Teilgean léarscáile
Claochlú córasach is ea teilgean léarscáile de dhomhanleithid agus dhomhanfhaid suíomhanna ar dhromchla sféir nó éileapsóidigh chuig suímhanna ar phlána.[1] Bíonn teilgi léarscáile riachtanach chun léarscáileanna a chruthú. Cuireann gach teilgean léarscáile an dromchla as a riocht i slí éigin. Ag brath ar chuspóir an léarscáil, bíonn roinnt teilgean léarscáile ann chun airíonna áirithe ón sféar a chosaint ach ar chostas na n-airíonna eile.Níl aon teorainn le líon na dteilgean léarscáile a dtig linn a chur ar fáil.[2]
Go hiondúil, is féidir dromchlaí na reann pláinéadach a mhapáil, fiú má tá siad ró-neamhrialta chun a bheith bunaithe ar mhúnla maith le sféar nó éileapsóideach; féach thíos. I gcoitinne fiú amháin, déantar teilgi léarscáile faoi réir roinnt réimsí glanmhatamaitice, lena n-áirítear geoiméadracht chéimseata agus geoiméadracht theilgeach. Mar sin féin, tagraíonn "teilgean léarscáile" go sonrach don teilgean cartagrafach.
Cúlra
[cuir in eagar | athraigh foinse]D'fhéadfaí léarscáileanna a bheith níos úsáidí ná cruinneoga i go leor cásanna: tá siad níos dlúithe agus níos éasca a stóráil; freastalaíonn siad go héasca ar raon ollmhór scálaí; bíonn siad le feiceáil go héasca ar scáileáin ríomhairí; ligeann siad airíonna an tír-raon a bheith mapáilte go éasca; is féidir leo níos mó codanna de dhromchla an Domhain a thaispeáint ag an am céanna; agus tá siad níos saoire a tháirgeadh agus a iompar. Spreagann na tréithe úsáideach seo ar na léarscáileanna forbairt na dteilgean léarscáile.
Mar sin féin, chruthaigh Theorema Egregium de chuid Carl Friedrich Gauss nach féidir dromchla sféir a bheith léirithe ar dhromchla plánach gan a bheith curtha as a riocht. Tá an prionsabal céanna i gceist le dromchlaí tagartha eile a úsáidtear mar mhúnlaí le haghaidh an Domhain. Ós rud é go bhfuil aon teilgin léarscáile ionadaíocht ar cheann de na dromchlaí ar phlána, cuireann gach léarscáil rudaí áirithe as a riocht. Cuireann gach teilgean léarscáil suntasach rudaí faoi leith as a riocht. .
Airíonna méadracha na léarscáileanna
[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is féidir go leor airíonna a thomhas ar dhromchla an Domhain neamhspleách ar a thíreolaíocht. Seo a leanas cuid de na hairíonna:
- Achar
- Cruth
- Treo
- Treo-uillinn
- Fad
- Scála
Saobhadh
[cuir in eagar | athraigh foinse]
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Snyder, J.P. (1989). "Teideal in easnamh ar an lua Either specify one, or click here and a bot will try to complete the citation details for you. {{{title}}}". United States Government Printing Office. 1453.
- ↑ Snyder, John P. (1993). "{{{title}}}". University of Chicago Press.
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- "An Album of Map Projections". (12.6 MB), Suirbhéireacht Gheolaíochta U. s. Gairmiúla Páipéar 1453, ag John P. Snyder (USGS) agus Philip M. Voxland (Stáit Minnesota), 1989.
- Teimpléad:DMOZDMOZTeimpléad:DMOZ
- A Cornucopia de Léarscáil réamh-Mheastacháin, a léirshamhlú de saobhadh ar shraith leathan de léarscáil réamh-mheastacháin i íomhá amháin.
- G. Teilgeoir, saor in aisce bogearraí is féidir a sholáthar go leor réamh-mheastacháin (NASA GISS).
- Dath íomhánna den léarscáil réamh-mheastacháin agus saobhadh (Mapthematics.com).
- Geoiméadrach gnéithe léarscáilíochta: léarscáil teilgean (KartoWeb.itc.nl).
- Java léarscáil an domhain réamh-mheastacháin, Henry Bottomley (SE16.info).
- Léarscáil réamh-mheastacháin Curtha i gcartlann Eanáir 4, 2007, ar an Wayback MachineWayback MeaisínCurtha i gcartlann Eanáir 4, 2007, ar an Wayback Machine (3DSoftware).
- Léarscáil réamh-mheastacháin, John Savard.
- Léarscáil Réamh-Mheastacháin (MathWorld).
- Léarscáil réamh-Mheastacháin Curtha i gcartlann 2015-03-07 ar an Wayback Machine idirghníomhach JAVA feidhmchláirín chun staidéar a dhéanamh ar dífhoirmiú (réimse, fad agus an uillinn) de léarscáil réamh-mheastacháin (UFF.br).
- Léarscáil Réamh-Mheastacháin: Conas Réamh-Mheastacháin An Obair (Progonos.com).
- Léarscáil réamh-Mheastacháin Póstaer Curtha i gcartlann 2006-06-02 ar an Wayback Machine (stáit aontaithe Geografach Suirbhé).
- MapRef: ar An Idirlíon an Bailiúchán de MapProjections agus Córais Tagartha san Eoraip
- PROJ.4 – Cartagrafacha Réamh-Mheastacháin Leabharlann Curtha i gcartlann 2012-07-30 ar an Wayback Machine.
- Teilgean Tagairt Tábla samplaí agus airíonna coitianta go léir réamh-mheastacháin (RadicalCartography.net).
- "Understanding Map Projections". (1.70 MB), Melita Kennedy (ESRI).
- Léarscáil an domhain réamh-Mheastacháin, Stephen Wolfram bunaithe ar obair de réir Yu-Sung Chang (Wolfram Taispeántais Tionscadal).
- Déan Comparáid Idir Léarscáil Réamh-Mheastacháin
