Version 1.1 of the definition has been released. Please help updating it, contribute translations, and help us with the design of logos and buttons to identify free cultural works and licenses!
Definition/Nl
- Original, v.1.1: English
- Translations, v.1.1: العربية • български • català • čeština • Deutsch • Ελληνικά • Esperanto • español • فارسی • français • galego • hrvatski • italiano • 한국어 • македонски • मराठी • norsk bokmål • Nederlands • norsk nynorsk • polski • português • română • русский • slovenčina • slovenščina • svenska • Tiếng Việt
- Translations, v.1.0 (update/review pending): suomi
- More in progress
Samenvatting[edit]
Dit document definieert "Vrije Culturele Werken" als werk of expressies die vrij bestudeerd, toegepast, gekopieerd en/of gewijzigd kunnen worden, door iedereen, voor elk doeleinde. Het beschrijft ook bepaalde toegestane restricties die de essentiële vrijheden respecteren of beschermen. De definitie maakt onderscheid tussen vrije werken, en vrije licenties die gebruikt kunnen worden om de status van een vrij werk wettelijk te beschermen. De definitie zelf is geen licentie, het is een hulpmiddel om te bepalen of een werk "vrij" kan worden beschouwd.
Voorwoord[edit]
Door maatschappelijke en technische vooruitgang is het voor een groeiend deel van de mensheid mogelijk om tot allerlei werken toegang te hebben, deze te bewerken, werken te maken, te wijzigen, te publiceren en te verspreiden: kunstwerken, wetenschappelijk en educatief materiaal, software, artikelen, in het kort: alles wat digitaal kan worden gerepresenteerd. Vele gemeenschappen zijn gevormd om deze nieuwe mogelijkheden te uiten en een rijkdom van collectief bruikbaar werk te creëren.
De meeste auteurs, wat hun werkgebied dan ook is, of ze amateurs of professionals zijn, hebben interesse in een omgeving waarin hun werk kan worden verspreid, gebruikt en afgeleid op een creatieve manier. Hoe eenvoudiger het is om werk te hergebruiken en af te leiden, des te rijker onze cultuur wordt.
Om er van zeker te zijn dat dit systeem soepel functioneert, zouden auteurswerken vrij moeten zijn, en met vrijheid wordt bedoeld:
- de vrijheid om gebruik te maken van het werk en de voordelen hiervan te ervaren
- de vrijheid om het werk te bestuderen en de verkregen kennis toe te passen
- de vrijheid om kopieën te maken en te verspreiden, in het geheel of in gedeeltes van de informatie of de uitdrukking
- de vrijheid om veranderingen en verbeteringen te maken van het werk, en afgeleid werk te verspreiden
Als auteurs geen actie ondernemen, zullen hun werken vallen onder de bestaande auteurswetten, welke sterk limiteren wat anderen kunnen en niet mogen. Auteurs kunnen hun werk vrij maken door uit een aantal licenties te kiezen. Als een auteur kiest zijn/haar werk onder een vrije licentie te publiceren, betekent dit niet dat zij al hun rechten verliezen, maar het geeft iedereen de vrijheden zoals hierboven opgesomd.
Het is belangrijk dat ieder werk dat beweert vrij te zijn op een praktische en risicoloze manier in de hiervoor genoemde vrijheden voorziet. Om deze reden geven we hierna een precieze definitie van vrijheid voor licenties en voor werken van auteurschap.
Identificeren van Vrije Culturele Werken[edit]
Dit is de Definitie van Vrije Culturele Werken. Bij het omschrijven van je werk, moedigen we je aan te refereren naar deze definitie in de trant van: "Dit is een vrij werk, zoals uitgelegd in Definitie van Vrije Culturele Werken." Als u deze term niet wilt gebruiken, kun je kiezen voor de meer algemene term "Vrije Inhoud", of u kunt zelfs refereren naar één van de bestaande bewegingen welke vergelijkbare vrijheden in specifiekere context uitdrukken. We moedigen u ook aan de Vrije Culturele Werken-logo's and -knoppen te gebruiken. Deze zijn in het publieke domein.
Merk op dat deze identificatie niet de rechten, zoals beschreven in de definitie, waarborgen; uw werk moet één van de Vrije Culturele Licenties gebruiken of in het publieke domein zijn om werkelijk vrij te zijn.
We ontmoedigen het gebruik van andere termen om Vrije Culturele Werken te identificeren, termen die niet duidelijk de definitie van vrijheid overbrengen, zoals "Open Content" en "Open Toegang". Deze termen worden vaak gebruikt voor inhoud welke beschikbaar is onder "minder restrictieve" voorwaarden dan die van het bestaande auteursrecht, of zelf werken die slechts "beschikbaar op het web" zijn.
Definitie van Vrije Culturele Licenties[edit]
Licenties zijn wettelijke documenten door welke de eigenaar van zekere wettelijke rechten deze rechten mag overzetten naar derde partijen. Vrije culturele werken ontnemen geen rechten -- zij zijn altijd optioneel, en wanneer ze zijn geaccepteerd, geven ze de vrijheden welke auteursrecht alleen niet biedt. Wanneer ze worden geaccepteerd, zullen ze nooit bestaande vrijstellingen in auteursrecht beperken of reduceren.
Essentiële vrijheden[edit]
Om erkend te worden als "vrij" volgens deze definitie, moet een licentie de volgende vrijheden geven zonder beperking:
- De vrijheid om het werk te gebruiken en uit te voeren: Het is de licentieontvanger toegestaan het werk te gebruiken, privaat of publiek. Voor werken waar van toepassing, moet deze vrijheid alle afgeleide gebruiken ("verwante rechten"), zoals het uitvoeren of interpreteren van het werk, omvatten. Er mogen bijvoorbeeld geen uitzonderingen zijn die politiek of religieus van aard zijn.
- De vrijheid om het werk te bestuderen en de informatie toe te passen: Het is de licentieontvanger toegestaan om het werk op welke manier dan ook te bestuderen en de afgeleide kennis te gebruiken. De licentie mag bijvoorbeeld niet "reverse engineering" verbieden.
- De vrijheid om kopieën te distribueren: Kopieën mogen worden verkocht, geruild of gratis weggegeven, als deel van een groter werk, als collectie of onafhankelijk. Er mag geen limiet zijn aan de hoeveelheid kopieën. Er mag ook geen beperking zijn op wie de informatie mag kopiëren of waar de informatie op wordt gezet.
- De vrijheid om afgeleide werken te distribueren: Om iedereen de mogelijkheid te geven het werk te verbeteren, mag de licentie niet de vrijheid limiteren gewijzigde kopieën te distribueren (of, voor fysische werken, een werk op een of andere wijze afgeleid van het originele), ongeacht de intentie, het doel of deze wijzigingen. Echter, enige restricties mogen worden toegepast om deze essentiële vrijheden of de attributie van de auteurs (zie onder) te beschermen.
Toegelaten restricties[edit]
Niet alle restricties op het gebruik of distributie van werken belemmeren essentiële vrijheden. In het bijzonder, eisen attributie, voor symmetrische collaboratie (d.w.z. "copyleft") en de bescherming van essentiële vrijheid, worden beschouwd als toegelaten restricties.
Het aanmerken als Vrij Cultureel Werk[edit]
Om aangemerkt te worden als vrij, moet een werk beschikbaar zijn onder een Vrije Cultuur-licentie, of de wettelijke status moet dezelfde essentiële vrijheden waarborgen als hierboven opgesomd. Dit is echter niet een voldoende voorwaarde. Een bepaald werk kan ook niet-vrij zijn op andere manieren, die de essentiële vrijheden beperken. Hier volgen de aanvullende voorwaarden die gelden om een werk als vrij te kunnen aanmerken.
- Beschikbaarheid van brondata: Indien een eindwerk is verkregen door het compileren of verwerken van een bronbestand of meerdere bronbestanden, moeten alle onderliggende data samen met het werk zelf beschikbaar zijn onder dezelfde voorwaarden. Hieronder vallen de score van een muzikale compositie, de modellen gebruikt voor een 3D-scène, de data van een wetenschappelijke publicatie, de broncode van een computerprogramma, en dergelijke informatie.
- Gebruik van een vrije bestandsindeling: Voor digitale bestanden, mag de indeling waarin het werk beschikbaar wordt gemaakt niet beperkt worden door octrooien (patenten), behalve als er een wereldwijde, ongelimiteerde en onherroepelijke royalty-vrije toestemming wordt gegeven voor het gebruik maken van de geoctrooieerde technologie. Hoewel niet-vrije bestandsindelingen soms gebruikt mogen worden voor praktische doeleinden, moet immer een vrije indeling-kopie beschikbaar zijn.
- Geen technische beperkingen: Het werk moet beschikbaar zijn in een vorm waarbij geen technische beperkingen zijn gebruikt om de bovenomschreven vrijheden te beperken.
- Geen andere beperkingen of voorwaarden: Op het werk zelf mogen geen wettelijke beperkingen (octrooien, contracten, enz.) of andere beperkingen (zoals recht op privacy) rusten, die de bovenomschreven vrijheden beperken. Een werk mag gebruik maken van bestaande beperkingen op het auteursrecht (om auteursrechtelijk beschermd werk te citeren), maar alleen de gedeelten die onmiskenbaar vrij zijn vormen een vrij werk.
In andere woorden, in alle omstandigheden waarin een gebruiker van een werk niet juridisch of praktisch zijn of haar basale vrijheden kan uitoefenen, kan het werk niet aangemerkt worden als een "vrij werk" en zou het ook niet zo genoemd moeten worden.
Verder lezen[edit]
- Zie Licenties voor een discussie over individuele licenties, en of deze aan de definitie voldoen
- Zie Geschiedenis voor erkenningen en achtergronden van deze definitie
- Zie de FAQ voor enkele vragen en antwoorden
- Zie Portal:Index voor onderwerp-specifieke pagina's over vrije culturele werken
Versies[edit]
Nieuwe versies van deze definitie (het Engelse origineel) zullen worden gepubliceerd zodra een consensus (direct of door een stemming, d.m.v. het authoring process) is ontwikkeld rondom de voorgestelde wijzigingen. Nummering zal zijn 0.x voor initiële kladversies, 1.x, 2.x .. voor de publicatie van hoofdversies, x.1, x.2 .. voor kleine versies. Een kleine versie wordt geschreven als de tekst gewijzigd is op zodanige manier dat dit geen impact heeft op het bereik van bestaande of hypothetische licenties welke deze definitie dekt.