Tolosaldea

Tolosaldea

Localización
43°06′N 2°06′O
Estado	España
Comunidade autónoma	País Vasco
Provincia	Guipúscoa
Capital	Tolosa
Xeografía
Superficie	331,4 km²

Tolosaldea é unha comarca do leste de Guipúscoa, en Euskadi. Engloba os concellos situados nos arredores da principal localidade da zona, Tolosa, que tamén é a capital da comarca.

Limita polo norte con Donostialdea, polo oeste con Urola Kosta, polo sur con Goierri e polo leste con Navarra, concretamente coa comarca de Leitzaldea.

Topónimo

O seu nome en éuscaro significa literalmente "a zona de Tolosa". A comarca xira arredor da localidade de Tolosa, que é o seu concello máis importante e fai as funcións de capital comarcal. Historicamente sempre foi así, e de feito todos os concellos que forman a comarca pertenceron no pasado á xurisdición da vila de Tolosa, da que se foron separando paulatinamente.

A comarca tamén era coñecida como Beterri, que significa en éuscaro "Terra Baixa", en contraposición coa comarca de Goierri ("Terra Alta") situada ao sur. Este nome está actualmente en desuso.

Xeografía

O río Oria ao seu paso por Tolosa.

O eixo principal da comarca é o val do río Oria, no seu curso medio. Seguindo este eixe de norte a sur están os principais núcleos de poboación da comarca: Aduna, Villabona, Zizurkil, Irura, Anoeta, Tolosa, Ibarra, Alegia e Ikaztegieta. Trátase dun eixo atravesado por importantes vías de comunicación como a autovía A-1 e liña de ferrocarril Madrid-Irún. Trátase dunha zona moi urbanizada e bastante conxestionada.

O resto dos concellos da comarca atópanse en vales laterais de ríos afluentes do Oria, como son o val de Aiztondo, o do Araxes, o de Berastegi ou o de Amezketa. Estes concellos son, en liñas xerais, máis pequenos e de carácter rural.

Concellos

Cidade	Extensión (km²)	Poboación 2014 (hab.)	Densidade (hab./km²)
Abaltzisketa	11,18	329	29,43
Aduna	6,95	471	67,77
Albiztur	3,43	327	95,34
Alegia	7,59	1.744	229,78
Alkiza	11,87	373	31,42
Altzo	9,77	400	40,94
Amezketa	20,58	968	47,04
Anoeta	4,14	1.893	457,25
Asteasu	16,76	1.523	90,87
Baliarrain	2,70	130	48,15
Belauntza	3,43	260	75,80
Berastegi	45,90	1.056	23,01
Berrobi	2,77	568	205,05
Bidania-Goiatz	13,37	524	39,19
Elduain	25,07	239	9,53
Gaztelu	9,15	171	18,69
Hernialde	4,17	350	83,93
Ibarra	5,03	4.256	846,12
Ikaztegieta	2,00	464	232,00
Irura	2,99	1.671	558,86
Larraul	5,90	260	44,07
Leaburu	3,50	373	106,57
Lizartza	12,33	640	51,91
Orendain	5,95	193	32,44
Orexa	5,85	123	21,03
Tolosa	37,39	18.936	506,45
Villabona	17,74	5.888	331,91
Zizurkil	15,61	2.997	191,99
	322,78	47.127	146,00

Economía

A principal actividade económica da comarca é a industrial, onde ten unha maior tradición a industria papeleira. Tolosa concentra a maior parte dos equipamentos, servizos e comercios da zona, aínda que as boas comunicacións fan que os concellos da zona norte se despracen á capital provincial, Donostia.

A actividade industrial concéntrase no eixe que une Tolosa e Andoain. Os concellos situados nas zonas laterais teñen unha actividade rural moi acusada.