Kurd
| Kurd | |
|---|---|
| Gruba etnike | |
 | |
| Yezıdi, Sorankî, Kelhurî, Kırdaski, Zaza, Kurdê Xorasani, Shabak people û Q120281391 | |
| Melumat | |
| Ware | Şarê İranki |
| Din | İslamo Sunni, Şıiyiye, Elewi, Yazidism, Xıristiyaniye û Cıhudiye |
| Formê bini | Kurdos |
Kurdi, Rocakewtena Miyani de dewletanê zey Tırkiya, İraq, Suriya, İran de cıwiyenê. Dormarê Kurdan de şarê zey Tırkan, Ereban, Farsan ronışteyê. Her çıqa ke dewletê da inana resmiye çıniya, qısey Kurdıstani xeylê cayan de qebul biyo u tayê ca de zey İran u Iraqi namey mıntıqano resmiyo zi.
Etnisite u zıwan
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Kurdi, etnisite ra şarê do İrankiyo. Zıwanê Kurdan aidê komelê İraniyanê rocawanê zımey, bınkomelê (bıngruba) Karmanio. Zıwanê Kurdan hirê zıwanan ra yenê pêra:
- Kurmanci (Kurdkiyê Zımey)
- Sorani (Kurdkiyê Merkezi)
- Kelhuri ya zi Kırmanşahi ya zi Feyli (Kurdkiyê Veroci)
Nıfus
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Gorey texminan ra dınya de 40.000.000 [1][2]- 50,000,000[3] Kurdi estê. Tırkiya de 20-25 milyoni[4], İran de 10 milyoni[5], Iraq de 8 milyoni, Suriya de 2.411.000 milyoni[6], Kofkas de dewletanê Ermenıstan u Gurcıstani de zi se hezar Kurdi estê. Rusya, Qazaxıstan de zi tayê Kurdi estê. Memleketanê Ewropa de zaf Kurdi (3 milyon) cıwiyenê. Sebebê cengê PKK u dewlete ra nıka Estamol, İzmir, Antalya, Mersin, Bursa u sûkanê binan de zaf Kurdi, Zazay u Suryaniy estê.
Kurdıstan de roy (çhemi), zey Fırat u Dicle royanê gırdan rayê. Golê Wani golê do tewr gırdo. Cayê Kurdan de xeylê namey Ermenki u Aramkiyê zi. Wextê Terteleyê Ermeniyan de xeylê Ermeniy u Suryaniy u Rumi kışiyay ya zi welatê xo terk kerd. Heta terteley Ermeniyan, Ermeniy u Suryaniy zaf biy (1,5 milyon).
Şarê Kurdan de eşiretiye hewna esta, tayinan de zi hewna dewa goni esta.
Hetê itıqadi ra Kurdi zafêri mısılmanê (%80), zafê ninan zi Sunni-Şafıi, tayê inan zi Sunni-Henefiyê. İran u Iraq de Kurdê veroci zafêri Şıiyê. Kışta ninan de Kurdê Elewiy u Yezıdiy zi estê.
Bıvênên
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Referansi
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- ↑ Language Matcher :Kurdish Archived 2012-06-30 at Archive.today
- ↑ "Kurdish language". Archived from the original on 2011-08-09. https://web.archive.org/web/20110809123417/http://indoeuro.bizland.com/tree/iran/kurdish.html.
- ↑ UNPO :Iraqi Kurdistan
- ↑ http://www.milliyet.com.tr/2007/03/22/guncel/agun.html
- ↑ http://joshuaproject.net/countries/IR
- ↑ http://joshuaproject.net/people_groups/12877/SY