Gatika

Gatika Bizkaiko ipar-erdialdean dagoen udalerria da, Mungialdea eskualdean dagoena. 2016. urtean 1.662 biztanle zituen.

Gatika
Bizkaia, Euskal Herria
Gatikako Santa Maria elizako ataria.
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Bizkaia
Eskualdea	Uribe-Butroe, Mungialdea
Izen ofiziala	Gatika
Alkatea	Mikel Larrazabal Zurbanobeaskoetxea (GTI)
Posta kodea	48110
INE kodea	48040
Herritarra	gatikar
Kokapena
Koordenatuak	43°21′50″N 2°52′19″W
Azalera	17,77 km²
Garaiera	89 metro
Distantzia	18 km Bilbora
Demografia
Biztanleria	1.623 (2023) −19 (2022)
826 (%50,9)   (%51,6) 837
Dentsitatea	0,91 bizt/km²
Hazkundea (2003-2013)	% 24,4
Zahartze tasa	% 20,75
Ugalkortasun tasa	‰ 31,98
Ekonomia
Jarduera tasa	% 80,28 (2011)
Genero desoreka	% 10,7 (2011)
Langabezia erregistratua	% 8,58 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 72,31 (2010)
Kaleko erabilera	%  (2016)
Etxeko erabilera	% 51.2 (2016)
Datu gehigarriak

Geografia

Butroe ibaia igarotzen da udalerriaren iparraldetik.

Mugakideak

Iparraldean Plentzia, Lemoiz eta Maruri-Jatabe, hegoaldean Loiu eta Derio, ekialdean Mungia eta mendebaldean Urduliz eta Laukiz mugakide ditu.

Historia

1053. urteko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz Gatikako herria.

Ekonomia

Ekonomia jarduera nagusiak industria (langileen % 52) eta nekazaritza (bazka landareak, artoa, barazkiak, fruitu arbolak eta behi hazkuntza; langileen % 31) dira.

Hizkuntza

Euskaraz hitz egiten da: bizkaieraz. Hizkuntza banaketa, 1996an: 897 euskaldun, 116 ia euskaldun eta 66 erdaldun. 2001ean eginiko zentsuan ia %80 euskal hiztunak ziren. Udalerria UEMAko mankomunitate euskaldunaren barruan dago.

Auzoak

Biztanleria auzoka banatzen badugu, honako emaitza aterako zaigu:

Biztanleria auzoka (2007)
Auzoa	Biztanleria
Butroe	49
Garai	154
Gorordo	129
Igartua	88
Libarona	55
Sertutxa	636
Ugarte	149
Zurbao	162

Demografia

Gatikako biztanleria

Politika

2023ko maiatzaren 28ko hauteskundeak, Euzko Alderdi Jeltzaleak irabazi zituen. Hala ere, GTI alderdiko Mikel Larrazabal Zurbanobeaskoetxea aukeratu zuten alkate GTI eta EH-Bilduren botoei esker.

2023ko hauteskundeen emaitzak
Izena	Zinegotziak	Boto kopurua
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)	5	429 (%46,73)
Gatikako Talde Independientea (GTI)	3	287 (%31,26)
Euskal Herria Bildu	2	234 (%24,15)
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))	0	9 (%0,98)
Alderdi Popularra (PP)	0	2 (%0,21)

Kultura

Gatikako Bernardo Fullaondo (Ahotsak proiekturako)

Euskara

Gatikan Mungialdeko hizkera hitz egiten da, mendebaldeko euskalkiaren aldaera bat.

Kirola

Gatika Kirol Taldea da herriko kirol elkarte nagusia. Gizonezkoen futboleko taldeak Bizkaiko Ohorezko mailan jokatzen du eta hirugarren egin zuen hiru denboralditan jarraian.

2014. urtean Gatikako Iusturi Patinaje Kluba sortu zen eta emakumezkoen patin-hockey taldeak Espainiako Zilarrezko mailan jokatzen du.

Ondasun nabarmenak

Butroeko gazteluaren ikuspegia.

Aipagarriak dira Butroeko gaztelua, izen bereko auzoan (VIII. mendekoa, XVIII. mendean eraberritua), eta XII. mendeko Santa Maria parrokia.

Gatikar ospetsuak

• Joana Butroekoa (c. 1440 - ?), XV. mendeko euskal idazlea. Gomez Gonzalez Butroeren alaba zen, Butroeko jauna eta oinaztarren buruzagia.
• Angel Sertutxa (1931), futbolaria.
• Gabino Ereñozaga (1942), txirrindularia.
• Leixuri Arrizabalaga (1981), abokatu eta politikari jelkidea.
• Amaia Cayero (1984), kazetaria.

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Ikus, gainera

• Bizkaiko udalerrien zerrenda

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa

• Gatikari buruzko informazioa UEMAren webgunean

• Datuak: Q611647
• Multimedia: Gatika / Q611647
• Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Gatika