтору судан диалектинде сүйлөшөт.
Дин
Көпчүлүк мусулмандар (сүннөттөр). Нигерияда, Камерунда жана Борбордук Африка Республикасында жергиликтүү салттуу ишенимдердин таасири байкалууда.
Чарбалык иштер
Негизги салттуу кесиптер —
жарым көчмөн малчылык (төө, ири мүйүздүү мал) жана суугат дыйканчылык (дан эгиндер, финик пальмасы, буурчак өсүмдүктөр, пахта).
Шаарларда соодагер, өтүкчү, касапчы болуп иштешет.
Кийим
Кадимки араб тибиндеги кийимдер. Эркектер үчүн чалма мүнөздүү.
Турак жай
Турак-жай тик бурчтуу кепе, жыгач каркас, килемчелер же терилер менен капталган. Шаарда шоалар ички короосу бар сокмо (чоподон) тамдарда турушат.
Коом
Коомдук түзүлүштүн негизин көбүнчө 2–3 чоң үй-бүлөлүк патриархалдык жамааттардан турган коңшулук же көчмөн жамаат түзөт.
Маданият
Музыкалык-поэтикалык фольклор, жомоктор, тамсилдер, макал-лакаптар сакталган.
Тарых
Шоалардын ата-бабалары хиджаздык арабдар. Алар 9-10 кылымдарда Египет аркылуу Судандын талааларына – адегенде Чыгыш, андан кийин 14-17 кылымдарда Борбордук Суданга көчүп кетишкен.
Автохтондук калк менен болгон байланыштын натыйжасында шоанын физикалык тиби айланасындагы этникалык топтор менен бирдей болуп калган.
Орто кылымдарда шоалар транссахаралык соода кылуу менен алектенишкен.
Шоалар Махди мамлекетинин армиясынын негизин түзгөн.
Булактар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- https://bigenc.ru/ethnology/text/4944792 Archived 2022-09-23 at the Wayback Machine
- https://travel-journal.ru/ethno/27/208/ Archived 2016-06-26 at the Wayback Machine