Wilt Chamberlain

Wilton Norman "Wilt" Chamberlain, nado en Filadelfia (Pensilvania) o 21 de agosto de 1936 e finado nos Ánxeles (California) o 12 de outubro de 1999, foi un xogador estadounidense de baloncesto que militou nos Philadelphia/San Francisco Warriors, Philadelphia 76ers e Los Angeles Lakers.

Wilt Chamberlain

Biografía
Nacemento	21 de agosto de 1936 Filadelfia, Estados Unidos de América
Morte	12 de outubro de 1999 (63 anos) Os Ánxeles, Estados Unidos de América
Causa da morte	insuficiência cardíaca congestiva (pt)
Residencia	Filadelfia
Educación	Universidade de Kansas (1955–1958) Overbrook High School (pt)
Altura	216 cm
Peso	125 kg
Actividade
Ocupación	baloncestista, guionista, actor, adestrador, adestrador de baloncesto, voleibolista
Período de actividade	1959 - 1973
Partido político	Partido Republicano
Membro de	Kappa Alpha Psi (en)
Nacionalidade deportiva	Estados Unidos de América
Deporte	baloncesto
Liga	Baloncesto masculino da División I da NCAA e National Basketball Association
Posición de xogo	Pivote
Convocado por	Golden State Warriors
Traxectoria   Equipo – San Diego Conquistadors – Philadelphia Warriors 1956–1958 Kansas Jayhawks 1958–1959 Harlem Globetrotters (Pivote) 1959–1965 Golden State Warriors (Pivote) 1965–1968 Philadelphia 76ers (Pivote) 1968–1973 Los Angeles Lakers (Pivote)
Cronoloxía
2 de marzo de 1962	Jogo de 100 pontos de Wilt Chamberlain (pt)
Premios
(1973)  Mellor quinteto defensivo da NBA (1972)  Mellor quinteto defensivo da NBA (1972)  Premio Bill Russell ao MVP das Finais da NBA (1968)  MVP da Tempada da NBA (1968)  Equipo All-NBA (1967)  Equipo All-NBA (1967)  MVP da Tempada da NBA (1966)  Equipo All-NBA (1966)  MVP da Tempada da NBA (1964)  Equipo All-NBA (1962)  Equipo All-NBA (1961)  Equipo All-NBA (1960)  Premio Kobe Bryant ao MVP do All-Star Game da NBA (1960)  Rookie do Ano da NBA (1960)  Equipo All-NBA (1960)  MVP da Tempada da NBA

Coñecido como "Wilt the Stilt" (Wilt o pilote) (alcume que odiaba) ou "The Big Dipper", é lembrado como un dos xogadores de baloncesto máis dominantes de tódolos tempos polas súas estatísticas e logros acadados durante a súa carreira profesional, como por exemplo ser o único xogador da historia de NBA cunha media de puntos superior a 40 e 50 puntos durante a liga regular ou anotar 100 puntos nun partido de competición.

Traxectoria

Naceu no seo dunha familia con nove fillos. Nos seus primeiros anos no colexio destacou como un completo competidor en atletismo, con estatísticas dun bo decatleta. Chegou a saltar 1,98 en salto de altura, a correr as 440 iardas en 49 segundos, as 880 yardas en 1:58.3, lanzar o peso a 16,27 metros e a saltar en salto de lonxitude 6,7 metros. Descubriu o baloncesto en sétimo grao, descubrindo enseguida que era un deporte ideal para el. Xa medía 2,11 metros cando entrou no Instituto Overbrook de Filadelfia. Alí mostrouse como un dos xogadores máis dominantes en High School de tódolos tempos.

Instituto

Chamberlain suscitou a atención de todo o país xogando no Instituto Overbrook en West Philadelphia (1951-1955), liderando á súa escola aos Campionatos Cidadáns en 1954 e 1955. Anotou 90 puntos, incluído 60 nun período de 10 minutos, contra o equipo do Instituto Roxborough. No seu ano sénior anotou 800 puntos nos primeiros 16 partidos e foi nomeado All-American. Conseguiu un total de 2.252 puntos na súa carreira no instituto, cunha media de 37,4 puntos por partido, polo que máis de 200 universidades interesáronse polos seus servizos.

Universidade de Kansas

Posteriormente xogaría dous anos na Universidade de Kansas (por entón os freshmen, estudantes de primeiro ano, non podían xogar ao baloncesto na NCAA), onde foi nomeado All-American en dúas ocasións e liderou aos Jayhawks até a final do campionato de 1957, perdéndoa ante Carolina do Norte por 81-80 tras tres prórrogas. A pesar diso, foi nomeado xogador máis destacado da Final Four.

Tras un ano frustrante, no que Kansas non logrou clasificarse para o torneo NCAA (por entón, os equipos que perderan o campionato de liga non eran convidados), Chamberlain decidiu converterse en xogador profesional. Foi contratado por Philadelphia Warriors, quen lle escolleron en 1955 como unha elección territorial (nun draft que ese ano a NBA creou no que se permitía a un equipo reclamar a un xogador dunha universidade local). Os regulamentos prohibían entón entrar na NBA antes de cumprir os catro anos universitarios, polo que Wilt non puido entrar na liga até 1959.

Harlem Globetrotters

Neste intervalo, Chamberlain xogou unha tempada cos Harlem Globetrotters. Abe Saperstein, adestrador dos Trotters, tiña o dilema de posuír dous grandes pivotes: Meadowlark Lemon, coñecido como "Clown Prince", e o propio Chamberlain. Saperstein aproveitou a Wilt como base, posición na que puido mostrar a súa capacidade de tiro, de pase e as súas habilidades penetrando a canastra. Chamberlain foi, posiblemente, o xogador máis alto que se viu nunha cancha xogando na posición de base. A súa camiseta co número 13 foi retirada como homenaxe. Tras esa tempada, foi seleccionado na terceira posición do Draft da NBA por Philadelphia Warriors, aínda que foi en realidade unha elección territorial.

Carreira NBA

Philadelphia Warriors/San Francisco Warriors

Na súa primeira tempada cos Warriors (1960), Chamberlain foi o máximo anotador da liga, cunha media 37,6 puntos por partido, e máximo reboteador, con 27. Foi nomeado MVP tras anotar 25 puntos e coller 27 rebotes durante a vitoria do Leste sobre o Oeste. Tamén se converteu no primeiro xogador (posteriormente faríao tamén Wes Unseld en 1969) en ser nomeado MVP e Rookie do Ano na mesma tempada. Con Wilt de pivote, os Warriors pasaron nun ano de ser os peores da súa división a posuír a segunda mellor marca da NBA. Con todo, foron eliminados nas Finais de Conferencia por Boston Celtics, algo que se repetiría moitas veces na súa carreira.

Dende que os Celtics foron colocados na mesma división do Leste que os Warriors, Chamberlain e os seus compañeiros non puideron alcanzar as Finais da NBA xa que sempre caían derrotados polos "verdes". Aqueles foron os míticos Celtics que lograron once aneis en trece tempadas liderados por Bill Russell. Con todo, Chamberlain estableceuse como un dos mellores xogadores de todos os tempos. Nos seus primeiros cinco anos na liga, as súas medias foron 37,6 puntos por partido e 27 rebotes (1960), 38,4 ppp e 27,2 rpp (1961), 50,4 ppp e 25,7 rpp (1962), 44,8 ppp e 24,3 rpp (1963), 36,9 ppp e 22,3 rpp (1964) e 38,9 ppp e 23,5 rpp (1965). O xogador que máis se achegou a esas medias de anotación foi Elgin Baylor, cunha media de 38,3 puntos por partido na tempada 1961-62. A seguinte mellor actuación reboteadora foi de Bill Russell, con 24,7. En 1963 os Warriors mudáronse a San Francisco, e en 1964 Chamberlain e os seus San Francisco Warriors perderon con Boston Celtics nas Finais da NBA. Tras esa tempada, Wilt foi traspasado a Philadelphia 76ers.

Philadelphia 76ers

Chamberlain loita por un rebote con Nate Thurmond.

De volta á Conferencia Leste, a dinastía dos Celtics frustrou de novo a Chamberlain no seu camiño cara ás Finais. A final de conferencia dese ano chegou ao sétimo e definitivo partido moi igualada, sendo finalmente gañada polos Celtics nun final lendario, cando Hal Greer tentou pasar o balón a un compañeiro e John Havlicek roubouna para dar a vitoria a Boston.

Chamberlain foi a peza central dos 76ers de 1967 que incluían aos por entón futuros membros do Hall of Fame Greer e Billy Cunningham, ademais doutros xogadores fundamentais como Chet Walker e Luke Jackson e Rubén Graza. Nos primeiros 50 partidos da liga o equipo levaba un balance de 46-4, indo en progresión por entón de conseguir 68 triunfos. En playoffs por fin venceron aos Celtics, cortándolles así a súa serie de oito aneis consecutivos, antes de conseguir o título da NBA ante San Francisco Warriors en seis partidos. Nesa serie, Wilt promedió uns relativamente modestos 17,7 puntos por partidos, aínda que tamén uns incribles 28.7 rebotes por encontro. De feito, o seu peor partido na faceta reboteadora foi o sexto, con 23. Esta fazaña é máis asombrosa tendo en conta que o pivote rival era o impoñente Nate Thurmond, que promediou 26,7 rebotes nesa serie. Chamberlain e Thurmond convertéronse nos 5º e 6º xogadores (e últimos até a data) en capturar máis de 20 rebotes en cada un dos partidos das Finais da NBA. En 1980, eses Philadelphia 76ers foron votados como o mellor equipo dos primeiros 35 anos de competición. O propio Wilt dixo que ese foi o mellor equipo da historia. Chamberlain recibiu o seu terceiro MVP esa tempada. En 1967-68, Chamberlain foi nomeado MVP por cuarta e última vez, mentres se convertía no primeiro pivote en liderar a liga en asistencias da historia, con 702 e 8,6 de media. Por terceiro ano consecutivo, os 76ers tiveron o mellor rexistro da liga, pero os Celtics elimináronlles en sete partidos nas Finais de Conferencia Leste.

Os Angeles Lakers

Ao ano seguinte, Wilt Chamberlain foi traspasado a Los Angeles Lakers, onde compartiu vestiario con Elgin Baylor e Jerry West, futuros membros do Hall of Fame, creando unha das máis prolíficas máquinas anotadoras de baloncesto de todos os tempos. Baylor e Chamberlain, con todo, xogaron só uns poucos partidos como compañeiros de equipo debido á retirada dun por problemas familiares e de equipo, e á lesión de xeonllo do outro. Esta lesión limitou o número de partidos que xogou ante un mozo pivote dos Milwaukee Bucks Lew Alcindor, que logo sería coñecido como Kareem Abdul-Jabbar. O pivote dos Lakers foi o único xogador capaz de taponar un dos seus míticos "sky-hook" (ganchos). Esa tempada os Lakers fixéronse co título vencendo a un vellos pero batalladores Celtics.

En 1970, a adquisición de Gail Goodrich reforzou o xogo ofensivo dos Lakers tras a perda de Baylor. Nas Finais, perderon ante New York Knicks, un dos mellores equipos defensivos da era post-Russell-Celtics. Ambos os equipos disputaron unha difícil e competitiva serie, pero no quinto partido Willis Reed sufriu unha seria lesión de xeonllo. Os Knicks gañaron ese encontro, pero no seguinte foron esnaquizados polo xogo ofensivo de Wilt Chamberlain, e todo parecía indicar que xogarían o sétimo e definitivo partido sen o seu pivote titular. Con todo, Reed, cojeando, gañoulle o salto inicial a Chamberlain e anotou o catro primeiros puntos do seu equipo, levando ao seu equipo a un dos partidos de playoffs de desempate máis famosos de todos os tempos. Aínda que Reed só puido xogar unha pequena parte do partido, e cando o fixo realmente custáballe moverse, Chamberlain anotou soamente 21 puntos (cando esa tempada a súa media era de 27,3) en 16 tiros, moitos para un sétimo partido dunhas Finais. Ademais, na liña de tiros libres asinou un triste 1/11, quizais o seu peor partido xamais visto nesta faceta.

En 1971 os Lakers realizaron un notable movemento asinando ao antigo xogador dos Celtics Bill Sharman como adestrador. Sharman explotou todas as calidades defensivas de Chamberlain. Este experimento resultou ser moi exitoso, sendo Wilt elixido no mellor quinteto defensivo da tempada por primeira vez na súa carreira, e cos Lakers batendo o seu récord de vitorias, 69, incluíndo o mítico refacho de 33 vitorias consecutivas, a máis longa na historia do deporte americano profesional. Chamberlain, pouco impresionado, ironizou: "Eu xoguei cos Harlem Globetrotters e gañamos 445 partidos seguidos".

Chamberlain e West gañarían o seu primeiro e único título cos Lakers en 1972, na primeira tempada sen Baylor. Este equipo tamén incluía aos beirados Jim McMillian, un anotador, e ao especialista reboteador e defensivo Happy Hairston. Nas series ante os Knicks, Wilt promedió 19,2 puntos por partido, sendo elixido MVP das Finais, principalmente pola súa incrible achega no rebote. No partido final anotou 23 puntos e recolleu 29 rebotes, a pesar de ter danada a súa boneca dereita. Durante a serie promedió 23,2 rebotes por encontro, á idade de 36. Ao ano seguinte, a que sería a súa última tempada como xogador profesional con 37 anos, Chamberlain aínda lideraba a liga en rebotes cunha media de 18,6, mentres asinaba unha marca NBA grazas á súa 72,7% en tiros de campo.

Miro cara atrás e vexo que o meu primeiros sete anos comparados cos meus sete últimos son unha broma en termos de anotación. Parei de lanzar porque os adestradores pedíronme facelo e fíxeno. Ás veces pregúntome se iso foi un erro.

Wilt Chamberlain, falando en Philadelphia Daily News

San Diego Conquistadors

En 1973, San Diego Conquistadors da ABA, unha liga que fora fundada para competir coa NBA, ofreceu a Chamberlain un contrato de 600.000 dólares para ser adestrador-xogador e este aceptou. Os Conquistadors rapidamente difundiron fotos publicitarias de Chamberlain co uniforme oficial do equipo e un balón da ABA. Con todo, Wilt aínda debía aos Lakers o ano de opción sobre o seu contrato, e denunciárono, argumentando que Chamberlain tiña prohibido xogar con outro equipo, aínda que sexa dunha liga diferente. O caso foi arbitrado en favor dos Lakers, e Chamberlain nunca chegou a disputar un partido na ABA. Con todo, Chamberlain adestrou a San Diego aquel ano.

Estatísticas

Tempada regular

Temp.	Idade	Equipo	Liga	P	TIT	MIN	TC	TCA	%TC	3P	3PA	%3P	TL	TLA	%TL	R.OF.	R.DEF.	REB	ASIS	ROB	TAP	PER	FP	PTS
1959-60	23	Philadelphia	NBA	72		46.4	14.8	32.1	.461				8.0	13.8	.582			27.0	2.3				2.1	37.6
1960-61	24	Philadelphia	NBA	79		47.8	15.8	31.1	.509				6.7	13.3	.504			27.2	1.9				1.6	38.4
1961-62	25	Philadelphia	NBA	80		48.5	20.0	39.5	.506				10.4	17.0	.613			25.7	2.4				1.5	50.4
1962-63	26	S.Francisco	NBA	80		47.6	18.3	34.6	.528				8.3	13.9	.593			24.3	3.4				1.7	44.8
1963-64	27	S.Francisco	NBA	80		46.1	15.1	28.7	.524				6.8	12.7	.531			22.3	5.0				2.3	36.9
1964-65	28	TOTAL	NBA	73		45.2	14.6	28.5	.510				5.6	12.1	.464			22.9	3.4				2.0	34.7
1964-65	28	S.Francisco	NBA	38		45.9	16.7	33.6	.499				5.5	13.2	.416			23.5	3.1				2.0	38.9
1964-65	28	Philadelphia	NBA	35		44.5	12.2	23.1	.528				5.7	10.9	.526			22.3	3.8				2.0	30.1
1965-66	29	Philadelphia	NBA	79		47.3	13.6	25.2	.540				6.3	12.4	.513			24.6	5.2				2.2	33.5
1966-67	30	Philadelphia	NBA	81		45.5	9.7	14.2	.683				4.8	10.8	.441			24.2	7.8				1.8	24.1
1967-68	31	Philadelphia	NBA	82		46.8	10.0	16.8	.595				4.3	11.4	.380			23.8	8.6				2.0	24.3
1968-69	32	L.A. Lakers	NBA	81		45.3	7.9	13.6	.583				4.7	10.6	.446			21.1	4.5				1.8	20.5
1969-70	33	L.A. Lakers	NBA	12		42.1	10.8	18.9	.568				5.8	13.1	.446			18.4	4.1				2.6	27.3
1970-71	34	L.A. Lakers	NBA	82		44.3	8.1	15.0	.545				4.4	8.2	.538			18.2	4.3				2.1	20.7
1971-72	35	L.A. Lakers	NBA	82		42.3	6.0	9.3	.649				2.7	6.4	.422			19.2	4.0				2.4	14.8
1972-73	36	L.A. Lakers	NBA	82		43.2	5.2	7.1	.727				2.8	5.5	.510			18.6	4.5				2.3	13.2
Carreira			NBA	1045		45.8	12.1	22.5	.540				5.8	11.4	.511			22.9	4.4				2.0	30.1

Playoffs

Temp.	Idade	Equipo	Liga	P	MIN	TCA	TC	3PA	3P	TLA	TL	R.OF.	REB	ASIS	ROB	TAP	PER	FP	PTS	%TC	%3P	%FT	MIN	PTS	REB	AST
1959-60	23	Philadelphia	NBA	9	415	125	252			49	110		232	19				17	299	.496		.445	46.1	33.2	25.8	2.1
1960-61	24	Philadelphia	NBA	3	144	45	96			21	38		69	6				10	111	.469		.553	48.0	37.0	23.0	2.0
1961-62	25	Philadelphia	NBA	12	576	162	347			96	151		319	37				27	420	.467		.636	48.0	35.0	26.6	3.1
1963-64	27	S.Francisco	NBA	12	558	175	322			66	139		302	39				27	416	.543		.475	46.5	34.7	25.2	3.3
1964-65	28	Philadelphia	NBA	11	536	123	232			76	136		299	48				29	322	.530		.559	48.7	29.3	27.2	4.4
1965-66	29	Philadelphia	NBA	5	240	56	110			28	68		151	15				10	140	.509		.412	48.0	28.0	30.2	3.0
1966-67	30	Philadelphia	NBA	15	718	132	228			62	160		437	135				37	326	.579		.388	47.9	21.7	29.1	9.0
1967-68	31	Philadelphia	NBA	13	631	124	232			60	158		321	85				29	308	.534		.380	48.5	23.7	24.7	6.5
1968-69	32	L.A. Lakers	NBA	18	832	96	176			58	148		444	46				46	250	.545		.392	46.2	13.9	24.7	2.6
1969-70	33	L.A. Lakers	NBA	18	851	158	288			82	202		399	81				42	398	.549		.406	47.3	22.1	22.2	4.5
1970-71	34	L.A. Lakers	NBA	12	554	85	187			50	97		242	53				33	220	.455		.515	46.2	18.3	20.2	4.4
1971-72	35	L.A. Lakers	NBA	15	703	80	142			60	122		315	49				47	220	.563		.492	46.9	14.7	21.0	3.3
1972-73	36	L.A. Lakers	NBA	17	801	64	116			49	98		383	60				48	177	.552		.500	47.1	10.4	22.5	3.5
Carreira			NBA	160	7559	1425	2728			757	1627		3913	673				402	3607	.522		.465	47.2	22.5	24.5	4.2

Post-NBA

Tras o seu período nos Conquistadors, terminou aburrido do traballo de adestrador. Entrou de maneira triunfal na industria do entretemento e converteuse en home de negocios, abrindo ademais unha popular discoteca en Harlem chamada Smalls Paradise. Chamberlain tamén patrocinou aos seus equipos profesionais de voleibol e atletismo, aparecendo tamén en anuncios de Drexel Burnham, Le Tigre Clothing e Foot Locker, e na película "Conan o destrutor" xunto con Arnold Schwarzenegger en 1984. Publicou varios libros, entre os que destaca Who's Running the Asylum? Inside the Insane World of Sports Today (1997), no que critica duramente á NBA da década dos 90 por mostrarse irrespetuosa cos xogadores do pasado.

Chamberlain meditou regresar ás pistas na década dos 80 debido ao seu gran estado de forma a pesar da súa idade. Na tempada 1980-81, Larry Brown admitiu que Cleveland Cavaliers fixera unha oferta a Chamberlain, que por entón tiña 45 anos. Cinco anos máis tarde, New Jersey Nets tentouno de novo pero Chamberlain volveu declinar a oferta. Até o seu rápido empeoramento de saúde en 1999, Chamberlain sempre estivo nun gran estado físico, chegando mesmo a correr a miúdo maratóns.

Legado

Cun repertorio ofensivo que consistía de mates, finger rolls (bandexa sutil coas xemas dos dedos) e un tiro fadeaway (virarse e saltar en dirección contraria á canastra e o seu defensor), Wilt Chamberlain posúe preto de 100 récords da NBA, incluído os de máis puntos anotados nun partido: 100. A día de hoxe é aínda o único xogador capaz de anotar máis de 4.000 puntos nunha tempada (é difícil ver que alguén exceda incluso os 3.000). Tamén conseguiu 55 rebotes nun partido, e promedió 27 esa tempada, batendo o récord de media de rebotes nunha tempada, e que a data de hoxe aínda se mantén. De 1959 a 1963 (5 tempadas), Chamberlain tivo unha carreira espectacular, conseguindo 5 das 7 mellores medias anotadoras de todos os tempos (incluíndo as 3 primeiras). En 1962 promedió 50,4 puntos por partido, e ao ano seguinte 44,8. O seu rival máis próximo nesta categoría foi Elgin Baylor, que 1962 rexistrou a 4º mellor media anotador da historia, con 38,3.

O partido dos 100 puntos

Antes da tempada 1961-62, a marca de máis puntos nun partido posuíao Elgin Baylor dos Lakers con 71. O 8 de decembro de 1961, os Warriors xogaron ante os Lakers e Chamberlain anotou 78 puntos, superando a marca de Baylor, nun partido de tres prórrogas. O lendario comentarista dos Lakers "Chick" Hearn a miúdo contou a historia de que preguntou a Baylor ao finalizar o partido se estaba molesto por perder a marca daquel xeito, con Wilt tendo quince minutos suplementarios no partido para exceder o seu rexistro. Segundo Hearn, Baylor non estaba preocupado porque "un día, o tipo anotará 100 puntos".

Menos de tres meses máis tarde, o 2 de marzo de 1962, nunha vitoria sobre os Knicks por 169-147 no Hersheypark Area en Hershey, Pensilvania, Wilt Chamberlain anotou nin máis nin menos que 100 puntos (59 na segunda metade). De feito, dise que Chamberlain anotou a última canastra a falta de 46 segundos para o final, pero xa non había nada que puidese facer parar ao xentío sobre a cancha de xogo. Debido a que o partido non foi televisado, non existen imaxes nin vídeos do mesmo, aínda que si unha gravación de son da emisión de radio do partido.

Chamberlain asinou un 36/63 en tiros de campo e un 28/32 na liña de tiros libres; algo notable dado que Wilt apenas anotou a metade de tiros libres que lanzou en toda a súa carreira. Hai que lembrar que por entón non existía a liña de tres puntos. Chamberlain inicialmente dixo que sentía "avergoñado" desas estatísticas, por lanzar 63 veces a canastra e conseguir anotar "só" 36 tiros. Tres xogadores dos Knicks excederon a trintena de puntos nese encontro, pero de todas as maneiras, nin xuntando todos eses puntos superaban a fazaña individual de Chamberlain. O partido dos 78 puntos anotados ante os Lakers en tres prórrogas permaneceu como a segunda marca de máis puntos anotados nun só encontro durante máis de 40 anos, até o 22 de xaneiro de 2006, cando Kobe Bryant, escolta dos Lakers, endosou 81 puntos a Toronto Raptors.

Marcas e fazañas

Chamberlain sendo defendido por Bill Russell.

• Chamberlain anotou 31.419 puntos en 1.045 partidos profesionais. Isto foi unha marca na NBA cando el retirouse en 1971, ata que foi superado por Kareem Abdul-Jabbar, Karl Malone, Michael Jordan e Kobe Bryant. A media de anotación na súa carreira é de 30,06 puntos por partido, segundo mellor de todos os tempos, lixeiramente por detrás dos 30,12 de Jordan.
• A media de 50,4 puntos por partido na tempada 1961-62 con Philadelphia Warriors, é unha marca na NBA. Os dous seguintes, 44,8 e 38,4, tamén pertencen a el.
• Os 36 tiros e 28 tiros libres anotados no partido dos 100 puntos son marcas NBA (o de tiros libres compartido con Adrian Dantley), así como o dos 59 puntos conseguidos na segunda metade.
• Chamberlain anotou 60 ou máis puntos en 32 ocasións, máis que todos os outros xogadores combinados (26 veces). O xogador que máis se lle achega é Kobe Bryant con 6.
• Chamberlain anotou 50 ou máis puntos en 118 en locasiones (45 veces a tempada 1961-62). O xogador que máis se lle achega é Michael Jordan con 31 en tempada regular e 8 en playoffs.
• Posúe a marca de máis partidos por encima dos 40 puntos, con catorce en 1961. En sete deses encontros anotou máis de 50 puntos.
• Chamberlain aínda é o xogador que máis puntos anotou na historia do All-Star Game con 42.
• Chamberlain colleu 23.924 rebotes en toda a súa carreira, máis que ninguén en toda a historia. A media de rebotes na súa carreira é de 22,9, outra marca máis.
• Chamberlain é o único xogador que conseguiu 2.000 rebotes nunha soa tempada: 2.149 rebotes na tempada 1960-61 (27,2 rpp) e 2.052 na 1961-62. As incribles estatísticas desta última tempada foron de 50,4 ppp e 25,6 rpp.
• Chamberlain é o xogador que máis rebotes colleu nun partido de tempada regular con 55, o 24 de novembro de 1960 ante Boston Celtics. O pivote rival nese encontro era Bill Russell, que o partido anterior puxera a marca en 51.
• Chamberlain tamén posúe a marca de rebotes nun partido de playoffs con 41, o 5 de abril de 1967, de novo ante os Celtics.
• Chamberlain é o xogador que máis rebotes atrapou na historia do All-Star Game, con 197.
• Chamberlain liderou a liga en rebotes en 11 ocasións, en porcentaxe de tiros de campo en 9, e en anotación en 7.
• Chamberlain é o único xogador na historia en conseguir unha dobre-tripla-dobre (superar a vintena de puntos, rebotes e asistencias nun partido). En 1968 ante os Pistons, anotou 22 puntos, colleu 25 rebotes e repartiu 21 asistencias. Esta fazaña puña en demostración, unha vez máis, a súa versatilidade.
• Chamberlain posúe a marca de máis triplas dobres consecutivos con 9, en 1968.
• A resistencia e durabilidad de Chamberlain era un dos seus moitos puntos fortes. En 1962 promedió 48,5 minutos por partido, o que significaba que practicamente xogou todos os minutos da tempada así como as prórrogas. Estivo en cancha 3.882 minutos de 3.890 posibles, cunha media de seis segundos de descanso cada partido. Wilt xogou uns 46 minutos por partido en sete tempadas, e a media en toda a súa carreira é de 45,8.
• A pesar de que pola súa capacidade ofensiva era en ocasións marcado por dobres ou triplas defensas, nunca foi expulsado por acumulación de faltas persoais nos seus 14 anos na liga (o límite de faltas nun partido son seis). Nalgún partido acumulou cinco faltas no último cuarto, e ao entrar na prórroga non foi capaz de cometer unha falta máis que custoulle a expulsión.
• Aínda que non está probado, moitos comentaristas deportivos e especialistas de NBA aseguran que Chamberlain faría moitos cuádruplos-dobres na súa carreira, e mesmo puido haber promediado un triplo-dobre nalgunha campaña (en puntos, rebotes e tapóns), pero xa que xogou nunha era na que os tapóns e os roubos non eran oficialmente rexistrados nas estatísticas, isto só son especulacións.
• Na tempada 1961-62, Chamberlain obtivo tres marcas NBA: máis tiros libres tentados, máis tiros libres anotados e máis tiros libres fallados. A marca de máis tiros libres anotados posteriormente sería superado por Jerry West, pero as outras dúas aínda seguen en pé.
• Chamberlain aínda posúe un número de marcas de porcentaxe de tiros de campo que ningún outros xogador achegouse nin sequera. En febreiro de 1967 anotou 35 tiros consecutivos, incluíndo un 18 de 18 o día 24 do devandito mes ante Baltimore. A súa porcentaxe de 72,7 na tempada 1972-73 é s mellor de toda a historia, seguido por outra súa, de 68,3 na 1966-67.
• Aínda que aínda que Chamberlain era un dominante reboteador, na tempada 1971-72 o seu compañeiro nos Lakers Happy Hairston atrapou 1.045 mentres que Chamberlain 1.572. Este feito foi a única vez na historia da NBA na que dous compañeiros de equipo collen máis de 1.000 rebotes nunha tempada.

Camisetas retiradas

O impacto de Chamberlain no xogo queda reflectido no feito de que a súa camiseta número 13 foi retirada por cinco equipos diferentes:

• Golden State Warriors
• Harlem Globetrotters
• Los Angeles Lakers
• Philadelphia 76ers
• Universidade de Kansas

Totais - Carreira	Media por partido	Totais - Playoffs	Totais- All-Star
Partidos xogados: 1.045		Partidos xogados: 160	Partidos xogados: 13
Puntos: 31.419	Puntos: 30,1	Puntos: 3.607	Puntos: 191
Rebotes: 23.924	Rebotes: 22,9	Rebotes: 3.913	Rebotes: 197
Asistencias: 4.643	Asistencias: 4,4	Asistencias: 673	Asistencias: 36

O mellor xogador de todos os tempos?

Hai un feito que fala por si só, e é que as súas incribles estatísticas son inigualables. Pero o argumento máis utilizado na súa contra é que "só" gañou dous aneis de campión, que se se comparan cos gañados por outros grandes xogadores (Magic Johnson, por exemplo, gañou cinco, Michael Jordan e Kareem Abdul Jabbar seis e Bill Russell once), poden en principio saber a pouco. O propio Wilt di na súa primeira autobiografía, Wilt: Just Like Any Other 7-Foot Black Millionaire Who Lives Next Door: "Non son naturalmente competitivo e agresivo. Non teño un instinto asasino". Isto quedou patente nunha ocasión: o sétimo partido das Finais da NBA de 1970, famosas debido a que o pivote dos Knicks Willis Reed xogou coxeando. Por mor da inmobilidade de Reed, Chamberlain debería anotar tanto canto quixo. Con todo, contribuíu soamente con 21 puntos e os Lakers perderon o partido e, por tanto, o campionato.

Con todo, os partidarios de Chamberlain ofrecen varios argumentos para defender que é o mellor xogador da historia. Wilt era tan dominante que obrigou á NBA a cambiar varias regras para frustrarlo, por exemplo a creación dunha regra baseada na prohibición de palmear o balón no círculo superior imaxinario do aro (chamado "goaltending"). Tamén ensancharon as liñas da cancha para facer máis lento o seu progreso e que se fatigase máis. Cando preguntaron ao lendario Oscar Robertson sobre si Chamberlain era o mellor xogador da historia, contestou: "os libros non menten".

Logros

• Incluído no Basketball Hall of Fame (1978)
• 2 Campionatos da NBA (1967 e 1972)
• 1 MVP das Finais (1972)
• 4 MVP da Tempada (1959-60, 1965-66, 1966-67, 1967-68)
• 7 veces elixido no quinteto ideal da tempada (1960, '61, '62, '64, '66, '67, '68)
• 3 veces elixido no segundo quinteto ideal da tempada ('63, '65, '72)
• 7 veces elixido no quinteto defensivo da tempada (1972, '73)
• Rookie do Ano (1959-60)
• MVP do All-Star Game (1960)
• Elixido como un dos 50 mellores xogadores da historia da NBA (1996)
• Elixido #2 na lista dos 75 mellores xogadores da historia pola revista SLAM.
• Elixido #3 na lista dos mellores atletas do século XX por ESPN.

Vida persoal

Pero non só en baloncesto tiña éxito, senón tamén noutros deportes. Participou co seu equipo en probas universitarias de atletismo, excedendo os dous metros en salto de altura, correndo os 440 en 49 segundos, os 880 en 1:58.3, e os 100 en 10.9. Tamén participou en competicións de voleibol (deporte no que destacaba), automobilismo, flirteou co boxeo e foi ofrecido a xogar con Kansas City Chiefs en 1966, equipo de fútbol americano.

Tras a súa retirada foi actor, unha celebridade e home de negocios. En 1984, tivo un papel secundario na película Conan o Destrutor, de Arnold Schwarzenegger. Mentres que Chamberlain vivía a boa vida co baloncesto, cobraba unha miseria comparado cos xogadores da era moderna. Con todo fíxose multimillonario debido a varios investimentos lucrativos en bens inmobles dos Ánxeles.

20.000 mulleres

Na súa segunda autobiografía, A View from Above (1991), afirma que tivo relacións sexuais cunhas 20.000 mulleres. Isto significaría que, en media, tivo sexo con máis dunha muller nova diariamente desde os 15 anos. Debido a isto, moita xente dubida das súas afirmacións, aínda que poucos se pregunten o feito da súa promiscuidade. Foi moi criticado e acusado de realizar estereotipos sobre os afroamericanos, e do seu comportamento irresponsable, especialmente debido á crise do sida, que avanzaba con forza na década de 1980, cando se produciron varios dos seus encontros con mulleres. Wilt defendeuse dicindo que soamente estaba a facer "algo natural", e que procuraba non deitarse con mulleres casadas. Chamberlain foi toda a súa vida solteiro, e que se saiba, non tivo ningún fillo, a pesar de ser un auténtico mullereiro.

Morte

O 12 de outubro de 1999 Chamberlain morreu dun ataque cardíaco mentres durmía na súa casa de Bel-Air, California. Estaba baixo coidado de cardiólogos e outros médicos debido aos seus problemas de corazón nos seus últimos anos de vida. Tiña 63 anos.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Basketball Hall of Fame - Biografía
• University de Kansas - Baloncesto Masculino
• Wilt Chamberlain Fansite
• NBA History: Wilt Chamberlain
• YouTube: Wilt Chamberlain Video Tributo