Batalio di Trafalgar
| Batalio di Trafalgar | |||
| |||
| Navala batalio di Trafalgar. | |||
| Konflikto: | Napoleonala militi | ||
| Dato: | 21ma di oktobro 1805 | ||
| Loko: | Apud Kabo Trafalgar en Cádiz, sudal Hispania, e stretajo di Gibraltar. | ||
| Rezulto: | Angla decidigiva vinko. | ||
| Angli | ↔ | Franca e Hispani | |
| Horatio Nelson | ↔ | Pierre Villeneuve | |
| 27 navi | ↔ | 33 navi | |
| 446 morti e 1246 vundi | ↔ | 22 navi, 4500 morti, 2252 vundi e 7000 kaptiti | |
La batalio di Trafalgar esis navala batalio eventinta ye la 21ma di oktobro 1805, inter tale nomizita "Triesma koalisuro", konsistanta ek Unionita Rejio, Austrian imperio, Rusa imperio, Napoli e Suedia qui probis vinkar ed ekpulsar Napoleon Bonaparte de la trono Franca, e disolvar l'influo militala Franca en Europa. La batalio di Trafalgar eventis cirkume la samnoma kabo, e judikesas kom un ek la maxim importanta del 19ma yarcento. Franci havis 33 navi qui komandesis dal vice-admiralo Pierre Villeneuve, kontre Angli havis 27 navi, komandita dal vice-admiralo Horatio Nelson, qua vinkis la batalio. Nun, che placo Trafalgar Square en London existas monumento qua rimemorigas ca vinko.
Ante la batalio
[redaktar | redaktar fonto]Ante ca batalio Napoleon la 1ma projetis invadar Britania, ed uzis Franca-Hispana esquado probante konfuzar Angla mar-armeo e stimular ke ol navigus til Westal Indii. Tamen, ca projeto faliis, e la situaciono plumaleskis kande Franci vinkesis em la batalio dil kabo Finisterre,[1] ye la 22ma di julio 1805. Pos ca vinkeso, la floto Franca navigis til Cádiz, de ube ol departis ye la 19ma di oktobro vers kabo Trafalgar.
La batalio
[redaktar | redaktar fonto]
Sub impero da Napoléon la 1ma, Villeneuve decidis departar de Cádiz, ma lor Nelson ja expektis atako Franca. Villeneuve havis 18 navi Franca e 15 navi Hispana sub sua komando. Nelson havis nur 27 navi sub sua komando, tamen lu fidis la habileso di lua maristi. Lor, l'ordinara kombato-taktiko esis organizar la navi en linei, por faciligar la komuniko inter li, e se l'atakanta floto dispersis, la lineo anke povus dispersar su e durigar kombatar. Nelson decidis organizar sua navi en du linei, ed atakar per formaco perpendikla al enemiki, por dividar Franca-Hispana floto en tri parti. Nelson expektis tranchar la lineo Franca proxim kapitano-navo Bucentaure, komandita da Villeneuve. Lu expektis ke la cetera Franca navi ne povus vidar flagosignali sendita da Bucentaure.
L'ideo da Nelson havis tri important avantaji: unesme, Britaniani atakus rapide Franca-Hispana floto e preventus lua fugo. Duesme, l'atako preventus Franca e Hispana navi organizar kombato-formaco; samatempe, Britaniana navi e maristi esis plu efikiva en konfronti 1 kontre 1. Triesme, eventus decidigiva atako kontre la dopo di Franca-Hispana floto, e to koaktus Franca-Hispana navi facar longatempa jirado por respondar al atako.
La navi Franca e Hispana trovis la floto komandita da Nelson proxim kabo Trafalgar, ed ye la 21ma di oktobro eventis navala batalio, ube Franca-Hispana floto vinkesis da Britaniana mar-armeo. Nelson esis mortale vundita dum la batalio, e divenis un ek la maxim importanta milito-heroi di Britania. Villeneuve e sua navo Bucentaure kaptesis dal Britaniani, kune altra navi Hispana e Franca. Sulatere, Franca komandanto Pierre-Étienne-René-Marie Dumanoir decidis fugar kun quar ek lua navi dum la komenco di la batalio. Hispana admiralo Gravina sucesis ekirar de bataliagro kun parto ek lua floto, ma mortis pos kelka monati, pro vunduri quin lu recevis dum la batalio.
La batalio rezultis la perdajo di 18 navi Franca e Hispana, qui kaptesis o sinkesis, kontre ke Britaniani perdis nula navo.[2]
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ La batalla del Cabo de Finisterre 22 de julio de 1805 - Idiomo: Hispana.