SpaceX Starship
| Starship | |
|---|---|
 | |
| Χρηστικότητα | sub-orbital spaceflight, orbital spaceflight, interplanetary spaceflight  |
| Κατασκευαστής | SpaceX |
| Χώρα προέλευσης | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
| Διαστάσεις | |
| Ύψος | 121,3 μέτρο, 398 πόδι |
| Διάμετρος | 9 μέτρο, 29,5 πόδι |
| Μάζα | 5.000 τόνος, 11.000.000 λίβρα |
| Στάδια | Super Heavy, Starship |
| Ιστορικό Αποστολών | |
| Βάση εκτόξευσης | Starbase Launch Site, Kennedy Space Center Launch Complex 39A |
| Ωφέλιμο φορτίο προς χαμηλή γήινη τροχιά | |
| Μάζα | 150 τόνος, 330.000 λίβρα |
| χώρος | 1.000 κυβικό μέτρο, 35.000 κυβικό πόδι |
| Ωφέλιμο φορτίο προς geostationary transfer orbit | |
| Μάζα | 100 τόνος, 220.000 λίβρα |
| χώρος | 1.000 κυβικό μέτρο, 35.000 κυβικό πόδι |
| Ωφέλιμο φορτίο προς Σελήνη | |
| Μάζα | 100 τόνος, 220.000 λίβρα |
| χώρος | 1.000 κυβικό μέτρο, 35.000 κυβικό πόδι |
| Ωφέλιμο φορτίο προς Άρης | |
| Μάζα | 100 τόνος, 220.000 λίβρα |
| χώρος | 1.000 κυβικό μέτρο, 35.000 κυβικό πόδι |
| Πρώτα στάδιο – Super Heavy | |
| Ύψος | 71 μέτρο, 232 πόδι |
| Διάμετρος | 9 μέτρο, 30 πόδι |
| Μηχανές | Raptor sea-level (33) |
| Ώθηση | 7.590, 74.500.000 Νιούτον, 16.700.000 |
| Καύσιμο | Υγρό οξυγόνο, υγρό μεθάνιο |
| Δεύτερος στάδιο – Starship | |
| Ύψος | 50 μέτρο, 164 πόδι |
| Διάμετρος | 9 μέτρο, 30 πόδι |
| Μεικτό βάρος | 1.300 τόνος, 2.900.000 λίβρα |
| Μηχανές | Raptor sea-level (3), Raptor Vacuum (3) |
| Ώθηση | 14.700.000 Νιούτον, 1.500, 3.300.000 |
| Καύσιμο | Υγρό οξυγόνο, υγρό μεθάνιο |
To SpaceX Starship ή απλώς Starship (στα ελληνικά: Αστρόπλοιο) είναι ένα πλήρως επαναχρησιμοποιήσιμο πυραυλικό σύστημα, δύο σταδίων, βαρέων φορτίων υπό ανάπτυξη από την ιδιωτική διαστημική εταιρεία SpaceX. Το σύστημα του πυραύλου χωρίζεται σε δύο στάδια, το πρώτο είναι ο προωθητήρας με το όνομα Super Heavy και αποτελείται από καύσιμα για την εκτόξευση του δευτέρου σταδίου με το όνομα Starship.[1] Με την πρώτη του απογείωση στις 20 Απριλίου 2023, έγινε ο πιο ισχυρός πύραυλος που έχει εκτοξευθεί ποτέ και ένα από τα μεγαλύτερα ιπτάμενα αντικείμενα που έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος.
Σκοπός του επανδρωμένου αυτού οχήματος είναι οι πτήσεις σε ολόκληρη την Γη, η εκτόξευση φορτίου που μπορεί να μεταφέρει μέχρι και 100 τόνους, σε τροχιά γύρω από τον γαλάζιο πλανήτη. Σχεδιάζεται ακόμη να εκτοξεύεται σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη και να προσεδαφίζεται σε αυτήν. Η χωρητικότητά του υπολογίζεται στα 100 άτομα.
Πρώτη πτήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 20 Απριλίου 2023, το διαστημόπλοιο Ship 24 και ο φορέας Super Heavy 7 είχαν την πρώτη τους πτήση από το Starbase στο Τέξας, φτάνοντας σε μέγιστο υψόμετρο περίπου 39 χιλιόμετρα πάνω από τον Κόλπο του Μεξικού. Παρόλο που απογειώθηκε με 30 από τους 33 Raptor κινητήρες και προκαλώντας σημαντική ζημιά στην βάση εκτόξευσης, έγραψε ιστορία ως τον ψηλότερο, βαρύτερο και πιο ισχυρό πύραυλο που έχει εκτοξευθεί από την ανθρωπότητα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της ανόδου, υπήρξαν πυρκαγιές λόγω διαρροών καυσίμων στο μέρος των κινητήρων του Super Heavy, με αποτέλεσμα την απώλεια επικοινωνίας, ελέγχου και τελικά, μετά από μια μη αναμενόμενη καθυστέρηση, την καταστροφή του πυραύλου από το αυτόματο σύστημα τερματισμού πτήσης, περίπου 4 λεπτά (237.474 δευτερόλεπτα) μετά την απογείωση.[2]
Αλλαγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η SpaceX ανέλαβε 57 διορθωτικές ενέργειες [3] για την αντιμετώπιση των θεμάτων που προκλήθηκαν από την πρώτη πτήση, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων για την αντιμετώπιση των διαρροών, την εφαρμογή ηλεκτρονικού ελέγχου διανύσματος ώθησης στους κινητήρες και τον εξοπλισμό του φορέα, τη διεύρυνση του συστήματος κατάσβεσης πυρκαγιών, την αναβάθμιση του Αυτόνομου Συστήματος Ασφάλειας Πτήσης, καθώς και την εγκατάσταση ενός συστήματος κατακλυσμού νερού, μίας υδρόψυκτης πλάκας στην βάση εκτόξευσης.[2] Κατά την διάρκεια εκτόξευσης, η πλάκα θα πετάει νερό σε πίεση μεγαλύτερη από αυτήν που παράγουν οι κινητήρες Raptor, με σκοπό την απορρόφηση της ενέργειας από τον πύραυλο. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας, το μεγαλύτερο μέρος του νερού αναμένεται να εξατμισθεί από τη θερμότητα των κινητήρων.[4]
Μια ακόμη αλλαγή είναι ότι το Starship θα χρησιμοποιήσει την μέθοδο hot-staging για τον διαχωρισμό των δύο σταδίων. Το δεύτερο στάδιο του Starship θα ενεργοποιήσει τους όλους τους 6 κινητήρες Raptor ενώ ακόμη θα είναι συνδεδεμένο με τον φορέα Super Heavy. Ο φορέας Super Heavy θα έχει απενεργοποιήσει τους περισσότερους από τους κινητήρες του (αλλά όχι όλους) για να απομακρύνει το δεύτερο στάδιο από αυτόν. Ο Elon Musk δήλωσε στο X ότι αυτή η αλλαγή πρόκειται να αυξήσει το ωφέλιμο φορτίο που μπορεί να μεταφέρει ο πύραυλος κατά περίπου 10%.
Δεύτερη πτήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η δεύτερη δοκιμαστική πτήση έγινε στις 18 Νοεμβρίου 2023, 3:02 μ.μ. ώρα Ελλάδας. H πτήση έφερε πολλές αλλαγές και αναβαθμίσεις τόσο στα οχήματα Ship 25 και Super Heavy Booster 9, όσο και στην βάση εκτόξευσης (ή Στάδιο Μηδέν όπως το αποκαλεί η εταιρεία).
Ο Super Heavy φορέας 9 απογειώθηκε μαζί με το διαστημόπλοιο 25, κάτω από την δύναμη όλων των 33 κινητήρων του πρώτου σταδίου. Η πτήση συνέχισε ομαλά μέχρι και την αποκόλληση των δυο σταδίων, η οποία έγινε επιτυχημένα, με την ενεργοποίηση όλων των 6 Raptor κινητήρων του Starship. Ωστόσο, υπήρξε πρόβλημα κατά τη διάρκεια της εκκίνησης κινητήρων του Super Heavy για την επιστροφή στη Γη, και εξερράγη.
Όπως διαπιστώθηκε, η πιο πιθανή αιτία της έκρηξης του Super Heavy ήταν μια απόφραξη φίλτρου υγρού οξυγόνου που τροφοδοτεί τους κινητήρες. Αυτό οδήγησε στην απώλεια πίεσης και τελικά σε έκρηξη ενός κινητήρα που σταδιακά οδήγησε στην καταστροφή όλου του σταδίου.[5]
Το Starship συνέχισε την πορεία του μέχρι και 7 λεπτά μετά την απογείωση, όπου μια προγραμματισμένη απελευθέρωση οξυγόνου είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια διαρροή καυσίμου, το οποίο αναφλέχθηκε και διέκοψε την επικοινωνία του διαστημόπλοιου με τους υπολογιστές πτήσης. Το πλέον αναβαθμισμένο αυτόματο σύστημα τερματισμού πτήσης έπειτα ενεργοποιήθηκε και κατάστρεψε το Starship.
Αλλαγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η SpaceX προχώρησε σε 17 αλλαγές τόσο στον Super Heavy, όσο και στο Starship, όπως την αναβάθμιση των κινητήρων του με ηλεκτρικό σύστημα ελέγχου διανύσματος ώθησης (TVC). Πραγματοποιήθηκε επίσης αναβάθμιση στο σύστημα φιλτραρίσματος υγρού οξυγόνου του Super Heavy και άλλες αλλαγές που έχουν ως στόχο την αύξηση της απόδοσής του.
Τρίτη πτήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η τρίτη δοκιμαστική πτήση του Starship πραγματοποιήθηκε την ημέρα του πι, 14 Μαρτίου 2024, και σε αυτήν συμμετείχαν ο φορέας Super Heavy B10 και το διαστημόπλοιο S28. Εκείνη την ημέρα η SpaceX γιόρτασε την 22η επέτειο της ίδρυσής της. Η απογείωση έγινε στις 3:25 μ.μ. ώρα Ελλάδος με όλους τους 33 Raptor κινητήρες του πρώτου σταδίου να απογειώνουν τον πύραυλο από την εξέδρα εκτόξευσης Starbase στο Τέξας.
Χρησιμοποιώντας τους έξι κινητήρες Raptor, το Starship διαχωρίστηκε από τον Super Heavy χρησιμοποιώντας την τεχνική hot-staging περίπου τρία λεπτά μετά την απογείωση. Στην καύση επιστροφής (boostback burn), ο φορέας εκκίνησε ξανά με επιτυχία επιπλέον 10 κινητήρες για ένα σύνολο δεκατριών, ενώ το διαστημόπλοιο συνέχισε την πορεία του προς το διάστημα. Ωστόσο, αυτή η καύση διακόπηκε πρόωρα αφού 6 από τους κινητήρες τερμάτισαν την καύση τους πριν την προγραμματισμένη λήξη της καύσης. Κατά την κατάβαση του, ο Super Heavy έχασε τον έλεγχο, εκκίνησε μόνο 2 από τους 13 κινητήρες για την προσγείωση στο νερό και η επικοινωνία χάθηκε στα 462 μέτρα πάνω από τον Κόλπο του Μεξικού. Όπως διαπιστώθηκε, αιτία ήταν ξανά η φραγή του φίλτρου υγρού οξυγόνου.[6]
Το Starship στη συνέχεια ολοκλήρωσε με επιτυχία την καύση των κινητήρων και εισήχθη στην προγραμματισμένη τροχιά. Εκεί έγινε μια δοκιμή μεταφοράς χιλιάδων κιλών κρυογονικού καυσίμου μεταξύ των δεξαμενών, κάτι βασικό για τον ανεφοδιασμό του μελλοντικού Starship HLS, το οποίο ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Πραγματοποιήθηκε επίσης δοκιμή του μηχανισμού ελευθέρωσης δορυφόρων Starlink. Μια επίσης προγραμματισμένη δοκιμή ήταν η πρώτη εκκίνηση κινητήρα Raptor στο διάστημα, η οποία δεν διεξήχθη λόγω μιας μη επιτρεπτής περιστροφής του Starship. Κατά την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα της Γης, το διαστημόπλοιο, λόγω της έλλειψης ελέγχου και της περιστροφής, δεχόταν μεγαλύτερη από την αναμενόμενη θερμότητα και στις προστατευμένες αλλά και στις απροστάτευτες περιοχές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την διάλυσή του περίπου 65 χιλιόμετρα πάνω από τον Ινδικό Ωκεανό.[5] Αιτία της περιστροφής ήταν η φραγή των βαλβίδων που ελέγχουν τους προωθητήρες ελέγχου κύλισης.
Αλλαγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η SpaceX έχει προχωρήσει σε αρκετές αναβαθμίσεις λογισμικού και υλικού για να αυξηθεί η συνολική αξιοπιστία και η απόδοση του συστήματος. Έγινε προσθήκη επιπλέον προωθητήρων ελέγχου κύλισης στο Starship και αναβάθμιση του υλικού των βαλβίδων ώστε να είναι ανθεκτικές σε αποφράξεις. Επίσης πραγματοποιήθηκε μια περαιτέρω αναβάθμιση του συστήματος φιλτραρίσματος υγρού οξυγόνου του Super Heavy.
Τέταρτη Πτήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η τέταρτη δοκιμαστική πτήση του Starship διεξήχθη στις 6 Ιουνίου 2024, 3:50 μ.μ. ώρα Ελλάδος. Κύριος στόχος ήταν το διαστημόπλοιο να διατηρήσει την ικανότητα ελέγχου ενώ βρισκόταν στο διάστημα και να επιβιώσει την μέγιστη θερμότητα κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα της Γης. [7]
Στην απογείωση, ο πύραυλος εκκίνησε με επιτυχία 32 από τους 33 κινητήρες του πρώτου σταδίου. Έπειτα διαχωρίστηκε από το δεύτερο στάδιο με επιτυχία και ολοκλήρωσε την καύση επιστροφής. Η πτήση περιλάμβανε την απόρριψη του hot-staging δακτυλίου για να μειωθεί το βάρος του Super Heavy B11 κατά την ομαλή προσγείωση στο νερό, η οποία για πρώτη φορά έγινε επιτυχημένα.
Το Starship S29 επιβίωσε την ατμοσφαιρική είσοδο παρόλο που έλιωσαν μερικώς τα πτερύγιά του, και πραγματοποίησε με επιτυχία καύση προσγείωσης η οποία περιλάμβανε την αναστροφή από οριζόντια σε κάθετη θέση (belly flop) και την ομαλή προσγείωση στον Ινδικό Ωκεανό. [8]
Αλλαγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η SpaceX προχώρησε στην αντικατάσταση των θερμικών πλακών στο Starship με μια πιο αναβαθμισμένη έκδοση για να αυξηθεί η ανθεκτικότητα του από την θερμοκρασία κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα της Γης. Η εταιρεία επίσης προχώρησε σε αναβάθμιση στους δύο βραχίονες του πύργου εκτόξευσης και σε δοκιμές, σε μια προετοιμασία για την πρώτη επιστροφή του φορέα για προσγείωση σε αυτούς.
Πέμπτη πτήση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πέμπτη δοκιμαστική πτήση του Starship απογειώθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2024, 3:25 μ.μ. ώρα Ελλάδος από την βάση Starbase της SpaceX στο Τέξας. Η αποστολή ήταν επιτυχημένη με τον προωθητήρα Super Heavy B12 να προσγειώνεται για πρώτη φορά στους ρομποτικούς βραχίονες του πύργου εκτόξευσης και το διαστημόπλοιο Ship 30 να πετυχαίνει στοχευμένη προσγείωση στον Ινδικό Ωκεανό. Ήταν επίσης η πρώτη που δεν παραβίασε την άδεια πτήσης της Ομοσπονδιακής Διοίκησης Αεροπορίας.
Starship HLS
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 16 Απριλίου 2021, η NASA επέλεξε το Starship της SpaceX ως τη σεληνάκατο για την επιστροφή της ανθρωπότητας στη Σελήνη. Πρόκειται για μια παραλλαγή του Starship που θα προσγειώσει την πρώτη γυναίκα, τον πρώτο έγχρωμο αστροναύτη και τον επόμενο άνδρα στη Σελήνη μετά από 50 χρόνια με την αποστολή Άρτεμις 3 στα τέλη του 2025.
Οι 4 αστροναύτες θα απογειωθούν με τον πύραυλο SLS της NASA στην κάψουλα Orion. Αφού φτάσει σε σεληνιακή τροχιά, ο Orion θα προσδεθεί με την σεληνάκατο Starship που θα βρίσκεται εκεί και θα γίνει η μεταφορά των 2 από τους 4 αστροναύτες. Αφού γίνει αποδέσμευση, το Starship θα ξεκινήσει την κάθοδό του για την προσεδάφιση στην επιφάνεια της Σελήνης. Μετά την ολοκλήρωση της αποστολής, το Starship θα μεταφέρει τους αστροναύτες στον Orion για την επιστροφή στη Γη.
Στο μέλλον θα υπάρχει ένας σεληνιακός διαστημικός σταθμός που ονομάζεται Gateway όπου οι αστροναύτες θα μπορούν να μένουν και να επισκέπτονται την επιφάνεια της Σελήνης σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Το Starship θα μπορεί να μεταφέρει μεγάλο όγκο εξοπλισμού και υλικών που θα επιτρέψει την ανέγερση και συντήρηση μιας αποικίας στη Σελήνη.
Artemis Accords
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 9 Φεβρουαρίου 2024, η Ελλάδα ήταν η 34η χώρα που υπέγραψε το Artemis Accords, ένα σύνολο από κανόνες για την εξερεύνηση του διαστήματος με ειρήνη και ασφάλεια. [9]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Human Landing System: Putting Boots Back on the Moon».
- ↑ 2,0 2,1 «SpaceX». SpaceX (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ «Congrats to SpaceX for completing & documented the 57 items required by the FAA for Flight 2 of Starship! Worth noting that 6 of the 63 items refer to later flights». X (formerly Twitter). Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ «Re-evaluation of the final environmental assessment for the SpaceX Starship/Super Heavy launch vehicle program at Boca Chica Launch Site in Cameron County, Texas, with plate number 1».
- ↑ 5,0 5,1 «SpaceX». SpaceX (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2024.
- ↑ «SpaceX». SpaceX (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2024.
- ↑ «x.com». X (formerly Twitter). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2024.
- ↑ «Starship's fourth flight test».
- ↑ «Welcome to the #Artemis Accords, Greece!».
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |