Orhan Altundag

Ulusal ve uluslararası arenada bilgi, herkes için önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir. Kütüphaneler, bilginin ihtiyaç duyulduğu alanda hizmet veren birincil kuruluşlardır. Bu bağlamda, kütüphane hizmetlerini olumlu yönde etkileyecek temel faktörün de kütüphaneciler olduğu söylenmelidir. Kütüphanecilerin mesleklerine bakışı ve mesleklerini değerlendirmeleri, mesleklerine atfettikleri değere bağlı olarak, mesleğe olumlu veya olumsuz katkı sunmaktadır.
Giderek artan iş kaygıları ve mesleki aidiyet sorunları gibi durumların bireylerin mesleklerini sevmesini zorlaştırdığı düşünülmektedir. Kütüphanecilik mesleği de diğer meslekler gibi bu sorunları yaşamaktadır. Bu çalışmada; kütüphanecilik mesleğinin toplum nezdinde bilinirliği, çalışma koşulları, mesleki faaliyetler gibi değerlendirmelerin, kütüphanecilerin gözünden nasıl görüldüğü incelenmeye çalışılmıştır.
Bu tez çalışması, kütüphanelerin aktif olmasında önem arz eden temel paydaşlardan kütüphanecilerin, mesleklerini tanımlamasıyla ilgili görüşlerinin değerlendirilmesini konu edinmiştir. Kütüphanecilerin mesleklerine nasıl başladıkları, mesleki faaliyetlerdeki rollerine ilişkin durumları, mesleğin avantaj ve dezavantajları, mesleğin istihdam sorunları, mesleki yeterlilikle ilgili düşünceleri ve mesleki kaygıları hakkındaki düşünceleri değerlendirilerek ortak cevaplar aranmıştır. Çoğu kütüphanecinin, meslek tanımını yapmakta güçlük çektiği ortaya çıkmıştır. Mesleki faaliyetlerin yanı sıra, mesleki bağlılığın oluşmamasındaki temel sebeplerde belirlenmiştir. Kütüphanecilerin mesleki yeterlilikle ilgili düşünceleri, mesleğin gelişmesine olanak sağlayabilecek bakış açıları da toplanmıştır. Elde edilen verilerin incelenmesiyle kütüphanecilerin mesleki bağlılıklarının oluşmasında ve mesleğin tanımlanmasında sorunlara ilişkin ortak noktalar belirlenmiş, mesleki bağlılık kapsamında eksikliği hissedilen sorunlar belirlenmiştir. Kütüphanecilerin gözünden mesleğe ilişkin sorunlar ortaya çıkarılmaya çalışılmış ve kütüphanecilerin mesleklerine bakış açıları, tez çalışmasının içeriğini oluşturmuştur. Gerçekleştirilen bu çalışma bulgularının, kütüphanecilik meslek çalışmalarına ilişkin rehberlik edebileceği ve yararlı olacağı düşünülmektedir.

KOHA maori dilinde armağan anlamına gelmektedir. KOHA'nın kullanımı için belirli bir ücret bulunmamakla beraber bağış gibi seçeneklerle geliştiricilere destekte bulunabilinir. KOHA'nın genel amacı özgür/açık yazılımı desteklemek ve sosyal hizmet bağlamında kütüphanelerin ücretsiz hizmet politikasına destek sağlamaktır.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütüne (OECD) göre ise entelektüel sermaye, bir işletmenin beşeri ve yapısal sermaye şeklindeki soyut varlıklarının ortaya çıkardığı ekonomik değerdir. (1)

Sveiby'ye göre ise, entelektüel sermaye, bir işletmenin görünmez değerleri olarak ifade edilmektedir

Brooking' e göre ise entelektüel sermaye, şirketin fonksiyonlarını yerine ge-tirebilmesini sağlayan görünmeyen varlıkların bileşimine verilen isimdir

Günümüzde kütüphanelerin gelişen bilgi ve teknolojilerini işlevsel şekilde bünyesine entegre etme süreçleri ve geliştirme girişimleri olmaktadır. Bu girişimlerin öncesinde kütüphanelerin işletmelerin temel değerlerini kütüphane yönetiminde uygulama ve hizmet politikası yaratma içgüdüleri gelmektedir. Kütüphaneler bir işletme gibi durum değerlendirmesi yapma, bütçe planlaması, kullanıcı odaklılık, toplam kalite yönetimi, memnuniyet standartları gibi işletme uygulamalarını kurum içerisinde uygulamaya çalışmaktadır.

Semantik (Anlamsal) Web, World Wide Web'in önemli gelişim alanlarından biri olarak duyurulmuştur. Üst veri, veriyi tanımlayan ve anlamlandıran üst bilgidir. Ontoloji kavramını Aristo ortaya atmıştır.
Ontoloji, varlıkları ilişkileri ile birlikte tanımlayan felsefecilerin kullandığı bir sözcüktür. Semantik (Anlamsal) web'in bir bileşenidir.

Kurumların günlük işlemleri gerçekleştirirken ürettikleri belgelerden değil, bu üretilen belgelerin arşiv yöntem ve tekniklerine uygun bir biçimde arşivlenmesinden oluşur. Arşivler kurumların sürdürebilirlik anlayışına bağlı olarak gerçekleşir. Kurum ve kuruluşlar arşiv belgelerini hukuki ve ilmi bir değere sahip oldukları için saklama ve kullanma anlayışı için önemserler. Bu önem aslında kurumların kanıt niteliği taşıyan hem kurumsal hem de bireysel kullanıcı için ispat ve delil niteliği taşımasıdır. Burada belirtilmesi gereken ve birazdan inceleyeceğimiz yönetmeliklerde de göreceğimiz gibi, arşiv belgelerinin kültürel yönünün çok geç fark edilmesi ve arşiv belgelerinin yalnızca kurumsal alanda düşünülmesidir. Nitekim bu konuya gelene kadar birçok hususta geri kalındığı ve arşiv uygulamalarının eksikliği genel bir şikâyet olarak bilinmektedir. Fakat arşiv meselelerini değerlendirirken sıklıkla kültürel bir değerin ve özel arşivlerin değerlendirilmesindeki eksiklerden bahsetmeye çalışacağım.

Kütüphane nedir, halk kütüphanesi tanımı kütüphaneleri anlamak için yeterli midir? Halk kütüphaneleri gelişen teknolojik gelişmelerin ışığında ele almak ve gözlemlemek kütüphanenin amaç ve işlevlerini anlamamıza yardımcı olmaktadır. Peki Halk kütüphanesi deyince ne anlarız.

Kütüphane batı literatüründe yaygın olarak kullanılmakta olan biblion anlamındaki kitap ve theke anlamındaki saklanılan yer manasına gelen kelimelerden oluşan bibliothek kelimesiyle, Doğu literatüründe ise Farsça ve Arapça kökenli kütüb anlamında ki kitap ve hane anlamındaki ev manalarına gelen kütüphane kelimesi olarak türemiştir. Kütüphanelerin kuruluş yılları eski antik çağlara kadar dayanmaktadır. Kütüphaneler kullanıcı gruplarına göre ve gerekse yapısına göre de farklı kategorilere ayrılmaktadır.

Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle beraber farklı sahalarda çalışmalara başlanmış yeniliklere açık bir çağdaş toplum anlayışı benimsenmiştir. Bu yapıyı oluşturan ve neredeyse kullandığımız her eşya ile doğrudan ilişkili olan teknoloji, sürekli gelişmelere açık bir biçimde kendini göstermektedir. Bu gelişim sürecini kısaca bir örnek ile açıklamak gerekirse, bundan 50-100 yıl önce kullandığımız daktilonun bugün yerini bilgisayara bırakması söylenebilir. Tabi ki burada yalnızca bilgisayar teknolojisi değil, bilgisayarın düzgün bir şekilde çalışmasını ve kullanılmasını sağlayan yardımcı yazılımlara değinmeden geçmemiz yanlış olur.  Bilgisayar teknolojisini oluşturan temelde iki etken vardır. Bunlar bilgisayarın fiziksel parçalarını oluşturan donanım ve bilgisayarın doğru, düzgün ve kullanılabilir şekilde çalışmasını sağlayan yazılımlardır.