Leame
Se definise leame, luame o ledan (dal latin laetare "fertiłixar", da laetus "fèrtiłe", e pò "lieto") o grasa o pì tecnegamente stałàtego el prodoto de ła fermetasion dei escreminti de łe bèstie da arlevamento, smisiae a meteriałe sòłido doparà cofà letiera (paja, sàbia, segaura, eçe.).
Inte el caxo andove łe dejesion no le vegnese mis-ciade co ła letiera ma lavae co acua o cavae co ras-ciadori, se xe drio parlar invese de trina o licuame. Ła evegnensa de ła prexensa de letiera, in basi cuantitadivi, ła porta a ła creasion de na categoria de rèfluo zootècnego ecuiparada a ła trina e ciamada trinaleame o leame lìcuido.
El luame el xe racuanto inportante in agricultura, parché el parmete de mejorar łe propietà fìxego-chìmeghe del teren e de portarghe i minerałi nesesari par na bona crésita de łe culture. Łe so prestasion e łe so caraterìsteghe łe depende diretamente da ła bèstia da ła cuała ghe xe sta tołesto el conposto.
Conpoxision del luame
[canbia | canbia el còdaxe]Łe prestasion e łe caraterìsteghe del luame, łe depende diretamente da ła bèstia da ła cuała ghe xe sta tołesto el conposto, da ła sorte de letiera doparada e dal so grado de madurasion.
Conpoxision mèdia del luame de de racuante spese de arlevamento
[canbia | canbia el còdaxe]| Spese | Axoto * | Àsido fosfòrego * | Potàsio * | Cuintałi par ano produxesti par bèstia adulta[1] |
|---|---|---|---|---|
| ecuin | 6,7 | 2,3 | 7,2 | 100 |
| bovin | 3,4 | 1,3 | 3,5 | 120 |
| suin | 4,5 | 2,0 | 6,0 | 15 |
| ovin | 8,2 | 2,1 | 8,4 | 6 |
Conpoxision del loame bovin
[canbia | canbia el còdaxe]Inte ła lìnea de màsemo ła conpoxision del stałàtego bovin, esprimesta in parsentuałe, ła xe sta cuà sevente:[2]
| Matèria seca | Axoto (N) | Fòsforo (P2O5) | Potàsio (K2O) | Càlcio (CaO) | Magnèxio (MgO) | Xolfo (SO3) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Leame fresco e pajà | 20-30 | 0,3-0,5 | 0,2-0,3 | 0,5-0,7 | 0,4-0,5 | 0,1-0,2 | 0,1 |
| Leame mauro | 15-25 | 0,4-0,6 | 0,2-0,3 | 0,6-0,8 | 0,5-0,6 | 0,15-0,25 | 0,1-0,2 |
Ła masa doparasion de luame ła xe tante volte ła fonte de incuinamento[3], par colpa de łe alte consentrasion de amònio e potàsio e el xe par sta motivasion sotoponesto a vàrie vincołasion lejisladive, sia de liveło Eoropeo, sia nasionałe che rejonałe.
Notasion
[canbia | canbia el còdaxe]- ↑ Francesco Bonciarelli, Agronomia, Bologna, Edagricole, 1981, p. 211.
- ↑ La sostanza organica inte el terreno (PDF), Università della Basilicata, p. 16. entrada il maggio 2013.
- ↑ (EN) M.C. Ramos, J.N. Quinton e S.F. Tyrrel, Effects of cattle manure on erosion rates and runoff water pollution by faecal coliforms, in Journal of Environmental Management, 78 (1), 2006, pp. 97–101, DOI:10.1016/j.jenvman.2005.04.010.
Altri projeti
[canbia | canbia el còdaxe]
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Leame
Linganbi foresti
[canbia | canbia el còdaxe]- (EN) manureEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.
| Controło de autorità | LCCN (EN) sh85080667 · GND (DE) 4134891-6 · BNF (FR) cb11934872h (data) · NDL (EN, JA) 00567323 |
|---|