Almidoi
| Almidoi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Konposizioa | oxigeno, karbono, hidrogeno, Amilopektina eta Amilosa |
| Mota | polisakarido, sukaldaritzako osagai eta primary metabolite (en)  |
| Ezaugarriak | |
| Dentsitatea | 1.450 kg/m³ |
| Sublimazio-tenperatura | 410 °C |
| Lurrun-presioa | 0 mmHg (20 °C) |
| Arriskuak | |
| Denboran ponderatutako esposizio muga | 5 mg/m³ (10 h, Ameriketako Estatu Batuak) 10 mg/m³ (10 h, baliorik ez) 15 mg/m³ (8 h, Ameriketako Estatu Batuak) |
| Lehergarritasun gutxieneko kontzentrazioa | 50 |
| Eragin dezake | starch exposure (en) |
| Identifikatzaileak | |
| CAS zenbakia | 9005-25-8 |
| Gmelin | 28017 |
| RTECS zenbakia | GM5090000 |
| ZVG | 12160 |
| DSSTox zenbakia | GM5090000 |
| EC zenbakia | 232-679-6 |
| ECHA | 100.029.696 |
| CosIng | 74532 |
| MeSH | D013213 |
| UNII | 24SC3U704I, 4DGK8B7I3S, 79QS2MG2LP, 8I089SAH3T, 904CE6697V, O8232NY3SJ eta YAQ9FOE480 |
| KEGG | C00369 |
Almidoia landareetan bakarrik agertzen den polisakaridoa da, alfa-glukosa molekulez osatua. Landare-zelularen biltegi energetikoa da, eta oso ugaria da zerealetan (garia, arroza, artoa...) eta baita tuberkuluetan ere (patata).
Pikor handiak eratzen ditu landare-zelularen zitoplasman.
Egitura kimikoa
Almidoiaren formula (C6H10O5)n da, n aldakorra izanik (100.000 arte iritsiz). Hori dela eta, bere pisu molekularra ere aldakorra da, baina gehienetan oso altua (zenbait milioi dalton).
Almidoia bi polimeroren nahasketaz osatua dago: amilosa eta amilopektina.
- amilosak kate lineal luzea eratzen du, ez erramifikatua, alfa-glukosaz osatua
- amilopektinaren kateak, berriz, adar edo erramifikazio asko ditu, ez da lineala.
Almidoi gehienetan amilosaren kopurua %25 ingurukoa da eta amilopektinarena %75-ekoa.
Almidoia disolbaezina da ur hotzetan eta alkoholetan. Ur beroarekin, baina, ur-ahia sortzen du, iodo-disoluzio batean kolore urdina hartzen duena.
Funtzioa
Almidoia landarearen erreserba energetikoa da. Bere erabateko hidrolisiak glukosa ematen duenez, landare-zelulak almidoia erabiltzen du bere behar energetikoak asetzeko, glukosa katabolizatuz (ikus "gluzidoen katabolismoa").
Fotosintesian sortzen den glukosa gehiena, beraz, almidoi moduan gordetzen dute landareek.
Almidoia giza-elikaduraren gluzidoen iturri nagusia da, dietaren funtsezko elikagaia izanik. Ugaria da ohiko elikagaietan (ogian, zerealetan, lekaletan...), eta bere hidrolisiak -digestioan burutzen dena- glukosa franko sortzen du.