Gaztelako Konderria

Gaztelako Konderria; Condado de Castilla; Comitatus Castellae
	850 – 1065
	Leongo Erresumako feudoa
	Gaztelako Konderria, 1000 inguruan
Geografia
Hiriburua	Burgos
Kultura
Hizkuntza(k)	Antzinako gaztelania, euskara eta mozarabiera
Erlijioa	Kristautasuna, paganismoa, judaismoa eta islama
Historia
	Leongo Erresuma
Gaztelako Erresuma

Gaztelako Konderria (gaztelaniaz: Condado de Castilla; latinez: Comitatus Castellae) Leongo Erresumako konderrietako bat izan zen. 1065ean independizatu eta Gaztelako Erresuma eratu zen.

Historia

Musulmanak Iberiar penintsulako erresuma bisigodoaz jabetu zirenean, iparraldeko mendialdeetara jo zuten godoek, eta Asturias eta Kantabriako lurretan finkatu. Musulmanen erasoari aurre egiteko, konderri batzuk sortu zituen Asturiasko Erresuma godoak ekialdeko lurretan, euskal lurraldeekiko mugetan. Gaztela izena eman zitzaion godoen lurraldeari (latinez castella, «gazteluak edo gotorlekuak»).

Boterea finkatu zuen lehendabiziko erregea, Alfontso II.a (759-842) izan zen, Karlomagnoren espedizioak aprobetxatuz. Ramiro I.a (791-850) al-Andalusi irabazitako lurraldeak atxiki eta zabaldu zituen. Ramiro hil ondoren, Ordoño I.a (821-866) oinordekoak ezin izan zuen eskualdea kontrolatu, eta haren sasianaia Rodrigok (?-873) Gaztelako Konderria sortu, eta Arabarantz hedatu zuen. Autonomia handiz jardun zuten hasieratik Gaztelako kondeek, Asturiasko erregearengandik urrun, eta IX. mendean berean hasi ziren Gaztelako kondeen eta Asturiasko Koroaren arteko gatazkak. Gisa berean, IX. mendean hasi ziren Gaztelako lurrak hegoaldera zabaltzen, eta 884. urtean sortu zuten Burgosko hiria.

Asturiasko erregeen mendean zeuden artean Gaztelako kondeak. X. mendean sortu zen Gaztelako konderri independentea, Fernan Gonzalez kondearen eskutik (930-970): hark Gaztelako konderri guztiak bildu eta garaipen handiak lortu zituen arabiarren aurka (Simancasko gudua, 939; San Esteban de Gormazko gudua, 955). IX. mende bukaeran areagotu zen Leongo Erresumaren, Gaztelako Konderriaren eta Nafarroako Erresumaren arteko liskar giroa, eta Gaztela 1029an Nafarroako Koroaren esku geratu zen, Gartzia Santxitz Gaztelakoa Leónen hil zutenean.

Gaztelako kondeen zerrenda

Asturiasko Erresumako ekialdeko marka (hauteskunde bidezkoak)

Rodrigo Gaztelakoa (762-800)
Diego Porcelos (800 - ?)
Urraka Paterna (? - 861)
Rodrigo II.a Gaztelakoa (861 - 873)
Diego Rodriguez Porcelos (873 - 885)
Nuño Nunes Castrogerizkoa (889 - 909)
Nuño Nunes Amaiakoa (909 - 915)
Fernando Diaz (909 - 923)
Gontzalo Fernandez Larakoa (912)-(920), Lara leinuaren sortzailea.
Nuño Fernandez (920 - 929)

Gaztelako Konderria (oinordetza bidezkoak)

Lara leinua

Fernando Ansurez (929 - 930)
Fernan Gonzalez (930-944)
Ansur Fernandez (944-947), hautatua
Fernan Gonzalez (947-970)
Gartzia Fernandez, (970-995)
Antso Gartzia I.a, (995-1017)
Gartzia Antso Gaztelakoa, (1017-1029)
Munia Gaztelakoa (1029-1032), Antso III.a Garzeitz Nagusiaren emaztea

Ximeno leinua

Fernando I.a Leon eta Gaztelakoa (1029-1065)

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2017/11/7 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

Datuak: Q1249230
Multimedia: Counts of Castile / Q1249230