Utah

Utah esas Usana stato. Lu havas kom vicini Idaho norde, Wyoming norde ed este, Kolorado este, Nova-Mexikia (en unika punto) sud-este, Arizona sude, e Nevada weste. Lua chef-urbo esas Salt Lake City qua esas importanta centro financala e komercala dil Usana westo. L'industrio (inkluzite industrii di alta teknologio), l'agrokultivo e l'edukado di animali ank esas importanta ekonomial agadi. Utah havas famoza sistemi di eduko e saneso. La precipua fonto di revenuo dil stato esas turismo.

State of Utah Stato di Usa Chefurbo Salt Lake City Maxim granda urbo Salt Lake City Oficala linguo Angla Surfaco 219 887 km² Habitanti Denseso di habitantaro 3 161 105 (2018) 14,12 hab./km² Guberniestro Gary R. Herbert Transformo en stato: 4ma di januaro 1896 Posto-kodexo abreviuro UT Reto www.utah.gov

Bazala fakti pri Utah.

Historio

Petroglifi* de le Fremonte.

Arkeologiala restaji montras ke homi ja habitis la nuna Utah cirkume 10 mil o 12 mil yari ante nun. Mil yari ante nun, du indijena tribui vivis en la regiono: le Anasazi e le Fremonte. La kulturo Fremonte, nomizita segun la samnoma rivero en Utah, habitis la nord-westo di Utah, e la nuna stati Nevada, Idaho e Kolorado de cirkume la yaro 600 til cirkume 1350.Li produktis juvelaro e petroglifi* qui povas videsar en la Nacionala Monumento Dinosaur.

Hispani, komandita da Francisco Vázquez de Coronado, komencis explorar la sudo di Utah en 1540, serchante la legendala urbo Cíbola. En 1776 kelka Hispana sacerdoti departis de Santa Fe, serchante trovar voyo vers la litoro di Kalifornia. L'expediciono voyajis vers la nordo di Utah til trovar la lago Utah, e nativa indijeni. Hispani duris explorar la regiono, ma ne interesis su pri koloniigar ol. Kun la nedependo di Mexikia en 1821, tota la regiono de Utah til Alta Kalifornia divenis parto di la nova lando.

La pioniri dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi, fuginta de religiala persekuto e duktita da lua chefo Brigham Young, komencis koloniigar la regiono en 1847. En 1849 li kreis e peticionis pri l'agnosko dil provizora stato Deseret, tamen Usana kongreso refuzis la peticiono, ed establisis la teritorio Utah, multe min granda kam l'originala Deseret, ma konteninta la nuna stati Utah e Nevada, ed anke porcioni de nuna Wyoming e Kolorado. L'urbo Fillmore, fondita en 1851, esis chef-urbo dil teritorio de 1851 til 1856.

Gradope, la disputi inter membri dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi e la guvernerio Usana divenis plu intensa, nome por la praktiki di poligamio dal membri dil eklezio. Mormoni videsis kom rebela e kontrea ad Usa.

Geografio

La peizaji di Utah esas diversa, de arida dezerti til pino-foresti en vali meze monti. Tri geografiala regioni konvergas en la stato: la Rokoza Monti, la Granda Baseno e la Platajo di Kolorado.

Ekonomio

Segun la revuo Forbes, en 2014 Utah esis la maxim bona Usana stato por facar aferi. Dum la sama yaro, chomeso atingis nur 3,5% de la laboro-povo. La precipua ekonomial agadi esas minado (nome petrolo, karbono, naturala gaso, kupro, oro, molibdo, zinko, plombo e berilo), industrio (rafino di petrolo e di minerali, salo), agrokultivo, edukado di bovi, e turismo.

Demografio

La maxim multa habitanti dil stato esas membri dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (Mormona religio). En 2004, la procento di habitanti qui sequis Mormona religio esis 62,4%.