De mulieribus claris
De mulieribus claris լատին․՝ De Mulieribus Claris | |
|---|---|
 | |
| Հեղինակ | Ջովաննի Բոկաչչո |
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | կենսագրական բառարան |
| Բնօրինակ լեզու | միջնադարյան լատիներեն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 1362 |
| Երկիր | Իտալիա |
| Հրատարակման տարեթիվ | մոտ 14-րդ դար |
 De mulieribus claris Վիքիպահեստում | |
«De mulieribus claris», «De claris mulieribus» («Նշանավոր կանանց մասին»), իտալական Վերածննդի ականավոր ներկայացուցիչ, նորավեպերի հանրահայտ ժողովածուի՝ «Դեկամերոն» գրքի հեղինակ Ջովաննի Բոկաչչոյի (1313 - 1375) աշխատությունը, որի մեջ ամփոփված են 106 կանանց կենսագրություններ՝ սկսած մարդկության նախամայր Թվայից մինչև Նեապոլի թագուհի Իոաննան։ Արևմտյան գրականությունների պատմության մեջ դա առաջին ժողովածուն է, որն ամբողջությամբ նվիրված է բացառապես կանանց կենսագրություններին։ Ընդ որում՝ առաքինի գործերով ու արարքներով աչքի ընկած կանանց ոչ ծավալուն կենսագրականների կողքին հեղինակը տեղ է հատկացրել նաև արատավոր վարքուբարքի տեր կանանց հակիրճ կենսագրականներին։ Աշխատության առաջաբանում նա նշել է, որ ինքը այն հույսն է փայփայում, թե լավը ընդօրինակության կարժանանա, իսկ վատը կդատապարտվի ու կմերժվի ընթերցողների կողմից[1]։
«De mulieribus claris»-ը գրված է լատիներեն[2]։ Գիրքը չափազանց մեծ ժողովրդականություն է վայելել ու լայնորեն տարածվել հատկապես 14-16-րդ դարերում։
Բոկաչչոն պատրաստել է նաև նշանավոր այրերի կենսագրությունների ժողովածու՝ De Casibus Virorum Illustrium («Նշանավոր այրերի ճակատագրերը») խորագրով։ Նա խոստովանել է, որ նշանավոր անձանց կենսագրությունների վերոնշյալ երկու ժողովածուները կազմելիս ինքը ներշնչվել է Պետրարկայի De Viris Illustribus գրքից[3]։
Կենսագրությունների ցանկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| № | Անունը՝ լատիներեն | Անունը՝ հայերեն[4] | Նշումներ | Պատկեր |
|---|---|---|---|---|
| 1 | I. De Eva parente prima. | Եվա՝ մարդկության նախամայր |
 | |
| 2 | II. De Semiramide regina Assyriorum. | Շամիրամ՝ ասորեստանցիների թագուհի |
 | |
| 3 | III. De Opi Saturni coniuge. | Օպա՝ Սատուռնի կինը | հինհռոմեական դիցուհի |
 |
| 4 | IV. De Iunone regnorum dea | Յունոնա՝ գերագույն դիցուհի | հինհռոմեական դիցուհի |
 |
| 5 | V. De Cerere dea frugum et Syculorum regina. | Ցերերա | հինհռոմեական դիցուհի |
 |
| 6 | VI. De Minerva. | Միներվա՝ | հինհռոմեական դիցուհի |
 |
| 7 | VII. De Venere Cypriorum regina. | Վեներա՝ Կիպրոսի թագուհի | հինհռոմեական դիցուհի |
 |
| 8 | VIII. De Yside regina atque dea Egyptiorum. | Իսիս՝ Եգիպտոսի թագուհի և աստվածուհի | եգիպտական և հինհռոմեական դիցուհի |
 |
| 9 | IX. De Europa Cretensium regina. | Եվրոպա՝ Կրետեի թագուհի |
 | |
| 10 | X. De Lybia regina Lybie. | Լիբյա՝ Լիբիայի թագուհի |
 | |
| 11-12 | XI, XII. De Marpesia et Lampedone reginis Amazonum. | Մարպեսիա և Լամպեդո՝ ամազոնուհիների թագուհիներ |
 | |
| 13 | XIII. De Tisbe babilonia virgine. | Պիրամ ու բաբելոնյան կույս Թիսբե |
 | |
| 14 | XIV. De Ypermestra Argivorum regina et sacerdote Iunonis. | Հիպերմեստրա՝ արգիվցիների թագուհի ու Յունոնայի քրմուհի |
 | |
| 15 | XV. De Nyobe regina Thebanorum. | Նիոբե՝ Թեբեի թագուհի |
 | |
| 16 | XVI. De Ysiphile regina Lemni. | Հիպսիպիլա՝ Լեմնոսի թագուհի |
 | |
| 17 | XVII. De Medea regina Colcorum. | Մեդեա՝ Կողքիսի թագուհի |
 | |
| 18 | XVIII. De Aragne colophonia muliere. | Արախնա՝ Կոլոֆոսյան ջուլհակուհի |
 | |
| 19-20 | XIX, XX. De Orythia et Anthiope reginis Amazonum. | Օրիթիա և Անտիոպա՝ ամազոնուհիների թագուհիներ |
 | |
| 21 | XXI. De Erytrea seu Eriphila sibilla. | Էրիտրեա կամ Հերաֆիլա՝ սիբիլուհի | Էրիտրեյան սիբիլուհի |
 |
| 22 | XXII. De Medusa filia Phorci. | Մեդուզա՝ Թորկիոսի դուստրը |
 | |
| 23 | XXIII. De Yole Etholorum regis filia. | Իոլա՝ էտոլցիների արքայի դուստր |
 | |
| 24 | XXIV. De Deyanira Herculis coniuge. | Դեյանիրա՝, Հերակլեսի կինը |
 | |
| 25 | XXV. De Yocasta Thebarum regina. | Իոկաստա՝ Թեբեի թագուհի |
 | |
| 26 | XXVI. De Almathea seu Deyphebe sybilla. | Ամալֆեյա կամ Դեիթոբա՝ սիբիլլուհի | կումյան սիբիլլուհի | 
|
| 27 | XXVII. De Nycostrata seu Carmenta Yonii regis filia. | Կարմենտա՝ Իոնիա արքայի դուստր | կիմերական սիբիլլուհի |
 |
| 28 | XXVIII. De Pocri Cephali coniuge. | Պրոկրիդա՝ Ցեֆալուսի կինը | 
| |
| 29 | XXIX. De Argia Polinicis coniuge et Adrasti regis filia. | Արգիյա՝ Պոլինիկոսի կինը |
 | |
| 30 | XXX. De Manthone Thyresie filia. | Մանտո՝ Թիրեսիասի դուստրը | գուշակուհի |
 |
| 31 | XXXI. De coniugibus Meniarum. | Մենիացիներ կանայք | 
| |
| 32 | XXXII. De Penthessilea regina Amazonum. | Պենտեսիլեա՝ ամազոնուհիների թագուհի |
 | |
| 33 | XXXIII. De Polysena Priami regis filia. | Պոլիքսենա՝ Պրիամոս արքայի դուստրը |
 | |
| 34 | XXXIV. De Hecuba regina Troianorum. | Հեկուբ՝ տրոյացիների թագուհի |
 | |
| 35 | XXXV. De Cassandra Priami Troianorum regis filia. | Կասանդրա՝ Տրոյայի արքա Պրիամոսի դուստրը | գուշակուհի |
 |
| 36 | XXXVI. De Clitemestra Micenarum regina. | Կլիտեմնեստրա՝ Միկենեի թագուհի |
 | |
| 37 | XXXVII. De Helena Menelai regis coniuge. | Հեղինե՝ Մենելայոս արքայի կինը |
 | |
| 38 | XXXVIII. De Circe Solis filia. | Ցիրցեա՝ Արևի դուստրը | կախարդուհի | 
|
| 39 | XXXIX. De Camilla Volscorum regina. | Կամիլլա՝ վոլսկերի թագուհի | ռազմուհի |
 |
| 40 | XL. De Penelope Ulixis coniuge. | Պենելոպե՝ Ոդիսևսի կինը |
 | |
| 41 | XLI. De Lavinia Laurentum regina. | Լավինյա՝ Լավրենտումի թագուհի |
 | |
| 42 | XLII. De Didone seu Elissa Cartaginensium regina. | Դիդոնա կամ Էլիսա՝ Կարթագենի թագուհի | 
| |
| 43 | XLIII. De Nicaula Ethyopum regina. | Նիկաուլա՝ Եթովպիայի թագուհի | 
| |
| 44 | XLIV. De Panphyle Platee filia. | Պամֆիլա՝ Պլաթեոսի դուստրը
|
(en)
ջուլհակուհի |
|
| 45 | XLV. De Rhea Ylia vestali virgine. | Ռեյա Սիլվիա՝ վեստալուհի կույս | 
| |
| 46 | XLVI. De Gaia Cirilla Tarquinii Prisci regis coniuge. | Գայա Ցիրիլլա՝ Լուցիուս Տարկվինիուս արքայի կինը |
 | |
| 47 | XLVII. De Sapho puella lesbia et poeta. | Սապֆո, լեսբոսցի բանաստեղծուհի | 
| |
| 48 | XLVIII. De Lucretia Collatini coniuge. | Լուկրեցիա՝ Կոլլատինուսի կինը | 
| |
| 49 | XLIX. De Thamiri Scitharum regina. | Տոմիրիս՝ սկիֆյան թագուհի |
 | |
| 50 | L. De Leena meretrice. | Լեենա՝ կուրտիզանուհի |
(en) | 
|
| 51 | LI. De Atalia regina Ierusalem. | Ատալիա՝ Երուսաղեմի թագուհի | 
| |
| 52 | LII. De Cloelia romana virgine. | Կլելիա՝ հռոմեացի կույս | 
| |
| 53 | LIII. De Hyppone greca muliere. | Հիպպո՝ հույն կին |
(en) | 
|
| 54 | LIV. De Megulia Dotata. | Մեոգիլիա Դոտոտա |
(en) | 
|
| 55 | LV . De Veturia romana matrona. | Վետուրիա՝ հռոմեացի մատրոնա |
(en) |
 |
| 56 | LVI. De Thamari Myconis filia. | Թիմարետ՝ Միկոնի դուստրը | նկարչուհի | 
|
| 57 | LVII. De Arthemisia regina Carie. | Արտեմիսիա Կարիայի թագուհի | 
| |
| 58 | LVIII. De Virginea virgine Virginii filia. | Վիրգինիա՝ հռոմեացի կույս | 
| |
| 59 | LIX. De Yrene Cratini filia. | Էյրենա՝ Կրատինոսի դուստրը | նկարչուհի
(կամ՝ Իրինա) |
 |
| 60 | LX. De Leuntio. | Լեոտիոն | փիլիսոփա | 
|
| 61 | LXI. De Olympiade regina Macedonie. | Օլիմպիադա Էպիրոսցի՝ Մակեդոնիայի թագուհի | 
| |
| 62 | LXII. De Claudia vestali virgine. | Կլավդիա՝ վեստալուհի կույս | (en) | 
|
| 63 | LXIII. De Virginea Lucii Volupnii coniuge. | Վիրգինիա՝ Լուցիուս Վոլումնիուսի կինը |
(en) |
|
| 64 | LXIV. De Flora meretrice dea florum et Zephiri coniuge. | Ֆլորա՝ ծաղիկների թագուհին | հինհռոմեական դիցուհի | 
|
| 65 | LXV. De romana iuvencula. | ծնողասեր հռոմեուհի | հռոմեացի անանուն հերոսուհի]] | 
|
| 66 | LXVI. De Martia Varronis. | Մարսիա Կիզիկոսցի՝ Վառոնի դուստրը | նկարչուհի,
նույն ինքը՝ Յայա Կիզիկոսցի |
 |
| 67 | LXVII. De Sulpitia Fulvii Flacci coniuge. | Սուլպիցիա՝ Կվինտուս Ֆուլվիուս Ֆլակկուսի կինը | (en) | 
|
| 68 | LXVIII. De Armonia Gelonis syculi filia. | Հարմոնիա՝ Գելոն Սիցիլիացու դուստրը | 
| |
| 69 | LXIX. De Busa canusina apula muliere. | Բուսա Կանոպացի | (en) | 
|
| 70 | LXX. De Sophonisba regina Numidie. | Սոֆոնիսբա՝ Նումիդիայի թագուհի | 
| |
| 71 | LXXI. De Theosena Heredici principis filia. | Թեոքսենա՝ Հերոդիկոսի դուստրը | (en) |
 |
| 72 | LXXII. De Beronice Capadecie regina. | Լաոդիկա Կապադովկիացի՝ Կապադովկիայի թագուհի | 
| |
| 73 | LXXIII. De coniuge Orgiagentis gallogreci. | Քիոմարա՝ Օրգիագենտիս Գալաթացու կինը | 
| |
| 74 | LXXIV. De Tertia Emilia primi Africani coniuge. | Էմիլիա Տերցիա՝ Աֆրիկանուս Ավագի կինը | 
| |
| 75 | LXXV. De Dripetrua Laodocie regina. | Դրեպետրուա՝ Լաոդիկիայի թագուհի |
(en) |
|
| 76 | LXXVI. De Sempronia Gracci. | Սեմպրոնիա՝ Գրակքոսի դուստրը | 
| |
| 77 | LXXVII. De Claudia Quinta muliere romana. | Կլավդիա Կվինտա հռոմեուհի | (en) | 
|
| 78 | LXXVIII. De Hypsicratea regina Ponti. | Հիպսիկրատիա՝ Պոնտոսի թագուհի | ռազմուհի | 
|
| 79 | LXXIX. De Sempronia romana. | Սեմպրոնիա հռոմեուհի | (en) | 
|
| 80 | LXXX. De coniugibus <Cymbrorum>. | Կիմբրերի կանայք |
 | |
| 81 | LXXXI. De Iulia Gaii Cesaris dictatoris filia. | Յուլիա՝ Հուլիոս Կեսարի դուստրը | 
| |
| 82 | LXXXII. De Portia Catonis Uticensis filia. | Պորցիա՝ Կատոն Ուտիցիացու դուստրը | 
| |
| 83 | LXXXIII. De Curia Quinti Lucretii coniuge. | Կուրիա՝ Կվինտուս Լուկրեցիուսի կինը | (en) | 
|
| 84 | LXXXIV. De Hortensia Quinti Hortensii filia. | Հորտենզիա՝ Կվինտուսիդուստրը | հռետոր | 
|
| 85 | LXXXV. De Sulpitia Truscellionis comuge. | Սուլպենցիա՝ Լուցիուս Կոռնելիուս Տրուսցելիոնիսի կինը |
(en) |
|
| 86 | LXXXVI. De Cornificia poeta. | Կոռնիֆիցիա բանաստեղծուհի | 
| |
| 87 | LXXXVII. De Marianne Iudecrum regina. | Մարիաննա՝ Հուդայի թագուհի |
 | |
| 88 | LXXXVIII. De Cleopatra regina Egyptiorum. | Կլեոպատրա՝ Եգիպտոսի թագուհի | 
| |
| 89 | LXXXIX. De Antonia Antonii filia. | Անտոնիա Կրտսեր՝ Անտոնիուսի դուստրը | 
| |
| 90 | XC. De Agrippina Germanici coniuge. | Ագրիպինա Ավագ՝ Գերմանիկուսի կինը |
 | |
| 91 | XCI. De Paulina romana femina. | Պաուլինա հռոմեուհի | Անուբիսի մասին անեկդոտի աղբյուրը, Historiarum II, 4[5] | 
|
| 92 | XCII. De Agrippina Neronis Cesaris matre. | Ագրիպինա Կրտսեր՝ Ներոն կայսեր մայրը | 
| |
| 93 | XCIII. De Epycari libertina. | Էպիքարիդա՝ ազատ արձակված կին |
 | |
| 94 | XCIV. De Pompeia Paulina Senece coniuge. | Պոմպեա Պաուլինա՝ Սենեկայի կինը | (en) | 
|
| 95 | XCV. De Sabina Poppea Neronis coniuge. | Պոմպեա Սաբինա՝ Ներոնի կինը |
 | |
| 96 | XCVI. De Triaria Lucii Vitellii coniuge. | Տրիարիա՝ Լուցիուս Վիտելիուսի կինը | ռազմուհի
(en) |
|
| 97 | XCVII. De Proba Adelphi coniuge. | Ֆալտոնիա Պրոբա՝ Ադելֆիուսի կինը | բանաստեղծուհի | 
|
| 98 | XCVIII. De Faustina Augusta. | Ֆաուստինա Ավգուստա | 
| |
| 99 | XCIX. De Semiamira muliere messana. | Սեմիամիրա՝ մեսանացի կին |
 | |
| 100 | C. De Zenobia Palmirenorum regina. | Զենոբիա՝ Պալմիրայի թագուհի | 
| |
| 101 | CI. De Iohanna anglica papa. | Իոաննա՝ պապուհի |
 | |
| 102 | CII. De Yrene costantinopolitana imperatrice. | Իրինա Բյուզանդացի՝ Կոստանդնուպոլսի կայսրուհի | 
| |
| 103 | CIII. De Enguldrada florentina virgme. | Էնգուլդրադա՝ ֆլորենցիացի կույս | (en) | 
|
| 104 | CIV. De Constantia Romanorum imperatrice et regina Sycilie. | Կոնստանցա՝ Հռոմի կայսրուհի և Սիցիլիայի թագուհի | 
| |
| 105 | CV. De Cammiola senensi vidua. | Կամիոլա՝ սիենացի այրի | (en) | 
|
| 106 | CVI. De Iohanna Ierusalem et Sycilie regina. | Յոհաննա՝ Երուսաղեմի և Սիցիլիայի թագուհի |
 |
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Boccaccio (2003), էջ. xii
- ↑ Professor Giovanni Boccaccio, Джовани Бокачо, Giovanni Boccaccio De Mulieribus Claris. — Harvard University Press, 2001. — 572 с. — ISBN 978-0-674-00347-7
- ↑ Boccaccio (2003), էջեր. xii, xv
- ↑ Giovanni Boccaccio Famous Women. — Harvard University Press, 2003. — 324 с. — ISBN 978-0-674-01130-4
- ↑ Francesco Tateo Boccaccio. — Gius.Laterza & Figli Spa, 2015-06-01. — 182 с. — ISBN 978-88-581-2152-8
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «De mulieribus claris» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
