Benicàssim

Benicàssim
	Bandeira Brasón
Localización
	40°03′19″N 0°03′51″L / 40.055277777778, 0.064166666666667
Estado	España
Comunidade autónoma	Comunidade Valenciana
Provincia	Castelló
Comarca da Comunidade Valenciana	Plana Alta
Poboación
Poboación	19.951 (2023) (552,66 hab./km²)
Lingua oficial	lingua catalá (lingua predominante)
Xeografía
Superficie	36,1 km²
Bañado por	Mar Mediterráneo
Altitude	15 m
Comparte fronteira con	Castelló de la Plana ; Cabanes ; La Pobla Tornesa ; Borriol ; Orpesa
Santo padrón	Ádega de Catania
Organización política
• Alcaldesa	Maria Susana Marques Escoin (en)
Identificador descritivo
Código postal	12560
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	12028
Código ARGOS de concellos	12028
Outro
Irmandado con	Bad Salzdetfurth ; Évian-les-Bains
Páxina web	benicassim.org

Benicàssim (en valenciano: Benicàssim, en castelán: Benicasim, as dúas denominacións cooficiais) é un municipio da Comunidade Valenciana, situado na costa da provincia de Castelló, na comarca da Plana Alta. A súa poboación residente é de 17.267 habitantes (INE 2007), aínda que se alcanza máis de 40.000 no período estival, ao estar baseada a súa economía no turismo.

Toponimia

A palabra Benicasim é chaira e acaba en m, polo que segundo as regras de acentuación do castelán debería de escribir con acento (Benicásim). Con todo, a forma oficial é Benicasim en castelán, e Benicàssim en valenciano.

Xeografía

A súa orografía é chaira ao estar situado xunto ao mar Mediterráneo e conta cunhas grandes praias, aínda que no interior o terreo elévase ata os 729 m no Monte Bartolo. O seu termo municipal ten 204 covas e simas destacando entre elas o Cantalar con restos prehistóricos e a Cova de Queralt.

Accédese a esta localidade desde Castelló a través da N-340, por medio da autoestrada AP-7 (saídas 45 ó 46).

Tamén conta con acceso ferroviario (RENFE).

Barrios e pedanías

No termo municipal de Benicàssim intégranse tamén os seguintes núcleos de poboación:

Quadro Santiago.
Desert de les Palmes.
El Palasiet.
Les Vil·les.
Mas dels Frares.
Montemolino.
Voltants de Montornés.
Urbanització Les Palmes.

Localidades limítrofes

O termo municipal de Benicàssim limita coas seguintes localidades: Castelló de la Plana (e o seu distrito marítimo Grau de Castelló), Borriol, La Pobla Tornesa, Cabanes e Orpesa, todas elas da provincia de Castelló.

Historia

Anteriormente á reconquista, o Castelo de Montornés constituíu un dos máis importantes feudos árabes nestes territorios. Carecemos tamén de noticias sobre a súa destrución e as causas que o motivaron. No entanto, coñécese que o Castelo foi habitado ata finais do século XV. Como se deduce polo seu nome, pertencería á tribo dos Beni Qásim ("fillos de Qásim") que ocupaban o castelo de Montornés antes da conquista cristiá, primeiro polo Cid Campeador e finalmente polo rei Xaime I de Aragón.

O día 29 de novembro de 1242, Jaime I doou o Castelo de Montornés e estas terras á súa escribano D. Pedro Sanz, en compensación aos servizos prestados na reconquista. As Baronías de Benicàssim e de Montornés foron frecuentemente obxecto de doazóns, herdanzas ou vendas entre os nobres da zona. Unha proba evidente témola na notable cantidade de propietarios que enseñorearon o lugar desde 1242 a 1603. Así, en 1249, a Baronía de Montornés aparece en mans de Jacchesio Sancii, ao que o rei outorgou permiso para a venda do señorío. Posteriormente, aparece como dono da baronía Pedro Ximén, que presumiblemente lla comprou a Jacchesio Sancii. Máis tarde, Afonso III, deu Montornés, a Casa de San Vicente e todos os seus dominios ao Mosteiro de Poblet. A pouca rendibilidade destas terras, por unha banda, e as avultadas débedas que tiñan os de Poblet, por outro, fixo que os monxes vendesen a Jaime II, en 1297 a Baronía de Montornés e a vila de Castelló por 290.000 soldos. En 1333, aparece como señor da Baronía de Montornés, Juan Ximén fillo de Pedro Ximén de Arenós, que posiblemente lle sucedería en representación do rei Xaime II. Descoñécese exactamente cando, pero en documentos posteriores aparece mesturada a Baronía de Montornés con "o lugar de Benicàssim". Así temos como Montornés, que pasou novamente a poder real, é doado por Afonso V, en 1416, ao Bispo de Vic, Afonso de Thous. Morto Afonso de Thous en 1420, foi adquirida a baronía por Gilberto de Centelles, que era entón señor de Nules. Dos Centelles pasou ao patrimonio real ata o 24 de febreiro de 1467 en que Xoán II traspasouno ao seu Vicechanceler Juan Pagés e durante máis de corenta e oito anos exerceron os Pagés a súa xurisdición sobre Montornés e terras da súa demarcación.

Nicolás de Casalduch adquire o señorío por compra aos Pagés. Por herdanza pasou a dona Violante de Casalduch quen o 9 de setembro de 1603 outorgou Carta Poboa a fin de repoboar esta zona, moi castigada polos continuos ataques e saqueos de corsarios e berberiscos. Tal medida non obtivo os resultados apetecidos, e tan só uns poucos poboadores asentáronse na Baronía. Neste sentido, existen claros vestixios de catro núcleos pequenos de poboación, dúas deles buscando o refuxio das montañas, un nas terras fértiles, moi preto do actual centro urbano, e finalmente un pequeno núcleo mariñeiro, fronte á Torre de Sant Vicent.

A decisión de Francisco Pérez Bayer en 1769 de fundar unha igrexa neste lugar, constituíu o impulso definitivo á configuración de Benicàssim como pobo. A Pérez Bayer cualifícaselle frecuentemente como fundador de Benicàssim e realmente, non nacera aínda cando Benicàssim foi fundado por Dona Violante de Casalduch. No entanto, Pérez Bayer tivo o mérito de aglutinar ao redor da igrexa que fundou, a todos os veciños de Benicàssim, ata entón diseminados en pequenos núcleos de poboación, e en masías.

O progreso foi lento en principio, pero espectacular a partir de 1850. Benicàssim foi unha das poboacións pioneiras en España como centro turístico. Así temos como en 1887 constrúese a primeira vila de verán. O grande auxe que tomou Benicàssim a principios de século, valeulle posteriormente o cualificativo do Biarritz de Levante. Desde a primeira construción ata hoxe, Benicàssim sufriu unha profunda transformación baseada exclusivamente no turismo. Actualmente Benicàssim ofrece unha capacidade receptora de 100.000 turistas.

Demografía

O desenvolvemento do sector turístico deulle un forte impulso demográfico durante os últimos anos. Tamén se incrementou a inmigración estranxeira.

	1857	1887	1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	1996	2001	2006	2007
Poboación	715	1.059	1.302	1.533	1.568	1.841	1.856	1.995	2.009	2.923	4.705	6.151	9.913	12.456	16.584	17.267

Economía

O sector turismo predomina sobre os demais.

Monumentos

Monumentos relixiosos

Igrexa parroquial de Santo Tomás de Villanueva Construída a iniciativa de Pérez Bayer baixo a advocación de Santo Tomás de Villanueva. É de estilo Neoclásico. O seu interior está decorado con obras do pintor segorbino Camarón. Construír entre 1769 e 1776, e foi a base da formación da vila na súa actual localización.
Ermida de Santa Agueda
Mosteiro dos Carmelitas Descalzos. Situado no Deserto de Les Palmes.

Monumentos civís

Castelo de Montornés. Sistema defensivo dos musulmáns. No século XIII é asediado e tomado por Jaime I o Conquistador (1233).
Torre de Sant Vicent. Constituía unha das dezaoito torres de vigía con que contaba ao longo da costa o que é hoxe a provincia de Castelló, e que tiñan como misión a vixilancia e defensa das súas costas. Por iso é polo que, a mediados do século XVI construísese esta torre por decisión tomada nas Cortes de Monzón. É de planta cadrada, construído de cachotería aconcertada e angulares de perpiaños. Ten un matacán aspillarado e nos esquinales da parte posterior que dá ao mar, dúas torrecillas circulares á altura da terraza. Accédese ao interior por unha soa porta que se atopa a un metro oitenta do nivel do chan.
Les Vil·les. Coñécese como les Vil·les (As Vilas) á zona litoral na que, a finais do século XIX, comezaron a alzarse numerosas casas de veraneo. A primeira delas foi Vil·la Pila. A ela seguiron case inmediatamente outras residencias estivais propiedade de familias de Valencia. Hoxe, en devandita zona, ademais das antigas Vilas pódese gozar dunha variada e completa infraestrutura turística: hoteis, restaurantes, cámpings, discotecas, bares-cafeterías...

Vila Elisa, 1942.
Vila Carpi.
Vila Victoria, 1911.
Vila Amparo, 1880-1920.
Vila Paquita, finais do século XIX.

Festas e acontecementos

Festas de Sant Antoni Abat. As festas patronais celébranse o 17 de xaneiro, dedicadas a Sant Antoni Abat e Santa Àgueda. Nelas hai desfiles de carrozas engalanadas, bendición de animais domésticos, repartición de pan bendito, coñecido como a coqueta, acéndense fogueiras.
Romaría de Santa Àgueda. No mes de febreiro.
Llunàtica. concentración de moteiros, a principios de febreiro
Sant Joan. Na noite de San Xoán existe a tradición de ir á praia ás doce da noite para mollarse os pés e formular un desexo.
Certame Internacional de Guitarra clásica "Francisco Tárrega".
Santo Tomás de Villanueva. As festas en honra do patrón da igrexa parroquial celébranse a semana que inclúe o 22 de setembro, con actos típicos e populares: Verbenas, peches de vaquillas, touros embolados e fogos artificiais son os actos máis populares.
FIB (Festival Internacional de Benicàssim). É un grande acontecemento cultural, onde o seu punto principal é a música independente, pero que alberga outro tipo de artes como a danza, o cine, entre outros. Celébrase durante o mes de xullo. Miles e miles de mozos de todo o mundo danse cita durante os 4 días que dura o evento.

Lugares de interese

Deserto de Les Palmes. Parque natural situado no interior onde hai gran cantidade de especies autóctonas. É unha rexión montañosa litoral paralela á costa, punto de referencia singular na paisaxe da Plana Alta. Estas montañas aparecen como un agreste pano de fondo sobre as planicies costeiras e os vales do interior. Posúe unhas características xeolóxicas sumamente interesantes, sendo o tipo de roca dominante a comunmente coñecida como "gres" (moi abundante na Comunidade Valenciana sobre todo nas serras do Deserto, a serra de Espadán e Calderona). Ademais do gres existen algúns xacementos calcáreos que dan lugar a suaves relevos nas cimas das serras do Deserto e de les Santes, incluída a cima do Bartolo (714 metros de altura).
Monte Bartolo. Desde onde se contempla unha espléndida panorámica e nos días claros aprécianse as Illas Columbretes.
Praia da Torre de Sant Vicent. Chamada así pola magnífica torre vigía que domina esta praia, unha das máis concorridas durante o período estival e durante todo o ano. Galardoada co distintivo de Bandeira Azul dos Mares Limpos de Europa. Tamén coñecida como praia do Torreón.
Praia de Heliòpolis. É un exemplo notable do crecemento urbanístico que tivo lugar na década dos 60 do século pasado e tamén percorrida por un extenso Paseo Marítimo.
Praia els Terrers. Nela impártense cursos para todos aqueles que queiran gozar da navegación a vela. Numerosas vilas atópanse situadas nesta praia, todas foron construídas tras a venda destes terreos que pertencían a unha única persoa, ao falecer, os seus descendentes venderon os terreos, para a construción das vilas que hoxe día podemos contemplar. O propietario da primeira vila, tiña un pequeno porto privado, na praia á cal tenia acceso directo desde a súa vila. O pequeno porto, era denominado polos mariñeiros que faenaban por alí como o "Portet de Carpi", suposto apelido do propietario da gran vila.
Praia de Voramar. Caracterízase pola tranquilidade da zona residencial onde está situada. Grazas á súa situación privilexiada, desde o seu paseo marítimo pódense contemplar as espléndidas vilas de principios do século XX e polas que Benicasim foi coñecido como o Biarritz de Levante. Galardoada co distintivo de Bandeira Azul dos Mares Limpos de Europa.
Praia de l'Almadrava. Esta Praia conserva este nome en referencia a que antigamente se instalaba nela un destes dispositivos de pesca. É a prolongación cara ao sur da praia de Voramar, polo que as características desta son similares. Galardoada co distintivo de Bandeira Azul dos Mares Limpos de Europa.
Praia Eurosol. Esta praia atópase situada entre a dels Terrers, e a de Heliòpolis, denomínase así pola presenza dun conxunto de tendas, bares e outros comercios que reciben este nome, posiblemente unha das zonas máis cool de Benicàssim

Véxase tamén

Ligazóns externas

Concello de Benicàssim (en castelán)
Instituto Valenciano de Estadística(en castelán)
Web de Turismo do concelllo de Benicàssim (en castelán)
Benicàssim no http://www.presidencia.gva.es/en/web/administracion-local/buscador Arquivado 17 de outubro de 2019 en Wayback Machine.