Bibiana Gallego Lancharro

Bibiana Gallego Lancharro
Bizitza
Jaiotza	Calzadilla de los Barros, 1799ko azaroaren 2a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Madril, 1867 (67/68 urte)
Jarduerak
Jarduerak	antzerkigilea eta poeta

ibiana Gallego Lancharro (Calzadilla de los Barros, Badajoz, Extremadura, 1799ko azaroaren 2a – Madril, 1867), Marquesa de Aguiar, poeta eta dramaturga espainiarra izan zen.

Biografia

Badajozen jaio zen 1799an eta, 17 urte zituela, Juan Bueno Fernández de la Mazarekin ezkondu zen. Moguerren (Huelva) bizi zen Juan Bueno eta hara joan zen Bibiana bizitzera. Bi seme-alaba izan zituzten, Eduardo eta Bibiana, baina arazoak berehala agertu ziren. 1830ean, Gallegok memoriala idatzi zion Fernando VII.a erregeari, senarrari buruz esanez gizon biziotsua zela eta maitale bat zuela. 1817an banandu ziren eta, 1819an, Gallegok dibortzioa eskatu ondoren, 1833an amaitu zen prozesua.

1834an, Bibiana alaba 16 urterekin ezkondu zen, amaren baimenik gabe, José María Ortega y Gómezekin. Hala ere, Gallegok ezkontza hori bertan behera uztea lortu zuen. Urte horretan bertan, bere osabaren, Antonio de Rozas y Colarteren, Marquesa de Aguiar titulua jaso zuen, zeina ondorengorik gabe hil baitzen. Handik aurrera, Aguiarreko Markesa gisa sinatu zuen eta bere izena aldatu zuen, Bibiana Gallego Lancharrorena utzita. Hainbat auzi izan zituen, bai berak bai bere semeak, familiako beste kide batzuekin, tituluagatik. 1855ean, denboraldi bat bizi izan zuen Monesterion (Badajoz), bertan eta sorterrian zuen ondarea kitatzeko. 1867 baino lehen hil zen, urte hartan semeak markes titulua baitzuen, beste oinordeko batek erreklamatzen baitzion.

Espainiako Idazleen Hiztegi baterako apunteetan, 1889ko irailean La España Moderna aldizkarian argitaratua, No más lugar, eta beste poesia bat, La pasión y muerte de nuestro Señor Jesucristo izeneko komedia baten egilea da, baina ez dago horiei buruzko beste daturik.

Obra

Bere lanik ezagunena obra dramatiko labur bat da La elección de Ayuntamiento , 1841ean argitaratua, bertsoz idatzia eta ekitaldi batez osatua. Bertan, Gallegok sistema politikoa kritikatzen du, non udal-hauteskundeetarako errolda-sufragioa onartzen baitzen bi urterik behin. Lanaren argumentua sinplea da. Udal hauteskundeak egingo dira Ronda (Malaga) inguruko herri txiki batean. Jauntxoaren agenteek botoak promesen, mehatxuen eta era guztietako azpikerien bidez nola erosten ari diren kontatzen dute. Haren aurkaria, don Pancracio, botoak erostera iritsi da, eta konturatu da sistema ustelean erori dela eta herritik alde egiten du. Bozketa gizonezko baten aurrean egiten da, eta hark, harrituta, ikusitako irregulartasunak salatu nahi ditu. Baina, konturatu denean, jauntxoaren jarraitzaileek jipoi bat eman nahi diote deitzen ez dioten tokian sartzeagatik.

Lanak denbora-batasuna du, dena 24 ordu baino gutxiagoan gertatzen baita, eta leku-batasuna, ekintza herri berean garatzen delako. Hitzen zentzu bikoitzean oinarritutako nahastekin jolasten da, jipoi batean amaitzen da eta era guztietako pertsonaiak agertzen dira: herritarrak, merkatariak, kontrabandistak, alkatea eta sakristaua... Hizkuntza Andaluziako hizkera motetara eta inguruko herri-hizkerara egokitzen da. Haren metrika biribilkiekin hasten da, eta erromantzean jarraitzen du pieza osoan.

Gallegok Oda a la paz o exhortación a los partidos políticos ere idatzi zuen. Anatema a la guerra civil Sevillan 1848an argitaratu zen, María Luisa Fernanda de Borbón infantari buruzkoa, urte hartako iraultzak Frantziatik bota baitzuen. Bere izenburuarekin Bigarren Gerra Karlistaz hitz egiten zuen, berariaz aipatzen ez badu ere. Bota duten odolaren errua bi taldeei egozten die. Obra erromantze heroikoan idatzita dago, eta egilea Isabel II.aren defendatzaile gisa aurkezten du, nahiz eta gatazka politikoen etsai izan.

Erreferentziak

• Datuak: Q75838852