[go: up one dir, main page]

Saltu al enhavo

Trumpeteto

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Trumpeteto kun apartaj agordotuboj
E. Tarr kun nevolvita trumpeteto

Trumpeteto estas latuna blovinstrumento kaj valvo-trumpeto kun pli alta baza agordo kaj pli maldika sonpeco-formo ol la kutimaj trumpetoj agorditaj je C kaj B♭. Ĝi ekzistas kun agordoj je F, G, alta B♭/A kaj B/C. En la altaj agordoj ĝi havas kutime kroman kvaran kvart-valvon por la ludado de pli malaltaj tonoj. Parte la kvara valvo estas ankaŭ muntita en la tubopaso de la 3-a valvo, tiel ke la valvoj estas ludeblaj nur kombinite. Modernaj trumpetetoj plejofte havas intonaciarkojn, por devi kompensi la ofte malbonan intonacion (el maloportuna mezuro rezultas disŝovo de la naturtonoj) de la instrumento ne tute per la almetado.

La ofta supozo, ke oni povas ludi "aŭtomate" pli altajn tonoj per trumpeteto, estas nur relative vera. Fakte estas ofte pli malfacile atingi sur trumpeteto la tonamplekson sekure, kiun oni regas sur granda trumpeto. Trumpeteto tamen ne aŭtomate garantias pli grandan tonamplekson, sed nur malpli da fortoelspezo kaj pli da certeco je la trafado de tono. La instrumento sonas, agordiĝas kaj intonacias je altaj tonoj pli bone ol normala B♭-trumpeto je ĉi tiu tonalto. La tonamplekso komencas je la unustreketa d (maks. d♭) kaj same kiel je granda trumpeto la limoj supren dependas de la individua povo de la blovisto.

La trumpeteto estis evoluigita en la 1a kvarono de la 20-a jarcento, ĉefe por prezenti la alte situantaj trumpetovocojn de la barokmuziko, kio donis al ĝi en la ĉiutaga lingvo la nomon „Bach-trumpeto“. Johann Sebastian Bach tamen neniam aŭdis aŭ vidis tian instrumenton, ĉar la invento de valvoj okazis nur komence de la 20-a jarcento. Oni ne rajtas miksi trumpeteton kun la vera baroktrumpeto, kiu ne havas valvojn kaj estas uzata en la historiema koncertado.

Famaj pioniroj de trumpeteto: