basmak

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: başmak

Turkish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Ottoman Turkish باصمق (basmak, “to press, print, coin money, tread on, overpower”),[1] from Proto-Turkic *bas- (“to press”).[2]

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): /bɑsˈmɑk/
  • Hyphenation: bas‧mak

Verb

[edit]

basmak (third-person singular simple present basar)

  1. (intransitive, + dative) to step on, to stand on
    Bastığın yerlerde güller açtı, ...
    Roses blossomed where you stood, ...
    Yeni yağmış kara basmaya bayılıyorum.
    I love stepping on fresh, powdery snow.
  2. (intransitive, + dative) (of toddlers) to stand
  3. (intransitive, + dative) to press (e.g. on a pedal, button, key)
    Bas gaza.
    Step on the gas.
    1. (intransitive) (of a button, key, etc.) to function properly, to do what it's meant to
      Hiçbir sıkıntı yokken tuş basmamaya başladı.
      For no good reason the key started not to work.
      Ben bastım ama tuş basmadı.
      I did press it but the button didn't work.
  4. (ditransitive) to stuff
    Synonym: tepmek
    peyniri küpe basmak. ― to stuff the cheese into the earthenware jar
  5. (transitive) to print, to publish, to press
    Synonym: tabetmek
    Kitabınızı ücretsiz basıyoruz.
    We publish your book for free.
  6. (transitive) to cover
    Synonym: bürümek, kaplamak, örtmek
    Yollarını ot basmış olan bu büyük köşk.
    This big mansion whose roads leaves have covered.
  7. (ditransitive) to impress, to imprint, to stamp (the tool used, such as a stamp or a seal, is the direct object; and the document which gets stamped is the indirect object)
    Şuraya başparmağını bas, dediler, ben de bastım.
    They told me to impress (something) with my thumbprint and I did it.
  8. (transitive) to raid
    Ölen kızın intikamını almak için köyü basıp yakmış.
    (I heard) he raided and burned down the village to revenge the girl who died.
  9. (intransitive, with dative) to turn, to reach a certain age
    On dokuz yaşına yeni basmış, ürkek ve utangaç bir kızdım.
    I was a shy and timid girl who just turned 19.
  10. (transitive) (of fog, smoke, etc.) to cover
    Synonym: çökmek
    Şehri akşamüstü sis basmıştı.
    Fog has covered the city, right before the evening.
  11. (transitive) to pump (to use a pump to move liquid or gas)
    Pompa bozulmuş, suyu basmıyor.
    Pump was broken, it doesn't pump the water.
  12. (intransitive) (of poultry) to incubate
  13. (transitive) to catch (to discover in an unpleasant state)
    Kocamı yatağımızda başka kadınla bastım.
    I caught my husband in bed with another woman.
  14. (intransitive, figuratively) to get overwhelmed by an emotion
    Sıkıntı basmış, terlemeye başlamıştı.
    Upon having problems arise, s/he started to sweat.
  15. (weightlifting, slang) to lift an amount of weight, to do an exercise with said amount of load
    Bench press'te 90 kilo basıyorum.
    I can bench press 90 kilos.
  16. (informal) (of motored vehicles) to be able to go at a said speed
    BMW kaç basıyor?
    How fast a BMW can go?
  17. (figuratively, + dative + kafa + possessive suffix ~) (usually in negative clauses) to comprehend
    Kafam bu işe basmıyor ya.
    I just cannot comprehend what's happening.

Conjugation

[edit]
Conjugation of basmak (aorist in -V²r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative
infinitive basmak
impersonal participle imperfective basan
perfective basmış
prospective basacak
personal participle non-prospective bastığım bastığın bastığı bastığımız bastığınız bastıkları
prospective basacağım basacağın basacağı basacağımız basacağınız basacakları
verbal noun basma
way of doing basış
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist basarım basarsın basar basarız basarsınız basarlar
imperfective basıyorum basıyorsun basıyor basıyoruz basıyorsunuz basıyorlar
past perfective bastım bastın bastı bastık bastınız bastılar
imperfective basıyordum basıyordun basıyordu basıyorduk basıyordunuz basıyorlardı (or basıyordular)
future basacağım basacaksın basacak basacağız basacaksınız basacaklar
inferential perfective basmışım basmışsın basmış basmışız basmışsınız basmışlar
aorist basarmışım basarmışsın basarmış basarmışız basarmışsınız basarlarmış (or basarmışlar)
imperfective basıyormuşum basıyormuşsun basıyormuş basıyormuşuz basıyormuşsunuz basıyorlarmış
conditional simple bassam bassan bassa bassak bassanız bassalar
perfective bassaydım bassaydın bassaydı bassaydık bassaydınız bassaydılar
optative basayım basasın basa basalım basasınız basalar
progressive basmaktayım basmaktasın basmakta basmaktayız basmaktasınız basmaktalar
necessitative basmalıyım basmalısın basmalı basmalıyız basmalısınız basmalılar
imperative bas bassın basın bassınlar
Positive interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist basar mıyım? basar mısın? basar mı? basar mıyız? basar mısınız? basarlar mı?
imperfective basıyor muyum? basıyor musun? basıyor mu? basıyor muyuz? basıyor musunuz? basıyorlar mı?
past perfective bastım mı? bastın mı? bastı mı? bastık mı? bastınız mı? bastılar mı?
imperfective basıyor muydum? basıyor muydun? basıyor muydu? basıyor muyduk? basıyor muydunuz? basıyorlar mıydı?
future basacak mıyım? basacak mısın? basacak mı? basacak mıyız? basacak mısınız? basacaklar mı?
inferential perfective basmış mıyım? basmış mısın? basmış mı? basmış mıyız? basmış mısınız? basmışlar mı?
aorist basar mıymışım? basar mıymışsın? basar mıymış? basar mıymışız? basar mıymışsınız? basarlar mıymış?
imperfective basıyor muymuşum? basıyor muymuşsun? basıyor muymuş? basıyor muymuşuz? basıyor muymuşsunuz? basıyorlar mıymış?
conditional simple bassam mı? bassan mı? bassa mı? bassak mı? bassanız mı? bassalar mı?
perfective bassa mıydım? bassa mıydın? bassa mıydı? bassa mıydık? bassa mıydınız? bassalar mıydı?
progressive basmakta mıyım? basmakta mısın? basmakta mı? basmakta mıyız? basmakta mısınız? basmaktalar mı?
necessitative basmalı mıyım? basmalı mısın? basmalı mı? basmalı mıyız? basmalı mısınız? basmalılar mı?
Negative declarative
infinitive basmamak
impersonal participle imperfective basmayan
perfective basmamış
prospective basmayacak
personal participle non-prospective basmadığım basmadığın basmadığı basmadığımız basmadığınız basmadıkları
prospective basmayacağım basmayacağın basmayacağı basmayacağımız basmayacağınız basmayacakları
verbal noun basmama
way of doing basmayış
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist basmam basmazsın basmaz basmayız basmazsınız basmazlar
imperfective basmıyorum basmıyorsun basmıyor basmıyoruz basmıyorsunuz basmıyorlar
past perfective basmadım basmadın basmadı basmadık basmadınız basmadılar
imperfective basmıyordum basmıyordun basmıyordu basmıyorduk basmıyordunuz basmıyorlardı
future basmayacağım basmayacaksın basmayacak basmayacağız basmayacaksınız basmayacaklar
inferential perfective basmamışım basmamışsın basmamış basmamışız basmamışsınız basmamışlar
aorist basmazmışım basmazmışsın basmazmış basmazmışız basmazmışsınız basmazlarmış
imperfective basmıyormuşum basmıyormuşsun basmıyormuş basmıyormuşuz basmıyormuşsunuz basmıyorlarmış
conditional simple basmasam basmasan basmasa basmasak basmasanız basmasalar
perfective basmasaydım basmasaydın basmasaydı basmasaydık basmasaydınız basmasaydılar
optative basmayayım basmayasın basmaya basmayalım basmayasınız basmayalar
progressive basmamaktayım basmamaktasın basmamakta basmamaktayız basmamaktasınız basmamaktalar
necessitative basmamalıyım basmamalısın basmamalı basmamalıyız basmamalısınız basmamalılar
imperative basma basmasın basmayın basmasınlar
Negative interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist basmaz mıyım? basmaz mısın? basmaz mı? basmaz mıyız? basmaz mısınız? basmazlar mı?
imperfective basmıyor muyum? basmıyor musun? basmıyor mu? basmıyor muyuz? basmıyor musunuz? basmıyorlar mı?
past perfective basmadım mı? basmadın mı? basmadı mı? basmadık mı? basmadınız mı? basmadılar mı?
imperfective basmıyor muydum? basmıyor muydun? basmıyor muydu? basmıyor muyduk? basmıyor muydunuz? basmıyorlar mıydı?
future basmayacak mıyım? basmayacak mısın? basmayacak mı? basmayacak mıyız? basmayacak mısınız? basmayacaklar mı?
inferential perfective basmamış mıyım? basmamış mısın? basmamış mı? basmamış mıyız? basmamış mısınız? basmamışlar mı?
aorist basmaz mıymışım? basmaz mıymışsın? basmaz mıymış? basmaz mıymışız? basmaz mıymışsınız? basmazlar mıymış?
imperfective basmıyor muymuşum? basmıyor muymuşsun? basmıyor muymuş? basmıyor muymuşuz? basmıyor muymuşsunuz? basmıyorlar mıymış?
conditional simple basmasam mı? basmasan mı? basmasa mı? basmasak mı? basmasanız mı? basmasalar mı?
perfective basmasa mıydım? basmasa mıydın? basmasa mıydı? basmasa mıydık? basmasa mıydınız? basmasalar mıydı?
progressive basmamakta mıyım? basmamakta mısın? basmamakta mı? basmamakta mıyız? basmamakta mısınız? basmamaktalar mı?
necessitative basmamalı mıyım? basmamalı mısın? basmamalı mı? basmamalı mıyız? basmamalı mısınız? basmamalılar mı?

Derived terms

[edit]

Descendants

[edit]
  • Hungarian: baszik
  • Serbo-Croatian: bat

References

[edit]
  1. ^ Redhouse, James W. (1890) “باصمق”, in A Turkish and English Lexicon‎[1], Constantinople: A. H. Boyajian, page 327
  2. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*bas-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

Further reading

[edit]
  • basmak in Reverso (Turkish-English)
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=basmak&oldid=82274011"