Evrópuþingið

Ekki rugla saman við Evrópuráðsþingið.

Evrópuþingið er þing Evrópusambandsins (ESB). Sumar aðrar alþjóðastofnanir hafa yfir að ráða þingum en Evrópuþingið sker sig úr að því leytinu til að þingmennirnir eru kosnir beint af borgurum Evrópusambandsins. Alls sitja 720 þingmenn á þinginu.

Völd þingsins

Líta má á Evrópuþingið sem neðri deild löggjafa Evrópusambandsins þar sem Ráðherraráðið er efri deildin, saman fara þessar stofnanir með löggjafarvaldið innan ESB. Þingið getur þannig samþykkt, gert breytingartillögur eða hafnað flestum reglugerðum, tilskipunum, tilmælum og álitum. Innyrðis valdahlutföll þingsins og Ráðherraráðsins eru þó misjöfn eftir því á hvaða sviði löggjöfin er en þróunin hefur verið í þá átt að veita þinginu meiri völd. Þingið getur líka samþykkt eða hafnað fjárlögum ESB.

Evrópuþinginu er einnig ætlað að veita framkvæmdastjórninni lýðræðislegt aðhald. Þingið þarf að leggja blessun sína yfir skipun nýrrar framkvæmdastjórnar og það getur með ⅔ hluta atkvæða lýst vantrausti á hana þannig að hún þurfi að segja af sér.

Drög að Stjórnarskrá Evrópusambandsins gerðu ráð fyrir því að auka enn völd þingsins þannig að það löggjafarvald í nánast öllum málaflokkum og veita því algjöra stjórn yfir fjárlögum ESB. Stjórnarskráin tók aldrei gildi en sum ákvæði hennar um aukin völd Evrópuþingsins tóku gildi með Lissabon-sáttmálanum árið 2009.

Staðsetning

Þó að þær stofnanir ESB sem fara með framkvæmdavaldið (framkvæmdastjórnin og Evrópska ráðið) séu staðsettar í Brussel þá var það gert að skilyrði í Amsterdamsamningnum að þingið hittist mánaðarlega í Strasbourg. Af praktískum ástæðum fer þó öll undirbúningsvinna og nefndarstarf fram í Brussel í nálægð við hinar stofnanir ESB. Ofan á þetta þá er aðalskrifstofa þingsins í Lúxemborg og þar er megnið af starfsfólki þess. Þingið kemur aðeins saman 4 daga í mánuði í Strasbourg þar sem það afgreiðir málin og greiðir atkvæði en aðrir fundir eru haldnir í Brussel. Þingið hefur sjálft óskað eftir því nokkrum sinnum að það fái sjálft að ráða því hvar það skuli vera staðsett enda er mikið óhagræði í þessu kerfi, en það er undir aðildarlöndunum komið að gera þeir breytingar sem þarf til að leyfa þinginu það og Frakkar vilja endilega halda því í Strasbourg.

Kosningar

Ríkisborgarar aðildarríkjanna kjósa til þingsins á fimm ára fresti. Þær fyrstu fóru fram árið 1979 og verða þær næstu haldnar í maí 2019. Hvert ríki fyrir sig ákveður hvernig kosningunum er háttað nákvæmlega en oft er kosið um sömu flokka og í landskosningum. Stærri stjórnmálaflokkar hafa myndað evrópuflokka með systurflokkum sínum í Evrópu. Þessir flokkar starfa svo einir eða fleiri sem hópar á þinginu.

Þinghópar

Eftirtaldir þinghópar eru starfandi eftir kosningarnar 2024:

Hópur	Meðlimir	Fjöldi sæta
EÞ-ED	Evrópski þjóðarflokkurinn Evrópskir demókratar	188
ES	Flokkur evrópskra sósíalista	136
PfE	Sjálfsmynd og lýðræði	84
ECR	Evrópskir íhaldsmenn og umbótasinnar	78
Renew	Bandalag frjálslyndra og demókrata fyrir Evrópu Evrópski demókrataflokkurinn	77
EG-EF	Evrópski græningjaflokkurinn Evrópska frelsisfylkingin + 2 aðrir	53
GUE/NGL	Evrópski vinstriflokkurinn Norræna vinstri-græna bandalagið + 3 aðrir	46
Aðrir		31
Óflokksbundnir		27

Skipting þingsæta

	Sep 1952	Mar 1957	Jan 1973	Jún 1979	Jan 1981	Jan 1986	Jún 1994	Jan 1995	Maí 2004	Jún 2004	Jan 2007	Jún 2009	Maí 2014	Maí 2019	Jún 2024
Þýskaland	18	36	36	81	81	81	99	99	99	99	99	99	96	96	96
Frakkland	18	36	36	81	81	81	87	87	87	78	78	72	74	74	79
Ítalía	18	36	36	81	81	81	87	87	87	78	78	72	73	73	76
Belgía	10	14	14	24	24	24	25	25	25	24	24	22	21	21	21
Holland	10	14	14	25	25	25	31	31	31	27	27	25	26	26	29
Lúxemborg	4	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6
Bretland			36	81	81	81	87	87	87	78	78	72	73	73
Danmörk			10	16	16	16	16	16	16	14	14	13	13	13	14
Írland			10	15	15	15	15	15	15	13	13	12	11	11	13
Grikkland					24	24	25	25	25	24	24	22	21	21	21
Spánn						60	64	64	64	54	54	50	54	54	59
Portúgal						24	25	25	25	24	24	22	21	21	21
Svíþjóð								22	22	19	19	18	20	20	21
Austurríki								21	21	18	18	17	18	18	19
Finnland								16	16	14	14	13	13	13	14
Pólland									54	54	54	50	51	51	52
Tékkland									24	24	24	20	21	21	21
Ungverjaland									24	24	24	20	21	21	21
Slóvakía									14	14	14	13	13	13	14
Litáen									13	13	13	12	11	11	11
Lettland									9	9	9	8	8	8	8
Slóvenía									7	7	7	7	8	8	8
Kýpur									6	6	6	6	6	6	6
Eistland									6	6	6	6	6	6	7
Malta									5	5	5	5	6	6	6
Rúmenía											36	33	32	32	33
Búlgaría											18	17	17	17	17
Samtals	78	142	198	410	434	518	567	626	788	732	786	732	751	751	720

Tengill

Vefur Evrópuþingsins