Էրհու
| Էրհու | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | երաժշտական գործիք |
| Որակավորում | necked bowl lutes played with a bow? |
| Երաժիշտներ | Լէյ Ցյան |
| Հորնբոսթել-Զաքսի հանմակարգ | 321.313 |
| հուցին | |
Էրհու (չինարեն՝ 二胡), ըրխուցին (кит. էր - երկու, հու - աղեղնավոր[1]), երկու լարից կազմված հին չինական աղեղնավոր գործիք։ Նվագելու ընթացքում երաժիշտը աջ ձեռքով նվագում է աղեղի վրա ամրացված երկու լարերի վրա։ Ձախ ձեռքով նվագելու ընթացքում օգտագործվում է լայնակի վիբրատոն, երբ լարը կարծես սեղմվում է ներքև, ինչին նպաստում է գրիֆի կլոր դիզայնը։ Ունի գլանաձև ռեզոնատոր՝ պատված պիտոնի կաշվից պատրաստված թաղանթով։
Հակառակ ժամանակակից Չինաստանում գտած տարածմանը, էրհուն չի համարվում հաննական գործիք[2]։
Պատմություն և ստուգաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Էրհուն ասիական գործիքների մեջ ամենահարմարեցվածներից է։ Չինաստանում առաջին անգամ հայտնվել է Թան դինաստիայի ժամանակաշրջանում։
Համարվում է, որ էրհուն ծագում է սինցին (չինարեն՝ 奚琴) գործիքից։ Սի բառով չինարենում անվանում էին հին մոնղոալական տատաբի (կումասի) ժողովուրդներին, ովքեր բնակվում էին ներկայիս Չինաստանի հյուսիս-արևմուտքում, իսկ ցինը՝ ցիտրան յոթլարանի մատնանվագ երաժշտական գործքի է՝ նման տավիղի։
Էրհու գործիքի առաջին հերոգլիֆը՝ էրը (ըր) (չինարեն՝ 二), ցույց է տալիս, որ գործիքը ունի երկու լար։ Մեկ այլ մեկնաբանույթուն ցույց է տալիս, որ էրհուն չինական ժամանակակից նվագախմբում տոնի բարձրությամբ զբաղեցնում է երկրորդ հորիզոնականը, զիջելով միայն գաոհու գործիքին։
Երկրորդ հերոգլիֆը՝ հուն (խու) (չինարեն՝ 胡), նշում է հինգ բարբարոսական իշխաբություններից մեկին, կամ ընդհանրապես «վայրի» ժողովրդին։
Երաժշտություն էրհուի համար
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չինացի երաժիշտ Լյու Տյանհուան, ով նաև ուսումնասիրել է արևելյան երաժշտությունը, համարվում է էրհուի համար երաժշտություններ գրած ամենահայտնի երգահանը։ Նա էրհուի համար գրել է 47 վարժություն և 10 սոլո պիես, որոնց շնորհիվ հնարավոր է դարձել գործիքը օգտագործել որպես սոլո նվագարկիչ։ Էրհուի համար գրված նրա հայտնի ստեղծագործություններն են Յուէն (չինարեն՝ 月夜) և Չժուինյաոհուն (չինարեն՝ ):
1920-ական թվականներից գործքիը սկսել է գործածվել երաժշտությունում, որը որոշակի չափով ուղղված է Արևմտյան ակադեմիական ավանդույթին։ Լեհ ակադեմիական երգահան Քշիշտոֆ Պենդերեցկին էրհուն օգտագործել է իր Վեցերորդ Սիմֆոնիայի (2008-2017) «Չինական երգեր» անվանումով պարտիտուրայի մեջ։
Այսօր էրհուն մեծ մասամբ օգտագործվում է չինական ազգային և ավանդական երաժշտություններում, ինչպես սոլո կամ անսամբլային գործիք։ Օգտագործվում է նաև նվագախմբում, այդ թվում չինական օպերայի երաժշտական ուղեկցությամբ։
Էրհուն օգտագործվում է կանադական ժամանցային Cirque du Soleil ընկերության երաժշտության մեջ և Shen Yun Performing Arts խմբի սոլո ելույթներում[3][4] (չինական դասական պարի և երգի ստեղծագործ հավաքական)
Էրհուին անդրադարձել են որոշ ռոք երաժիշտներ։ Մասնավորապես, էրհու նվագում է Hsu-nami խմբի հիմնադիր և առաջնորդ Ջեկ Սյուն։ Գործիքը օգտագործվում է նաև ուկրայնական Flёur խմբի կողմից։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Музыкальная энциклопедия, 1982
- ↑ Han Kuo-Huang and Judith Gray The Modern Chinese Orchestra(անգլ.) // Asian Music. — 1979. — Т. 11. — № 1. — С. 5.
- ↑ Circus arts in America and in Canada // Regroupement national - des arts du cirque. — 11 October 2013. — ISSN arts in America and in Canada (PDF), Regroupement national - des arts du cirque. Accessed on 11 October 2013. Circus arts in America and in Canada (PDF), Regroupement national - des arts du cirque. Accessed on 11 October 2013..
- ↑ «Shen Yun». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 31-ին.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Эрху // Музыкальная энциклопедия. Том 6. — М.: Советская энциклопедия, 1982.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Էրհու - երաժշտական գործիք // Մեծ երաժշտություն