Cercidifilo

Kiel legi la taksonomion Cercidifilo
japania cercidifilo (Cercidiphyllum japonicum)
Biologia klasado
Regno: plantoj Plantae Subregno: trakeofitoj Tracheophyta Superdivizio: spermatofitoj Spermatophyta Divizio: angiospermoj Angiospermae Klaso: dukotiledonoj Magnoliopsida Ordo: saksifragaloj Saxifragales Familio: cercidifilacoj Cercidiphyllaceae Genro: cercidifilo Cercidiphyllum Siebold & Zucc.
Aliaj Vikimediaj projektoj

La cercidifilo aŭ japania cercidifilo aŭ kacuro (latine Cercidiphyllum) estas la sola plantgenro de la familio cercidifilacoj (Cercidiphyllaceae) ene de la ordo saksifragaloj (Saxifragales). Ĝi enhavas 2 speciojn.

La arbojn oni uzas kiel ornamarbojn kaj lignarbojn.

Priskribo

ritidomo de la japania cercidifilo (Cercidiphyllum japonicum)

folioj de la japania cercidifilo (Cercidiphyllum japonicum)

junaj folikloj de la japania cercidifilo (Cercidiphyllum japonicum)

masklaj floroj de la belaga cercidifilo (Cercidiphyllum magnificum)

inaj floroj de la belaga cercidifilo (Cercidiphyllum magnificum)

Habituso kaj folioj

Cercidiphyllum-specioj estas deciduaj, rapide kreskantaj arboj, kiuj atingas alton de ĝis 30 metroj, kelkfoje ankaŭ ĝis 45 metroj. La sekundara dikkresko okazas ekde ordinara kambiumo-ringo. La arbo formas vegetativajn longŝosojn kaj generativajn mallongŝosojn.

La kontraŭstarantaj aŭ malofte alternestarantaj ĉe la longŝosoj. La mallongŝosoj nur havas unu folion. La simpla, dimorfa foliplato estas elipsa ĝis larĝe kor- aŭ ren-forma. La folinervuro estas manforma. La folirando estas fajne segildenta aŭ noĉita. La aŭtunaj folioj estas intensivaj. La stipuloj falas frue.

Floraro kaj floroj

Antaŭ la ekburĝonado de la folioj ekkreskas la faskajn florarojn ĉe la mallongŝosoj. La plej multaj kacurarboj estas dioikaj. Do, ekzistas masklaj kaj inaj arboj. La masklaj floraroj estas tre mallongaj kaj havas plurajn florojn. La inaj floraroj havas mallongan tigon kaj havas du ĝis 8 florojn. La florojn ne havas involukrojn. La masklaj floroj havas 7 ĝis 10 stamenojn. La polenigado okazas per vento (anemofilio).

Fruktoj kaj semoj

Folikloj staras kune. La flugilhavaj plataj semoj havas oleecan endospermon kaj grandan embrion kun du (Kotiledonoj).

Kromosomnombro

La kromosomnombro estas = 19.

Enhavosubstancoj

La planto akumulas kalcioksalatajn kristalojn. Ili entenas cianidinon, elagacidon kaj flavonolon kemferolon kaj kvercetinon.

Sistematiko, evoluado kaj disvastigo

fosila folio de Cercidiphyllum obtritum el la „monta formacio de Klondajko“ en la kantono Ferry, Vaŝingtonio, Usono.

fosilia frukto el la sama formacio kiel la supra folio

La genro Cercidiphyllum estas kiel la genroj Metasequoia kaj ginko vivanta fosilio. Ĝi estas tre aĝa genro, kiu nur en du specioj disjunktaj arealoj supervivis ĝis hodiaŭ en Azio. Du malgrandaj arealoj ekzistas en Ĉinujo, tajvano koreujo kaj Japanujo. La genro estis parto de „tercia ĉina-japana flaŭro“. Parencaj specioj ekzistas el la tercio ankaŭ en Eŭropo kaj Nordameriko (Holarktiso). Fosilioj de la familio estas konata el la paleoceno kaj eoceno. Cercidiphyllum crenatum (UNGER) R.W. BROWN kaj Cercidiphyllum obtritum (DAWSON) WOLFE & WEHR estas ekzemploj de forpereitaj specioj.

La familia nomo Cercidiphyllaceae (Cercidifilacoj) estis publikigita en la jaro 1907 de Adolf Engler en Syllabus der Vorlesungen über Specielle und Medicinisch-pharceutische Botanik, paĝo 126. La unua priskribo de la tipogenro Cercidiphyllum okazis 1846 fare de Philipp Franz von Siebold & Joseph Gerhard Zuccarini en Abhandlungen der Mathematisch-Physikalischen Classe der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften, volumo 4, 3, S. 238. tipospecio estas Cercidiphyllum japonicum SIEBOLD & ZUCC. La botanikan genronomon Cercidiphyllum ĝi ricevis, ĉar la folioj tre similas al juda arbo (Cercis) (cercido).

La familio Cercidiphyllaceae apartenis antaŭe en la ordoj Hamamelidales WETTSTEIN (hamamelidoj) kaj Fagales ENGL. (fagaloj). Molekula esploroj montris, ke lĝi apartenas al la ordo de la Saxifragales (saksifragaloj). La lignaj taksonoj Cercidiphyllaceae (cercidifilacoj), Paeoniaceae (peoniacoj), Altingiaceae (altingiacoj), Hamamelidaceae (hamamelidacoj) kaj Daphniphyllaceae (dafnifilacoj) estas sekurita klado.

Ekzistas nur 2 specioj en la genro Cercidiphyllum kaj en la familio de la Cercidiphyllaceae (cercifilacoj).

• japania cercidifilo, aŭ kacuro Cercidiphyllum japonicum SIEBOLD & Zucc. ex J. J. HOFFM. & J. H. SCHULT. B : La hejmlandoj estas Ĉinujo, Tajvano, Koreujo kaj Japanujo.
• Cercidiphyllum magnificum, ankaŭ granda kacurarbo Cercidiphyllum magnificum (NAKAI) NAKAI. La hejmregiono estas norda kaj meza Honŝuo.

Ankaŭ ekzistas diversaj kultivaroj.

funebra formo de la japana Cercidiphyllum japonicum ‘Pendulum‘

Laŭ WFO kaj TPL

Laŭ World Flora Online kaj The Plant List (17 maj. 2020), jen ĉi-sube la listo de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj:

• Angiospermae - angiospermoj
  • Saxifragales Bercht. & J.Presl - saksifragaloj
    • Cercidiphyllaceae Engl. - cercidifilacoj
      • Cercidiphyllum Siebold & Zucc. - cercidifilo
        • Cercidiphyllum japonicum Siebold & Zucc. ex J.J.Hoffm. & J.H.Schult.bis - japania cercidifilo, aŭ kacuro
        • Cercidiphyllum magnificum (Nakai) Nakai - belega cercidifilo

Uzado

La kacurarboj havas tre malmolan kaj helan lignon, kiu estas tre valora materialo por furniroj.

Precipe kelkaj kultivaroj de Cercidiphyllum japonicum estas plantitaj en parkoj kaj ĝardenoj de la moderaj zonoj de la mondo. La arboj toleras la vintron en Eŭropo. Ĝi ne ŝatas sekajn grundojn. La aŭtuna kolorigado estas speciale bela, se la arbo kreskas en acidaj grundoj.

Literaturo

• Dezhi Fu & Peter K. Endress: Cercidiphyllaceae in der Flora of China, Volume 6, S. 126: textgleich online wie gedrucktes Werk, In: Wu Zhengyi, Peter H. Raven & Deyuan Hong (Hrsg.): Flora of China, Volume 6 – Caryophyllaceae through Lardizabalaceae, Science Press und Missouri Botanical Garden Press, Beijing und St. Louis, 2001. ISBN 1-930723-05-9.
• M. S. Dosmann: Katsura: A review of Cercidiphyllum in cultivation and in the wild. In: The New Plantsman. 6, 1999, paĝoj 52–62.