Akbar
Jalaluddin Muhammad Akbar, n. ye la 15ma di oktobro 1542 en Umarkot, Madhya Pradesh til la 15ma di oktobro 1605 en Agra regnis de 1556 til lua morto.
La militisto
[redaktar | redaktar fonto]Il esis filiulo di Humâyûn e Hamida Begun. En 1556 il sucedis lua patro en lor mikra Mohamedana imperio, e kun Bairam Khân vinkis la batalio di Pânipat kontre Afganistanana imperio. En 1560 ilu decidis liberigar su de la tutelo di Bairam Khân. Ta lasta ne aceptis lua evikto e rebeleskis, ma esis rapide aplastita. Pos, Akbar regnis en mastro sen kontesto sur nordal India.
L'imperio pluvasteskis per konquesto di Gujarat en 1573, Bengal en 1576, Sindh en 1590, Orissa en 1592 e Baluchistan en 1594. Kun la morto di lua fratulo Hakîm, rejo di Kabul, en 1585, ilu heredis Kashmir. Ilu lansis su pose por konquestar sudal India.
Reformero e meceno
[redaktar | redaktar fonto]Iliterata, ilu montris granda talento por administrar, e duris la verko di riorganizo komencita da Sher Shah Suri, qua ekpulsabis lua patro de India. Il dividis lua teritorio en 15 provinci, omna kun militala guberniestro, Nawab Nazim, e civil administrero, Diwân, qua kontrolis la financi. Il establisis imposti sur l'agrala suli korespondanta a la triimo di la valoro dil rekoltajo. Tolerema pri religio, en 1562 il abolisis la jiziya, imposto kolektita en Mohamedana teritorio de ne-Mohamedani, la taxado dil pilgrimeri, e mariajis hindua princino, Mariam az-Zamânî, filiino de la princo di Amber, Bihari Mal, ed aceptis hindui en lua administro ed armeo, qua pose federis kun la reji di Rajput.
Quankam il esis Mohamedano, ilu dubitis pri l'origino divina di Koran e serchis sinkretismo, quale la poeto Kabîr 150 yari ante, qua semblis por li plu proxim vera religio. Por to, ilu juntis proxim ilu reprezentinti de diversa religii, e mem kontaktis jezuiti en Goa. De ta inquesti, en 1581 ilu kreis religio nomizita Dîn-i-Ilâhî o "religio di la lumo", qua probis unigar Koran, Biblo e hindua texti. Il itere permisis konstrukto di hindua templi, ma interdiktis satî, la suocido di vidvini. Ilu restis multe proxima Shamanista heredo pre-Mohamedana, kun lua tranci e vizioni.
Por celebrar lua vinko kontre Goujerat, il imperis konstrukto (1569 til 1576) di nova chef-urbo en Fatehpur Sikri, apud Agra, ube ilu facis krear nova arkitekturala stilo qua mixis Mohamedana e hindua influi. Ol abandonesis en 1586 por Lahore, plu proxim nestabila regioni. Il atraktis persiana miniatura pikturisti.
La lasta yari dil regno di Akbar notoreskis pro l'ofta rebelesi di lua filiulo Salim, futura imperiestro Jahângîr. Ilu mortis pro disenterio. La superba mauzoleo en blanka marmoro e reda greso erektita da lua filiulo nord-este de Sikandra ma esis profanacita da Jâts, agrokultivisti.
| Precedita per Humâyûn |
 Imperiestro mogol |
Sequanta per Jahângîr |