Il grande sonno
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
 The Big Sleep
| ||
| Il grande sonno | ||
 Bogart e Tommy Rafferty in na figùra dal film | ||
| Al són grand 1946 | ||
|---|---|---|
| Regìa: Howard Hawks | ||
| Scritōr: Raymond Chandler • Jules Furthman Leigh Brackett • William Faulkner | ||
| Atōr: Humphrey Bogart • Lauren Bacall • Bob Steele John Ridgely • Martha Vickers • Dorothy Malone Marion Lorne • Peggy Knudsen • Regis Toomey | ||
| Müsica: Max Steiner | ||
| Léngua: Ingléś | ||
| Dürä dal film: 114 minüt | ||
| Nasiōṅ: Stat Unî | ||
Il grande sonno (Al són grand) 'l è 'n film noir americàṅ dal 1946 'd Howard Hawks trat da 'l rumànś umònim ad Raymond Chandler. 'L è stâ girâ in biànc e négar e 'l à fat sù tri migliòṅ ad dòlar. In dal 1997 'l è stâ mis in dla lista di film ch'i fànan part dal National Film Registry dla Bibliutéca dal Cungrès di Stat Unî da tgnir dacàt.
Al “són grand” dal tìtul al n è àtar ch'al “són etéran” anc s'a n s in dascór mai durànt al film ma sōl in dla fraś finàł dal lìbar.
Sunt
'L investigadōr privâ Philip Marlowe (Humphrey Bogart) al vèṅ ciamâ in dla sò vila da 'l generàł in pensiòṅ Sternwood (Charles Waldron), paraliśâ in dal gambi e ardùt a vìv'r insìma a na scrana a rudèli. Chi lò al dmanda 'l sò ajùt parchè cla visiàda 'd sò fiōla, la Carmen (Martha Vickers), la s è misa in di guàj e 'l è custréta c'n al ricàt a dar di bèsi a 'n libràr par di dèbit ad śōg, Arthur Gwynn Geiger (Theodore von Eltz). Cl'atra fiōla, la Vivian Rutledge (Lauren Bacall), la 'l férma prima ch'al vaga via par dmandàr-ag cuśa vōl-al sò pàdar parchè la créd ch'al vója andàr-'g a fónd par capìr cuś è sucès dabòṅ a 'l sò amìg Sean Regan ch'l è sparî 'l méś prima. Marlowe però al n gh diś gnint.
Al detective al và in dal negòsi ad Geiger par dascórar sèg ma la sò asistènta, l’Agnes Lowzier (Sonia Darrin), la 'l para via invintànd-as na scuśa. Marlowe al spèta che Geiger al véggna fóra pò al gh tîṅ adrē cun la màchina in fiṅ a cà sua. Quànd 'l è là al sènt na dóna sigàr e 'l al cata mòrt masâ a cōlp ad pistòla. In salòt a gh'è la Carmen ch'l'è drugàda e la n capìs gnint e a s véd na màchina futugràfica vōda sénsa pelìcula. Dòp avér-la purtàda a cà, Marlowe al tórna da Geiger ma 'l sò cadàvar 'l è sparî. Più tard al vèṅ a savēr ch'l è mòrt anc 'l autìsta di Sternwood (Owen Taylor). La sò màchina 'l è finìda in mâr ma quànd i la tìran sù a s véd che qualchidòṅ al gh'iva dâ 'n cōlp in tèsta prima.
La matìna dòp a riva in dal sò ufìsi la Vivian ch'la gh diś che qualchidòṅ al vōl da i suo dimóndi bèsi p'r avér indrē dal foto scandalóśi ad sò surèla. 'L investigadōr al tórna a cà 'd Geiger e al gh cata la Carmen ch'la gh diś ch'a cupàr-al 'l è stâ 'n tisi ciamâ Joe Brody (Louis Jean Heydt), òṅ ch'l iva bèla ricatâ la sò famìja. Marlowe al và a catàr-'l in dal sò apartamènt a al véd che dènt'r i gh'èṅ anc l’Agnes, la sò dóna, e la Vivian.
A riva anc la Carmen cun na pistòla parchè la vōl al foto ma a n gh 'n è mia biśógn parchè tut 'd un trat i sònan a la pòrta, Joe al vèra e Carol Lundgren (Tommy Rafferty), òṅ ch'al lauràva par Geiger, 'l al cópa. Marlowe al gh mét al maṅ adòs, pò al ciàma la pulisìa.
A gh'è sōl un quèl. In du è'l andâ a finìr Regan, òṅ ch'a s dgiva ch'al s la spasìs cun la mujér dal pruprietàri dal casinò, Eddie Mars (John Ridgely), in du la Vivian la và a spéndar tut i sò bèsi?