Հայերեն

Արտասանություն

ՄՀԱ: [ɑnɑˈpɑt]

վանկեր՝ ա•նա•պատ

Ստուգաբանություն

Իրանական փոխառություն, պահլավերեն` anāpāt, պազենդերեն` anāwādān, պարսկերեն՝ نااُناد nā ābād, «անշեն անբնակ» իմաստով, որոնք պահլավերեն՝ āpātān, պազենդերեն՝ āwādān, պարսկերեն՝ ٱباد ābād, ٱبادان ābādān` «շեն, բնակյալ» բառերի հակառակ իմաստ ունեն։ Ապատ արմատը հայերենում առանձին օգտագործվում է մի շարք հատուկ անուններում՝ Վաղարշապատ, Սարդարապատ և այլն։

Գոյական

ընդարձակ չորային տարածություն՝ տեղումների աննշան քանակով, ջերմության շեշտակի փոփոխություններով և աղքատիկ բուսականությամբ ◆ Անապատը դեղին քղանցքըն է փռել։ (Ավետիք Իսահակյան)
ամայի՝ ոչ շեն՝ անբնակ վայր ◆ Անապատ դառնալ։
կործանված, ավերված, հողին հավասարեցված (բնակավայրի մասին)
բովանդակազուրկ, դատարկ, անկենդան (բան)։ ◆ Այդ դու ես, հոգյակ, Որ ծագում ես լույս Այս խավարի մեջ անապատ կյանքիս։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
դատարկություն (հոգու) (փխբ․) ◆ Իրենց հոգու անապատից խուսափում են խուռներամ Հովհաննես Թումանյան
անբնակ վայր՝ որտեղ ապրում էին ճգնավորները (հնց․) ◆ Միթե արդարև ավելի լավ չի մտնեք ժողովրդի մեջ, ծառայել նրա բարոյական ու մտավոր շահերին, քան թե ապարդյուն ճգնել անապատում։
այդպիսի տեղում հաստատված վանք, մենաստան
(երկրբ․) լանդշաֆտի (բնապատկերի) տեսակ, որը ձևավորվել է ցամաքային բույսերի զարգացման համար անբարենպաստ պայմաններում՝ խոնավության պակասության (չոր անապատներ), ջերմաստիճանի պակասության (սառը անապատներ)

Հոմանիշներ

ավազուտ
տափաստան, բացաստան (հզվդ․)
միայնատուն, վանք

Արտահայտություններ

անապատ դառնալ ― ամայանալ
անապատ դարձնել ― ամայացնել

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ desert գերմաներեն՝ wüste դանիերեն՝ թուրքերեն՝ çöl, sahra իսպաներեն՝ desierto, zona árida իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ deserto ռուսերեն՝ пустыня (ru) ‎(pustynja), скит (ru) ‎(skit), пустынь (ru) ‎(pustynʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝ désert

Ածական

կործանված, ավերված, հողին հավասարեցված (բնակավայրի մասին)
անբովանդակ, դատարկ, անիմաստ
զուրկ, թափուր, դատարկ (հնց․) (գրք․)

Հոմանիշներ

անբնակ, ամայի, անշեն, անմարդաբնակ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ wilderness գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ пустынный (ru) ‎(pustynnyj), бесплодный (ru) ‎(besplodnyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։
Հողմիկ Սարգսյան, Ռուզաննա Սարգսյան, Երկրաբանական տերմինների եռալեզու հանրագիտական բառարան, Երևան, «Զանգակ», 2014 — 672 էջ։