Papers by Evangelia Lioumi
STOMATOLOGIA 2024,81(1-2): 7-18, 2024
The oldest written sources on medicine in human history of mankind come from the region of Mesopo... more The oldest written sources on medicine in human history of mankind come from the region of Mesopotamia. Information about dentistry of the era is available in many of the thousands of clay tablets with cuneiform texts. Mesopotamians suffered from similar diseases to those that prevail today. The study of skeletal remains revealed extensive tooth abrasion
in 95%, periodontal lesions in 42% and caries in 2%, while many cases of congenital abnormalities and neoplastic lesions were observed. The dentition had modern morphological characteristics but dental health was relatively poor. Findings from the bones and teeth indicate that the population suffered from health problems and nutritional deficiency. The
peoples of Mesopotamia were deeply religious, so the theurgic and magical elements had a predominant role in the healings they sought. The myth of the tooth worm, that is associated with caries, was first
described in cuneiform tablets. They were aware of the unbearable pain caused by an inflamed pulp or a dental abscess. In the attempt to control pain, toothache and other oral diseases they applied of various medication therapies, establishing eventually a form of Materia Medica. Over the years the emphasis shifts from magical to empirical healing.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
2024, STOMATOLOGIA 2024, 81(1-2): 19-31, 2024
The brilliant ancient Egyptian civilization left behind important evidence for scholars to study.... more The brilliant ancient Egyptian civilization left behind important evidence for scholars to study. A lot of hieroglyphic inscriptions, many texts on papyri and a plethora of archaeological findings are available. Observations of skeletal findings show that the ancient Egyptians suffered from extensive tooth abrasion, a consequence of their diet, leading to abscesses and periapical lesions, bone loss of the alveolar crest, enamel hypoplasia, etc., while the incidence rates of caries was low. Despite the serious dental problems, there is no evidence for operative dentistry. References in medical texts, address dental issues by pharmaceutical prescriptions only. Out of the large number of recipes presented in the lengthy Ebers Papyrus, three sections are of dental interest: treatment of abscesses, tongue and painful teeth. The Edwin Smith Papyrus impressively describes the techniques for the treatment of a fractured mandible and another for its dislocation. However, there is no mention of tooth extraction. According to the inscriptions, there appears to be dentists with a prominent social status, but in limited number. Also, no functional prosthetic restorations have been found, but only post-mortem rehabilitative constructions. To all these, one should add, an element of fiction or supernature, since the Egyptians also believed in the myth of the worm that eats the tooth, as the cause of dental pain
Bookmarks Related papers MentionsView impact
STOMATOLOGIA 2024, 81(1-2): 19-31, 2024
The brilliant ancient Egyptian civilization left behind important evidence for scholars to study.... more The brilliant ancient Egyptian civilization left behind important evidence for scholars to study. A lot of hieroglyphic inscriptions, many texts on papyri and a plethora of archaeological findings are available. Observations of skeletal findings show that the ancient Egyptians suffered from extensive tooth abrasion, a consequence of their diet, leading to abscesses and periapical lesions, bone loss of the alveolar crest, enamel hypoplasia, etc., while the incidence rates of caries was low. Despite the serious dental problems, there is no evidence for operative dentistry. References in medical texts, address dental issues by pharmaceutical prescriptions only. Out of the large number of recipes presented in the lengthy Ebers Papyrus, three sections are of dental interest: treatment of abscesses, tongue and painful teeth. The Edwin Smith Papyrus impressively describes the techniques for the treatment of a fractured mandible and another for its dislocation. However, there is no mention of tooth extraction. According to the inscriptions, there appears to be dentists with a prominent social status, but in limited number. Also, no functional prosthetic restorations have been found, but only post-mortem rehabilitative constructions. To all these, one should add, an element of fiction or supernature, since the Egyptians also believed in the myth of the worm that eats the tooth, as the cause of dental pain.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Conservative restorations: Longevity and reasons for their placement or replacement , 1989
Conservative restorations: Longevity and reasons for their placement or replacement
P. Lagouvard... more Conservative restorations: Longevity and reasons for their placement or replacement
P. Lagouvardos, E. Lioumi, C. Tsilira, G. Douvitsas
A total of 156 general dental practitioners working on 27 different locations in Greece, were asked to record the reasons for placing and replacing conservative restorations, the restorative material used, patient's age and sex, teeth and surfaces involved and age of replaced restoration if that was possible. Of the recorded 2031 restorations, placed in permanent teeth, 60,2 percent were placed for the first time and 39,8 percent were replacements. In 62,5 percent of the restorations the restorative material was amalgam, in 32, 1 percent composites were used and in only 5,4 percent other material were used. The main reason for the placement of new restorations was primary caries (86,3%) while the reasons for the replacements were secondary caries (35,5%), restoration loss (12,7%), material mass fracture (9,3%) e.t.c. Finally 32,2 percent of the replaced amalgam restorations and only 14,5 percent of the replaced composite restorations, had served for more than 5 years.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Historical review on dental amalgam composition, 1993
Ιστορική εξέλιξη της σύνθεσης του αμαλγάματος
Σύγχρονος Οδοντίατρος 13(4) 203216 1993
Ε. Λιούμη... more Ιστορική εξέλιξη της σύνθεσης του αμαλγάματος
Σύγχρονος Οδοντίατρος 13(4) 203216 1993
Ε. Λιούμη
Η εξέλιξη της σύνθεσης του αμαλγάματος συμβαδίζει με την καθιέρωση και εξέλιξη της ίδιας της οδοντιατρικής ως επιστήμης, που σταδιακά μεγάλωναν τις απαιτήσεις της για το υλικό αυτό. Παρόλες τις απαιτήσεις βέβαια η βελτίωση δεν θα ήταν δυνατή, αν δεν υπήρχε παράλληλη εξέλιξη στις βασικές επιστήμες και η διεύρυνση των γνώσεων της μεταλλουργίας.
Η όλη πορεία της εξέλιξης θα μπορούσε να διακριθεί σε τέσσερις περιόδους: 1) από το μεσαίωνα ως και τον πρώτο πόλεμο για το αμάλγαμα, 2) στη συνέχεια μέχρι και τη θέσπιση της πρώτης προδιαγραφής για το αμάλγαμα, 3) από τη θέσπιση της πρώτης προδιαγραφής έως την αναθεώρηση του 1977 και 4) από την αναθεώρηση του 1977 ως τις ημέρες μας.
Το υλικό που συναντάμε στα πρώτα χρόνια της περιόδου αποτελείται από βισμούθιο, μόλυβδο, κασσίτερο και υδράργυρο, το οποίο γίνονταν εύπλαστο με τη θέρμανσή του στους 63° C.
Η σύνθεση του περνά από πολλές μορφές, αμαλγάματα αργύρου-χαλκού, αμαλγάματα αργύρου-κασσίτερου, αμαλγάματα χαλκού. Ο Black προτείνει τη σύνθεση άργυρος 68%, κασσίτερος 28-30%, χαλκός 3-5% και ψευδάργυρος 1%. Η σύνθεση αυτή καθιερώθηκε με την πρώτη προδιαγραφή, η οποία όριζε σαφώς τα στοιχεία που έπρεπε να περιλαμβάνονται στη σύνθεση, τη μεταξύ τους αναλογία και τις μεθόδους ελέγχου του υλικού.
Στην τέταρτη περίοδο σπάει το φράγμα της αναλογίας και του είδους των περιεχόμενων στοιχείων στο κράμα με χαρακτηριστική την αύξηση της αναλογίας του χαλκού και την προσθήκη και άλλων στοιχείων με στόχους είτε: 1) τη βελτίωση της συμπεριφοράς του κράματος στη διάβρωση (παλλάδιο, λευκόχρυσος, ίνδιο), ή 2) την απόδοση στο υλικό αντιτερηδονογόνας δρά σης, όπως με την προσθήκη φθορίου, ή 3) με αφορμή την πιθανή τοξική δράση του, λόγω της απελευθέρωσης του περιεχόμενου υδράργυρου, προσθήκη στοιχείων, όπως το σελήνιο και το ίνδιο για τη δεύσμευση του ελεύθερου υδράργυρου. Με αφορμή αυτήν ακριβώς την πιθανή τοξική δράση, προτάθηκε η αντικατάσταση του υδράργυρου από υγρά κράματα Γαλλίου για τη δημιουργία ενός εύπλαστου μεταλλικού εμφρακτικού υλικού, το οποίο όμως δεν μπορεί πλέον να χαρακτηρισθεί ως αμάλγαμα, αφού εξορισμού το αμάλγαμα είναι κράμα που σχηματίζει ο υδράργυρος.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Continuing Dental Education: Necessity and Providers, 2002
Συνεχιζόμενη εκπαίδευση: αναγκαιότητα και φορείς παροχής
Σύγχρονος Οδοντίατρος 2002; 22(2): 100-... more Συνεχιζόμενη εκπαίδευση: αναγκαιότητα και φορείς παροχής
Σύγχρονος Οδοντίατρος 2002; 22(2): 100-109
Γ. Δουβίτσας, Δ. Πιτσινίγκος, Ε. Λιούμη
Οι τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίζονται από μια ραγδαία εξέλιξη της οδοντιατρικής. Το γεγονός αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη συνεχή εισαγωγή στην κλινική πράξη νέων υλικών και τεχνικών, τα οποία ο οδοντίατρος πρέπει να γνωρίζει προκειμένου να είναι ανταγωνιστικός προς τους άλλους συναδέλφους του και συγχρόνως να προσφέρει υψηλής ποιότητας περίθαλψη. Ως εκ τούτου είναι αναγκαίο να υπάρχει συνεχιζόμενη ενημέρωση - εκπαίδευση του κλινικού μετά την αποφοίτηση.
Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να εκτιμηθεί το κατά πόσο θεωρείται αναγκαία από τους κλινικούς η συνεχιζόμενη εκπαίδευση, όπως επίσης και ποιός θεωρούν ότι είναι ο πλέον κατάλληλος φορέας για την παροχή της.
Το υλικό της εργασίας συγκεντρώθηκε από τις απαντήσεις 314 συναδέλφων από τέσσερις οδοντιατρικούς συλλόγους της χώρας (Αττικής, Θεσπρωτίας, Μεσσηνίας και Κέρκυρας). Το ερωτηματολόγιο που του υποβλήθηκε περιελάμβανε 2 ομάδες ερωτήσεων: α) γενικών στοιχείων δηλ. ηλικία, φύλο, χρόνια άσκησης επαγγέλματος, σχολή αποφοίτησης, τρόπος εργασίας και β) ειδικών πληροφοριών δηλ. σε ποιό βαθμό θεωρούν ότι χρειάζεται η συνεχιζόμενη εκπαίδευση (είναι άκρως απαραίτητη, χρειάζεται σε όλους τους τομείς, χρειάζεται σε μερικούς μόνο τομείς, δεν είναι απαραίτητη), ποιος ή ποιοί φορείς θα πρέπει να την παρέχουν (ΕΟΟ, οδοντιατρικοί σύλλογοι, πανεπιστήμιο, επιστημονικές εταιρείες, ιδιώτες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόνο το 0,3% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι δεν χρειάζεται και θόλου η συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Το 22% τη θεωρεί άκρως απαραίτητη, το 60% θεωρεί ότι χρειάζεται σε όλους τους τομείς, ενώ το 17.7% ότι χρειάζεται σε μερικούς μόνο τομείς της οδοντιατρικής. Το 49.5% πιστεύει στη συνεργασία των διαφόρων φορέων για την παροχή της. Τα ποσοστά κατά φορέα για τη μεμονωμένη παροχή (M) ή την παροχή σε συνεργασία (Σ) είναι: ΕΟΟ:Μ = 5.4% Σ = 45,8%, οδοντιατρικοί σύλλογοι: Μ = 2.5% Σ = 42.5%, πανεπιστήμιο:Μ =28% Σ = 83.5%, επιστημονικές εταιρείες: Μ = 1.6% Σ = 38.5%, ιδιώτες: Μ = 0.6% Σ = 8%. Τα χρόνια άσκησης του επαγγέλματος δεν φάνηκε να διαφοροποιούν σε βαθμό στατιστικά σημαντικό την άποψη του δείγματος για την αναγκαιότητα της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης (x2 = 7.368, dt = 4, p = 0.05). Ανάλογη είναι και η επίδραση της παραμέτρου σχολή αποφοίτησης (x2 = 4.017, df = 4, p. 0.05). Αντίθετα η περιοχή άσκησης του επαγγέλματος φαίνεται να έχει στατιστικά σημαντική επίδραση (x2= 29,32, df = 2, p = 0,01).
Συμπερασματικά σχεδόν στο σύνολό τους οι οδοντίατροι πιστεύουν σε κάποια μορφή συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και αναμένουν τη συνεργασία των διαφόρων φορέων για την παροχή της.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
A microleakage study around high-viscosity composites used for Class-II restorations , 2002
A microleakage study around high-viscosity composites used for Class-II restorations
Hell. Stoma... more A microleakage study around high-viscosity composites used for Class-II restorations
Hell. Stomatol. Chron., 2002;46: 17-23.
Douvitsas G., Paximada H., Lioumi E.
Composite resins is an alternative to amalgam for the restoration of posterior teeth as a result of a change in restorative strategies and fears relating to the amalgam’s toxicity and poor environmental friendliness.
Composite resins have good aesthetics, good physico- chemical properties and adhere to the dental tissues through the use of bonding agents. However, the major shortcome of composites is the failure to completely eliminate microleakage which is a result of the polymerisation contraction and of difficulties relating to the placement and adaptation of the material into the cavity. To overcome this problem a new group of composites have introduced which are proposed exclusively for the restoration of posterior teeth.
The aim of this study was to assess the microleakage of restorations with these new composites in relation to several techniques of placement.
The materials that were used in this study included: Alert (Jeneric/Pentron), Arabesk (Voco), Ariston (Vivadent), Solitair (Kulzer), Synergy compact (Coltene), Surefil (Dentsply) -which are all composites proposed for the restoration of posterior teeth- Spectrum (Dentsply) -a hybrid composite used for restoration of posterior and anterior teeth and a flowable composite Tetric flow (Vivadent) which is used together with Tetric ceram (Vivadent). Each composite was used with the accompanying bonding agent proposed from the company.
Class Il cavities were prepared with a cylindrical diamond bur (DB306FG Dentatus) on teeth free of caries. The cavities had their cervical margin situated on enamel in group A and on cementum in group B. The restoration of the cavities was performed according to the manufacturers instructions for each material. The teeth were stored individually into water at 37° C for 24 hours. They were covered with one layer of nail varnish except from the restoration and 1 mm border around it. Then they were placed into an aqueous solution of basic fuccin 2% for 24 hours. The teeth were washed and were cut longitudinally in a microslice machine. The assessment of the degree of leakage of the dye at the cervical and occlusal margin was done under a microscope. There were significant differences in the depth of penetration of the dye between the composites tested. Surefil and Spectrum showed the lowest depth of penetration of the dye whereas Ariston and Arabesk showed the highest.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Patients attitudes and the criteria for dentist’s selection, 1999
Patients attitudes and the criteria for dentist’s selection
The purpose of this study was to est... more Patients attitudes and the criteria for dentist’s selection
The purpose of this study was to estimate the criteria of dental patients for the choice of their dentist. We asked patients to complete questionnaires including information about patient's age, sex, education, social insurance, if he avoids dentist or not, if he avoids why, and what criteria he uses for the selection of his dentist. 205 questionnaires were completed. The results show that 76 of 205 people in the study avoid dentist for mainly three reasons: Fear (45%), cost (21%), inconvenient working hours (17%). Factors as sex, age, education do not seem to affect the answer «do you avoid dentists». However for the reasons they avoid dentist there are differences depending on sex or age. Women answered more often they avoid dentist for fear but this difference was not statistically significant. In younger age group (age less than 35 years) also fear was the most frequent answer (60%). The criteria for the selection of their dentist were mainly «recommendation of friends or relatives» (68%), followed by «an erea of practice» (13%), and the rest in small percentages.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Effect of time and storage media on microhardness of a compomer restorative material
Hellenic Den... more Effect of time and storage media on microhardness of a compomer restorative material
Hellenic Dental Journal 1997, 7:15-22
E. Lioumi, E. Symeonides, P. Lagouvardos
Compomer materials or Ionomer Modified Composite Resins, are the evolution of Glass Ionomers and they seem to look like more to composites than to glass lonomer materials. In this study, the effect of water, alcohol and lactic acid as a storage medium for 7, 14 and 21 days, upon the microhardness of three materials (compomer included), was assessed.
The results showed that within the water, the compomer material (Dyract) increases its microhardness even from the first week, a behaviour identical to composite resin (APH). Within the lactic acid, the compomer showed a decrease in microhardness, small in the first week, but evident in the second and third, a behaviour similar to the photocured glass ionomer (Photac-Fil). Within alcohol all the materials showed a decrease in microhardness but the compomer material the greatest of all.
In conclusion, the compomer material seem to suffer a lot in an alcoholic and in an acid environment, at least in the same degree as the photocured glass ionomers. From that point of view the compomer material does not seem to look like more to a composite than to a glass ionomer material.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
The effect of the light-guide tip distance on the microhardness of composite resins
The effect of the light-guide tip distance on the microhardness of composite resins
Hellenic Den... more The effect of the light-guide tip distance on the microhardness of composite resins
Hellenic Dental Journal 1995
E. Symeonides, E. Lioumi, P. Lagouvardos
Aims of this study were the measurement of curing light intensity and curing ability in relation to an increase of the light tip distance from the composite surface, during polymerization. Several curing lights were measured for their light intensity, as the distance of the tip was increasing from 0 mm to 10 mm. The results revealed that the light intensity of most curing lights dropped below 300 mW/cm² at a distance of 8 mm, but some of them dropped already from the 4 mm distance. Degree of composite polymerization as measured by the microhardness test, found to be decreased up to 71% on the surface and up to 36% on the bottom of a 3 mm thick material, at a tip distance of 8 mm. Additional polymerization of the top surface of the material, for a total of 90 sec, did not proved able to give back the full microhardness, of the top surface of the material at distances more than 4 mm and of the bottom surface at all distances.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Cutting precision and quality of Margins in cavities prepared by rotational instruments, 1993
Cutting precision and quality of Margins in cavities prepared by rotational instruments
Hellen... more Cutting precision and quality of Margins in cavities prepared by rotational instruments
Hellenic Dental Journal 1993,
E. Lioumi, P. Nikolakopoulou, P. Lagouvardos
Articles on high-speed rotary cutting instruments are appearing from time to time in the dental literature. The articles usually investigate the ways of using these instruments, their shape, their quality, and their cutting ability.
The precision of cutting a cavity and the quality of the prepared margins, especially by worn-out burs, are not fully investigated. The purpose of this study was to investigate these parameters.
Carbide and diamond round burs of three different sizes were used to prepare cavities on the buccal and lingual surfaces of extracted human molar teeth. The burs rotating in two different handpieces, held by hand, were used to open 32 cavities, 2 mm deep, in the enamel. The bur diameter before cutting the cavity, and the cavity diameter, were measured for all bur-handpiece combinations in selected preparations. The quality of margins in the prepared cavities was assessed by light and by scanning electron microscopy and classified into five categories. Cavities with oval shape or some indication of bur slip during preparation were also recorded.
The results indicated that: a) burs gradually wore out, b) cutting precision is affected by bur size but not by bur type, bur wear or handpiece type, c) marginal quality is affected by bur size, bur type and handpiece type but not by bur wear.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Strength of class II amalgam restorations: effect of bases., 1992
Η επίδραση των ουδέτερων στρωμάτων στην αντοχή εμφράξεων αμαλγάματος ΙΙ ομάδας
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 12(4)... more Η επίδραση των ουδέτερων στρωμάτων στην αντοχή εμφράξεων αμαλγάματος ΙΙ ομάδας
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 12(4) 229-234 1992
Χ. Τσιλίρα*, Ε. Λιούμη, Π. Λαγουβάρδος, Γερ. Δουβίτσας
Στόχος της μελέτης αυτής ήταν να ελεγχθεί η αντοχή των εμφράξεων αμαλγάματος IIης ομάδας με τη χρήση υαλοϊονομερών κονιών σαν ουδέτερα στρώματα και η σύγκρισή της μ᾿ αυτή που προκύπτει από τη χρήση άλλων κονιών. Για το σκοπό αυτό, παρασκευάσθηκαν κοιλότητες IIης ομάδας που αναπαράχθηκαν σε μεταλλικά δοκίμια δοντιών. Για την τοποθέτηση της κονίας δημιουργήθηκε αντίστοιχη ομάδα δοκιμίων με τη βάθυνση της αρχικής κοιλότητας κατά 2.6 mm και κατασκευάσθηκε ειδικό έμβολο για την ομοιόμορφη τοποθέτηση και συμπύκνωση της κονίας σε όλα τα δοκίμια. Σαν ουδέτερα στρώματα χρησιμοποιήθηκαν οι κονίες Ketac-Cem, Ketac-Silver, IRM, Durelon και Fleck’s, ενώ για την έμφραξη χρησιμοποιήθηκαν τα αμαλγάματα Amalgam-F και Tytin.
Η δοκιμασία της αντοχής των εμφράξεων έγινε 24 ώρες μετά την τοποθέτησή τους, με εφαρμογή δύναμης στο κεντρικό βοθρίο της κοιλότητας και με ταχύτητα εφαρμογής της δύναμης 0.5 mm/min.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι: α) Σ’ όλες τις περιπτώσεις οι εμφράξεις που έγιναν με Tytin είχαν μεγαλύτερες τιμές αντοχής από τις αντίστοιχες με Amalgam-F, β) Η αντοχή των εμφράξεων με κονία ήταν σημαντικά μικρότερη της αντοχής των εμφράξεων χωρίς κονία και γ) Η αντοχή των εμφράξεων με κονία κάτω από 2.5 mm αμαλγάματος, δεν παρουσιάζει ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των κονιών.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Effect of cavity design, mixing time and delay time on the strength of amalgam restorations, 1992
Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά 36:139-144, 1992
Η επίδραση του σχήματος της κοιλότητας, του χρόν... more Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά 36:139-144, 1992
Η επίδραση του σχήματος της κοιλότητας, του χρόνου δόνησης και του χρόνου καθυστέρησης, στην αντοχή των εμφράξεων αμαλγάματος
Π. Λαγουβάρδος, Ε. Λιούμη, Χ. Τσιλίρα, Γερ. Δουβίτσας
Η άμεση συσχέτιση του χρόνου δόνησης, του χρόνου καθυστέρησης της συμπύκνωσης του αμαλγάματος και του σχήματος της κοιλότητας, ιδιαίτερα ως προς τη σχέση εύρους κιβωτιδίου εύρους ισθμού, με την αντοχή των εμφράξεων αμαλγάματος 11ης ομάδας, υπήρξαν οι στόχοι της μελέτης αυτής. Σε κοιλότητες Η ομάδας που αναπαράχθηκαν σε μεταλλικά δοκίμια δοντιών, συμπυκνώθηκαν δύο διαφορετικά αμαλγάματα (Tytin και Amalcap-F) με διαφορές: α) στο χρόνο δόνησης 3΄΄, 5΄΄ και 9΄΄, β) στο χρόνο καθυστέρησης της συμπύκνωσης του αμαλγάματος 0΄΄, 45΄΄, 90΄΄ και 135΄΄ και γ) στο σχήμα της κοιλότητας (A-Z) που αφορούσε τη σχέση εύρους όμορης επέκτασης, εύρους ισθμού και βάθους όμορου κιβωτιδιου. Η δοκιμασία αντοχής των εμφράξεων έγινε 24 ώρες μετά την τοποθέτησή τους, με την εφαρμογή δύναμης στο κεντρικό βοθρίο της κοιλότητας, σε μηχανήματα Monsanto και με ταχύτητα εφαρμογής της δύναμης 0.5 mm/min. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι: α) οι διαφορές στο χρόνος δόνησης, πάνω ή κάτω από τον προτεινόμενο (5΄΄), έχουν συνέπεια τη μείωση της αντοχής των εμφράξεων και για τα δύο αμαλγάματα, β) η καθυστέρηση της συμπύκνωσης του αμαλγάματος, μειώνει την αντοχή των εμφράξεων και για τα δύο υλικά, η μείωση όμως της αντοχής δεν αυξάνεται αναλογικά με την αύξηση του χρόνου καθυστέρησης και γ) συντηρητικές κοιλότητες με μεγάλη διαφορά στο εύρος του κιβωτιδίου από το εύρος του ισθμού, παρουσιάζουν σημαντικά μικρότερη αντοχή, ενώ μη συντηρητικές κοιλότητες δεν φαίνεται να επηρεάζονται από μια τέτοια διαφορά.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Management of occlusal caries., 1990
Σύγχρονη αντιμετώπιση των τερηδόνων των οπών και σχισμών
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 1990; 10(6): 383-391
Μ. Κ... more Σύγχρονη αντιμετώπιση των τερηδόνων των οπών και σχισμών
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 1990; 10(6): 383-391
Μ. Καραγεώργου, Ε. Λιούμη, Χ. Τσιλίρα, Π. Λαγουβάρδος
Η πρόληψη της τερηδόνας των μασητικών επιφανειών των δοντιών στηρίζεται στην τροποποίηση της μορφολογίας της μασητικής επιφάνειας με τη χρήση αποφρακτικών ουσιών στις οπές και σχισμές (sealants), με πολύ καλά αποτελέσματα. Η τερηδόνα σήμερα μπορεί να αντιμετωπιστεί σε πολύ αρχικά στάδια πριν να προκαλέσει εκτεταμένη καταστροφή των οδοντικών ιστών. Η καλή στοματική υγιεινή και η χρήση του φθόριου βοηθούν στην πρόληψη της τερηδόνας. Μικρές βλάβες στις λείες επιφάνειες των δοντιών μπορούν να επαναμεταλλι- κοποιηθούν με την κατάλληλη αγωγή. Η διάγνωση αρχόμενων τερηδόνων στις οπές και σχισμές παραμένει ένα δύσκολο πρόβλημα. Η χρήση των σύνθετων ρητινών και των υαλοϊονομερών κονιών βοηθά στην αντιμετώπιση των περιορισμένης έκτασης βλαβών με πραγματικά συντηρητικές παρασκευές κοιλοτήτων. Αυτή τους η χρήση μόνη ή σε συνδυασμό με αποφρακτικά των οπών και σχισμών της μασητικής επιφάνειας συμβάλλει ουσιαστικά στην αναχαίτιση της τερηδόνας, εξασθενώντας στο ελάχιστο την οδοντική ουσία.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Greek dental journals: statistics on their scientific reports of the years 1982-1986. , 1989
Ελληνικά οδοντιατρικά περιοδικά: Στατιστική των επιστημονικών δημοσιεύσεών τους την πενταετία 198... more Ελληνικά οδοντιατρικά περιοδικά: Στατιστική των επιστημονικών δημοσιεύσεών τους την πενταετία 1982-1986
Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά 1989; 33(4): 253-262
Ε. ΛΙΟΥΜΗ**, Α. ΣΚΟΝΔΡΑΣ*, Π. ΛΑΓΟΥΒΑΡΔΟΣ ***
Ο αριθμός των οδοντιατρικών περιοδικών και των δημοσιευόμενων σ' αυτά επιστημονικών άρθρων, γίνεται κάθε χρόνο και μεγαλύτερος. Ο κλινικός οδοντίατρος, ο ερευνητής, ο δάσκαλος αλλά και ο συντάκτης είναι σημαντικό να είναι ενήμεροι του περιεχομένου των περιοδικών. Στη μελέτη αυτή εξετάστηκε το περιεχόμενο τεσσάρων ελληνικών οδοντιατρικών περιοδικών, που καλύπτουν πάνω από το 90% των δημοσιεύσεων στο χώρο, για το διάστημα 1982/1986. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, το αντικείμενο της δημοσίευσης συνδέεται με το περιοδικό ενώ ο τύπος της δημοσίευσης συνδέεται όχι μόνο με το περιοδικό αλλά και το αντικείμενο, τον αριθμό των δημοσιεύσεων, τον αριθμό των συγγραφέων, τον όγκο της δημοσίευσης, την παρουσία πινάκων, σχεδιαγραμμάτων και εικόνων, τον αριθμό των παραπομπών και το κόστος της δημοσίευσης. Διαπιστώθηκε ακόμη, ότι η Στοματολογία είναι το συχνότερα παρουσιαζόμενο αντικείμενο (16%), οι ανασκοπήσεις είναι ο συχνότερα παρουσιαζόμενος τύπος (56.1%) και ο ένας συγγραφέας είναι ο συνηθέστερος αριθμός συγγραφέων (37.1%). Οι δημοσιεύσεις αυτές στο μεγαλύτερό τους μέρος δεν περιείχαν πίνα- κες (58.8%) ή σχεδιαγράμματα (53.7%), ενώ φωτογραφίες περιείχε το 63.8% των δημοσιεύσεων. Οι βιβλιογραφικές τέλος παραπομπές στο 87.7% αφορούσαν ξένες δημοσιεύσεις και το κόστος των άρθρων στο μεγαλύτερό τους μέρος (75.5%) ήταν μέχρι τις 8000 δρχ.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Reinforced Glass ionomer cements, 1988
«Ενισχυμένες» υαλοϊονομερείς κονίες
ΟΔΟΝΤΟΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣ 1988; 42: 11 - 16
Ε. Λιούμη και... more «Ενισχυμένες» υαλοϊονομερείς κονίες
ΟΔΟΝΤΟΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣ 1988; 42: 11 - 16
Ε. Λιούμη και Δ. Φούζας
Οι υαλοϊονομερείς κονίες πρωτοπαρουσιάστηκαν το 1972, ως ένα πολλά υποσχόμενο υλικό στον οδοντιατρικό χώρο. Η ικανότητα συγκόλλησης με τους σκληρούς οδοντικούς ιστούς, η δυνατότητα απελευθέρωσης ιόντων φθορίου και η συμβατότητά τους με τον πολφό είναι οι θετικές ιδιότητες των υαλοϊονομερών κονιών. Με τη χρήση του υλικού στην κλινική πράξη διαπιστώθηκαν προβλήματα που κύρια εντοπίζονταν στην ευαισθησία τους στην υγρασία κατά τα αρχικά στάδια της πήξης και στις χαμηλές μηχανικές ιδιότητες. Οι εξελίξεις στο πολυοξύ και τη σύνθεση του γυαλιού της κονίας, αν και βελτίωσαν τις ιδιότητές τους, δεν έδωσαν υλικά που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αποκαταστάσεις στις οποίες ασκούνται υψηλές δυνάμεις. Με στόχο τη μεγαλύτερη βελτίωση, από πλευράς μηχανικών ιδιοτήτων των υαλοϊονομερών κονιών, προτάθηκε η προσθήκη μεταλλικών «ενισχυτικών» ουσιών στη σκόνη της κονίας (μεταλλικές ίνες ή κόκκοι, κόκκοι κράματος Ag για αμάλγαμα), χωρίς όμως να επιτευχθεί ο στόχος αυτός. Τελευταία εξέλιξη αποτελούν οι κεραμομεταλλικές κονίες (περιέχουν κόκκους Ag ή Au συντηγμένους στην επιφάνεια του γυαλιού της υαλοϊονομερούς κονίας). Υπάρχουν στοιχεία για τη βελτίωση των ιδιοτήτων τους και η έρευνα συνεχίζεται για την εφαρμογή τους στην κλινική πράξη.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Elements for summarizing and presenting data , 1987
Στοιχεία για τη συνόψιση και παρουσίαση αριθμητικών δεδομένων
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 1987; 7(3):139-158
... more Στοιχεία για τη συνόψιση και παρουσίαση αριθμητικών δεδομένων
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 1987; 7(3):139-158
Ε. Λιούμη, Π. Λαγουβάρδος
Αναπόσπαστο μέρος μιας μελέτης είναι και η παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Θα πρέπει να γίνεται με ακρίβεια και σαφήνεια δίνοντας επαρκή στοιχεία για την τεκμηρίωση των συμπερασμάτων μας επιτρέποντας συγχρόνως στον αναγνώστη να κάνει τις δικές του εκτιμήσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις το πλήθος των δεδομένων που συγκεντρώνεται είναι πολύ μεγάλο και θα πρέπει να ταξινομηθεί και να συνοψιστεί κατάλληλα προτού παρουσιαστεί. Σημαντικά μέσα για την παρουσίαση είναι οι στατιστικοί πίνακες και τα διαγράμματα. Με τους πίνακες μπορούμε να δώσουμε σε μικρό χώρο μεγάλο αριθμό αριθμητικών δεδομένων. Τα διαγράμματα χρησιμοποιούνται για τη γραφική απεικόνιση των δεδομένων, δίνοντας παραστατικά τη μορφή των σχέσεών τους. Η επιλογή κάποιου τύπου διαγράμματος, μέσα από το πλήθος των ιδεών που μπορούν να υπάρξουν, στοχεύει σ’ ένα διάγραμμα ευανάγνωστο που να δίνει με απλότητα και ακρίβεια τα επιθυμητά στοιχεία. Τέλος, η χρήση σήμερα των ηλεκτρονικών υπολογιστών έρχεται να βοηθήσει σημαντικά στη διεκπεραίωση των στοιχείων μιας παρουσίασης.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Post removal, 1986
Ανάμεσα στα διάφορα προβλήματα της κλινικής οδοντιατρικής είναι και η αφαίρεση των ενδορριζικών α... more Ανάμεσα στα διάφορα προβλήματα της κλινικής οδοντιατρικής είναι και η αφαίρεση των ενδορριζικών αξόνων. Η αφαίρεσή τους θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να μη διγεί η ακεραιότητα των οδοντικών και περιοδοντικών ιστών και ο ριζικός σωλήνας να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μια καινούργια αποκατάσταση μύλης με ενδορριζικό άξονα. Τα εργαλεία και οι τεχνικές που έχουν προταθεί κατά καιρούς είναι: 1) τρόχισμα του άξονα, 2) αφαίρεση της οδοντίνης περιφερικά με διά- φορες φρέζες ή ειδικά εργαλεία (Masserann) και αποκόλληση του άξονα, 3) χρήση ειδικά σχεδιασμένων εξολκέων (πένσες Kanematsu, πένσα «Saca-Pino», «Little Giant», «Post Puller», S.S. White εξολκείς. Το πρόβλημα ωστόσο παραμένει επειδή καμιά από τις τεχνικές αυτές δεν έχει γενική εφαρμογή.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
ΣΤΟΜΑ, 2021
Η αντιμετώπιση των καταγμάτων αποτελεί ένα ιδιαίτερο πεδίο ενδιαφέροντος αρχικά των ιατρών και ει... more Η αντιμετώπιση των καταγμάτων αποτελεί ένα ιδιαίτερο πεδίο ενδιαφέροντος αρχικά των ιατρών και ειδικά των χειρουργών. Από την εποχή των αρχαίων Αιγυπτίων και εν συνεχεία από τα κείμενα της Ιπποκρατικής Συλλογής μέχρι και τον 18ο αιώνα δεν υπήρξε ουσιαστική πρόοδος στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των καταγμάτων των γνάθων. Οι πρώτες προσπάθειες αφορούσαν ανάταξη καταγμάτων της κάτω γνάθου με διάφορες τεχνικές περίδεσης. Σημαντικός σταθμός αποτέλεσε η χρήση ενδοστοματικού νάρθηκα από τον Bunn το 1743. Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα προτάθηκαν πολλά συστήματα της κάτω γνάθου με περίπλοκες συσκευές που περιλάμβαναν οδοντικούς νάρθηκες με εξωστοματική στήριξη. Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση καταγμάτων της άνω γνάθου αν και η πρώτη αναφορά εντοπίζεται το έτος 1676, εντούτοις η ουσιαστική περιγραφή και ταξινόμησή τους πραγματοποιείται στο τελευταίο μισό του 19ου αιώνα από τους Guerin και Le Fort.
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αν και ξεκίνησαν να πειραματίζονται χειρουργοί, σύντομα ένοιωσαν την ανάγκη να συνεργαστούν και να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τους οδοντιάτρους. Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι οδοντίατροι είχαν γνώση των υλικών και τεχνικών της αποτύπωσης, της σύγκλεισης, αλλά και της κατασκευής οδοντικών προσθέσεων. Η ενδοστοματική ακινητοποίηση των καταγμάτων των γνάθων χρησιμοποιήθηκε με εξελιγμένες τεχνικές έως και τον 20ο αιώνα.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Uploads
Papers by Evangelia Lioumi
in 95%, periodontal lesions in 42% and caries in 2%, while many cases of congenital abnormalities and neoplastic lesions were observed. The dentition had modern morphological characteristics but dental health was relatively poor. Findings from the bones and teeth indicate that the population suffered from health problems and nutritional deficiency. The
peoples of Mesopotamia were deeply religious, so the theurgic and magical elements had a predominant role in the healings they sought. The myth of the tooth worm, that is associated with caries, was first
described in cuneiform tablets. They were aware of the unbearable pain caused by an inflamed pulp or a dental abscess. In the attempt to control pain, toothache and other oral diseases they applied of various medication therapies, establishing eventually a form of Materia Medica. Over the years the emphasis shifts from magical to empirical healing.
P. Lagouvardos, E. Lioumi, C. Tsilira, G. Douvitsas
A total of 156 general dental practitioners working on 27 different locations in Greece, were asked to record the reasons for placing and replacing conservative restorations, the restorative material used, patient's age and sex, teeth and surfaces involved and age of replaced restoration if that was possible. Of the recorded 2031 restorations, placed in permanent teeth, 60,2 percent were placed for the first time and 39,8 percent were replacements. In 62,5 percent of the restorations the restorative material was amalgam, in 32, 1 percent composites were used and in only 5,4 percent other material were used. The main reason for the placement of new restorations was primary caries (86,3%) while the reasons for the replacements were secondary caries (35,5%), restoration loss (12,7%), material mass fracture (9,3%) e.t.c. Finally 32,2 percent of the replaced amalgam restorations and only 14,5 percent of the replaced composite restorations, had served for more than 5 years.
Σύγχρονος Οδοντίατρος 13(4) 203216 1993
Ε. Λιούμη
Η εξέλιξη της σύνθεσης του αμαλγάματος συμβαδίζει με την καθιέρωση και εξέλιξη της ίδιας της οδοντιατρικής ως επιστήμης, που σταδιακά μεγάλωναν τις απαιτήσεις της για το υλικό αυτό. Παρόλες τις απαιτήσεις βέβαια η βελτίωση δεν θα ήταν δυνατή, αν δεν υπήρχε παράλληλη εξέλιξη στις βασικές επιστήμες και η διεύρυνση των γνώσεων της μεταλλουργίας.
Η όλη πορεία της εξέλιξης θα μπορούσε να διακριθεί σε τέσσερις περιόδους: 1) από το μεσαίωνα ως και τον πρώτο πόλεμο για το αμάλγαμα, 2) στη συνέχεια μέχρι και τη θέσπιση της πρώτης προδιαγραφής για το αμάλγαμα, 3) από τη θέσπιση της πρώτης προδιαγραφής έως την αναθεώρηση του 1977 και 4) από την αναθεώρηση του 1977 ως τις ημέρες μας.
Το υλικό που συναντάμε στα πρώτα χρόνια της περιόδου αποτελείται από βισμούθιο, μόλυβδο, κασσίτερο και υδράργυρο, το οποίο γίνονταν εύπλαστο με τη θέρμανσή του στους 63° C.
Η σύνθεση του περνά από πολλές μορφές, αμαλγάματα αργύρου-χαλκού, αμαλγάματα αργύρου-κασσίτερου, αμαλγάματα χαλκού. Ο Black προτείνει τη σύνθεση άργυρος 68%, κασσίτερος 28-30%, χαλκός 3-5% και ψευδάργυρος 1%. Η σύνθεση αυτή καθιερώθηκε με την πρώτη προδιαγραφή, η οποία όριζε σαφώς τα στοιχεία που έπρεπε να περιλαμβάνονται στη σύνθεση, τη μεταξύ τους αναλογία και τις μεθόδους ελέγχου του υλικού.
Στην τέταρτη περίοδο σπάει το φράγμα της αναλογίας και του είδους των περιεχόμενων στοιχείων στο κράμα με χαρακτηριστική την αύξηση της αναλογίας του χαλκού και την προσθήκη και άλλων στοιχείων με στόχους είτε: 1) τη βελτίωση της συμπεριφοράς του κράματος στη διάβρωση (παλλάδιο, λευκόχρυσος, ίνδιο), ή 2) την απόδοση στο υλικό αντιτερηδονογόνας δρά σης, όπως με την προσθήκη φθορίου, ή 3) με αφορμή την πιθανή τοξική δράση του, λόγω της απελευθέρωσης του περιεχόμενου υδράργυρου, προσθήκη στοιχείων, όπως το σελήνιο και το ίνδιο για τη δεύσμευση του ελεύθερου υδράργυρου. Με αφορμή αυτήν ακριβώς την πιθανή τοξική δράση, προτάθηκε η αντικατάσταση του υδράργυρου από υγρά κράματα Γαλλίου για τη δημιουργία ενός εύπλαστου μεταλλικού εμφρακτικού υλικού, το οποίο όμως δεν μπορεί πλέον να χαρακτηρισθεί ως αμάλγαμα, αφού εξορισμού το αμάλγαμα είναι κράμα που σχηματίζει ο υδράργυρος.
Σύγχρονος Οδοντίατρος 2002; 22(2): 100-109
Γ. Δουβίτσας, Δ. Πιτσινίγκος, Ε. Λιούμη
Οι τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίζονται από μια ραγδαία εξέλιξη της οδοντιατρικής. Το γεγονός αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη συνεχή εισαγωγή στην κλινική πράξη νέων υλικών και τεχνικών, τα οποία ο οδοντίατρος πρέπει να γνωρίζει προκειμένου να είναι ανταγωνιστικός προς τους άλλους συναδέλφους του και συγχρόνως να προσφέρει υψηλής ποιότητας περίθαλψη. Ως εκ τούτου είναι αναγκαίο να υπάρχει συνεχιζόμενη ενημέρωση - εκπαίδευση του κλινικού μετά την αποφοίτηση.
Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να εκτιμηθεί το κατά πόσο θεωρείται αναγκαία από τους κλινικούς η συνεχιζόμενη εκπαίδευση, όπως επίσης και ποιός θεωρούν ότι είναι ο πλέον κατάλληλος φορέας για την παροχή της.
Το υλικό της εργασίας συγκεντρώθηκε από τις απαντήσεις 314 συναδέλφων από τέσσερις οδοντιατρικούς συλλόγους της χώρας (Αττικής, Θεσπρωτίας, Μεσσηνίας και Κέρκυρας). Το ερωτηματολόγιο που του υποβλήθηκε περιελάμβανε 2 ομάδες ερωτήσεων: α) γενικών στοιχείων δηλ. ηλικία, φύλο, χρόνια άσκησης επαγγέλματος, σχολή αποφοίτησης, τρόπος εργασίας και β) ειδικών πληροφοριών δηλ. σε ποιό βαθμό θεωρούν ότι χρειάζεται η συνεχιζόμενη εκπαίδευση (είναι άκρως απαραίτητη, χρειάζεται σε όλους τους τομείς, χρειάζεται σε μερικούς μόνο τομείς, δεν είναι απαραίτητη), ποιος ή ποιοί φορείς θα πρέπει να την παρέχουν (ΕΟΟ, οδοντιατρικοί σύλλογοι, πανεπιστήμιο, επιστημονικές εταιρείες, ιδιώτες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόνο το 0,3% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι δεν χρειάζεται και θόλου η συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Το 22% τη θεωρεί άκρως απαραίτητη, το 60% θεωρεί ότι χρειάζεται σε όλους τους τομείς, ενώ το 17.7% ότι χρειάζεται σε μερικούς μόνο τομείς της οδοντιατρικής. Το 49.5% πιστεύει στη συνεργασία των διαφόρων φορέων για την παροχή της. Τα ποσοστά κατά φορέα για τη μεμονωμένη παροχή (M) ή την παροχή σε συνεργασία (Σ) είναι: ΕΟΟ:Μ = 5.4% Σ = 45,8%, οδοντιατρικοί σύλλογοι: Μ = 2.5% Σ = 42.5%, πανεπιστήμιο:Μ =28% Σ = 83.5%, επιστημονικές εταιρείες: Μ = 1.6% Σ = 38.5%, ιδιώτες: Μ = 0.6% Σ = 8%. Τα χρόνια άσκησης του επαγγέλματος δεν φάνηκε να διαφοροποιούν σε βαθμό στατιστικά σημαντικό την άποψη του δείγματος για την αναγκαιότητα της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης (x2 = 7.368, dt = 4, p = 0.05). Ανάλογη είναι και η επίδραση της παραμέτρου σχολή αποφοίτησης (x2 = 4.017, df = 4, p. 0.05). Αντίθετα η περιοχή άσκησης του επαγγέλματος φαίνεται να έχει στατιστικά σημαντική επίδραση (x2= 29,32, df = 2, p = 0,01).
Συμπερασματικά σχεδόν στο σύνολό τους οι οδοντίατροι πιστεύουν σε κάποια μορφή συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και αναμένουν τη συνεργασία των διαφόρων φορέων για την παροχή της.
Hell. Stomatol. Chron., 2002;46: 17-23.
Douvitsas G., Paximada H., Lioumi E.
Composite resins is an alternative to amalgam for the restoration of posterior teeth as a result of a change in restorative strategies and fears relating to the amalgam’s toxicity and poor environmental friendliness.
Composite resins have good aesthetics, good physico- chemical properties and adhere to the dental tissues through the use of bonding agents. However, the major shortcome of composites is the failure to completely eliminate microleakage which is a result of the polymerisation contraction and of difficulties relating to the placement and adaptation of the material into the cavity. To overcome this problem a new group of composites have introduced which are proposed exclusively for the restoration of posterior teeth.
The aim of this study was to assess the microleakage of restorations with these new composites in relation to several techniques of placement.
The materials that were used in this study included: Alert (Jeneric/Pentron), Arabesk (Voco), Ariston (Vivadent), Solitair (Kulzer), Synergy compact (Coltene), Surefil (Dentsply) -which are all composites proposed for the restoration of posterior teeth- Spectrum (Dentsply) -a hybrid composite used for restoration of posterior and anterior teeth and a flowable composite Tetric flow (Vivadent) which is used together with Tetric ceram (Vivadent). Each composite was used with the accompanying bonding agent proposed from the company.
Class Il cavities were prepared with a cylindrical diamond bur (DB306FG Dentatus) on teeth free of caries. The cavities had their cervical margin situated on enamel in group A and on cementum in group B. The restoration of the cavities was performed according to the manufacturers instructions for each material. The teeth were stored individually into water at 37° C for 24 hours. They were covered with one layer of nail varnish except from the restoration and 1 mm border around it. Then they were placed into an aqueous solution of basic fuccin 2% for 24 hours. The teeth were washed and were cut longitudinally in a microslice machine. The assessment of the degree of leakage of the dye at the cervical and occlusal margin was done under a microscope. There were significant differences in the depth of penetration of the dye between the composites tested. Surefil and Spectrum showed the lowest depth of penetration of the dye whereas Ariston and Arabesk showed the highest.
The purpose of this study was to estimate the criteria of dental patients for the choice of their dentist. We asked patients to complete questionnaires including information about patient's age, sex, education, social insurance, if he avoids dentist or not, if he avoids why, and what criteria he uses for the selection of his dentist. 205 questionnaires were completed. The results show that 76 of 205 people in the study avoid dentist for mainly three reasons: Fear (45%), cost (21%), inconvenient working hours (17%). Factors as sex, age, education do not seem to affect the answer «do you avoid dentists». However for the reasons they avoid dentist there are differences depending on sex or age. Women answered more often they avoid dentist for fear but this difference was not statistically significant. In younger age group (age less than 35 years) also fear was the most frequent answer (60%). The criteria for the selection of their dentist were mainly «recommendation of friends or relatives» (68%), followed by «an erea of practice» (13%), and the rest in small percentages.
Hellenic Dental Journal 1997, 7:15-22
E. Lioumi, E. Symeonides, P. Lagouvardos
Compomer materials or Ionomer Modified Composite Resins, are the evolution of Glass Ionomers and they seem to look like more to composites than to glass lonomer materials. In this study, the effect of water, alcohol and lactic acid as a storage medium for 7, 14 and 21 days, upon the microhardness of three materials (compomer included), was assessed.
The results showed that within the water, the compomer material (Dyract) increases its microhardness even from the first week, a behaviour identical to composite resin (APH). Within the lactic acid, the compomer showed a decrease in microhardness, small in the first week, but evident in the second and third, a behaviour similar to the photocured glass ionomer (Photac-Fil). Within alcohol all the materials showed a decrease in microhardness but the compomer material the greatest of all.
In conclusion, the compomer material seem to suffer a lot in an alcoholic and in an acid environment, at least in the same degree as the photocured glass ionomers. From that point of view the compomer material does not seem to look like more to a composite than to a glass ionomer material.
Hellenic Dental Journal 1995
E. Symeonides, E. Lioumi, P. Lagouvardos
Aims of this study were the measurement of curing light intensity and curing ability in relation to an increase of the light tip distance from the composite surface, during polymerization. Several curing lights were measured for their light intensity, as the distance of the tip was increasing from 0 mm to 10 mm. The results revealed that the light intensity of most curing lights dropped below 300 mW/cm² at a distance of 8 mm, but some of them dropped already from the 4 mm distance. Degree of composite polymerization as measured by the microhardness test, found to be decreased up to 71% on the surface and up to 36% on the bottom of a 3 mm thick material, at a tip distance of 8 mm. Additional polymerization of the top surface of the material, for a total of 90 sec, did not proved able to give back the full microhardness, of the top surface of the material at distances more than 4 mm and of the bottom surface at all distances.
Hellenic Dental Journal 1993,
E. Lioumi, P. Nikolakopoulou, P. Lagouvardos
Articles on high-speed rotary cutting instruments are appearing from time to time in the dental literature. The articles usually investigate the ways of using these instruments, their shape, their quality, and their cutting ability.
The precision of cutting a cavity and the quality of the prepared margins, especially by worn-out burs, are not fully investigated. The purpose of this study was to investigate these parameters.
Carbide and diamond round burs of three different sizes were used to prepare cavities on the buccal and lingual surfaces of extracted human molar teeth. The burs rotating in two different handpieces, held by hand, were used to open 32 cavities, 2 mm deep, in the enamel. The bur diameter before cutting the cavity, and the cavity diameter, were measured for all bur-handpiece combinations in selected preparations. The quality of margins in the prepared cavities was assessed by light and by scanning electron microscopy and classified into five categories. Cavities with oval shape or some indication of bur slip during preparation were also recorded.
The results indicated that: a) burs gradually wore out, b) cutting precision is affected by bur size but not by bur type, bur wear or handpiece type, c) marginal quality is affected by bur size, bur type and handpiece type but not by bur wear.
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 12(4) 229-234 1992
Χ. Τσιλίρα*, Ε. Λιούμη, Π. Λαγουβάρδος, Γερ. Δουβίτσας
Στόχος της μελέτης αυτής ήταν να ελεγχθεί η αντοχή των εμφράξεων αμαλγάματος IIης ομάδας με τη χρήση υαλοϊονομερών κονιών σαν ουδέτερα στρώματα και η σύγκρισή της μ᾿ αυτή που προκύπτει από τη χρήση άλλων κονιών. Για το σκοπό αυτό, παρασκευάσθηκαν κοιλότητες IIης ομάδας που αναπαράχθηκαν σε μεταλλικά δοκίμια δοντιών. Για την τοποθέτηση της κονίας δημιουργήθηκε αντίστοιχη ομάδα δοκιμίων με τη βάθυνση της αρχικής κοιλότητας κατά 2.6 mm και κατασκευάσθηκε ειδικό έμβολο για την ομοιόμορφη τοποθέτηση και συμπύκνωση της κονίας σε όλα τα δοκίμια. Σαν ουδέτερα στρώματα χρησιμοποιήθηκαν οι κονίες Ketac-Cem, Ketac-Silver, IRM, Durelon και Fleck’s, ενώ για την έμφραξη χρησιμοποιήθηκαν τα αμαλγάματα Amalgam-F και Tytin.
Η δοκιμασία της αντοχής των εμφράξεων έγινε 24 ώρες μετά την τοποθέτησή τους, με εφαρμογή δύναμης στο κεντρικό βοθρίο της κοιλότητας και με ταχύτητα εφαρμογής της δύναμης 0.5 mm/min.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι: α) Σ’ όλες τις περιπτώσεις οι εμφράξεις που έγιναν με Tytin είχαν μεγαλύτερες τιμές αντοχής από τις αντίστοιχες με Amalgam-F, β) Η αντοχή των εμφράξεων με κονία ήταν σημαντικά μικρότερη της αντοχής των εμφράξεων χωρίς κονία και γ) Η αντοχή των εμφράξεων με κονία κάτω από 2.5 mm αμαλγάματος, δεν παρουσιάζει ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των κονιών.
Η επίδραση του σχήματος της κοιλότητας, του χρόνου δόνησης και του χρόνου καθυστέρησης, στην αντοχή των εμφράξεων αμαλγάματος
Π. Λαγουβάρδος, Ε. Λιούμη, Χ. Τσιλίρα, Γερ. Δουβίτσας
Η άμεση συσχέτιση του χρόνου δόνησης, του χρόνου καθυστέρησης της συμπύκνωσης του αμαλγάματος και του σχήματος της κοιλότητας, ιδιαίτερα ως προς τη σχέση εύρους κιβωτιδίου εύρους ισθμού, με την αντοχή των εμφράξεων αμαλγάματος 11ης ομάδας, υπήρξαν οι στόχοι της μελέτης αυτής. Σε κοιλότητες Η ομάδας που αναπαράχθηκαν σε μεταλλικά δοκίμια δοντιών, συμπυκνώθηκαν δύο διαφορετικά αμαλγάματα (Tytin και Amalcap-F) με διαφορές: α) στο χρόνο δόνησης 3΄΄, 5΄΄ και 9΄΄, β) στο χρόνο καθυστέρησης της συμπύκνωσης του αμαλγάματος 0΄΄, 45΄΄, 90΄΄ και 135΄΄ και γ) στο σχήμα της κοιλότητας (A-Z) που αφορούσε τη σχέση εύρους όμορης επέκτασης, εύρους ισθμού και βάθους όμορου κιβωτιδιου. Η δοκιμασία αντοχής των εμφράξεων έγινε 24 ώρες μετά την τοποθέτησή τους, με την εφαρμογή δύναμης στο κεντρικό βοθρίο της κοιλότητας, σε μηχανήματα Monsanto και με ταχύτητα εφαρμογής της δύναμης 0.5 mm/min. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι: α) οι διαφορές στο χρόνος δόνησης, πάνω ή κάτω από τον προτεινόμενο (5΄΄), έχουν συνέπεια τη μείωση της αντοχής των εμφράξεων και για τα δύο αμαλγάματα, β) η καθυστέρηση της συμπύκνωσης του αμαλγάματος, μειώνει την αντοχή των εμφράξεων και για τα δύο υλικά, η μείωση όμως της αντοχής δεν αυξάνεται αναλογικά με την αύξηση του χρόνου καθυστέρησης και γ) συντηρητικές κοιλότητες με μεγάλη διαφορά στο εύρος του κιβωτιδίου από το εύρος του ισθμού, παρουσιάζουν σημαντικά μικρότερη αντοχή, ενώ μη συντηρητικές κοιλότητες δεν φαίνεται να επηρεάζονται από μια τέτοια διαφορά.
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 1990; 10(6): 383-391
Μ. Καραγεώργου, Ε. Λιούμη, Χ. Τσιλίρα, Π. Λαγουβάρδος
Η πρόληψη της τερηδόνας των μασητικών επιφανειών των δοντιών στηρίζεται στην τροποποίηση της μορφολογίας της μασητικής επιφάνειας με τη χρήση αποφρακτικών ουσιών στις οπές και σχισμές (sealants), με πολύ καλά αποτελέσματα. Η τερηδόνα σήμερα μπορεί να αντιμετωπιστεί σε πολύ αρχικά στάδια πριν να προκαλέσει εκτεταμένη καταστροφή των οδοντικών ιστών. Η καλή στοματική υγιεινή και η χρήση του φθόριου βοηθούν στην πρόληψη της τερηδόνας. Μικρές βλάβες στις λείες επιφάνειες των δοντιών μπορούν να επαναμεταλλι- κοποιηθούν με την κατάλληλη αγωγή. Η διάγνωση αρχόμενων τερηδόνων στις οπές και σχισμές παραμένει ένα δύσκολο πρόβλημα. Η χρήση των σύνθετων ρητινών και των υαλοϊονομερών κονιών βοηθά στην αντιμετώπιση των περιορισμένης έκτασης βλαβών με πραγματικά συντηρητικές παρασκευές κοιλοτήτων. Αυτή τους η χρήση μόνη ή σε συνδυασμό με αποφρακτικά των οπών και σχισμών της μασητικής επιφάνειας συμβάλλει ουσιαστικά στην αναχαίτιση της τερηδόνας, εξασθενώντας στο ελάχιστο την οδοντική ουσία.
Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά 1989; 33(4): 253-262
Ε. ΛΙΟΥΜΗ**, Α. ΣΚΟΝΔΡΑΣ*, Π. ΛΑΓΟΥΒΑΡΔΟΣ ***
Ο αριθμός των οδοντιατρικών περιοδικών και των δημοσιευόμενων σ' αυτά επιστημονικών άρθρων, γίνεται κάθε χρόνο και μεγαλύτερος. Ο κλινικός οδοντίατρος, ο ερευνητής, ο δάσκαλος αλλά και ο συντάκτης είναι σημαντικό να είναι ενήμεροι του περιεχομένου των περιοδικών. Στη μελέτη αυτή εξετάστηκε το περιεχόμενο τεσσάρων ελληνικών οδοντιατρικών περιοδικών, που καλύπτουν πάνω από το 90% των δημοσιεύσεων στο χώρο, για το διάστημα 1982/1986. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, το αντικείμενο της δημοσίευσης συνδέεται με το περιοδικό ενώ ο τύπος της δημοσίευσης συνδέεται όχι μόνο με το περιοδικό αλλά και το αντικείμενο, τον αριθμό των δημοσιεύσεων, τον αριθμό των συγγραφέων, τον όγκο της δημοσίευσης, την παρουσία πινάκων, σχεδιαγραμμάτων και εικόνων, τον αριθμό των παραπομπών και το κόστος της δημοσίευσης. Διαπιστώθηκε ακόμη, ότι η Στοματολογία είναι το συχνότερα παρουσιαζόμενο αντικείμενο (16%), οι ανασκοπήσεις είναι ο συχνότερα παρουσιαζόμενος τύπος (56.1%) και ο ένας συγγραφέας είναι ο συνηθέστερος αριθμός συγγραφέων (37.1%). Οι δημοσιεύσεις αυτές στο μεγαλύτερό τους μέρος δεν περιείχαν πίνα- κες (58.8%) ή σχεδιαγράμματα (53.7%), ενώ φωτογραφίες περιείχε το 63.8% των δημοσιεύσεων. Οι βιβλιογραφικές τέλος παραπομπές στο 87.7% αφορούσαν ξένες δημοσιεύσεις και το κόστος των άρθρων στο μεγαλύτερό τους μέρος (75.5%) ήταν μέχρι τις 8000 δρχ.
ΟΔΟΝΤΟΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣ 1988; 42: 11 - 16
Ε. Λιούμη και Δ. Φούζας
Οι υαλοϊονομερείς κονίες πρωτοπαρουσιάστηκαν το 1972, ως ένα πολλά υποσχόμενο υλικό στον οδοντιατρικό χώρο. Η ικανότητα συγκόλλησης με τους σκληρούς οδοντικούς ιστούς, η δυνατότητα απελευθέρωσης ιόντων φθορίου και η συμβατότητά τους με τον πολφό είναι οι θετικές ιδιότητες των υαλοϊονομερών κονιών. Με τη χρήση του υλικού στην κλινική πράξη διαπιστώθηκαν προβλήματα που κύρια εντοπίζονταν στην ευαισθησία τους στην υγρασία κατά τα αρχικά στάδια της πήξης και στις χαμηλές μηχανικές ιδιότητες. Οι εξελίξεις στο πολυοξύ και τη σύνθεση του γυαλιού της κονίας, αν και βελτίωσαν τις ιδιότητές τους, δεν έδωσαν υλικά που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αποκαταστάσεις στις οποίες ασκούνται υψηλές δυνάμεις. Με στόχο τη μεγαλύτερη βελτίωση, από πλευράς μηχανικών ιδιοτήτων των υαλοϊονομερών κονιών, προτάθηκε η προσθήκη μεταλλικών «ενισχυτικών» ουσιών στη σκόνη της κονίας (μεταλλικές ίνες ή κόκκοι, κόκκοι κράματος Ag για αμάλγαμα), χωρίς όμως να επιτευχθεί ο στόχος αυτός. Τελευταία εξέλιξη αποτελούν οι κεραμομεταλλικές κονίες (περιέχουν κόκκους Ag ή Au συντηγμένους στην επιφάνεια του γυαλιού της υαλοϊονομερούς κονίας). Υπάρχουν στοιχεία για τη βελτίωση των ιδιοτήτων τους και η έρευνα συνεχίζεται για την εφαρμογή τους στην κλινική πράξη.
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 1987; 7(3):139-158
Ε. Λιούμη, Π. Λαγουβάρδος
Αναπόσπαστο μέρος μιας μελέτης είναι και η παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Θα πρέπει να γίνεται με ακρίβεια και σαφήνεια δίνοντας επαρκή στοιχεία για την τεκμηρίωση των συμπερασμάτων μας επιτρέποντας συγχρόνως στον αναγνώστη να κάνει τις δικές του εκτιμήσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις το πλήθος των δεδομένων που συγκεντρώνεται είναι πολύ μεγάλο και θα πρέπει να ταξινομηθεί και να συνοψιστεί κατάλληλα προτού παρουσιαστεί. Σημαντικά μέσα για την παρουσίαση είναι οι στατιστικοί πίνακες και τα διαγράμματα. Με τους πίνακες μπορούμε να δώσουμε σε μικρό χώρο μεγάλο αριθμό αριθμητικών δεδομένων. Τα διαγράμματα χρησιμοποιούνται για τη γραφική απεικόνιση των δεδομένων, δίνοντας παραστατικά τη μορφή των σχέσεών τους. Η επιλογή κάποιου τύπου διαγράμματος, μέσα από το πλήθος των ιδεών που μπορούν να υπάρξουν, στοχεύει σ’ ένα διάγραμμα ευανάγνωστο που να δίνει με απλότητα και ακρίβεια τα επιθυμητά στοιχεία. Τέλος, η χρήση σήμερα των ηλεκτρονικών υπολογιστών έρχεται να βοηθήσει σημαντικά στη διεκπεραίωση των στοιχείων μιας παρουσίασης.
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αν και ξεκίνησαν να πειραματίζονται χειρουργοί, σύντομα ένοιωσαν την ανάγκη να συνεργαστούν και να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τους οδοντιάτρους. Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι οδοντίατροι είχαν γνώση των υλικών και τεχνικών της αποτύπωσης, της σύγκλεισης, αλλά και της κατασκευής οδοντικών προσθέσεων. Η ενδοστοματική ακινητοποίηση των καταγμάτων των γνάθων χρησιμοποιήθηκε με εξελιγμένες τεχνικές έως και τον 20ο αιώνα.
in 95%, periodontal lesions in 42% and caries in 2%, while many cases of congenital abnormalities and neoplastic lesions were observed. The dentition had modern morphological characteristics but dental health was relatively poor. Findings from the bones and teeth indicate that the population suffered from health problems and nutritional deficiency. The
peoples of Mesopotamia were deeply religious, so the theurgic and magical elements had a predominant role in the healings they sought. The myth of the tooth worm, that is associated with caries, was first
described in cuneiform tablets. They were aware of the unbearable pain caused by an inflamed pulp or a dental abscess. In the attempt to control pain, toothache and other oral diseases they applied of various medication therapies, establishing eventually a form of Materia Medica. Over the years the emphasis shifts from magical to empirical healing.
P. Lagouvardos, E. Lioumi, C. Tsilira, G. Douvitsas
A total of 156 general dental practitioners working on 27 different locations in Greece, were asked to record the reasons for placing and replacing conservative restorations, the restorative material used, patient's age and sex, teeth and surfaces involved and age of replaced restoration if that was possible. Of the recorded 2031 restorations, placed in permanent teeth, 60,2 percent were placed for the first time and 39,8 percent were replacements. In 62,5 percent of the restorations the restorative material was amalgam, in 32, 1 percent composites were used and in only 5,4 percent other material were used. The main reason for the placement of new restorations was primary caries (86,3%) while the reasons for the replacements were secondary caries (35,5%), restoration loss (12,7%), material mass fracture (9,3%) e.t.c. Finally 32,2 percent of the replaced amalgam restorations and only 14,5 percent of the replaced composite restorations, had served for more than 5 years.
Σύγχρονος Οδοντίατρος 13(4) 203216 1993
Ε. Λιούμη
Η εξέλιξη της σύνθεσης του αμαλγάματος συμβαδίζει με την καθιέρωση και εξέλιξη της ίδιας της οδοντιατρικής ως επιστήμης, που σταδιακά μεγάλωναν τις απαιτήσεις της για το υλικό αυτό. Παρόλες τις απαιτήσεις βέβαια η βελτίωση δεν θα ήταν δυνατή, αν δεν υπήρχε παράλληλη εξέλιξη στις βασικές επιστήμες και η διεύρυνση των γνώσεων της μεταλλουργίας.
Η όλη πορεία της εξέλιξης θα μπορούσε να διακριθεί σε τέσσερις περιόδους: 1) από το μεσαίωνα ως και τον πρώτο πόλεμο για το αμάλγαμα, 2) στη συνέχεια μέχρι και τη θέσπιση της πρώτης προδιαγραφής για το αμάλγαμα, 3) από τη θέσπιση της πρώτης προδιαγραφής έως την αναθεώρηση του 1977 και 4) από την αναθεώρηση του 1977 ως τις ημέρες μας.
Το υλικό που συναντάμε στα πρώτα χρόνια της περιόδου αποτελείται από βισμούθιο, μόλυβδο, κασσίτερο και υδράργυρο, το οποίο γίνονταν εύπλαστο με τη θέρμανσή του στους 63° C.
Η σύνθεση του περνά από πολλές μορφές, αμαλγάματα αργύρου-χαλκού, αμαλγάματα αργύρου-κασσίτερου, αμαλγάματα χαλκού. Ο Black προτείνει τη σύνθεση άργυρος 68%, κασσίτερος 28-30%, χαλκός 3-5% και ψευδάργυρος 1%. Η σύνθεση αυτή καθιερώθηκε με την πρώτη προδιαγραφή, η οποία όριζε σαφώς τα στοιχεία που έπρεπε να περιλαμβάνονται στη σύνθεση, τη μεταξύ τους αναλογία και τις μεθόδους ελέγχου του υλικού.
Στην τέταρτη περίοδο σπάει το φράγμα της αναλογίας και του είδους των περιεχόμενων στοιχείων στο κράμα με χαρακτηριστική την αύξηση της αναλογίας του χαλκού και την προσθήκη και άλλων στοιχείων με στόχους είτε: 1) τη βελτίωση της συμπεριφοράς του κράματος στη διάβρωση (παλλάδιο, λευκόχρυσος, ίνδιο), ή 2) την απόδοση στο υλικό αντιτερηδονογόνας δρά σης, όπως με την προσθήκη φθορίου, ή 3) με αφορμή την πιθανή τοξική δράση του, λόγω της απελευθέρωσης του περιεχόμενου υδράργυρου, προσθήκη στοιχείων, όπως το σελήνιο και το ίνδιο για τη δεύσμευση του ελεύθερου υδράργυρου. Με αφορμή αυτήν ακριβώς την πιθανή τοξική δράση, προτάθηκε η αντικατάσταση του υδράργυρου από υγρά κράματα Γαλλίου για τη δημιουργία ενός εύπλαστου μεταλλικού εμφρακτικού υλικού, το οποίο όμως δεν μπορεί πλέον να χαρακτηρισθεί ως αμάλγαμα, αφού εξορισμού το αμάλγαμα είναι κράμα που σχηματίζει ο υδράργυρος.
Σύγχρονος Οδοντίατρος 2002; 22(2): 100-109
Γ. Δουβίτσας, Δ. Πιτσινίγκος, Ε. Λιούμη
Οι τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίζονται από μια ραγδαία εξέλιξη της οδοντιατρικής. Το γεγονός αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη συνεχή εισαγωγή στην κλινική πράξη νέων υλικών και τεχνικών, τα οποία ο οδοντίατρος πρέπει να γνωρίζει προκειμένου να είναι ανταγωνιστικός προς τους άλλους συναδέλφους του και συγχρόνως να προσφέρει υψηλής ποιότητας περίθαλψη. Ως εκ τούτου είναι αναγκαίο να υπάρχει συνεχιζόμενη ενημέρωση - εκπαίδευση του κλινικού μετά την αποφοίτηση.
Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να εκτιμηθεί το κατά πόσο θεωρείται αναγκαία από τους κλινικούς η συνεχιζόμενη εκπαίδευση, όπως επίσης και ποιός θεωρούν ότι είναι ο πλέον κατάλληλος φορέας για την παροχή της.
Το υλικό της εργασίας συγκεντρώθηκε από τις απαντήσεις 314 συναδέλφων από τέσσερις οδοντιατρικούς συλλόγους της χώρας (Αττικής, Θεσπρωτίας, Μεσσηνίας και Κέρκυρας). Το ερωτηματολόγιο που του υποβλήθηκε περιελάμβανε 2 ομάδες ερωτήσεων: α) γενικών στοιχείων δηλ. ηλικία, φύλο, χρόνια άσκησης επαγγέλματος, σχολή αποφοίτησης, τρόπος εργασίας και β) ειδικών πληροφοριών δηλ. σε ποιό βαθμό θεωρούν ότι χρειάζεται η συνεχιζόμενη εκπαίδευση (είναι άκρως απαραίτητη, χρειάζεται σε όλους τους τομείς, χρειάζεται σε μερικούς μόνο τομείς, δεν είναι απαραίτητη), ποιος ή ποιοί φορείς θα πρέπει να την παρέχουν (ΕΟΟ, οδοντιατρικοί σύλλογοι, πανεπιστήμιο, επιστημονικές εταιρείες, ιδιώτες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόνο το 0,3% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι δεν χρειάζεται και θόλου η συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Το 22% τη θεωρεί άκρως απαραίτητη, το 60% θεωρεί ότι χρειάζεται σε όλους τους τομείς, ενώ το 17.7% ότι χρειάζεται σε μερικούς μόνο τομείς της οδοντιατρικής. Το 49.5% πιστεύει στη συνεργασία των διαφόρων φορέων για την παροχή της. Τα ποσοστά κατά φορέα για τη μεμονωμένη παροχή (M) ή την παροχή σε συνεργασία (Σ) είναι: ΕΟΟ:Μ = 5.4% Σ = 45,8%, οδοντιατρικοί σύλλογοι: Μ = 2.5% Σ = 42.5%, πανεπιστήμιο:Μ =28% Σ = 83.5%, επιστημονικές εταιρείες: Μ = 1.6% Σ = 38.5%, ιδιώτες: Μ = 0.6% Σ = 8%. Τα χρόνια άσκησης του επαγγέλματος δεν φάνηκε να διαφοροποιούν σε βαθμό στατιστικά σημαντικό την άποψη του δείγματος για την αναγκαιότητα της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης (x2 = 7.368, dt = 4, p = 0.05). Ανάλογη είναι και η επίδραση της παραμέτρου σχολή αποφοίτησης (x2 = 4.017, df = 4, p. 0.05). Αντίθετα η περιοχή άσκησης του επαγγέλματος φαίνεται να έχει στατιστικά σημαντική επίδραση (x2= 29,32, df = 2, p = 0,01).
Συμπερασματικά σχεδόν στο σύνολό τους οι οδοντίατροι πιστεύουν σε κάποια μορφή συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και αναμένουν τη συνεργασία των διαφόρων φορέων για την παροχή της.
Hell. Stomatol. Chron., 2002;46: 17-23.
Douvitsas G., Paximada H., Lioumi E.
Composite resins is an alternative to amalgam for the restoration of posterior teeth as a result of a change in restorative strategies and fears relating to the amalgam’s toxicity and poor environmental friendliness.
Composite resins have good aesthetics, good physico- chemical properties and adhere to the dental tissues through the use of bonding agents. However, the major shortcome of composites is the failure to completely eliminate microleakage which is a result of the polymerisation contraction and of difficulties relating to the placement and adaptation of the material into the cavity. To overcome this problem a new group of composites have introduced which are proposed exclusively for the restoration of posterior teeth.
The aim of this study was to assess the microleakage of restorations with these new composites in relation to several techniques of placement.
The materials that were used in this study included: Alert (Jeneric/Pentron), Arabesk (Voco), Ariston (Vivadent), Solitair (Kulzer), Synergy compact (Coltene), Surefil (Dentsply) -which are all composites proposed for the restoration of posterior teeth- Spectrum (Dentsply) -a hybrid composite used for restoration of posterior and anterior teeth and a flowable composite Tetric flow (Vivadent) which is used together with Tetric ceram (Vivadent). Each composite was used with the accompanying bonding agent proposed from the company.
Class Il cavities were prepared with a cylindrical diamond bur (DB306FG Dentatus) on teeth free of caries. The cavities had their cervical margin situated on enamel in group A and on cementum in group B. The restoration of the cavities was performed according to the manufacturers instructions for each material. The teeth were stored individually into water at 37° C for 24 hours. They were covered with one layer of nail varnish except from the restoration and 1 mm border around it. Then they were placed into an aqueous solution of basic fuccin 2% for 24 hours. The teeth were washed and were cut longitudinally in a microslice machine. The assessment of the degree of leakage of the dye at the cervical and occlusal margin was done under a microscope. There were significant differences in the depth of penetration of the dye between the composites tested. Surefil and Spectrum showed the lowest depth of penetration of the dye whereas Ariston and Arabesk showed the highest.
The purpose of this study was to estimate the criteria of dental patients for the choice of their dentist. We asked patients to complete questionnaires including information about patient's age, sex, education, social insurance, if he avoids dentist or not, if he avoids why, and what criteria he uses for the selection of his dentist. 205 questionnaires were completed. The results show that 76 of 205 people in the study avoid dentist for mainly three reasons: Fear (45%), cost (21%), inconvenient working hours (17%). Factors as sex, age, education do not seem to affect the answer «do you avoid dentists». However for the reasons they avoid dentist there are differences depending on sex or age. Women answered more often they avoid dentist for fear but this difference was not statistically significant. In younger age group (age less than 35 years) also fear was the most frequent answer (60%). The criteria for the selection of their dentist were mainly «recommendation of friends or relatives» (68%), followed by «an erea of practice» (13%), and the rest in small percentages.
Hellenic Dental Journal 1997, 7:15-22
E. Lioumi, E. Symeonides, P. Lagouvardos
Compomer materials or Ionomer Modified Composite Resins, are the evolution of Glass Ionomers and they seem to look like more to composites than to glass lonomer materials. In this study, the effect of water, alcohol and lactic acid as a storage medium for 7, 14 and 21 days, upon the microhardness of three materials (compomer included), was assessed.
The results showed that within the water, the compomer material (Dyract) increases its microhardness even from the first week, a behaviour identical to composite resin (APH). Within the lactic acid, the compomer showed a decrease in microhardness, small in the first week, but evident in the second and third, a behaviour similar to the photocured glass ionomer (Photac-Fil). Within alcohol all the materials showed a decrease in microhardness but the compomer material the greatest of all.
In conclusion, the compomer material seem to suffer a lot in an alcoholic and in an acid environment, at least in the same degree as the photocured glass ionomers. From that point of view the compomer material does not seem to look like more to a composite than to a glass ionomer material.
Hellenic Dental Journal 1995
E. Symeonides, E. Lioumi, P. Lagouvardos
Aims of this study were the measurement of curing light intensity and curing ability in relation to an increase of the light tip distance from the composite surface, during polymerization. Several curing lights were measured for their light intensity, as the distance of the tip was increasing from 0 mm to 10 mm. The results revealed that the light intensity of most curing lights dropped below 300 mW/cm² at a distance of 8 mm, but some of them dropped already from the 4 mm distance. Degree of composite polymerization as measured by the microhardness test, found to be decreased up to 71% on the surface and up to 36% on the bottom of a 3 mm thick material, at a tip distance of 8 mm. Additional polymerization of the top surface of the material, for a total of 90 sec, did not proved able to give back the full microhardness, of the top surface of the material at distances more than 4 mm and of the bottom surface at all distances.
Hellenic Dental Journal 1993,
E. Lioumi, P. Nikolakopoulou, P. Lagouvardos
Articles on high-speed rotary cutting instruments are appearing from time to time in the dental literature. The articles usually investigate the ways of using these instruments, their shape, their quality, and their cutting ability.
The precision of cutting a cavity and the quality of the prepared margins, especially by worn-out burs, are not fully investigated. The purpose of this study was to investigate these parameters.
Carbide and diamond round burs of three different sizes were used to prepare cavities on the buccal and lingual surfaces of extracted human molar teeth. The burs rotating in two different handpieces, held by hand, were used to open 32 cavities, 2 mm deep, in the enamel. The bur diameter before cutting the cavity, and the cavity diameter, were measured for all bur-handpiece combinations in selected preparations. The quality of margins in the prepared cavities was assessed by light and by scanning electron microscopy and classified into five categories. Cavities with oval shape or some indication of bur slip during preparation were also recorded.
The results indicated that: a) burs gradually wore out, b) cutting precision is affected by bur size but not by bur type, bur wear or handpiece type, c) marginal quality is affected by bur size, bur type and handpiece type but not by bur wear.
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 12(4) 229-234 1992
Χ. Τσιλίρα*, Ε. Λιούμη, Π. Λαγουβάρδος, Γερ. Δουβίτσας
Στόχος της μελέτης αυτής ήταν να ελεγχθεί η αντοχή των εμφράξεων αμαλγάματος IIης ομάδας με τη χρήση υαλοϊονομερών κονιών σαν ουδέτερα στρώματα και η σύγκρισή της μ᾿ αυτή που προκύπτει από τη χρήση άλλων κονιών. Για το σκοπό αυτό, παρασκευάσθηκαν κοιλότητες IIης ομάδας που αναπαράχθηκαν σε μεταλλικά δοκίμια δοντιών. Για την τοποθέτηση της κονίας δημιουργήθηκε αντίστοιχη ομάδα δοκιμίων με τη βάθυνση της αρχικής κοιλότητας κατά 2.6 mm και κατασκευάσθηκε ειδικό έμβολο για την ομοιόμορφη τοποθέτηση και συμπύκνωση της κονίας σε όλα τα δοκίμια. Σαν ουδέτερα στρώματα χρησιμοποιήθηκαν οι κονίες Ketac-Cem, Ketac-Silver, IRM, Durelon και Fleck’s, ενώ για την έμφραξη χρησιμοποιήθηκαν τα αμαλγάματα Amalgam-F και Tytin.
Η δοκιμασία της αντοχής των εμφράξεων έγινε 24 ώρες μετά την τοποθέτησή τους, με εφαρμογή δύναμης στο κεντρικό βοθρίο της κοιλότητας και με ταχύτητα εφαρμογής της δύναμης 0.5 mm/min.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι: α) Σ’ όλες τις περιπτώσεις οι εμφράξεις που έγιναν με Tytin είχαν μεγαλύτερες τιμές αντοχής από τις αντίστοιχες με Amalgam-F, β) Η αντοχή των εμφράξεων με κονία ήταν σημαντικά μικρότερη της αντοχής των εμφράξεων χωρίς κονία και γ) Η αντοχή των εμφράξεων με κονία κάτω από 2.5 mm αμαλγάματος, δεν παρουσιάζει ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των κονιών.
Η επίδραση του σχήματος της κοιλότητας, του χρόνου δόνησης και του χρόνου καθυστέρησης, στην αντοχή των εμφράξεων αμαλγάματος
Π. Λαγουβάρδος, Ε. Λιούμη, Χ. Τσιλίρα, Γερ. Δουβίτσας
Η άμεση συσχέτιση του χρόνου δόνησης, του χρόνου καθυστέρησης της συμπύκνωσης του αμαλγάματος και του σχήματος της κοιλότητας, ιδιαίτερα ως προς τη σχέση εύρους κιβωτιδίου εύρους ισθμού, με την αντοχή των εμφράξεων αμαλγάματος 11ης ομάδας, υπήρξαν οι στόχοι της μελέτης αυτής. Σε κοιλότητες Η ομάδας που αναπαράχθηκαν σε μεταλλικά δοκίμια δοντιών, συμπυκνώθηκαν δύο διαφορετικά αμαλγάματα (Tytin και Amalcap-F) με διαφορές: α) στο χρόνο δόνησης 3΄΄, 5΄΄ και 9΄΄, β) στο χρόνο καθυστέρησης της συμπύκνωσης του αμαλγάματος 0΄΄, 45΄΄, 90΄΄ και 135΄΄ και γ) στο σχήμα της κοιλότητας (A-Z) που αφορούσε τη σχέση εύρους όμορης επέκτασης, εύρους ισθμού και βάθους όμορου κιβωτιδιου. Η δοκιμασία αντοχής των εμφράξεων έγινε 24 ώρες μετά την τοποθέτησή τους, με την εφαρμογή δύναμης στο κεντρικό βοθρίο της κοιλότητας, σε μηχανήματα Monsanto και με ταχύτητα εφαρμογής της δύναμης 0.5 mm/min. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι: α) οι διαφορές στο χρόνος δόνησης, πάνω ή κάτω από τον προτεινόμενο (5΄΄), έχουν συνέπεια τη μείωση της αντοχής των εμφράξεων και για τα δύο αμαλγάματα, β) η καθυστέρηση της συμπύκνωσης του αμαλγάματος, μειώνει την αντοχή των εμφράξεων και για τα δύο υλικά, η μείωση όμως της αντοχής δεν αυξάνεται αναλογικά με την αύξηση του χρόνου καθυστέρησης και γ) συντηρητικές κοιλότητες με μεγάλη διαφορά στο εύρος του κιβωτιδίου από το εύρος του ισθμού, παρουσιάζουν σημαντικά μικρότερη αντοχή, ενώ μη συντηρητικές κοιλότητες δεν φαίνεται να επηρεάζονται από μια τέτοια διαφορά.
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 1990; 10(6): 383-391
Μ. Καραγεώργου, Ε. Λιούμη, Χ. Τσιλίρα, Π. Λαγουβάρδος
Η πρόληψη της τερηδόνας των μασητικών επιφανειών των δοντιών στηρίζεται στην τροποποίηση της μορφολογίας της μασητικής επιφάνειας με τη χρήση αποφρακτικών ουσιών στις οπές και σχισμές (sealants), με πολύ καλά αποτελέσματα. Η τερηδόνα σήμερα μπορεί να αντιμετωπιστεί σε πολύ αρχικά στάδια πριν να προκαλέσει εκτεταμένη καταστροφή των οδοντικών ιστών. Η καλή στοματική υγιεινή και η χρήση του φθόριου βοηθούν στην πρόληψη της τερηδόνας. Μικρές βλάβες στις λείες επιφάνειες των δοντιών μπορούν να επαναμεταλλι- κοποιηθούν με την κατάλληλη αγωγή. Η διάγνωση αρχόμενων τερηδόνων στις οπές και σχισμές παραμένει ένα δύσκολο πρόβλημα. Η χρήση των σύνθετων ρητινών και των υαλοϊονομερών κονιών βοηθά στην αντιμετώπιση των περιορισμένης έκτασης βλαβών με πραγματικά συντηρητικές παρασκευές κοιλοτήτων. Αυτή τους η χρήση μόνη ή σε συνδυασμό με αποφρακτικά των οπών και σχισμών της μασητικής επιφάνειας συμβάλλει ουσιαστικά στην αναχαίτιση της τερηδόνας, εξασθενώντας στο ελάχιστο την οδοντική ουσία.
Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά 1989; 33(4): 253-262
Ε. ΛΙΟΥΜΗ**, Α. ΣΚΟΝΔΡΑΣ*, Π. ΛΑΓΟΥΒΑΡΔΟΣ ***
Ο αριθμός των οδοντιατρικών περιοδικών και των δημοσιευόμενων σ' αυτά επιστημονικών άρθρων, γίνεται κάθε χρόνο και μεγαλύτερος. Ο κλινικός οδοντίατρος, ο ερευνητής, ο δάσκαλος αλλά και ο συντάκτης είναι σημαντικό να είναι ενήμεροι του περιεχομένου των περιοδικών. Στη μελέτη αυτή εξετάστηκε το περιεχόμενο τεσσάρων ελληνικών οδοντιατρικών περιοδικών, που καλύπτουν πάνω από το 90% των δημοσιεύσεων στο χώρο, για το διάστημα 1982/1986. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, το αντικείμενο της δημοσίευσης συνδέεται με το περιοδικό ενώ ο τύπος της δημοσίευσης συνδέεται όχι μόνο με το περιοδικό αλλά και το αντικείμενο, τον αριθμό των δημοσιεύσεων, τον αριθμό των συγγραφέων, τον όγκο της δημοσίευσης, την παρουσία πινάκων, σχεδιαγραμμάτων και εικόνων, τον αριθμό των παραπομπών και το κόστος της δημοσίευσης. Διαπιστώθηκε ακόμη, ότι η Στοματολογία είναι το συχνότερα παρουσιαζόμενο αντικείμενο (16%), οι ανασκοπήσεις είναι ο συχνότερα παρουσιαζόμενος τύπος (56.1%) και ο ένας συγγραφέας είναι ο συνηθέστερος αριθμός συγγραφέων (37.1%). Οι δημοσιεύσεις αυτές στο μεγαλύτερό τους μέρος δεν περιείχαν πίνα- κες (58.8%) ή σχεδιαγράμματα (53.7%), ενώ φωτογραφίες περιείχε το 63.8% των δημοσιεύσεων. Οι βιβλιογραφικές τέλος παραπομπές στο 87.7% αφορούσαν ξένες δημοσιεύσεις και το κόστος των άρθρων στο μεγαλύτερό τους μέρος (75.5%) ήταν μέχρι τις 8000 δρχ.
ΟΔΟΝΤΟΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟΣ 1988; 42: 11 - 16
Ε. Λιούμη και Δ. Φούζας
Οι υαλοϊονομερείς κονίες πρωτοπαρουσιάστηκαν το 1972, ως ένα πολλά υποσχόμενο υλικό στον οδοντιατρικό χώρο. Η ικανότητα συγκόλλησης με τους σκληρούς οδοντικούς ιστούς, η δυνατότητα απελευθέρωσης ιόντων φθορίου και η συμβατότητά τους με τον πολφό είναι οι θετικές ιδιότητες των υαλοϊονομερών κονιών. Με τη χρήση του υλικού στην κλινική πράξη διαπιστώθηκαν προβλήματα που κύρια εντοπίζονταν στην ευαισθησία τους στην υγρασία κατά τα αρχικά στάδια της πήξης και στις χαμηλές μηχανικές ιδιότητες. Οι εξελίξεις στο πολυοξύ και τη σύνθεση του γυαλιού της κονίας, αν και βελτίωσαν τις ιδιότητές τους, δεν έδωσαν υλικά που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αποκαταστάσεις στις οποίες ασκούνται υψηλές δυνάμεις. Με στόχο τη μεγαλύτερη βελτίωση, από πλευράς μηχανικών ιδιοτήτων των υαλοϊονομερών κονιών, προτάθηκε η προσθήκη μεταλλικών «ενισχυτικών» ουσιών στη σκόνη της κονίας (μεταλλικές ίνες ή κόκκοι, κόκκοι κράματος Ag για αμάλγαμα), χωρίς όμως να επιτευχθεί ο στόχος αυτός. Τελευταία εξέλιξη αποτελούν οι κεραμομεταλλικές κονίες (περιέχουν κόκκους Ag ή Au συντηγμένους στην επιφάνεια του γυαλιού της υαλοϊονομερούς κονίας). Υπάρχουν στοιχεία για τη βελτίωση των ιδιοτήτων τους και η έρευνα συνεχίζεται για την εφαρμογή τους στην κλινική πράξη.
ΣΥΓΧ. ΟΔΟΝΤ. 1987; 7(3):139-158
Ε. Λιούμη, Π. Λαγουβάρδος
Αναπόσπαστο μέρος μιας μελέτης είναι και η παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Θα πρέπει να γίνεται με ακρίβεια και σαφήνεια δίνοντας επαρκή στοιχεία για την τεκμηρίωση των συμπερασμάτων μας επιτρέποντας συγχρόνως στον αναγνώστη να κάνει τις δικές του εκτιμήσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις το πλήθος των δεδομένων που συγκεντρώνεται είναι πολύ μεγάλο και θα πρέπει να ταξινομηθεί και να συνοψιστεί κατάλληλα προτού παρουσιαστεί. Σημαντικά μέσα για την παρουσίαση είναι οι στατιστικοί πίνακες και τα διαγράμματα. Με τους πίνακες μπορούμε να δώσουμε σε μικρό χώρο μεγάλο αριθμό αριθμητικών δεδομένων. Τα διαγράμματα χρησιμοποιούνται για τη γραφική απεικόνιση των δεδομένων, δίνοντας παραστατικά τη μορφή των σχέσεών τους. Η επιλογή κάποιου τύπου διαγράμματος, μέσα από το πλήθος των ιδεών που μπορούν να υπάρξουν, στοχεύει σ’ ένα διάγραμμα ευανάγνωστο που να δίνει με απλότητα και ακρίβεια τα επιθυμητά στοιχεία. Τέλος, η χρήση σήμερα των ηλεκτρονικών υπολογιστών έρχεται να βοηθήσει σημαντικά στη διεκπεραίωση των στοιχείων μιας παρουσίασης.
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αν και ξεκίνησαν να πειραματίζονται χειρουργοί, σύντομα ένοιωσαν την ανάγκη να συνεργαστούν και να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τους οδοντιάτρους. Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι οδοντίατροι είχαν γνώση των υλικών και τεχνικών της αποτύπωσης, της σύγκλεισης, αλλά και της κατασκευής οδοντικών προσθέσεων. Η ενδοστοματική ακινητοποίηση των καταγμάτων των γνάθων χρησιμοποιήθηκε με εξελιγμένες τεχνικές έως και τον 20ο αιώνα.