Γκέτεμποργκ

Γκέτεμποργκ
; Σημαία	; Έμβλημα
	Γκέτεμποργκ 57°42′27″N 11°58′3″E
Χώρα	Σουηδία
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Γκέτεμποργκ
Ίδρυση	1621
• Μέλος του/της	International Cities of Refuge Network
Έκταση	23.092 εκτάριο
Υψόμετρο	12 μέτρα
Πληθυσμός	607.882 (31 Δεκεμβρίου 2020)
Ταχ. κωδ.	400 10–418 79
Τηλ. κωδ.	31
Ζώνη ώρας	θερινή ώρα Κεντρικής Ευρώπης (θερινή ώρα); UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 57°42′N 11°58′E / 57.700°N 11.967°E / 57.700; 11.967

Το Γκέτεμποργκ (σουηδικά: Göteborg, προφέρεται: [jœtəˈbɔrj] ( ακούστε) Γιετεμπόρι, μετάφραση: "Γοτθικό κάστρο") είναι πόλη και δήμος στη δυτική ακτή της Σουηδίας, στην Επαρχία της Βέστρα Γκέταλαντ (Västra Götaland, δηλαδή "Δυτική Χώρα των Γότθων"). Με 519.399 κατοίκους στην πόλη και 937.015 στην μητροπολιτική περιοχή είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σουηδίας μετά τη Στοκχόλμη και η έδρα της επαρχίας. Το Γκέτεμποργκ είναι η πρωτεύουσα της ιστορικής επαρχίας του Βέστεργκέντλαντ (Västergötland).

Όψη του Γκέτεμποργκ από το πάρκο διασκέδασης Λίσεμπεργκ

Ιστορία

Στις αρχές του 17ου αιώνα η Σουηδία έλεγχε μόνο ένα σημείο στη δυτική ακτογραμμή. Μία προσπάθεια το 1607 ίδρυσης μιας πόλης με το όνομα Γκέτεμποργκ στο κοντινό νησί Χίσινγκεν απέτυχε εξαιτίας του Πολέμου του Κάλμαρ, αλλά η δεύτερη προσπάθεια το 1621, από τον Βασιλιά Γουστάβο Αδόλφο (επίσημα γνωστό ως Γκούσταφ Β΄ Άντολφ ο Μέγας), ήταν επιτυχής. Μετά τους διαδοχικούς πολέμους, μέχρι το 1658, όλες οι δανέζικες ανατολικές επαρχίες παραχωρήθηκαν στη Σουηδία με τη Συνθήκη του Ροσκίλλε.

Στα ολλανδικά, σκωτσέζικα και γερμανικά – γλώσσες παραδοσιακά προσανατολισμένες στο εμπόριο και στα ναυτιλιακά – χρησιμοποιήθηκε ιστορικά το όνομα Gothenburg (με ποικίλες παραλλαγές) για την πόλη, ενώ η Γαλλική μορφή του ονόματος της πόλης είναι Gothembourg. Χωρίς να αντικατασταθούν αυτές οι μορφές, η χρήση της Σουηδικής Göteborg έχει διαδοθεί τα πιο πρόσφατα χρόνια και σε άλλες γλώσσες.

Πολιτική

Ο δήμος χωρίζεται σε 10 αυτοδιοικούμενα δημοτικά τμήματα, που φέρουν ευθύνη για τις υπηρεσίες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και τις κοινωνικές, ελεύθερου χρόνου και πολιτιστικές υπηρεσίες εντός των περιοχών τους. Σημείο φιλονικίας αποτελεί το γεγονός πως τα συμβούλια των δημοτικών αυτών τμημάτων δεν αντικατοπτρίζουν την τοπική πλειονότητα, αλλά ακολουθούν την πλειοψηφία στο Δημαρχείο για ολόκληρο τον δήμο. Στις εκλογές του 1998 τρία δημοτικά τμήματα – τα Άσκιμ, Τόρσλαντα και Έλφσμποργκ – οργάνωσαν τοπικά δημοψηφίσματα για τη δημιουργία δικών τους δήμων, αλλά οι αιτήσεις τους απορρίφθηκαν από τη σουηδική κυβέρνηση.

Γεωγραφία

Το Γκέτεμποργκ βρίσκεται στη δυτική ακτή του Κάττεγκατ, έναν βραχίονα της Βόρειας Θάλασσας, στην έξοδο του ποταμού και του Καναλιού Γκέτα. Η Μητροπολιτική Περιοχή του Γκέτεμποργκ (Στορ-Γκέτεμποργκ, Stor-Göteborg) εκτείνεται στους δήμους Άλε, Χέρρυντα, Κούγγελβ, Λέρουμ, Μένταλ, Πάρτιλλε, Στενουγγσούντ, Σέρν, Έκκερε στην Επαρχία Βέστρα Γκέταλαντ και Κούγγσμπάκκα στην Επαρχία Χάλλαντ.

Οικονομία

Λόγω της φυσικά πλεονεκτικής τοποθεσίας του το Γκέτεμποργκ διαθέτει την μεγαλύτερη και σημαντικότερη λιμενική εγκατάσταση στη Σκανδιναβία. Ανέκαθεν το εμπόριο και η ναυτιλία υπήρξαν σημαντικές επιχειρήσεις και ήδη τον 18ο αιώνα ήταν έδρα της Σουηδικής Εταιρίας των Ανατολικών Ινδιών. Η βιομηχανία αναπτύχθηκε σε σημαντικό βαθμό, και ως παραδείγματα συμπεριλαμβάνονται οι βιομηχανίες SKF, Βόλβο και Έρικσσον.

Πανεπιστήμια

Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ
Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Σάλμερς
Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας της Πληροφορικής του Γκέτεμποργκ
Σχολή Οικονομικών και Εμπορικού Δικαίου του Γκέτεμποργκ.

Αξιοθέατα

Το Γκέτεμποργκ διαθέτει μια ευρεία συλλογή πολιτιστικών ιδρυμάτων, συμπεριλαμβανομένων θεάτρων και μουσείων. Το 1994 εγκαινιάστηκε ένα νέο κτήριο όπερας. Στα μουσεία συμπεριλαμβάνονται μουσεία τέχνης, σχεδίου και εργοχείρων, θαλάσσιας ιστορίας, φυσικής ιστορίας, επιστήμης, Ανατολικής Ινδίας κλπ., καθώς και το Μουσείο του Παγκόσμιου Πολιτισμού που εγκαινιάστηκε το 2004. Ο Βοτανικός Κήπος του Γκέτεμποργκ θεωρείται ένας από τους αξιοσημείωτους βοτανικούς κήπους στην Ευρώπη. Το πάρκο διασκέδασης Λίσεμπεργκ, που βρίσκεται στην πόλη, είναι το μεγαλύτερο της Σκαδιναβίας και ένας από τους πιο δημοφιλείς πόλους έλξης στη Σουηδία.