Rigel
Is é Rigel (Beta Orionis, β Ori) an réalta is gile sa réaltbhuíon Oríon, cé gur cheart go bhfreagródh a hainmniú Bayer "beta" don dara réalta is gile sa réaltbhuíon, cuireann a méid dealraitheach +0.18 í os comhair na réalta α Orionis, Betelgeuse. Is ollfhathach gorm é agus tá sé faoi 860 solasbhliain (260 parsóic) dínn nó mar sin. Is réalta athraitheach Alpha Cygni é leis an aimplitiúid de 0.039 méid agus peiriad de 2.075 lá. Ceaptar go gcríochnóidh Rigel a shaol mar ollnóva de chineál II [12]. Tá sé suite ar an gcos chlé ceaptha d’fhigiúr an sealgair Orion a chruthaigh réaltaí an réaltbhuíon. Dá bhrí sin a ainm de bhunadh Arabach, Rijl jauza al-Yusra, "cos chlé an lár", ag tagairt do Orion. Ainm Araibis eile atá aige freisin ná Algebar, a bhfuil a bhunús in ar-Rijl al-Jabbār, "cos an fhathaigh".
Is eol gur déréalta amhairc é Rigel ó 1831, nuair a thomhais Friedrich Georg Wilhelm von Struve é den chéad uair. Cé go bhfuil méid +6.7 ag an réalta a ghabhann leis, Rigel B, tá a ghaireacht do Rigel A (níos mó ná 500 uair níos gile) ina dhúshlán do theileascóip níos lú ná 150 mm sa chró. Ag an bhfad measta ón gcóras, tá níos mó ná 2500 aonad réalteolaíoch (ua) scartha ó Rigel B ón bpríomh-réalta; dá bharr sin, níor aimsíodh aon gluaisne fithiseach, cé go roinneann siad a ngluaiseacht féin.
Dá réir sin, is réalta dénártha é Rigel B, comhdhéanta de dhá réalta príomhsheichimh scartha le thart ar 100 ua. Tá tréimhse fithiseach an dénártha seo thart ar 400 bliain. Is cosúil go bhfuil baint ag ceathrú réalta de mhéid 15 leis an gcóras. D’fhéadfadh gur abhac de chineál K é atá ag 44 soicind stua go físiúil - a fhreagraíonn do scaradh iarbhír níos mó ná 11,500 au - agus thógann sé thart ar 250,000 bliain chun fithis a chríochnú timpeall an tríréad geal istigh.
Mionsonraí
[cuir in eagar | athraigh foinse]Maise: mais na Gréine méadaithe faoi 21
Ga: ga na Gréine méadaithe faoi 78.9
Lonrachas: lonrachas na Gréine méadaithe faoi 120 míle
Teocht: 12,100 K
Miotalacht: -0.06 ± 0.10 dex
Aois: (8 ± 1) × 106 bliain
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ "Rotational velocities and spectral types for a sample of binary systems" (1975): 91–99.
- ↑ Henrique Schmitt (20 Nollaig 2017). "Fundamental Parameters of 87 Stars from the Navy Precision Optical Interferometer" (as Béarla) (1): 30-45. doi:.
- ↑ URL tagartha: http://arxiv.org/abs/astro-ph/0509669.
- ↑ Ráite i: The HYG Database.
- ↑ Ráite i: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system. Stated in source according to: SIMBAD. Teanga an tsaothair nó an ainm: Béarla. Dáta foilsithe: 2002.
- ↑ Andrea Fabiana Torres (27 Márta 2009). "Fundamental parameters of B supergiants from the BCD system. I. Calibration of the (λ_1, D) parameters into Teff" (as Béarla) (1): 297–320. doi:.
- ↑ URL tagartha: http://arxiv.org/pdf/0804.2553v1.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 Floor van Leeuwen (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction" (as Béarla) (2): 653–664. doi:.
- ↑ Norberto Castro (19 Nollaig 2016). "The IACOB project. III. New observational clues to understand macroturbulent broadening in massive O- and B-type stars" (as Béarla). doi:.
- ↑ "Pulkovo Compilation of Radial Velocities for 35 495 Hipparcos stars in a common system" (as Béarla) (Samhain 2006) (11): 759–771. doi:.
- ↑ "Quantitative spectroscopy of galactic BA-type supergiants. I. Atmospheric parameters" (as Béarla) (2012): 80–80. doi:.
- ↑ "Asteroseismology of the nearby SN-II Progenitor: Rigel. Part II. ε-mechanism Triggering Gravity-mode Pulsations?" (2012). The Astrophysical Journal 749 (1): 74–84. doi:. Bibcode: 2012ApJ...749...74M.
 | Is síol a bhaineann leis réalta é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |