Bibliaj pentraĵoj
La Biblio servis kiel fonto de inspiro por multaj pentristoj, kaj estas fakte la plej pentrita kaj skulptita libro. La nombro de konataj pentraĵoj bazitaj sur la Biblio estas taksita en miloj.
Karakterizaĵoj de la bibliaj pentraĵoj
[redakti | redakti fonton]La pentraĵoj bazitaj sur la rakontoj de la Biblio percepteble prezentas tion, kio estas rakontita mallonge, kaj estas fakte vida interpreto, ĉar signifa parto de la pentraĵo baziĝas sur la imago kaj perceptoj de la pentristo, kaj ne sur precizaj detaloj kiuj aperas en la Biblio. Kelkaj el la bibliaj pentraĵoj estas ilustraĵoj de la versoj de la Biblio, dum alia kaj pli grava parto konsistigas sendependan verkon, kiu havas la rajton memstari, kaj kiu uzas la Biblion kiel fonton de inspiro por interpreta pentraĵo. En interpreta pentrado, la pentristoj provas respondi demandojn, kiujn la biblia teksto levas, ekzemple, kio estis la peko de Adamo kaj Eva kaj kio estis la frukto de la arbo de sciado kiun ili manĝis? Kio okazis en la ligado? Kiel aspektis la anĝelo kun kiu Jakobo luktis? Kiel aspektis la monto Sinajo? Ĉi tiuj, kaj multaj aliaj, la bibliaj pentristoj provis respondi, kaj tiom da pentraĵoj kiom da respondoj.
Plejparto de la bibliaj pentraĵoj estas faritaj de kristanoj. La malplimulto de bibliaj pentraĵoj kiuj estas faritaj de judoj estas atribuita al tio, ke en judismo estas malpermeso fari statuon aŭ bildon. Kvankam ekzistas esceptoj kiel ekzemple la mozaikoj en sinagogoj en la romia epoko kiel ekzemple en la sinagogoj en Beit Alfa kaj Tzipori, la murpentraĵoj en Dora Europos kaj kelkaj ilustritaj Hagadoj en diversaj periodoj kiel ekzemple la Sarajeva Hagado kaj la Hagado de Birdokapoj (d), sed kiel ĝenerala regulo la spirito de Halaĥa judismo ne rigardis favore pri skulptado kaj pentrado de figuroj kaj bestoj, kaj precipe kiam temas pri roluloj kaj epizodoj el la Biblio. La malpermeso estis ankaŭ pro la problemo de plenumado, la malpermeso de idoloj, kaj ankaŭ pro la timo distordi la spiritan bildon de mitaj figuroj kiel Abrahamo kaj Moseo en figura arto. Krome, pentraĵoj kiuj donis homan formon al Dio, estis konsideritaj blasfemo, kaj do la plej multaj el la bibliaj pentristoj rilatas al kristana kulturo, kie pentrado kaj skulptaĵo estis ofta kaj taŭga afero, kaj en postaj periodoj ankaŭ laikaj judoj partoprenis en biblia pentrado.
Pere de la bibliaj pentraĵoj, eblis transdoni mesaĝojn en la spirito de la Biblio, al komunumo, kiu scipovas nek legi nek skribi, kaj eĉ intensigi sentojn kaj emociojn, kiuj ne estiĝas el la seka teksto eĉ al homoj, kiuj scipovas legi kaj skribi. Alia celo estas la interpreto, enkonduki kaj profundigi certan interpretan koncepton kontraŭ aliaj, doni al la rakontoj de la Biblio renovigitan interpreton, kaj foje eĉ doni nuntempan tuŝon en la spirito de tiama nuntempo al antikva rakonto.
Eminentaj pentristoj en la kampo
[redakti | redakti fonton]Albrecht Dürer
[redakti | redakti fonton]Albrecht Dürer, naskita en Germanio (1471 - 1528), estis membro de devota katolika kristana familio, kaj ofte pentris scenojn el la Sanktaj Skriboj - el la Biblio kaj el la Nova Testamento. Liaj verkoj pri tiuj temoj estas multaj, kaj la plej famaj el ili estas: la Apokalipso- lignobriketogravura serio (1498), la lignogravuraĵo Samsono forŝiras la Liono (1498), la serio de lignogravuraĵoj La Granda Pasio (1500), kaj la tre konata lignogravuraĵo Adamo kaj Eva (1504) kiun li poste produktis ankaŭ en oleo-pentra versio (1507). Estas famkonataj tri lignogravuraĵoj kiuj estas konataj kiel majstraj gravuraĵoj, ĉiuj de 1514, la kuprogravuraĵo Kavaliro, Morto kaj la diablo, la kuprogravuraĵo Sankta Hieronimo en lia studo, kaj la kuprogravuraĵo Melancholia-I, kiuj estas destinitaj pli por fanduloj kaj kolektantoj ol por la ĝenerala publiko, kaj en kiu elstaras la virtuoza kapablo de Dürer, same kiel la psikologia kaj intelekta profundo de lia laboro.
Michelangelo Buonarroti
[redakti | redakti fonton]
Michelangelo Buonarroti, naskita en Florenco, (1475-1564), unu el la plej grandaj skulptistoj kaj pentristoj.
Lia plej granda kaj plej impona verko estas la fresko- pentraĵo en la Siksta Kapelo (kupolo de la preĝhalo) en Vatikano en Romo, verko kiun li komencis en 1508 kaj dediĉis al ĝi 4 jarojn kaj duonon.
Kontraŭe al la opinio de la tiama Papo, kiu volis la pentraĵojn de la Nova Testamento, la artisto preferis la Malnovan Testamenton kaj kun granda peno sukcesis konvinki la Papon pri tio. La plafonpentraĵo estas dividita en naŭ partojn surbaze de la rakontoj de la Biblio, inkluzive de la kreo de la mondo, la kreo de Adamo kaj Eva, la peko de Adamo kaj Eva, la Diluvo, Noa plantanta vinberejon.
La verko estas ĉirkaŭita de pentraĵoj de la profetoj de Izraelo: Jeremia, Joel, Ezekielo, Jona, Zeĥarja, Jesaja kaj Danielo, same kiel la kvin Sibiloj, profetinoj kies vizioj aperas en la apokrifaj (eksteraj) libroj (d) verkitaj de helenismaj judoj. Krome, epizodoj de la elsaviĝo de Israelo ankaŭ estas faritaj: la batalo inter Davido kaj Goljato, la kupra serpento (d), Judito kaj la kapo de Holoferno kaj la pendumo de Hamano (d) kaj la algrandigo de Mordeĥajo (d).
Rembrandt
[redakti | redakti fonton]
Rembrandt, kiu vivis en la jaroj 1606-1669, estis nederlanda pentristo, gravuristo, presaĵfaristo kaj gravuristo, naskita en la urbo Leiden. Li lernis la pentraĵon en sia grandurbo de Leiden komence de sia kariero, kaj poste iĝis grava kaj influa artisto kies verkoj estis ĝuitaj fare de multaj el la riĉuloj de Nederlando. En liaj pentraĵoj, li prezentis diversajn epizodojn en la Biblio, inkluzive de Adamo kaj Eva en la momento de peko, la lukto de Jakobo kun la anĝelo, Davido staranta antaŭ Saul, La festo de Belŝacaro, renkontiĝo de Ester kaj Hamano (d) kaj pli.
William Blake
[redakti | redakti fonton]
William Blake, kiu vivis inter 1757 ĝis 1827, estis brita poeto, mistikulo, pentristo kaj gravuristo.
Blake havis unikan perspektivon pri sia kristana religio. Li estis membro de la nova eklezio de la sveda sciencisto Emanuel Swedenborg. Blake kredis ke vero estis akirita per mem-revelacio, ne per studado.
Krome, li vidis sin kiel profeto, kaj eĉ evoluigis sian propran mitologion, kiu enhavis amason da figuroj kiel ekzemple Orko, Mesio kaj Urizen, la malbona dio, kun deziro rekrei la kosmon, kie estas ofte lukto inter klerismo kaj libera amo unuflanke, kontraŭ rigidaj edukado kaj valoroj aliflanke.
Inter liaj Bibliopentraĵoj, li prezentas la kreon de homo, Adamo kaj Eva, Ruto (d) sekvanta Naomi, kaj la atakon de Satano kontraŭ Ijob.
Gustave Doré
[redakti | redakti fonton]
Gustave Doré naskiĝis en Strasburgo en 1832, franca pentristo, kiu famiĝis ĉefe pro siaj bibliaj pentraĵoj. Li kreis sian verkon per la tekniko de gravuraĵo, por ke ĝi estus facile reprodukti ilin por amasa disvastigo de la tielnomita Doré Biblio, kiu enhavas 127 gravuraĵojn pri diversajn scenojn de la Biblio, de fruaj profetoj (ĉefe de la Libro de Juĝistoj kaj la Libroj de Samuelo) kaj ĉi-lasta, skribita kaj eĉ ekstera literaturo (la Libro de Hasmoneanoj kaj la Libro de Jehudit). La sukceso de la verko, publikigita en formo de libro, kondukis al impona ekspozicio en 1876 en Londono, kaj la establado de la Doré Gallery sur New Bond Street. En liaj pentraĵoj, en kiuj estas sufiĉe multaj kadavroj, mortpikitaj homoj kaj distranĉitaj kapoj, estas tendenco al la drameca kaj groteska. Lia stilo influis pentristojn kiuj venis post li kiel Van Gogh.
Marc Chagall
[redakti | redakti fonton]Marc Chagall (1887 – 1985), unu el la plej grandaj judaj pentristoj kaj superrealismaj pensuloj, inter liaj kreaĵoj estas sufiĉe multaj en la kampo de la Biblio. La plej fama verko de Chagall estas la dek du triboj de Izraelo (d) pentritaj sur la fenestroj de la sinagogo ĉe la Hadassah Hospitalo en Jerusalemo. Li ankaŭ dezajnis grandajn tapiŝojn montritajn en la enirhalo de la Kneset, kie okazaĵoj kaj centraj figuroj de la Biblio kaj la elsaviĝo de la popolo de Israelo en ilia lando estas priskribitaj, kiel ekzemple la Eliro el Egiptujo, la revelacio ĉe la monto Sinajo, la vizioj de Jesaja pri paco kaj Jerusalemo.
Abel Penn
[redakti | redakti fonton]Abel Penn, juda pentristo kiu laboris plejparte en la Mandata Palestino kaj en Israelo dum la 20-a jarcento. En 1921 li komencis dediĉi sian tempon kaj energion al longa serio de pentraĵoj pri bibliaj temoj. Tiuj pentraĵoj estis ekspoziciitaj en 2003 kadre de la ekspozicio We Were Dreamers (Ni estis ravitaj) En la Israela Muzeo. En siaj bibliaj pentraĵoj, Penn uzis orientajn vizaĝojn bazitajn sur la natura apero de la loĝantoj de Jerusalemo, kombinante la eŭropan percepton de la Oriento kiel kombinaĵo de erotismo kaj barbareco.
Demonstraĵo en la bilda interpreto de la peko de la arbo de la sciado
[redakti | redakti fonton]La peko de la arbo de scio estas priskribita en la sekvaj versoj (Genezo, 3:1-6):
Kaj la serpento estis pli ruza, ol ĉiuj kampaj bestoj, kiujn kreis Dio la Eternulo. Kaj ĝi diris al la virino: Ĉu Dio diris, ke vi ne manĝu de ĉiuj arboj de la ĝardeno? 2 Kaj la virino diris al la serpento: La fruktojn de la arboj de la ĝardeno ni povas manĝi; 3 sed pri la fruktoj de la arbo, kiu estas en la mezo de la ĝardeno, Dio diris: Ne manĝu ion de ili kaj ne tuŝu ilin, por ke vi ne mortu. 4 Kaj la serpento diris al la virino: Ne, vi ne mortos; 5 sed Dio scias, ke en la tago, en kiu vi manĝos ion de ili, malfermiĝos viaj okuloj kaj vi estos kiel Dio, vi scios bonon kaj malbonon. 6 Kaj la virino vidis, ke la arbo estas bona por manĝi kaj ĝi estas ĉarma por la okuloj, kaj la arbo estas dezirinda por saĝiĝi; kaj ŝi prenis de ĝiaj fruktoj, kaj ŝi manĝis, kaj ŝi donis kune ankaŭ al sia edzo, kaj li manĝis.
Oni povas vidi la diferencojn en aliroj al la mita okazaĵo de Adamo kaj Eva kaj precipe al la koncerna peko inter Rembrandt kaj Blake, kiam ili reflektas antaŭajn interpretojn kaj donas al ili esprimon.
Rembrandt priskribas Adamon kaj Eva kiel absolute ordinarajn homojn, kun meza korpo kiu ne estas nekutima, kaj kun aspekto de antikvaj homaj tipoj. La okazaĵo okazas en kio ŝajnas esti ordinara ejo sur la Tero kaj la arbo ne estas escepto. En Rembrandt, ekzistas intimeco kaj proksimeco inter Adamo kaj Eva, kaj ekzistas seg kaj diskurso inter ili. La serpento estas priskribita kiel mita lacert-simila monstra estaĵo kun gamboj (kiuj, laŭ la rakonto, estis fortranĉitaj per malbeno) alkroĉiĝantaj al arbo, for de la paro, kaj la peko manĝas la frukton de la arbo de scio, kiam Adamo kaj Eva manĝas ĝin kune, kaj estas komune respondecaj pri kio okazis.
Ĉe Blake, aliflanke, perfekteco estas evidenta. La arbo estas sensacia laŭ sia formo kaj fruktoj, la korpo de homo estas priskribita kiel greka dio, kaj la loko aspektas kiel alia sfero. Ŝajnas ke Blake provis reflekti la vidon ke Adamo kaj Eva estis kreitaj perfektaj kaj ekde tiam nur estis malkresko. Eva utiligas la distancon kaj admiron de Adamo de la arbo de scio aŭ eble de io alia en la ĉielo por peki kun la serpento. En Blake, la serpento estas priskribita kiel la serpento, kiun ni konas sen kruroj, kiam ĝi estas ĉirkaŭvolvita ĉirkaŭ Eva kaj proponas al ŝi la frukton per sia buŝo, kaj ŝajnas ke li provas priskribi, krom manĝi la frukton de la arbo de scio, seksa peko inter Eva kaj la serpento. Eva staras en la malfono de la bildo kaj estas vidita kiel la aktiva faktoro, dum Adamo mem, mergita en siaj pripensoj, eliras pura el la rakonto kaj ne estas implikita en peko.
Kontraste, Lucas Cranach la Maljuna, en sia bunta pentraĵo, elektis malsaman interpreton de la figuro de Satano, kaj li desegnas lin sub la influo de kristanismo kaj, simile al Mikelanĝelo, kiel figuron kun duono de virina supra korpoparto kaj duona korpo. serpenteca malsupra korpo, kiu provas malobservi la idilion inter Adamo kaj Eva, kiu en la pentraĵo de Rembrandt, ekzistas dialogo inter Adamo al Eva. Male al Mikelanĝelo, kie ekzistas kombinaĵo de virina korpo kaj serpento en egalaj dimensioj, en Kranz, la ina korpo de la diablo estas pli elstara ekde sia malsupra parto.
Dum Zampieri, en tre detala pentraĵo, elektas temigi la momenton post la peko, la tempo de la akuzo ĉe la manoj de dio, la neo kaj la kulpo de Eva ĉe la manoj de Adamo. Eva estas prezentita kiel la ĉefkulpulo kiu devus honti pri ŝiaj agoj, kiam la incita kaj tenta serpento rampas apud ŝi, kaj bestoj observas kio okazas. En lia bildo li provas prezenti Dion, liajn filojn (la "filoj de Dio" priskribitaj poste), anĝeloj kiuj rigardas de supre, kaj animojn kiuj estas prezentitaj kiel vizaĝoj kun flugiloj (eble la tri nenaskitaj filoj de Adamo kaj Eva).
Demonstraĵo por arta interpreto de Abrahamo kaj la anĝeloj
[redakti | redakti fonton]La vizito de la anĝeloj al Abrahamo estas priskribita en la sekvaj versoj (Genezo, 18:1-5):
Kaj aperis al li la Eternulo en la arbareto Mamre, kiam li sidis ĉe la pordo de la tendo dum la varmego de la tago. 2 Kiam li levis siajn okulojn, li vidis, ke jen tri viroj staras antaŭ li. Ekvidinte, li kuris al ili renkonte de la pordo de la tendo kaj kliniĝis antaŭ ili ĝis la tero. 3 Kaj li diris: Mia sinjoro! se mi trovis plaĉon en viaj okuloj, ne pasu preter vian sklavon. 4 Oni alportos iom da akvo, kaj vi lavu viajn piedojn kaj ripozu sub la arbo. 5 Kaj mi alportos pecon da pano, por ke vi fortigu viajn korojn; poste vi foriros; ĉar por tio vi pasis preter via sklavo. Kaj ili diris: Faru tiel, kiel vi diris.
La vizito de la anĝeloj en la pentraĵoj de Gustave Doré kaj Gerard Hoet
[redakti | redakti fonton]
Diferencoj povas esti viditaj inter la pentraĵoj de Doré kaj Gerard Hoet en la maniero pentri la anĝelojn same kiel en la percepto de la okazaĵo kiel sonĝo aŭ kiel palpebla realo.
Doré reprezentas la anĝelojn kiel homajn figurojn kun aldonitaj flugiloj. Desegnado de flugilhavaj anĝeloj estas tre ofta bildo en kristana ikonografio, sed ĝi ankaŭ troviĝas en judaj manuskriptoj kaj ilustraĵoj de la Mezepoko. La flugiloj aldonas ĉielan dimension al la homa figuro. Flugiloj simbolas la ligon al la ĉielo, kiel birdoj. La diferenco inter homo kaj la anĝeloj estas evidenta en la pentraĵo per aliaj rimedoj: la anĝeloj staras, estas kontraŭ la fono de la ĉielo, dum Abrahamo genuiĝas ĉe iliaj piedoj. Doré elektis prezenti la renkontiĝon inter Abrahamo kaj la anĝeloj kontraŭ dezerta fono sen kromaj figuroj. Ĉi tiu fono kreas sonĝecan etoson, kaj levas la interpretan eblecon, ke la renkontiĝo kun la anĝelo okazis en profeta sonĝo.
Gerard Hoet, aliflanke, desegnas la anĝelojn sen flugiloj, por resti fidela al la lingvo de la teksto: "tri homoj". En ĉi tiu pentraĵo, la pentristo sukcesas verŝi spiritan senton en la tri figurojn de la anĝeloj. La vizaĝoj de la anĝeloj estas inaj, senkulpitaj. La elstaranta arbo kaj la ondeganta fumo ligas al la ĉielo. La multaj trajtoj ĉirkaŭ la gastamo kaj la amaso da objektoj plifortigas la senton ke ekzistas realisma okazo ĉi tie, malgraŭ la spiriteco de la situacio. La realisma situacio de gastamo prezentita en ĉi tiu pentraĵo reprezentas interpreton de palpebla revelacio, ne sonĝecan.
La vizito de la anĝeloj en la pentraĵoj de James Tissot kaj Abel Penn
[redakti | redakti fonton]
James Tissot kaj Abel Penn ambaŭ apartenis al granda grupo de eŭropaj artistoj, kiuj komencis jam en la 19-a jarcento pentri scenojn el la Biblio kaj la Nova Testamento en dokumenta aliro, kvazaŭ ili okazus en la realo, kiu ekzistis en la Proksima Oriento en ilia tempo, kiam la Oriento fariĝis alirebla kaj populara post la konkeroj de la grandaj potencoj kaj danke al la invento de la fotografio.
La Bibliopentraĵoj de James Tissot, pentritaj dum la kvin jaroj kiujn li pasigis en la Lando de Israelo, funkciis kiel fonto de inspiro por la laboro de Abel Penn. Penn citas Tissot en siaj pentraĵoj sed ankaŭ faras signifajn ŝanĝojn kiuj indikas malsaman aliron kaj malsaman percepton de la Sanktaj Skriboj estas esprimplenaj - La du esprimoj, pli kaj malpli realismaj.
En ĉi tiuj pentraĵoj oni klare vidas la korespondadon, kiun Abel Penn konservas kun James Tissot.
En la pentraĵo de Tissot, la anĝeloj estas en la supra kaj centra parto de la bildo, kaj iliaj vizaĝoj estas direktitaj direkte al oni. En kontrasto, la korpo de Abrahamo estas tirita de malantaŭ, en la malsupra parto de la bildo. Ni la spektantoj estas kune kun Abrahamo ene de la tendo, kaj ni vidas la anĝelojn kun li. Tissot, kiel kristana pentristo, kiu vidas la Malnovan Testamenton kiel antaŭfiguron de la Nova Testamento, faras vidan ligon inter la anĝeloj anoncantaj la naskiĝon de Isaak kaj la tri anĝeloj ĉeestantaj ĉe la naskiĝo de Jesuo.
Kontraste, Abel Penn en sia pentraĵo "Abrahamo kaj la Anĝeloj" nur pentras la ombron de la anĝeloj. En la centro de la bildo estas Abrahamo kuŝanta en korpopozicio simila al tiu pentrita de Tissot. La memmalrespekto de Abrahamo antaŭ la tri ombroj formas la senton de la spektanto ke tiuj efektive estas tri anĝeloj. La spektanto de la pentraĵo ne sukcesas vidi ilian veran aspekton kiel Abrahamo, sed nur ilian ombron. Abel Penn, kiel juda pentristo, malkaŝas en siaj pentraĵoj religia-spiritan aliron kiu pli taŭgas al la spirito de juda penso pri la temo. Penso, kiu kontraŭas la fenomenon de la realigo de Dio.