Psoriasia azalaren hanturazko gaixotasun eritemato-deskamatibo kronikoa da, agerraldietan ematen dena. Eritasun sendaezina da, baina bere sintomatologia tratamenduari esker arindu daiteke. Populazioaren %1-3aren artean erasaten du, edozein adinetan ager daiteke baina kasu gehienak bizitzaren 3. hamarkadan ematen dira. Gaixoen heren batek aurrekari familiarrak dauzka.
T linfozito CD4+ aktibatu batzuek zitokinak jariatzen dituzte. Zitokina hauek geruza basaleko keratinozitoen proliferazioa estimulatuko dute ziklo zelularraren denbora normala laburtuz eta epidermiaren hiperplasia bat emanez. Horregatik epidermisaren geruza korneoan nukleodun zelula heldugabeak metatuko dira.
Aldaketa histologikoak ziklo zelularrean laburpenari esker ematen dira. Keratinoziotak azkarrago berritzen direnez geruza epidermikoen igoera ematen da hiperkeratosia eta akantosia. Zelulek ez dute ez nukleoa galtzeko denborarik, parakeratosia, ezta keratohialinazko granuluak sortzeko denborarik ere, hipogranulosia.
Beraz, azalaren maila ezberdinetan topatzen diren aldaera histologikoak hurrengoak dira:
Ohizko lesioa tamaina ezberdinetako plaka eritematosoa da, nakar-itxurakoa, ondo mugaturikoa eta lodiera handiko desmakazioa duena. Baita PNMek sorturiko pustula esterilak topa daitezke ere.
Broq-en arraspatze mekanikoaren faseak:
1. Ezkata finak askatzen dira: argizarizko orbanaren edo kandelaren zeinua.
2. Mintz fina bat askatzen da: Dunkan-Buckley-en mintza.
3. Auspitz-en zeinua (patognomonikoa): lesioaren gainazalean puntu gorrixken agerpena ematen da papila dermikoen kapilarren hausturagatik.
Psoriasia normalean erupzio monomorfo, simetriko, mugatu edo sakabanatu moduan aurkezten da, aldaera kliniko ezberdinak jarraitzen dituelarik:
Azazkalen psoriasi: %50 eskuetan eta %35 azalean ematen da. Artropatiekin batera eman daiteke, batez ere interfalangiko distalak. Hiru alterazio mota ezberdin deskribatzen dira:
2. Azkazalaren kolore galera olio orbanean: lamina azpian agertzen diren orban horixkak, hiponikiora luzatzen dira.
3. Onikodistrofia garrantzitsua: azkazal azpiko onikolisi eta hiperkeratosia.
Eraztun Psoriasi
Psoriasi plaketan edo ohiko psoriasi: mota arruntena da. Plakek 1-30cm neur dezakete eta kopurua aldakorra da. Normalean ukondo, belaun, eskualde lunbosakroa eta buru-azalean agertzen dira. Lesio iraunkorrak dira hile edo urteetan zehar eta agerraldi ezberdinetan beste eskualdeetara luza daitezke. Plakak baita haien aretan elkar daitezke ere psoriasi gyrata deritzona sortuz, beste batzuetan erdialdean konpondu egiten dira eraztun psoriasia sortuz.
Psoriasia tantatan: plakek 1cm baino gutxiago neurtzen dute, gorputz enborrean agertzen dira normalean eta azkura ematen dute. Oso ohikoak dira amigdalitis baten ostean gazteengan, 2-3 hilabeteen buruan desagertu egiten dira. Ohiko psoriasiarekin batera eman ahal dira.
Psoriasi eritrodermikoa: mota jeneralizatua, larria eta heriotza ekar dezakeena, askotan ingresatu behar dira gaixoak. Gorputz azalera osoan agertzen da ohiko psoriasi baten aurrera egiteagatik edota bat-batean tratamendu sistemiko desegoki bate ostean. Eman daitezkeen konplikazioen artean sepsia,IAM, hipoproteinemia eta hiposideremia.
Psoriasi pustuloso orokortua (von Zumbusch): motarik larriena, akutua da eta ez oso arrunta. Sukarrarekin batera pustula txiki esterilak agertzen dira. Tratatzen ez bada heriotza ekar dezake.
Psoriasi pustuloso mugatua:
1. Esku-oinetakoa (Barber): esku-azpian eta oin-zolan oinarri heritematoso baten gainean simetrikoki agertzen diren pustula esterilak dira, agerraldiak errepikakorrak izaten dira. Pustulak 8-10 egunen buruan desagertzen dira, baina beste berri batzuk ager daitezke kronifikazio prozesu bat emanez.
2.Akrodermatiti jarraia (Hallopeau) edo psoriasi akrala: azazkalaren eta ezpiko hezurraren berxurgapena ematen da, tokiko suntsipen gaitasun handia du, hantura dela eta falangerik gabe geratzen dira gaixoak.
3. SAHPO sindromea: Sinobitisa, ohiko Akne larria, hezu luzeen Hiperostosia, esku-oin Pustulosia eta Osteoartropatia.
Psoriasi guttata
Ez-ohizko motak:
Psoriasi lineala
Psoriasi drborreikoa
Begi erasaketa
Alderantzizko Psoriasi: deskamaziorik gabekoa, tolesduretan agertzen da.
Psoriasi guttata: orokortua, infekzioen ostean gazteetan agertzen den mota da. Lesioek 0,5-1,5cm_takoak izaten dira, gorputz-enbor eta gorputz-adarren alde proximalean agertzen direlarik normalean. Pronostikoa onbera da eta tratamendua antibiotikoen bidezkoa da.
Artropatia psoriasikoa: artikulazioetan mina eta hanturaren agerpena psoriasi gaixo batean. Normalean 35-45 urteen artean eman ohi da eta artropatia seronegatiboa da (faktore erreumatoide negatibo). Intzidentzia aldakorrekoa da eta psoriasiaren lehen manifestazio bezala, konplikazio modura edo gaixotasunarekin batera ager daiteke.
