Kolín

Kolín
germane Kolin, germane Köln an der Elbe
urbo
Konstruaĵo de urbodomo en Kolín
Flago Blazono
Oficiala nomo: Kolín
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Mezbohemia regiono
Distrikto	Distrikto Kolín
Administra municipo	Kolín
Historia regiono	Bohemio
Riveroj	Elbo, Klejnárka
Situo	Kolín
- alteco	220 m s. m.
- koordinatoj	50° 01′ 41″ N 15° 12′ 05″ O (mapo)
Areo	34,97 km² (3 497 ha)
Loĝantaro	33 229 (2024)
Denseco	950,21 loĝ./km²
Tabulo	Mezelba tabulo
Unua skribmencio	1261
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	280 02
NUTS 3	CZ020
NUTS 4	CZ0204
NUTS 5	CZ0204 533165
Katastraj teritorioj	4
Partoj de urbo	10
Bazaj setlejunuoj	42
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Kolín
Retpaĝo: www.mukolin.cz
Portalo pri Ĉeĥio

Preĝejo de sankta Bartolomeo

Bastiono de mezepoka fortikaĵo

Kolín (germane nun Kolin, historie Köln an der Elbe) estas urbo en la mezbohemia regiono de Ĉeĥio. Vivas ĉi tie 33 229 loĝantoj (2024).

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Ovčáry, Veltruby, Pašinka, Tři Dvory, Starý Kolín, Křečhoř, Polepy, Radovesnice I, Nová Ves I, Nebovidy kaj Kbel (distrikto Kolín).

Historio

Ĉe enfluejo de rivero Klejnárka en Elbon, en loko de kolonigita vilaĝo Nový Kolín (Nova Kolín), kiu havis komunan preĝejan talenton kun proksima Starý Kolín (Malnova Kolín), fondis ĉirkaŭ la jaro 1257 Přemysl Otakar la 2-a pli junan vilaĝon, kiu ricevis nomon Kolín. La nova urbo elkreskis sur regula bazplano, kies centro estis longforma placo kun plurbloka konstruaĵaro en suda parto. El la tempo de la fondo de la urbo estas konataj nur tri masonitaj konstruaĵoj: paroĥeja preĝejo, urbodomo kaj jam neekzistanta dominikana monaĥejo kun preĝejo de sankta Virgulino Mario. La urbo estis ankaŭ fortikigita antaŭ la jaro 1261 per duzonaj remparoj, malfermitaj per tri pordegoj. La remparoj estis detruitaj en la 1-a duono de la 19-a jarcento, konserviĝis nur restaĵoj de muroj en la suda parto de la urbo.

Dominaĵo de Kolín estas preĝejo de sankta Bartolomeo, kies konstruado estis komencita en 1261 kaj ĝi daŭris ĝis la fino de la 13-a jarcento. En la jaro 1349 incendio difektis la preĝejon, al kies renovigo dediĉin monon imperiestro Karolo la 4-a. Komence de la 15-a jarcento trafis la urbon baldaŭ post si du grandaj incendioj (1413 kaj 1416), post kiu komenciĝis masonita konstruado de burĝaj domoj en la okcidenta parto de la placo. Dum husanaj militoj estis detruita dominikana preĝejo kaj en la liberigita spaco konstruis kolína hetmano Bedřich el Strážnice en la jaroj 1437–1448 gotikan burgon, el kiu konserviĝis portaloj, pordego kaj restaĵoj de muroj. En la 16-a jarcento la burgo estis alikonstruita al renesanca kastelo, pli malfrue ĝi estis reguligita barokstile kaj en la 19-a jarcento ĝi estis ŝanĝita en bierfarejon.

La urbo estis ofte suferigata de incendioj, tial renesancaj reguligoj estis rekovritaj per reguligoj barokaj, kiuj okazis post incendio en 1743. Tiam estis stile unuiĝinta ankaŭ aspekto de stratoj. Sudokcidente de la placo ekloĝis juda komunumo, el kies geto konserviĝis tombejo kun tombŝtonoj el la 15-a ĝis la 19-a jarcentoj.

Regiona muzeo proponas ekspoziciojn pri la historio de la urbo kaj ĝi rememorigas ankaŭ famajn naskintojn el Kolín, inter kiuj apartenis rožmberka regento Jakub Krčín el Jelčany kaj Sedlčany (1535–1604), „la plej granda el pierotoj“ mimo Jean Gaspar Debureau (1796–1846), poeto Josef Svatopluk Machar (1869–1943) kaj pentristo Rudolf Kremlička (1886–1932). Longajn jarojn agadis en la urbo kapelestro František Kmoch, por honorigi lin ĉiam en junio okazas festivalo de blov-orkestroj nomata Kmochův Kolín (Kolín de Kmoch).

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	9 473
1880	11 636
1890	14 481
1900	16 339
1910	18 138
1921	18 029

Jaro	Loĝantoj
1930	18 488
1950	20 507
1961	23 475
1970	26 796
1980	30 921
1991	31 595

Jaro	Loĝantoj
2001	30 258
2012	31 020
2014	31 026
2016	30 995
2017	31 123
2018	31 355

Jaro	Loĝantoj
2019	31 690
2020	31 973
2021	31 950
2022	32 046
2023	33 289
2024	33 229

Transporto

Tra Kolín gvidas grava elektrizita fervoja linio por trajnoj de Ostrava kaj Brno en direkto Prago kaj male.

Vidu ankaŭ

• Venu sinjoro, ni ludos