Toga

Togaz jantzitako pertsonaia baten estatua (K.o. I. mendea)

Toga Antzinako Erromako jantzi bereizgarria zen, gutxi gora-behera, 3,5 eta 6 metro arteko luzera zuen oihal erdizirkular luze batez osatua, bizkar gainean eta gorputzaren inguruan jartzen zena. Normalean artile zuriz ehuntzen zen eta tunikaren gainean eramaten zen. Erromatarren tradizioaren arabera, Erromaren sortzailea zen Romuloren soineko hobetsiena omen zen, eta bi sexuek eta hiritar militarrek erabiltzen zuten. Erromako emakumeek lepokoa hartzen joan ziren heinean, toga erromatar hiritar gizonezkoentzako jantzi formal bihurtu zen. Prostituzioan aritzen ziren emakumeak, toga muliebris erabil zezaketenak, arau honen salbuespen nagusia izango ziren. Eramateko toga motak hiritar baten maila islatzen zuen hierarkia zibilean. Hainbat legek eta ohiturek herritarrei mugatzen zieten erabilera, jai publikoetan eta hiritarren betebeharretan jantzi behar zutelarik.

Litekeena den lanerako jantzi sinple eta praktiko gisa hasi zenetik, toga handiagoa, konplexuagoa eta garestiagoa bihurtu zen, eta gero eta desegokiagoa izan zen jantzi formal eta zeremonialetarako. Antzinako Erromako "jantzi nazionala" izan zen eta hartzen da; horrela, balio sinboliko handia zuen, baina zaila zen janztea, deserosoa eta konplikatua behar bezala janztea, eta inoiz ez zen benetan ezaguna izan. Egoerak ahalbidetzen zuenean, janzteko eskubidea edo betebeharra zutenek jantzi erosoagoak eta informalagoak aukeratu zituzten. Apurka-apurka erabilerarik gabe geratu zen, lehenik klase baxuko herritarren artean eta gero klase ertainekoen artean. Denboraren poderioz, goi-klaseek zeremonia batzuetan bakarrik erabiltzen zuten, eta V. menderako, jantzi ofizial bezala, palio praktikoenak eta paenulak ordezkatu zuten.

Gaur egun

Luxenburgon egoitza duen Europako Justizia Epaitegiko epaileak. Guztiek soinean toga gorria darabilte, euren ofizioaren uniforme legez. 2022.

Sorbona Unibertsitateko doktore batzuk ospakizun akademiko batean toga koloredunak erabiltzen. Batzuek buruan birreta ere darabilte.

Gaur egun, epaileek, fiskalek, abokatuek eta prokuradoreek zenbait herrialdetan erabiltzen duten kolore beltzeko janzkera da toga.

Irakasleek, zenbait erakunde akademikotan, togak eta birretak erabiltzen dituzte ospakizunetan, ziklo akademiko baten amaiera ospatzen den zeremonietan, esate baterako. Togak erabiltzen diren erakundeetan, kolore-kodeak egoten dira alor akademikoak bereizteko. Kode-kolore horiek ez dira unibertsalak, aldatu egin dira denboran zehar eta ez dira berdin-berdinak munduko erakunde akademiko guztietan.

Ikasleek, titulazio bat lortzean, bigarren hezkuntzatik aurrerako zeremonia akademiko batzuetan ere togak erabiltzen dituzte.

Ikus, gainera

• Togadun noblezia.

kanpo estekak

• Datuak: Q403076