Torrelavega

Torrelavega
Localización
	43°21′11″N 4°02′45″O / 43.353055555556, -4.0458333333333
Estado	España
Comunidade autónoma	Cantabria
Capital de	Comarca do Besaya
Poboación
Poboación	51.361 (2023) (1.445,16 hab./km²)
Xeografía
Superficie	35,54 km²
Altitude	25 m
Comparte fronteira con	Polanco ; Los Corrales de Buelna ; Cartes ; Reocín ; San Felices de Buelna ; Piélagos ; Puente Viesgo ; Santillana del Mar
Organización política
• Mayor of Torrelavega (en)	Javier López Estrada (en) (2019–)
Identificador descritivo
Código postal	39300
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	39087
Outro
Irmandado con	A Habana vella ; Louga (pt) ; Zoug (pt) ; Rochefort ; Oviedo
Páxina web	torrelavega.es

Torrelavega é un concello español situado na comunidade autónoma de Cantabria. É a capital da comarca do Besaya e a segunda cidade máis poboada de Cantabria, ademais dun importante núcleo industrial e comercial.

Xeografía

Pico Dobra, desde Viérnoles, punto máis alto de Torrelavega

Situase a uns oito quilómetros da costa cantábrica, a 27,5 quilómetros de Santander (capital da comunidade). A cidade é a capital da comarca do Val do Besaya, á que tamén pertencen os concellos de Cartes, Los Corrales de Buelna, Cieza, Arenas de Iguña, Bárcena de Pie de Concha, Molledo, Anievas e San Felices de Buelna.

A cota máxima é de 606 metros e, a cota mínima, de 12 metros. Ten de área 35,54 km², ocupando o posto 57 en canto a municipios por superficie en Cantabria.

Destacan o río Saja e o río Besaya. Ambos ríos forman a principal conca hidrográfica de Cantabria. En Torrelavega o Saja recibe as augas do Besaya para logo desembocar na ría de San Martín de Arena de Suances.

Limita polo norte con Santillana del Mar, Suances e Polanco, polo leste con Piélagos e Puente Viesgo, polo sur con Los Corrales de Buelna e San Felices de Buelna, e polo oeste con Reocín e Cartes.

Localidades

Barreda
Campuzano
Duález
Ganzo
La Montaña
Sierrapando
Tanos
Torrelavega (capital)
Torres
Viérnoles

Historia

Foi fundada a finais do século XIII por Garci Lasso I de la Vega, Adiantado Maior de Castela, en nome de Afonso XI.

O seu nome actual é a contracción que, co paso do tempo, se produciu do epónimo da casa que construíu na zona Leonor de la Vega, filla de Garci Lasso II de la Vega e nai do Marqués de Santillana, para administrar os impostos e os privilexios do seu territorio.

Torrelavega era un centro gandeiro de importancia para Castela dende tempos remotos. "O aumento de poboación e o progreso da súa industria" merecéronlle en 1895 o título de cidade, concedido pola entón rexente María Cristina de Borbón.

Demografía

	Ano 2000	Ano 2001	Ano 2002	Ano 2003	Ano 2004	Ano 2005	Ano 2006
Poboación
Barreda	2995	2973	2948	2977	2932	2897	2828
Campuzano	11972	11783	11679	11617	11366	11258	11217
Duález	267	269	331	366	377	371	373
Ganzo	1130	1109	1121	1101	1095	1066	1067
Montaña (La)	180	177	188	191	183	188	183
Sierrapando	4013	3947	3968	3967	3982	4005	4041
Tanos	5065	5336	5614	5782	5986	6080	6121
Torrelavega	28534	28259	28303	28603	28457	28360	28334
Torres	1012	1032	1025	1012	1013	1002	997
Viérnoles	1018	1024	1003	1022	1016	1003	982

A poboación do concello é de 55.947 habitantes segundo o censo de 2009, (INE 2009), polo que un 9,5% dos cántabros viven en Torrelavega. A súa tendencia demográfica está estancada desde o ano 2000, dado a unha baixa natalidade e a un progresivo envellecemento da poboación, que son compensados con fluxos migratorios que se dan desde os comezos dos noventa. Desde 1991, Torrelavega perdeu un 6,8% da poboación, isto é, 4.113 habitantes.

Ademais, a escaseza e subsecuente carestía das vivendas no núcleo urbano desenvolveu nun proceso de periurbanización ou desprazamento da poboación para os concellos do contorno, en especial ós eixes conurbanos Torrelavega-San Felices de Buelna, que aumentou a súa poboación nun 2,86 %, Torrelavega-Cartes (1,47 %), Torrelavega-Los Corrales de Buelna (1,44 %) e Torrelavega-Suances (2,84 %), sendo o aumento demográfico en Torrelavega do 0,82 % entre 2002 e 2003, e un retroceso do 0,15% entre 2005 e 2006. Torrelavega é o segundo concello máis poboado de Cantabria.

Evolución demográfica del municipio (1900-2009)
1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1980	1990	2000	2007	2008	2009
7.777	9.574	12.960	15.933	19.315	23.728	31.021	42.945	55.786	59.997	56.189	55.418	55.910	55.947

Fonte: INE

Monumentos

Casa de Velarde, en Viérnoles, declarada Ben de Interese Local.
Edificio do Colexio de “Nuestra Señora de La Paz”, en Torrelavega, ben inventariado . A súa fachada é obra de José María Subirachs.
Unha das Locomotoras de Vapor ("Udías, María, Revilla, Peñacastillo, Reyerta e Begoña 3"), en concreto a locomotora María, no Almacén do Concello de Torrelavega. Ben inventariado.

Monumentos relixiosos

Fachada da igrexa da Virxe Grande, 1964

Glorieta do boulevar ronda, en Nova Cidade, con escultura Oteando, de Miquel Navarro

A igrexa neogótica da Asunción (1892), que alberga o Cristo da Agonía e a da Virxe Grande (ou igrexa Nova), contemporánea e racionalista, inaugurada en 1964, coa súa bóveda en estrela, obra de Luis Moya Blanco. A súa patroa conmemorase o 15 de agosto.
O Convento dos Santos Reis S. Luis e S. Fernando das Nais Carmelitas, en Sierrapando.
A ermida de Santa Ana, en Tanos. A súa patroa conmemórase o 26 de xullo.

Monumentos civís

O palacio de Demetrio Herrero, construído en 1888 e actual sede do Concello e, nun grao máis modesto, a Praza Maior, cos seus soportais. Tamén é de destacar a Fonte de Catro Caños, lugar de paso das rondas marceiras protagonizadas polo Coro Ronda Garcilaso na festa do Primeiro de Marzo.
A Casona dos Condes de Torreanaz.
A Casona Calderón (ou dos Mártires).
Cabe destacar tamén o conxunto monumental de Viérnoles, formado por palacios e casonas dos séculos XVII ao XIX.
A Praza de Abastos.
A Fábrica La Lechera, sede actual da Feira de Mostras de Cantabria.
A estación de ferrocarrís FEVE.
A estación de ferrocarrís RENFE en Tanos.
A ponte Espina, que dá acceso a Viérnoles desde Tanos.
A ponte Roja, en Tanos.
O mercado nacional de ganados.

Esculturas

Na última década fóronse colocando en espazos públicos diversas esculturas contemporáneas. Destaca o conxunto localizado na estrada de circunvalación, chamado "bulevar ronda":

Oteando, de Miquel Navarro, é o exemplo máis coñecido.
Saiva nova, de Lucio Marcos Pernía, na praza de La Llama.
Alegorías do traballo, a minería e a emigración, de Jesús González de la Vega.
Catro cadros, de Chema Alvargonzález.
Sen título, de Adolfo Schlosser.
A miña casa en Torrelavega, de Jaume Plensa, coñecida popularmente como a pajarera.
Paneis metálicos, instalación de José Pedro Croft.
Fonte de Granito, de Juan Asensio.

Festas

As festas da Patroa celébranse durante uns dez días a mediados de agosto e, nelas, pode asistirse, por exemplo, ó Desfile de Carrozas da Gala Floral (declarada de Interese Turístico Nacional).
A festa de San Ciprián, Festa de Interese Turístico Rexional que se celebra o 16 de setembro, con romaría incluída no alto do mesmo nome.
A última noite do mes de febreiro celébranse as Marzas, que conmemora a chegada da primavera.
O 3 de febreiro teñen o San Blas na localidade de La Montaña.
O 23 de abril celebran o San Xurxo na localidade de Viérnoles.
O 10 de maio celébrase o San Migueluco na localidade de Campuzano.
O 22 de maio a Santa María en Barreda.
O 26 de xullo a Santa Ana en Tanos.
O 5 de agosto a Nosa Señora das Neves en Tanos.
No inicio de outono fan a Magosta nas localidades de Ganzo, Barreda e Viérnoles, como tamén en barrios torrelaveguenses como Covadonga e La Inmobiliaria.
O 8 de setembro celébrase a Virxe do Milagre na localidade de Torres.

Medios de comunicación

Prensa escrita

O Diario Alerta, que ten a súa sede en Peñacastillo, en Santander, cobre cunha sección a actualidade da cidade.

El Diario Montañés, ten o seu Suplemento Veciños de Torrelavega, ademais dunha correspondente sección informativa sobre a cidade diariamente en cada exemplar do xornal.

Radio

Radio Nacional de España en Torrelavega
SER Torrelavega Arquivado 10 de decembro de 2004 en Wayback Machine.
RtvTanos

Televisión

A televisión de Torrelavega pasou no 2005 de chamarse Vegavision a chamarse TÚ Television que retransmitía en analóxico en parte de Cantabria, e nas plataformas dixitais. Cesou as súas emisións a finais do 2008 comezos do 2009. Actualmente funciona unha nova televisión de cobertura en toda a comarca, TCBtelevisión (Tele Comarca del Besaya), que iniciou as súas emisións o 1 de outubro de 2009.

Axencia de prensa

Agencia EFE, Axencia EFE, delegación en Torrelavega.