Bazilo la 3-a (Rusio)
| Bazilo III Ivanoviĉ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Granda princo de Moskvo | |||||
| |||||
| Regado | 1505—1533 | ||||
| Antaŭulo | Ivano la 3-a | ||||
| Sekvanto | Ivano la 4-a (Terura) | ||||
| |||||
| Persona informo | |||||
| Василї Іѡанновичъ | |||||
| Naskonomo | Vasilij Ivanoviĉ — Василий Иванович | ||||
| Naskiĝo | 25-a de marto 1479 en Moskvo | ||||
| Morto | 4-a de decembro 1533 en Moskvo | ||||
| Tombo | Arĥangelskij katedralo de moskva Kremlo | ||||
| Religio | ortodoksismo vd | ||||
| Lingvoj | rusa vd | ||||
| Ŝtataneco | Grandprinclando Moskvo  vd
| ||||
| Familio | |||||
| Dinastio | dinastio Rjurik | ||||
| Patro | Ivano la Tria | ||||
| Patrino | Sofia Paleolog | ||||
| Gefratoj | Helena of Moscow (en)  , Andrey of Staritsa (en) , Ivan the Young (en) , Yury Ivanovich (en) , Dimitri Ivanovitch (en) kaj Simeon, Duke of Kaluga (en) vd
| ||||
| Edz(in)o | 1.Solomonia Jurievna Saburova (1490-1542) 2.Helena Vasilievna Glinskaja (1508-1538) | ||||
| Infanoj | filoj de Helena: Ivano kaj Jurij | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | ŝtatreprezentanto vd
| ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Bazilo la 3-a Ivanoviĉ (ruse Василий Иванович Третий) estis Granda princo de Moskvo ekde 1505 ĝis 1533. Li apartenis al rusa dinastio Rjurik.
Origino
[redakti | redakti fonton]La unua edzino de princo Ivano la Tria estis princidino Maria de Tverja princlando. En 1458 naskiĝis ilia filo Ivano. Kiel heredonto tiu sukcese regis kune kun la patro ĝis sia morto en 1490 onidire pro venenado fare de la duonpatrino Sofia. Li estis edzo kaj havis filon Demetrion. En historio li restis sub nomo Ivano Ivanoviĉ Juna. Maria mortis en 1470.
Granda princo Ivano la Tria dufojon edziĝis en 1472 al Sofia Paleolog, nevino de lasta imperiestro de Bizancio – Konstantino la 11-a. Ekde 1460, post disfalo de Bizanca Imperio, ŝi loĝis en Romo, rezidejo de papo Paŭlo la Dua. Tiu intencis pliigi influon de Katolika Eklezio je ortodoksa Rusio kaj benis la geedziĝon.
Dote princino Sofia transdonis al sia edzo Ivano la Tria ankaŭ unu el ĉefaj simboloj de Bizanca Imperio – "La dukapa aglo", kiu de tiam iĝis la nova simbolo de Rusio. Post sep jaroj de ties kuna vivo, la 25-an de marto 1479 naskiĝis ilia filo Bazilo.
Surtroniĝo
[redakti | redakti fonton]Konsiloj kaj sugestoj de la nova edzino Sofia tre grave influis je Ivano la Tria, kiu forpelis sian nepon Demetrion kaj heredigis Bazilon. En 1503, kiam Bazilo estis dudekkvarjara, mortis lia patrino Sofia. La patro tre ĉagreniĝis pro tio kaj baldaŭ malsaniĝis.
Li ĉesis praktike regadon de la lando kaj preferis viziti diversajn monakejon por ricevi benon de klerikoj kaj resaniĝi. Tamen tio ĉi malsukcesis kaj la 27-an de oktobro 1505 Granda princo Moskva Ivano la Tria mortis.
Laŭ lia testamento la heredonto, filo Bazilo ricevis lian titolon kaj rajton reĝi en 60 vasalaj urboj inkluzive Moskvon sub nomo Bazilo la 3-a.
Familio
[redakti | redakti fonton]
Dum revuo de 1500 fraŭlinoj mortanta Ivano la Tria elektis nobelinon Solomonia Jurievna Saburova, kiu la 4-an de septembro 1505 edziniĝis al Bazilo. Dum dudekjara kunvivo la geedzoj ne havis idojn, tial en 1525 Bazilo la 3-a divorcis de Solomonia kaj perforte devigis ŝin monakiĝi.
La virino estis vera ortodoksulino kaj tre kredema. En Pokrovskij klostro de urbeto Suzdal kiel monakino Sofia ŝi troviĝis deksep jarojn kaj mortis tie en 1542. Pro multaj mirakloj Rusa Ortodoksa Eklezio ŝin sanktigis kiel Sofia Suzdalskaja.
Helena Ivanovna, fratino de Bazilo la 3-a, estis edzino de Aleksandro Jogajlido kaj ekde 1494 Granda dukino de Litovio, ekde 1501 reĝino de Pollando. Ŝi restis ortodoksulino, kvankam la edzo kaj ceteraj mondumanoj estis katolikoj. La geedzoj ne havis gefilojn, tial ŝia frato Bazilo la 3-a deziris ankaŭ surtroniĝi en Granda Duklando de Litovio post ebla morto de Aleksandro Jogajlido.
Tamen sukcesis nova pollanda reĝo Sigismondo la 1-a, kiu okupis tiun tronon.
Por konservi sian influon en ambaŭ landojn Bazilo Ivanoviĉ decidis edziĝi al Helena (m. la 13-a de aprilo 1538), filino de litova princo Bazilo Glinskij. La geedziĝo okazis en 1526.
La 25-an de aŭgusto 1530 naskiĝis ilia unua filio Ivano, kiu famiĝis poste sub nomo Ivano la 4-a (Terura). La 30-an de oktobro 1532 naskiĝis la dua filo Jurij Vasiljeviĉ (m. en 1564).
Subita morto
[redakti | redakti fonton]
La 4-an de decembro 1533 Bazilo la 3-a subite mortis pro sangoveneniĝo, kiun rezultigis abceso sur lia maldekstra kokso. Lin oni sepultis en Arĥangelskij katedralo de moskva Kremlo.
Ĉefa resumo de la reĝado
[redakti | redakti fonton]Dum reĝado de Bazilo la 3-a:
- Estis aneksitaj multaj teritorioj situantaj okcidente kaj sude de la Grandprinclando Moskvo;
- Multajn rajtojn kaj avantaĝojn de bojaroj akiris la rusa nobelaro;
- Dank' al helpo kaj apogo de la Rusa Ortodoksa Eklezio grave malfortiĝis la enlanda opozicio;
- Rezulte de kelkaj bataloj la Grandprinclando Moskvo sukcesis en la militoj kontraŭ la Kazana kaj Krimea Ĥanlandoj.