Princepiskoplando

Princepiskoplando aŭ princepiskopujo estas lando regata de princepiskopo, do, la teritorio kie li havas ŝtatan povon, kaj kiu ne necese koincidis kun la teritoria diocezo (episkopujo), sur kiu li plenumis sian religian aŭtoritaton. Princepiskoplandoj ekzistis plejgrandaparte en la Sankta Romia Imperio.

Por pliaj detaloj, vidu la artikolon: Princepiskopo

Princepiskoplandoj en la Sankta Romia Imperio

Ekleziaj princaj teritorioj, 1780
Princepiskopujoj kolore, kun episkopujaj limoj

Je antaŭtempo de la sekularigo de 1806, la Sankta Romia Imperio nombris la sekvajn princepiskoplandojn.

Elektoepiskopujoj

Elektoepiskopujo = germane Kurerzstift: Samtempe elektoprinclando kaj princĉefepiskopujo.

Princĉefepiskopujoj

Princĉefepiskopujo = germane Fürsterzbistum, Erzstift

Princĉefepiskopujo Salcburgo
Princĉefepiskopujo Olomouc (ne imperie senpera, feŭdo de la reĝo de Bohemio)

Princepiskopujoj

Johann Otto von Gemmingen, princepiskopo de Augsburg

Princepiskopujo = germane Fürstbistum, Hochstift

Princepiskopujo Augsburg
Princepiskopujo Bamberg
Princepiskopujo Bazelo
Princepiskopujo Breslaŭo, Breslau (hodiaŭ Vroclavo) (ne imperie senpera, feŭdo de la reĝo de Bohemio)
Princepiskopujo Brixen
Princepiskopujo Koiro, Chur
Princepiskopujo Corvey
Princepiskopujo Eichstätt
Princepiskopujo Feltre
Princepiskopujo Freising
Princepiskopujo Fulda
Princepiskopujo Hildesheim
Princepiskopujo Konstanco
Princepiskopujo Lubeko, Lübeck, luterana
Princepiskopujo Lieĝo
Princepiskopujo Monastero, Münster
Princepiskopujo Osnabrück, alterne luterana kaj katolika
Princepiskopujo Paderborn
Princepiskopujo Passau
Princepiskopujo Regensburg
Princepiskopujo Spiro, Speyer
Princepiskopujo Strasburgo
Princepiskopujo Trento
Princepiskopujo Worms
Princepiskopujo Würzburg

Ĉiuj princepiskopujoj en la ĉi-supra listo escepte de Lübeck kaj Osnabrück estis katolikaj.

Finiĝis antaŭ 1806

Pluraj aliaj princ(ĉef)episkopujoj jam pli frue estis sekularigitaj kaj ĉesis ekzisti en sia antaŭa formo, inter ili:

Princĉefepiskopujo Bremen kaj Princepiskopujo Verden en 1648, iĝis Duklandoj Bremen kaj Verden
La princepiskopujoj de Metz, Toul kaj Verduno estis konkeritaj de reĝlando Francio en 1631/32, kaj en 1648 per la Vestfalia Paco oficiale forlasis la Sanktan Romian Imperion kaj fariĝis franca provinco Tri-Episkoplandoj
La princepiskopujo de Meißen, germane Hochstift Meißen, luteraniĝis 1581 en la Reformacio. Ĝi ne ĉesis ekzisti, sed ekzistas eĉ hodiaŭ, kiel jura persono ligita al la Luterana Eklezio de Saksio.
Princepiskopujo Siono ĝis 1798, nun en kantono Valezo en Svisio
Princepiskopujo Utreĥto ekzistis kiel memstara potenco ĝis en la 16-a jarcento, aliĝis en 1579 kiel parto de la Unio de Utreĥto al ekestanta Nederlando.
Ekde 926 ĝis 1676/77 Cambrai apartenis al la Sankta Romia Imperio; la episkopo (ekde 1559 ĉefepiskopo) estis princepiskopo. La urbon konkeris Ludoviko la 14-a en la jaro 1676, de tiam ĝi estas parto de Francio.

Princepiskopujoj el la Ordeno de germanaj kavaliroj

La ŝtato de la Ordeno de germanaj kavaliroj kun episkopaj teritorioj (blankaj makuloj ĉirkaŭataj de bluo).
R. = Riga, K. = Kurland, D. = Dorpat, Ö. = Ösel.
E. = Ermland/Varmio, Km. = Kulm, S. = Samland/Sambio, P. = Pomesanien

En la ŝtato de la Ordeno de germanaj kavaliroj iuj episkopoj ricevis propran regatan teritorion.

La princepiskoplando Sambio estis la civila reg-teritorio de la episkopoj de Sambio ene de la ŝtato de la Germana Ordeno. Ĝi ekzistis de 1257 ĝis 1525, kiam ĝi aliĝis al la nove fondita Duklando Prusio.

Ekde 1466 ĝis 1772 ekzistis la princepiskopujo Varmio kun ioma memregado ene de la reĝlando Pollando, poste Pollando-Litovio ("Reĝa Prusio"). Ĝiaj princepiskopoj havis rangon de imperiaj princoj en la Sankta Romia Imperio, kvankam la lando mem situis ekster ĝi. En 1772 dum la Dispartigoj de Pollando-Litovio, la teritorio estis akirita de Prusio, kaj same kiel la iama Sambio nun ankaŭ Varmio iĝis parto de la prusia provinco Orienta Prusio.

Aliaj princepiskop(uj)oj

Vidu la artikolon: Princepiskopo

Vidu ankaŭ