Αρμανιάκ (παράταξη)

Δολοφονία του Λουδοβίκου της Ορλεάνης από τους Βουργουνδούς.

Οι Αρμανιάκ ήταν πολιτική παράταξη που κατά τον 15ο αιώνα, στη Γαλλία, αντιτάχθηκε στους Βουργουνδούς κατά τον γαλλικό εμφύλιο πόλεμο Βουργουνδών και Αρμανιάκ του 1407-1435, μεσούντος του Εκατονταετούς πολέμου. Ήταν η παράταξη του οίκου της Ορλεάνης και πήρε το όνομα από τον ηγέτη του Βερνάρδο Ζ΄ κόμη του Αρμανιάκ.

Ιστορικό πλαίσιο

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Καρόλου ΣΤ' και λόγω της ταραγμένης διανοητικής κατάστασης του βασιλιά, η Γαλλία διοικούνταν από ένα συμβούλιο αντιβασιλείας υπό την προεδρία της βασίλισσας Ιζαμπώ, από το 1393. Στο συμβούλιο συμμετείχαν οι ισχυροί του βασιλείου αλλά την εξουσία ουσιαστικά ασκούσε ο θείος του βασιλιά, Φίλιππος ο Τολμηρός, δούκας της Βουργουνδίας.

Με το θάνατο του Φίλιππου του Τολμηρού το 1404, ο γιος του Ιωάννης ο Άφοβος έχασε κάθε επιρροή στη διακυβέρνηση, ενώ αντίθετα, ανέβαινε σε ισχύ ο μικρότερος αδελφός του βασιλιά, ο Λουδοβίκος της Ορλεάνης, που πιθανόν να είχε ερωτικό δεσμό με τη βασίλισσα. Αμέσως μετά την άνοδο του στο δουκάτο της Βουργουνδίας, ο Φίλιππος ήρθε σε σύγκρουση με τον Λουδοβίκο της Ορλεάνης, καθώς και οι δύο ήθελαν να αναλάβουν την ουσιαστική εξουσία στη Γαλλία.

Η ένταση ανάμεσα στους Ορλεανιστές και τους Βουργουνδικούς αυξήθηκε περισσότερο καθώς πρώτον, ο Λουδοβίκος της Ορλεάνης εμπόδιζε τον δούκα της Βουργουνδίας να επιτύχει μια εδαφική συνέχεια μεταξύ των εδαφών του στη Φλάνδρα και τη Βουργουνδία, επεμβαίνοντας στο Λουξεμβούργο. Έπειτα, με την επιρροή του στη βασίλισσα, απομάκρυνε τους συμπατριώτες του δούκα της Βουργουνδίας από το συμβούλιο αντιβασιλείας. Τρίτον, ο Λουδοβίκος της Ορλεάνης, που σαν χαρακτήρας ήταν ελευθεριάζων και προκλητικός, κατηγορήθηκε ότι πρόσβαλε τη σύζυγο του Ιωάννη του Άφοβου Μαργαρίτα της Βαυαρίας. Ακόμη χειρότερα, φαινόταν ότι ήθελε να σπάσει τη γαλλο-βρετανική εκεχειρία, (βρισκόμαστε στα μισά του Εκατονταετούς πολέμου) αλλά οι Βουργουνδοί επιθυμούσαν καλές σχέσεις με τους Άγγλους καθώς οι Φλαμανδοί βιομήχανοι εξαρτιόταν πλήρως από τις εισαγωγές μαλλιού από την Αγγλία και θα καταστρέφονταν από ένα εμπάργκο.

Για να απαλλαγεί από τον αντίπαλό του ο Ιωάννης ο Άφοβος έβαλε τους ανθρώπους του και τον δολοφόνησαν το 1407, γεγονός που υπήρξε το έναυσμα του γαλλικού εμφύλιου πολέμου Βουργουνδών κατά Αρμανιάκ.

Η δημιουργία της παράταξης

Μετά τη δολοφονία και για να εκδικηθεί τον πατέρα του, ο Κάρολος Α' της Ορλεάνης, γαμπρός του Βερνάρδου Ζ΄ κόμη του Αρμανιάκ, γόνου του παλιού οίκου των Αρμανιάκ, κατά τη διάρκεια του γάμου του, τον Απρίλιο 1410, σχημάτισε έναν συνασπισμό εναντίον του δούκα της Βουργουνδίας, στον οποίο ήρθαν να προστεθούν εκτός του ίδιου και του Αρμανιάκ, ο οποίος χρηματοδότησε το κόμμα και προσέλαβε μισθοφόρους από το νότο της Γαλλίας γνωστούς για τη βιαιότητά τους, οι δούκες του Μπερί, της Βουρβόνης και της Βρετάνης, οι κόμητες της Αλανσόν και του Κλερμόν, η βασίλισσα και ο δελφίνος, μελλοντικός Κάρολος Ζ': αυτή ήταν η παράταξη Αρμανιάκ.

Οι Αρμανιάκ διαδραμάτισαν κύριο ρόλο σε όλη τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, από το 1410 έως το 1435.

Η δράση

Ο Βερνάρδος Ζ' ντ' Αρμανιάκ έγινε ο πραγματικός αρχηγός της φατρίας και επέβαλε την εξουσία του στο Παρίσι.

Επειδή οι Βουργουνδοί συμμαχούσαν συχνά με τους Άγγλους, οι Αρμανιάκ εμφανίζονταν σαν εθνική παράταξη, αλλά ουσιαστικά επεδίωκαν την εξουσία. Το 1413 έθεσαν υπό τον έλεγχό τους τον τρελό βασιλιά. Ο Βερνάρδος ονομάστηκε στρατάρχης της Γαλλίας και υπουργός Οικονομικών. Οι Άγγλοι επωφελήθηκαν από αυτόν τον εμφύλιο σπαραγμό, συμμάχησαν με τους Βουργουνδούς και έτσι η παράταξη των Αρμανιάκ εμφανίστηκε σαν εθνική, προσκείμενη ευνοϊκά στον δελφίνο Κάρολο. Οι Αρμανιάκ ηγήθηκαν της αντίστασης κατά της εισβολής στη Γαλλία του Άγγλου βασιλιά Ερρίκου Ε’ αλλά υπέστησαν συντριπτική ήττα στη μάχη του Αζενκούρ, το 1415.

Επωφελούμενοι από τη γενική δυσαρέσκεια που είχε προκαλέσει η κακή διακυβέρνηση των Αρμανιάκ, οι Βουργουνδοί μπήκαν στο Παρίσι το καλοκαίρι του 1418 και σκότωσαν τον Βερνάρδο και πολλούς οπαδούς του. Μετά το 1418 οι Αρμανιάκ έχασαν τη δύναμή τους και ο νέος βασιλιάς Κάρολος Ζ' συμφιλιώθηκε με τους Βουργουνδούς. Η συνθήκη του Αράς το 1435, που υπογράφηκε ανάμεσα στον Κάρολο Ζ’ και στον Φίλιππο Γ΄ τον Καλό, έβαλε τέλος στον εμφύλιο πόλεμο.

Η διάλυση

Το 1435, η συνθήκη του Aράς έθεσε τέρμα στον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ Αρμανιάκ και Βουργουνδίων και καθώς ο ηγέτης τους Μπερνάρ ντ' Αρμανιάκ είχε σκοτωθεί το 1418 στο Παρίσι σε επίθεση των Βουργουδών, η παράταξη των Αρμανιάκ, που δεν είχε πλέον λόγο ύπαρξης, εξαφανίστηκε. Οι μισθοφόροι από το νότο, ωστόσο, που είχαν προσληφθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, συνέχισαν να καταστρέφουν τις πόλεις και την ύπαιθρο. Ήταν οι γενικά αποκαλούμενοι «εκδορείς», αλλά και «Αρμανιάκ», στα ανατολικά της Γαλλίας.

Δείτε επίσης

Εμφύλιος πόλεμος Βουργουνδών και Αρμανιάκ