Achtan
| Teaghlach | |
|---|---|
| Páirtí | Art mac Cuinn  |
Máthair Chormaic mhic Airt ab ea Achtan, a mhair c. 1d-2a haoiseanna AD.
Achtan agus Art mac Coinn
[cuir in eagar | athraigh foinse]Sa seanscéal Cath Maige Mucrama, iníon Olc Acha de na Crich Óic Bethra ab ea Achtan, a bhíodh ina gcónaí gar do Dhroichead an Chláirín, Contae na Gaillimhe mar atá inniu. Ar an oíche roimh an gcath, bhí Art mac Coinn mar aoi Olc Acha, a d'fhiafraigh de cé mhéad leanbh a bhí aige. Ar eagla go bhfaigheadh sé bás agus chun a ríshliocht a chosc, mhol Olc Acha go luífeadh Cormac le hAchtan go mnginfeadh sé mac.
- "Gineadh Cormac ansin. Dúirt Art léi go dtabharfadh sí mac ar an saol agus go mbeadh an mac sin ina rí Éireann. Ansin dúirt sé léi de gach taisce a bhí curtha i bhfolach aige don mhac sin. Agus dúirt sé go marófaí é an lá dár gcionn agus d'fhág sé slán aici. Dúirt sé léi a mac a thabhairt ar altramas chuid a chara na gConnacht. Ar an lá dár gcionn, chuaigh sé chun catha."
Thug Achtan ar an saol Cormac mac Airt, sinsear na gConnacht, agus dá bharr is sinsear í de shleachta amhail is muintir Uí Fiachrach, Uí Briúin, Uí Ailello agus Muintir Murchada. San áireamh clann atá de shliocht seo ná muintir MacDermot, O'Conor, Ó Cléirigh, O'Flaherty, O'Dowd, O'Shaughnessy, McGivergan agus O'Hynes.
Connacht
[cuir in eagar | athraigh foinse]Iomrall aimsire is ea an t-ainm Connacht le linn ré Achtana. Deirtear gur de shliocht Choinn Chéadchathaihh, a mhair roinnt aoiseanna níos deireanaí, ab ea na Connachta, a bhfuil an chúige anois ainmnithe astu. I scéalta níos déanaí, faightear an t-ainm Fir Ol nEchmacht mar ainm moch na cúige, um an fadhb sé a réiteach. Go hiondúil, is bréagiarracht ag manaigh Chríostaí í, luathchroineolaíocht na nGael a shioncronú le stair chlasaiceach agus bhíobalta.
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Byrne, Francis John (1973). "Irish Kings and High-Kings". Londain: Batsford.
- Charles-Edwards, T. M. (2000). "Early Christian Ireland". Cambridge: Cambridge University Press.
- MacKillop, James (1998). "The Oxford Dictionary of Celtic Mythology". Oxford: Oxford University Press.
- "The Cycles of the Kings" (2004). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2006-09-02.
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- The Battle of Mag Mucrama, Aistriúchán Béarla ar ancienttexts.org