[go: up one dir, main page]

Eho kuatia retepýpe

Hermann Guggiari

Vikipetãmegua
Hermann Bruno Guggiari Brun
Téra teñõikuaHermann Guggiari
Teñõi 20 jasykõi 1924
Asunción Paraguay
Mano 1 jasyteĩ 2012
Asunción Paraguay
Nacionalidad Paraguaya
Área Escultura
Educación Ingeniería y Escultura
Tembiapokue Gaviota (1982)

Hernán Guggiari Ingeniero ha escultor paraguaigua, heñoiva’ekue Paraguaýpe 20 jasyapy 1924-pe, Ana Brun memby Pedro Bruno Guggiari, hetápe g̃uarã Táva Sãmbyhyhára ikatupyryvéva orekova’ekue Paraguay hekove sã’ỹme pukukue.

Imitã ha imitãrusu aja

[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Oñemoarandu primaria ha secundaria Colegio de San José-pe táva heñói haguépe, ingeniería ha escultura katu Buenos Aires-pe, Escuela Superior de Bellas Artes “Ernesto de la Carcova”-pe, mbo’ehaopavẽ joaju haguépe Libero Baadi, Alicia Peñalba, Lucio Fontana ha Curatella Manes ndive ha omomba’e guasu haguépe arte vanguardista upéramo guare.

Hemiandu ohekáva tekosã’ỹ ha ohekágui democracia oñemosẽ hetãgui ñorairõ vaiete Paraguái ñemoñarekuéra apytépe guerra civil oikova’ekue 1947 guive 1954 peve opa rire, upéichante avei oñemboyke chupe arandu rapégui ha oñemonambi chupe heta jey dictadura Alfredo Stroessner oguata aja.

Ndaipóiri rupi peteĩ Salón Nacional de Artes Plásticas Paraguáipe, omboguata opaite ary –1970 guive 1995 peve- exposiciones -ferias navidad aja, jotaza guasu hérava “Bosque de los Artistas”, imba’éva voi. Feria del “Bosque…” gui oiko, ohasa rire heta ary, peteĩ tenda jotopaha ojeguerojerahápe arte, ha umi jotopa hu’ãmeve guarépe katu mokõisa papo tapicha hamba’e ojojuhu upépe.

Omenda Deidamia Banks ndive, oreko poapy ñemoñare, irundy umíva apytégui ogueroguata avei ikorasõme mborayhu mba’e porã rehe oúva hogapýgui voi, centro “Guggiari Arte”-pe.

Hembiapo escultura rehegua heta añete ha hetáma oñembojopói. Oñemombohysýi ápe umi oñemopyendáva tekosã’ỹme:

Ary Tembiapokue
1959 “Hungría o Libertad”, ohupytyva’ekue V Bienal de Sao Paulo-pe, peteĩ jehechakuaa.
1965 “Kennedy”, ohupytyva’ekue primer premio escultura-pe Salón Esso de Artistas Jóvenes de América Latina, ojapóva OEA-pe.
1971 Teko porã rehegua temiandu ojekuaa “Cristo”, ta’anga tee oĩva Tupão de la Crucecita, opytáva Barrio de Sajonia, Paraguaýpe. Ha’anga katu ojehechauka X Bienal Sao Paulo-pe (1971)
1995 “Rejas”, omoheñoiva’ekue imandu’ahávo tapichakuéra oĩva ka’irãime Stroessner dictadura aja; “N.N.U.U.”, peteĩ estructura orekóva pokõi metro ijyvatekue, oĩ campo de concentración opytáva Dachau (Alemania) jaikehápe ha ohechauka Naciones Unidas-pe hi’ag̃uiete óga oĩha upe entidad-gui; pe ta’anta ikua mokõi hendáguio –Naciones Unidas térapente, violencia oguata gueteri rupi yvy ape ári – ha ohechaukaháramo jerovia, peteĩteĩva umi kuára orekóvape oĩ peteĩ pykasu rupa ha umi guyra oñe’ẽ upépe py’aguaypyrã; kóva ko tembiapo rupi ohupyty peteĩ Medalla de Oro; ko participación rehe oñe’ẽ arte sa’ỹijohára Arnold Kohler, Suiza-gua, kuatiahaipyre “Tribune de Geneve”-pe: “Oĩ mokõi artista Bienal de Sao Paulo-pe, mokõivéva escultura apoha, jepémo oipykúi hikuái tape ambue, peteĩ figurativo, ha ambue katu abstracto, og̃uahẽ hikuái teko katu ru’ãitépe. Peteĩha, Hermann Guggiari, Paraguaigua –ojapo peteĩ Tupã rembijokua joguaha osẽva ogykégui, peteĩ tembiapo dramático ha sublime.”
1980 Desarrollo sostenido rehegua omog̃uahẽ ciudad universitaria de Fort Hays, Kansas, Estados Unidos de Norteamérica-pe, peteĩ tembiapo omoha’agáva akãrapu’ã ohupytýva upe Estado-pe arapy akãrapu’ã kogara’yrendáramo.
1982 “Gaviota”, peteĩ tembiapo omog̃uahẽva’ekue Punta del Este (Uruguay)-pe, peteĩ jehechauka atypegua escultor-kuéra América Latina-ygua, Playa Brava-ve; ha’eva’ekue peteĩ jesapukái guyrakuéra omanomba haguére petróleo ky’akuépe.
1991 Ojapo avei peteĩ ta’anga’ita “Periodista mártir Santiago Leguizamón”-pe, ojetopáva tape oraháva ko maranduhára omanova’ekue bala rãimbore réra orekóva ári.
1994 Ojapo peteĩ “Homenaje a Miró” peteĩ amandaje opavave tetãngueragua oĩ haguépe, Panamáme.

Ambue ñe’ẽrã onohẽha hembiaporã hína tekove rehegua, jeiko ha jeikove’ỹ rehegua. Kóva ko tape oipykúi “Parto”, ome’ẽva marandu tuicháva jepéramo ohechauka mba’asy; “Inmanencia” ha “De polvo eres y polvo serás”.

Omomba’ehávo umi kerayvoty ndaikatúiva ojehupytýpe, ndaikatúiva ojeguerojera, omoha’anga’ita “Ara rupi’a” tembiapo Livio Abramo oñe’ẽ hague ojehechaukáramo guare: “Ha’eve rupi omohenda hag̃ua tekoandu orekóva añete orekóva arte rehe ko’ag̃agua ñande reko rehe, Hermann B. Guggiari oĩ yvate artes plásticas Paraguay ha Americakyaguáep. Arte ha’e omboguatáva ningo hypy ha ipe ha ojapyhy pokatu orekóva ñande arandu ha civilización y ombojoaju ko’ãva tembiporu omyasãi hag̃ua mba’e porã orekóva yvypóra”

“Brote”, hembiapo omomorãhávo itúvape Táva Sãmbyhyhára oñotỹva’ekue yvyra tuichaháicha Paraguay ha avei oñotỹva’ekue kapi’ipe, ha’e peteĩ tembiapo oikéva temática optimista apytépe; “Historia”, oñemog̃uahẽva’ekue Expo Sevilla ’92-me, oiporavo upe jotopa guasu myakãhakuéra ohechauka hag̃ua ojeikehápe pe “Pabellón de las Américas”-pe.

Avei ha’e ojapo ambue “Cristos”, ohóva tekorãkuaa rehe, umíva apytépe jajuhu tembiapokue oĩva tupão María Auxiliadora, Paraguapeguápe, ha avei “Cristo clavado por los troncos quemados” umi mbovymi ka’aguy opyta gueterivahína Paraguáipe. Ko’ã tema ryepýpe, ojapo tapépe, segunda Bienal de Medellín (Colombia)-pe, pe“Cruz” Medellín-pegua, ogueromandu’ahávo cristiano Colombia-gua ojejukava’ekue. Ambue “Cruz ametrallada” ojapo imandu’ahávo chokokue ligas agrarias Paraguaigua ojejukava’ekue Stroessner dictadura aja. Iporã ñame’ẽrõ chupe imba’e tembiapo “Proceso”, ndai’jaravoiva, oĩva opa hendápe, ojoajuhápe película, ta’anga, ñahendúva, ojeporúvas metralla ndive ha ojeporúva heta jey “Kurusu” ramo.

Hembiapokuehína pe monumento “A los héroes del Chaco” oĩva puerto Paraguaypeguápeg̃, “María Auxiliadora” ra’anga, ocho metro y medio ijyvatéva, ojejapóva acero inoxidable, ha avei monumento “Exalumnos del Colegio de San José muertos en la Guerra del Chaco”-pe g̃uarã, quebracho-gui ijapopyre.

Ambue hembiapokue

[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Oĩva’ekue heta jurados internacionales ryepýpe, oipytyvõ oñemoñepyrũ hagua Centro de Arte Moderno de Asunción, omoñepyrũ ha peteĩ motenondehára Centro de Escultores del paraguay-pe, omoñepyrũ Movimiento Ecológico Paraguayo (1990).

1995-pe Paraguái Rekuái ohechakuaa chupe “Orden Nacional del Mérito” en el grado de Comendador rupi.

Moõguipa oñenohẽ marandu

[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]